1. 17.03.2012
«Շամիրամ» կանայք
«Հոգեբանական ի՞նչ խնդիր է «Շամիրամի
բարդույթը»: Այն ինչպե՞ս է արտահայտվում
կանանց մոտ, վտանգավո՞ր է»:
Մեր ընթերցողներից Անահիտ Սարգսյանի՝
LN-ին ուղարկած հարցին պատասխանել է
Երևանի թիվ 2 բուժմիավորման կլինիկական
հոգեբան Միհրդատ Մադաթյանը:
«Շամիրամի բարդույթ» բառակապակցու-
թյամբ ավելի շատ մի փոքր գրական առումով
նկարագրված է բազմացման գործոններով
պայմանավորված, կնոջ կողմից իր տեսակի
մյուս ներկայացուցիչների ոչնչացմանն ուղղված
հոգեվիճակը: Անվանումը փոխարինաբար վերցվել է Շամիրամի գրական կերպարից: Կին - երեխա - տղամարդ
հարաբերությունները հին աշխարհից մեզ հասած ամենատարբեր ավանդապատումներում և առասպելներում
բազմիցս արծարծվել են: Իր կերպարների գունեղությամբ դրանցից առանձնանում է Ասորեստանի թագուհի
Շամիրամի մասին եղած առասպելը: Պետք է նշել, որ այս կերպարը հավաքական է և սերտորեն առնչվում է
առասպելների և պատմական դեպքերի հետ:
Ըստ «Գիլգամեշի մասին էպոսի», Իշտար աստվածուհին սիրահարվում է իր ազգական Թումուզ գեղեցկատես
երիտասարդին ու ամուսնանում նրա հետ: Հետո դավաճանում է Թումուզին և նրան ուղարկում հանդերձյալ
աշխարհ: Հետագայում նա սկսում է սիրահետել Արեկ քաղաքի թագավոր մարդաստված Գիլգամեշին: Իր սերը
մերժած Գիլգամեշին էլ Իշտարը փորձում է սպանել տալ Էնկիդու անտառամարդու միջոցով: Անհաջող
մահափորձի հետևանքով, Էնկիդուն և Գիլգամեշը, տուրք տալով բանականությանը, եղբայրանում են: Իշտարը
փորձում է սպանել երկուսին էլ: Նա այդ նպատակով հոր օգնությամբ երկիր է ուղարկում Երկնային ցլին:
Վերջինիս հետ պայքարում Էնկիդուն զոհվում է: Սակայն Գիլգամեշը, փոխանակ վրեժ լուծելու Իշտարից,
որոշում է հաղորդակցվել նախնիների իմաստությանն ու Նոյ-Ուտնափիշտիմից իմանալ անմահության
գաղտնիքը:
Հետագայում Նինվեում Իշտարը նույնացվում է Շամիրամի հետ, ով ամուսնանում է Նինվեի արքա Նինոսի
հետ, որդի ունենում և անվանում նրան Նինուաս: Իրադարձությունները ծավալվում են այսպես՝ Շամիրամը
սպանում է ամուսնուն և տիրանում գահին, որդին հեռանում է տնից: Շամիրամը սիրո և ամուսնության
առաջարկ է անում հայոց արքա Արա Գեղեցիկին: Արան հայտնի պատճառներով մերժում է նրան: Մերժված
Շամիրամը որոշում է բռնությամբ տիրանալ Արային և արշավում Հայաստան: Արան զոհվում է
ճակատամարտում: Շամիրամը փորձում է կենդանացնել Արա Գեղեցիկի դիակը, որպեսզի բավարարի իր
մարմնական ցանկությունները:
Առասպելի շարադրված հատվածում ակնհայտորեն առկա են կնոջ կողմից տղամարդու ոչնչացմանն ուղղված
ցանկություն և իրականացման փորձեր:
Վերը նշվածից կարելի է ենթադրել, որ «Շամիրամի բարդույթ» է անվանվել կնոջ ագրեսիան՝ ուղղված
ամուսնու, իր սերը մերժած տղամարդու և նույնիսկ սեփական որդու հանդեպ:
Խոսքը մերժված կնոջ վրեժխնդրության մասին է, որը կրում է հիսթերիայի, անհանդուրժողականության և
ամենաթույլատրելիության էլեմենտներ: Ինքս դա որպես առանձին թերարժեքության բարդույթ չէի որակի»: