Doğuş Üniversitesi EM356 İşletme ve Toplum Dersi 2014-2015 Bahar Yarıyılı Sınıf içi sunumu Reklamların İşletmeler ve Toplum Üzerindeki Etkileri Grup üyeleri: CAFER CİHAN OĞUZLAR - NARİN SEVAT - SEDA TEYMUR

1. REKLAMLARIN
İŞLETME VE TOPLUM
ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
Narin Sevat
Seda Teymur
Cihan Oğuzlar

2. Reklam Nedir?
Kısaca reklam, "Bedeli ödenmiş, kitle iletişim
araçları ile yapılan ikna etme çabasıdır"
Reklamın en önemli işlevlerinden bir kaçı,
tüketicileri mal ve hizmetlerin varlığı ile ilgili
bilgilendirmek, onları satın almaya ikna etmek
ve sonuç olarak da tüketicileri o mal veya
hizmetin kullanıcısı konumuna getirerek talep
yaratmaktır.

3. Reklamın Önemi
• Reklam, dünya ekonomisinde ciro oluşturma
vazifesi gören en büyük sektörlerden biridir.
Direk ve dolaylı olarak istihdam yaratır, yaşam
biçimleri yaratır, markalar ve tüketiciler
arasında ilişkiler inşa eder.
• https://www.youtube.com/watch?v=_bPx7nIC
hNg&index=187&list=WL

4. • Tüketici yönünden reklam önemlidir; çünkü
tüketici için reklam kolay ve ucuz ulaşılabilen
bir bilgi kaynağıdır Tüketici gelirini piyasadaki
hangi ürün ve hizmetler arasında
paylaştıracağını, pazarda neyin, hangi özellikte
olduğunu reklam aracılığıyla öğrenir. Bu
nedenle reklam tüketici için zaman israfını
elimine eder.

5. • Üretici yönünden reklam önemlidir; çünkü
rekabete dayalı pazar ortamında reklam,
işletmelerin pazar içinde iyi bir yer edinip,
bunu korumada ve ürettikleri ürün ve
hizmetleriyle rakipleri arasından sıyrılıp, üstün
bir konuma gelerek pazar payını genişletmede
kullandığı tutundurma faaliyetlerinden biridir.

6. Reklamın Tarihsel Gelişimi
• Reklamcılığın başlangıç tarihi M.Ö. 3000'li yıllara
rastlar.
• Tüccarların çığırtkanlar aracılığıyla satış yapma
çabalarıyla dükkanların önlerine koydukları
tabelalar reklamların ilk örnekleri olarak kabul
edilir.
• Eski Mısır'da kaçan bir esiri bulup getirene ödül
vaat eden bir papirüs, Roma ve Yunan
şehirlerinde meydan ve köşe başlarındaki taşlar
üzerinde çeşitli malların, sirklerin, gladyatör
yarışmalarının ilanları bunlardan bazılarıdır.

7. • Matbaanın icadından 30 yıl sonra İngiltere'de
William Caxton adlı matbaacı bastığı kitapları
pazarlama sorunlarıyla karşılaşınca, bu
kitapları tanıtan ilanlar basar ve bunları ayin
günlerinde kiliselerde dağıtır. Bu uygulama
reklamcılık tarihinin ilk basılı reklam örneğidir.
İngiliz dilinde görülen ilk duvar afişi 1480'de
Londra'da bir kilise kapısına asılmıştır

8. İlk Tv Reklamı
• http://alkislarlayasiyorum.com/icerik/103404/bul
ova-ilk-televizyon-reklami
1941'de New York' da WNBT televizyonunda
yayınlanmıştır.
İlk Reklam Filmi
https://tr-
tr.facebook.com/nerdeahoeskireklamlar/videos/1
0151017119089311/

9. • Türkiye'de reklamcılığın tarihine baktığımızda,
16. yüzyılda Almanya ve 17. yüzyılda
İngiltere'de başlayan basın reklamlarının,
Türkiye’de 19. yüzyılın ortalarında gündeme
geldiğini görmekteyiz (Elden, 2009: 154).
Ülkemizde reklamcılık Avrupa’daki gibi basın
ilanlarıyla başlamıştır. İlk ilanlar 1860 yılında
Tercüman-ı Ahval gazetesinde, satılık ev, arsa
ve kitap ilanları şeklinde olmuştur.

10. • Türkiye’nin ilk reklam
ajansı olan İlancılık
Reklam Ajansı’nın
hazırladığı bir afiş.

