3. Serres evokes warm memories both personally and professionally, as I recently
had the pleasure to be invited to present the results of our research on the
Phaistos Disk at Serres organized by TEUM. I had never been to the city, was
curious, and was touched by the hospitality and kindness of our Macedonian
colleagues (although I am British by birth, I am something of a Trans-National
as I have lived in Crete for 30 years). People were lovely and kind and
showed me true ‘philoxenia’. The talk was perfectly organized, the lecture hall
was full with a lovely atmosphere conducive to good discussion, which was
my aim. We also walked and talked at the beautiful monastery of Agios Ioan-
nis Prodromos, we visited the Amphipolis Tomb, the Museum and the Lion of
Amfipolis, a picture of whom now sits on my Desk at the TEI of Crete. To
walk in the footsteps of Aristotle at Stageira was a dream come true and a truly
mind-blowingly beautiful experience. I had bougatsa and café on both Satur-
day and Sunday morning in the November sunshine. My memories are warm
like the people of your city. Lovely people in a lovely place, talking about
lovely things, education and culture- as we say in London, ‘luvly jubly’; I to-
tally recharged my intellectual batteries. Shortly, Ι will present the Phaistos
Disk research at the University of Cambridge, introduced by George Malliaras,
‘Prince Philip’ Professor of Technology (TEXNO-LOGIA=LOGO-TEXNIA)
from Serres( tuxaio? den nomizw!)
Thank Yous.
I will be back, but till then I await you here on Crete…epae
G.
Issue 4 /January—June 2018
Open Spaces
Dr Gareth Owens
Welsh linguist
4.
5. What a marvelous year this has turned out to be! 2018 was full of
wonders…where should I start from? Although this issue is dedicated
to European partnerships and Erasmus+ projects, allow me first to in-
troduce you to an amazing scientist, a passionate linguist, but above
all, a philhellene, Gareth Owens, who accepted our invitation and vis-
ited our hometown, Serres, to discuss his interpretation of one of the
unsolved mysteries of archaeology in his own unique way, the Phais-
tos Disc. Recently his work has been published. A “poetic transla-
tion”, a lyric hymn to the Goddess of Love, the Pregnant Goddess, Mi-
noan Astarte (?), available at https://www.teicrete.gr/daidalika
Moving on to the multiculti experiences of the teachers and students
in our region, in this issue of Open Spaces you can have a glimpse at
the school strategic partnership where Skotoussa Junior High School
of Serres was involved, focusing on the topic of integration and citi-
zenship.
A good taste of teachers’ professional development within the frame-
work of KA1 Erasmus+ projects is also given, since you can get in-
spired both by mobilities aiming at training provided by structured
coursed, as in the case of the 3rd Lyceum of Serres and the High
School of Irakleia, and by the ‘job shadowing’ and ‘teaching assign-
ment’ groundbreaking experience of the teachers of Pentapolis Senior
Highschool and the 4rt Senior Highschool of Serres.
Enjoy this throwback at the first semester of 2018 and stay tuned for
more!
Issue 4 /January—June 2018
Open Spaces
Theodora
Gkeniou
TEUM Chair
Open Spaces
Editor
6. Περιεχόμενα Τεύχους
3 Χαιρετισμός Dr Gareth Owens
5 Χαιρετισμός Θεοδώρα Γκένιου
7 Ο Δίσκος της Φαιστού: Το Αίνιγμα της Μινωικής Κρήτης
Η Επιγραφή του Δισπηλιού Καστοριάς: Το Αίνιγμα της Νεολιθικής
Ελλάδας Dr Gareth Owens
10 Interview with Dr Gareth Owens
14 Διοργάνωση Ημερίδας: Το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Erasmus+
Διάχυση αποτελεσμάτων και παραδείγματα καλών πρακτικών στο
νομό Σερρών»
16 The Skotoussa Junior High School of Serres — Erasmus+ KA 219 pro-
ject: “We are all in one boat- Be a good citizen- strategies to overcome
difficulties of integration into a new society”
18 3ο ΓΕΛ Σερρών, Erasmus+ KA1:
«Ανάπτυξη του ευρωπαϊκού προσανατολισμού του λυκείου μας μέσω
καινοτόμων μεθόδων διδασκαλίας»
20 Γυμνάσιο Ηράκλειας Σερρών —Erasmus+ KA1
Ο εκπαιδευτικός του 21ου αιώνα: επιστημονική και τεχνική κατάρτι-
ση και η αξιοποίησή της στην εκπαιδευτική διαδικασία : Integrated
Curriculum
24 Γυμνάσιο Ηράκλειας Σερρών—Erasmus+ KA1
Ο εκπαιδευτικός του 21ου αιώνα: επιστημονική και τεχνική κατάρτι-
ση και η αξιοποίησή της στην εκπαιδευτική διαδικασία : Digital Turn
29 Ανάθεση καθηκόντων διδασκαλίας και επιτόπια παρακολούθηση σε
συνεργαζόμενο σχολείο του εξωτερικού στη δράση ΚΑ1 Erasmus+
30 Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων
7. μετοχή στα πολιτιστικά
δρώμενα της πόλης και η
ανάληψη δράσεων επιμορ-
φωτικού και πολιτιστικού
χαρακτήρα όχι μόνο για τα
μέλη της Ένωσης, αλλά και
για ολόκληρη την εκπαι-
δευτική κοινότητα, εκπαι-
δευτικούς, μαθητές, και
φυσικά για το σερραïκό
κοινό. Στη συνέχεια η κα
Αικατερίνη Παληγιάννη,
εκπαιδευτικός Αγγλικών και
μέλος του Δ.Σ. της Ένωσης
παρουσίασε το βιογραφικό
του προσκεκλημένου ομι-
λητή και παραχώρησε το
βήμα για να ξεκινήσει η
εισήγηση. Ο Δρ. Όουενς,
που κατοικεί στην Ελλάδα
για περισσότερα από 30
χρόνια, άνοιξε την εισή-
γησή του, η οποία έγινε σε
άπταιστα ελληνικά, εκφρά-
ζοντας την αγάπη του για
την Ελλάδα.
Στην κατάμεστη αίθουσα
εκδηλώσεων «Γεώργιος
Χρηστίδης» του Επιμελη-
τηρίου Σερρών ολοκλη-
ρώθηκε με επιτυχία η πο-
λιτιστική ημερίδα που
οργάνωσε η Μακεδονική
Ένωση Καθηγητών Αγ-
γλικής Δημόσιας Α/θμιας
και Β/θμιας Εκπαίδευσης
ν. Σερρών το Σάββατο 10
Νοεμβρίου 2018, με τίτλο:
Ο Δίσκος της Φαιστού:
Το Αίνιγμα της Μινωι-
κής Κρήτης
και
Η Επιγραφή του Δισπη-
λιού Καστοριάς: Το Αί-
νιγμα της Νεολιθικής
Ελλάδας.
Η ΜΕΚΑΔΕΣ απηύθηνε
πρόσκληση στον διακε-
κριμένο γλωσσολόγο Δρ.
Γκάρεθ Όουενς, ο οποίος
ανταποκρίθηκε ένθερμα
στο αίτημα να πραγματο-
ποιήσει εισήγηση στο
σερραïκό κοινό για τα
«μυστικά» του Δίσκου της
Φαιστού. Ο Δρ. Όουενς
μελετά το Δίσκο της Φαι-
στού και τη μινωική γρα-
φή για περισσότερα από
δέκα έτη. Όσον αφορά
στο Δίσκο της Φαιστού ο
Δρ. Όουενς, σε συνεργα-
σία με τον καθηγητή Τζον
Κόουλμαν του Πανεπι-
στημίου της Οξφόρδης,
έχει κατορθώσει να ανα-
γνώσει το 99% των συμ-
βόλων και είναι πλέον σε
θέση να αποκαλύψει το
«μυστικό» που κρατούσε
ο Δίσκος για περισσότερα
από 3000 χρόνια. Αξίζει
να σημειωθεί οτι η εν λό-
γω εισήγηση παρουσιά-
στηκε στο Εθνικό Ίδρυμα
Ερευνών στις 7 Φεβρουα-
ρίου 2018 σε συνεργασία
με το ΤΕΙ Κρήτης.