11. Ünlü Markalarının İlk Reklamları

13. Reklamın İşlevleri
• Reklamın İşlevleri
• -Bilgilendirme
• https://www.youtube.com/watch?v=V0auu4RRxfM
• -İkna etme
• https://www.youtube.com/watch?v=PBE98UMYsH0
• -Hatırlatma
• https://www.youtube.com/watch?v=co3UFPeHeN4
• -Değer Katma
• https://www.youtube.com/watch?v=XilTFiurVLA
• -Kültürel
• https://www.youtube.com/watch?v=sbodrDbdvL0

14. • Sosyal Medya Reklamları
• http://onedio.com/haber/markalardan-
anlayamazsiniz-videosuna-gondermeler-
254563
• Viral Reklam
• https://www.youtube.com/watch?v=GFUenz2
5EWM

15. Google Reklamları

16. Youtube Reklamları
• 1 günlüğüne 30 bin dolar
• küresel markalar için %15 ucuz
• kullanıcının karşısına çıkan tanıtım filmleri için
ödenmesi gereken bedel, her izleme başına 50 kuruş.
• YouTube için bir diğer reklam çeşidi de Google
reklamları ile ortaklaşa yürütülen çalışma Bu reklamın
bedeli ise izletilen her video için 25-30 kuruş arasında.
• Google ve YouTube, Türkiye'ye vergi ödemiyor.
(Açıklama: http://www.milliyet.com.tr/turkiye-
youtube-icin-30-milyon-lira-vergi-
istiyor/ekonomi/haberdetay/09.06.2010/1248486/defa
ult.htm)

17. TÜKETİCİ DAVRANIŞINI ETKİLEYEN
FAKTÖRLER
• Psikolojik Faktörler
• Sosyo-Kültürel Faktörler
• Kişisel Faktörler
• Demografik Faktörler
• Durumsal Faktörler
• https://www.youtube.com/watch?v=55jg8v6Lgjo

18. Psikolojik Faktörler
• Öğrenme ve Bellek
Güdülenme (Motivasyon)
Duyum ve Algılama
Tutum ve İnançlar
Kişilik ve Benlik
Değerler ve Yaşam Biçimi

19. Öğrenme ve Bellek
• Bilginin kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe
girebilmesi, uyarıcının anlamı hakkında
düşünmeyi ve bellekte bulunan bilgi ile
ilişkilendirmeyi gerektirir. Kısa, dikkat çekici ve
akılda kalıcı reklam şarkılarının önemli bir görevi,
bu süreci işletmede kolaylıklar sağlamasıdır. Bu
şekildeki reklamlar uzun süreli hafızaya geçer ve
orada saklanır. Tüketicinin bu bilgiyi ilerideki bir
satın alma davranışında kullanması ve o ürüne
yönelmesi muhtemeldir.

20. Güdülenme (Motivasyon)
• Motiv veya güdü, "tatmin edilmeye çalışılan
uyarılmış bir ihtiyaç" olarak da ifade edilir.
Motivasyon ya da güdülenme ise, kişinin
birtakım iç veya dış uyarıcıların etkisiyle
harekete geçmesidir.

21. • Reklamcılar, Maslow'un ortaya koyduğu hiyerarşik
ihtiyaç gruplarını tüketici davranışlarını yönlendirmek
ve ikna edici mesaj içeriği oluşturmak adına
kullanmaktadırlar. Örneğin, sigorta ve sağlık hizmetleri
reklamlarında güvenlik gereksinimleri göz önüne
alınarak tehlike durumundan kurtulmak için reklamda
önerilen davranışın gerçekleştirilmesi gerektiği
vurgulanmaktadır. Kozmetik ürünleri reklamları da
bireyin daha güzel ve genç görünmesi bağlamındaki
mesajlarla bireyin beğenilme, sevilme, dikkat çekme
ihtiyaçlarının giderilmesi üzerine kurgulanmaktadır .

22. • Bireylerin gereksinimlerine gönderme
yapma amaçlı reklam mesajlarına bir
diğer örnek de Coca Cola’nın yıllar
boyunca değiştirdiği sloganlarıdır. 1890
yılında "baş ağrısı için ilaç ve beyin ilacı"
sloganıyla piyasaya giren Coca Cola, 1906
yılında "sağlık ve mutluluğa kadeh
kaldırın", 1916'da "susuzluğun
eğlencesi" ve 1982 yılında "Cola budur!"
(Amerika, gençlik, güzellik, parti, kumsal,
eğlenen insanlar)- iyi olan her şey hayal
edilebilir- şeklindeki reklam mesajlarıyla
tüketicilerin belirli gereksinimlerine
dikkat çekerek, onlarda satın alma
davranışı uyandırmaya çalışmaktadır.
• 1916 yılı reklam mesajı fizyolojik
gereksinimlere gönderme yaparken,
1982 yılı reklam mesajı bireylerin sosyal
gereksinimlerini kışkırtmaya yöneliktir.

23. Duyum ve Algılama
• Reklamlarda sıklıkla başvurulan yer etme tekniğinde,
beş duyudan en az birine hitap ederek, hedefin
zihninde yer etmek hedeflenmektedir. Örneğin, yiyecek
reklamlarında "sıcacık çorba", "kıpkırmızı domates",
"çıtır çıtır patates" gibi vurgularla bu amaca ulaşılır.
Kıpkırmızı, buz gibi olmakla, mis gibi kokmakla bir
ürünü eşleştirildiğinde, çağrışım yoluyla ürüne ilişkin
her yeni bilgide bu ayrıntılar tüketici tarafından
hatırlanmaktadır. Bu tekniğin etkisi daha çok algısal
çağrışımla açıklanmaktadır.
https://www.youtube.com/watch?v=YKDvDirVkCw

24. Değerler ve Yaşam Biçimi
• Satın alma davranışı sırasında bireylere, değerleri kılavuzluk
etmektedir ve tüketici şu soruları sormaktadır; "Bu ürünün
ve bu ürünü kullanmanın önemli özellikleri nelerdir?", "Bu
özellikler, benim değer sistemimle hangi açıdan alakalıdır?".
Değerler, inançları ve ürün sınıfları ile ilgili seçim kriterlerini
etkilemektedir.
• Yaşam biçimi araştırmaları, tüketicinin satın alma
davranışının anlaşılmasında ve özellikle hedef kitleye
yönelik oluşturulacak reklam kampanyalarında ve reklam
medyalarına önemli bilgiler sunmaktadır.
https://www.youtube.com/watch?v=_c08DnJEQ-
Y&index=19&list=PLupdgquZTkCzFmB8FPyzpiTxM5nkuIuuY

25. Tutum Ve İnançlar
• Eğer bir marka başarılı değilse, yapılması gereken şey o
markaya karşı tüketicide olumlu tutumlar
uyandırmaktır. Bunu pazarlama yöneticisi; marka
özelliklerine karşı tüketicilerin inançlarını olumlu yönde
değiştirerek, tüketicinin sahip olduğu inançların
göreceli önemini değiştirerek ya da marka hakkında
tüketiciye yeni inançlar ekleyerek sağlayabilmektedir.
• https://www.youtube.com/watch?v=-_j8Ns0vrs8

26. Kişilik ve Benlik
• Örneğin bireylerin arabalarına ilişkin algılamaları ile
benlik algılamaları büyük ölçüde örtüşür. Birbirinden
farklı araba tipleri birbirinden farklı kişiler için çekicidir.
Giysiler için de aynı durum geçerlidir. Giyim, kuşam,
aksesuar kişinin şahsiyet özelliklerini yansıtmaktadır.
• Bunların pazarlamacılar tarafından analiz edilmesi,
seçilecek hedef kitleye doğru ürünlerin sunulması
anlamına gelmektedir.
• https://www.youtube.com/watch?v=Uc8nZ4FvTFI

27. Reklam Mesajlarında Sık Kullanılan
Ögeler
• Reklam Mesajlarında Cinsellik ve Kadın İmgesi
• Reklam Mesajlarında Mizah Kullanımı
• Reklamlarda Star Kullanımı

28. Reklam Mesajlarında Cinsellik ve Kadın
İmgesi
• Reklamlarda cinsellik unsurunun kullanımının birçok
nedeni olabileceğine vurgu yapılmaktadır. Birinci neden
bir açlığı doyurmak amacı taşımaktadır. Diğer bir
neden, tüketicinin reklam yıldızları ile kendisini
özdeşleştirmesini sağlamaktır . Reklamlarda kadın
cinselliği ve cinsellik; akılda kalıcılığı sağlamak, ürüne
dayanılmaz bir çekicilik yaratmak, dolayısıyla kışkırtı ve
doyum vaadiyle tüketiciyi kamçılamak için de
kullanılmaktadır. Ürünlerin ambalaj ve paketleme
dizaynlarından şişelenme biçimlerine dek daha açık bir
deyişle, geniş omuzlu parfüm şişelerinden ince belli
cola şişelerine dek sayısız tasarımın cinsellik imgelerini
reklamlarda ve ürünlerde kullandığı
gözlemlenmektedir.

29. • https://www.youtube.com/watch?v=UzTVCso
5eUk&list=WL&index=198

30. Reklam Mesajlarında Mizah Kullanımı
• Mizah reklamları, başarılı olsa da olmasa da
izleyiciyi güldürmeye çalışan reklamlardır. Mizah
eğlence, mutluluk, enerji, sevinç gibi duyguları
uyarmaktadır. Mizahın bu tür duygulara sebep
olması markaya karşı tutum ve davranışları
etkilemekte, böylece marka imajına da katkıda
bulunmaktadır.
• https://www.youtube.com/watch?v=VwFpprf87v
w&list=WL&index=197

31. Reklamlarda Star Kullanımı
• Ünlü kişilerin isimlerinin marka olarak kullanılmasında
dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, bu kişilerin
oluşturdukları imaj ve kişisel özellikleri ile ürünün
bağdaşmasıdır. Ünlü kişilerin ün, yetenek, karizma gibi
olumlu karakteristikleri ile birlikte hedef kitle açısından
inanırlıkları çok önemlidir. Hedef kitlenin ünlü kişiyi
ürünle ilgili alanda uzman kabul etmesi ve
söylediklerinde dürüst olduğuna inanması
gerekmektedir ve bu nedenle ürünün ve starın
özellikleri üzerinde önemle durmak gerekmektedir.
• Örneğin, Michael Jordan’ın Nike firmasının ürettiği Air
Jordan markalı basketbol ayakkabısının reklamında
çıkması son derece anlamlıdır.
(https://www.youtube.com/watch?v=URhEqUZpsaw)

32. Kendine özgü tarzıyla genç kızların taklit ettiği
Madonna, Pepsi Cola firmasının yıllardır
sürdürdüğü star stratejisine dahil edilmiş, fakat bir
süre sonra Madonna’nın giderek müstehcenliğin
dozunu artırıp, video kliplerinin Amerikan
televizyonlarında sakıncalı bulunması ve katolik
kilisesi tarafından aforoz edilme tehdidi üzerine,
firma “böyle kural tanımaz bir kişilik, genç
tüketicileri olumsuz etkileyebilir” gerekçesi ile
sözleşmesini feshetmek zorunda kalmıştır.

33. REKLAMCILIKTA MEDYA TÜRLERİ
• RADYO
• TELEVİZYON
• GAZETE
• DERGİ
• POSTA REKLAM ARAÇLARI
• AÇIK HAVA REKLAM ARAÇLARI
• İNTERNET

34. Türkiye’de Medya Yatırımları
• Reklamcılar Derneği’nin açıkladığı
rapora göre reklam yatırımları 2014
yılında yüzde 4.31 büyüyerek 5.94
milyar lira oldu.
• Yatırımların yüzde 51.4’ünü
televizyon, yüzde 19.9’unu dijital,
yüzde 18.74’ünü basın, yüzde
6.5’ini açık hava, yüzde 2.3’ünü
radyo ve yüzde 1’ini sinema
reklamları oluşturdu
• En fazla büyüme dijitalde yaşandı.
Dijital reklam yatırımları yaklaşık
1.2 milyar liralık toplam yatırımla
yazılı basın (gazete) sektörünü
geride bıraktı. Türkiye'de de son
birkaç yılda hızla tiraj kaybeden
gazeteler, böylece ilan gelirleri
bakımında da büyük kan kaybı
yaşamış oldu.

35. Türkiye Televizyon Reklam Yatırımları
Türkiye Reklam Yatırımları Raporu’nun 2013 Mayıs
sayısına ait.

36. En Hızlı Büyüyen Reklam Yatırımcıları

37. • Ağaoğlunun yıllık reklam bütçesi 15 milyon TL!
• Apple Watch için 38 milyon dolarlık reklam verildi
• Güney Koreli teknoloji devi Samsung'un bu
yıl reklama ayırmış olduğu para 14 milyar dolara
ulaşmış.

38. • Sonuç olarak her işletme, ürettiği mal ya da
hizmeti pazarlamak, bir başka deyişle ürünü
tüketicinin satın almasını sağlamak zorundadır.
Büyük, küçük bütün işletmeler satış amaçlarını
gerçekleştirebilmek için tüketiciyi reklam
yoluyla etkilemeye çalışır.

39. NE İSTEDİĞİNİZE KİM KARAR
VERİYOR ?

40. Kaynaklar:
• http://akademik.maltepe.edu.tr/
• www.youtube.com
• http://onedio.com/
• rd.org.tr