Η πρόεδρος της ΜΕΚΑ-
ΔΕΣ κα Θεοδώρα Γκένιου
χαιρέτισε την εκδήλωση,
τονίζοντας οτι αποτελεί
διαχρονική και κύρια επι-
δίωξη της Ένωσης η συμ-
Ο Δίσκος της Φαιστού: Το Αίνιγμα της Μινωικής Κρήτης
Η Επιγραφή του Δισπηλιού Καστοριάς: Το Αίνιγμα της Νεολιθικής
Ελλάδας
04/2018Issue 4 /January—June 2018
8. Η αγάπη αυτή και ο θαυ-
μασμός για το ελληνικό
πνεύμα τον ώθησαν να
υιοθετήσει την ελληνική
ιθαγένεια και να υπηρε-
τήσει στον ελληνικό
στρατό. Αρχικά ο Δρ.
Όουενς εισήγαγε το κοι-
νό στην μινωική επιγρα-
φική έχουν βρεθεί περί-
που 2.000 μινωικές επι-
γραφές από την εποχή
του διεθνούς φήμης αρ-
χαιολόγου Άρθουρ
Έβανς και έπειτα. Από
τη μελέτη των επιγρα-
φών αυτών προκύπτει
πως η μινωική Γραμμική
Α ανήκει στην ινδοευρω-
παϊκή οικογένεια γλωσ-
σών, με φωνητικές αξίες
που έχουν μεταφερθεί
από τη μυκηναïκή Γραμ-
μική Β. Εμπεριστατωμέ-
νες γλωσσολογικές μελέ-
τες έχουν δείξει πως η
μινωική είναι μια γλώσσα
που διαθέτει γένη, ουσια-
στικά, ρηματικές καταλή-
ξεις και διάφορα είδη
λεξιλογίου, καθιστώντας
πλέον εφικτή και ασφαλή
την ερμηνεία και την κα-
τανόηση της μινωικής
γλώσσας.
Μετά από τη σύντομη
αυτή εισαγωγή ξεκίνησε
η εκτενής παρουσίαση
των ευρημάτων του Δρ.
Όουενς σχετικά με το
Δίσκο της Φαιστού, την
πιο γνωστή μινωική επι-
γραφή, που χρονολογεί-
ται γύρω στο 1700 π.Χ.
και εκτίθεται σήμερα στο
Αρχαιολογικό Μουσείο
Ηρακλείου.
σουν την ιστορία και τον
πολιτισμό της νεολιθικής
Ελλάδας αλλά και των
Βαλκανίων, μιας και αντί-
στοιχες «επιγραφές»
έχουν βρεθεί και σε
άλλες βαλκανικές χώρες.
Είναι μια μελέτη εν εξελί-
ξει. Η ομιλία έκλεισε με
τις ερωτήσεις του κοινού,
τις ευχαριστίες και τις
καθιερωμένες αναμνη-
στικές φωτογραφίες. Συ-
μπολίτες μας κάθε ηλικί-
ας, εκπαιδευτικοί και
μαθητές έδωσαν το
«φωνή» του Δίσκου της
Φαιστού, μια ηχογράφη-
ση της δικής του προ-
σέγγισης για το πώς δια-
βάζονται τα σημεία του
Δίσκου. Τέλος, έκανε μια
σύντομη αναφορά στα
ευρήματα του Δισπηλιού
Καστοριάς, που χρονο-
λογούνται από τη νεολι-
θική εποχή. Σύμφωνα με
το διακεκριμένο γλωσσο-
λόγο, τα ευρήματα - εάν
αποτελούν επιγραφή με
συλλαβογράμματα ή ιδε-
ογράμματα - θα φωτί-
«παρών», τίμησαν με
την παρουσία τους την
επιμορφωτική εκδήλωση
και αγκάλιασαν την πρω-
τοβουλία της ΜΕΚΑΔΕΣ.
Τους ευχαριστούμε από
καρδιάς.
Ο Δίσκος της Φαιστού: Το Αίνιγμα της Μινωικής Κρήτης
Η Επιγραφή του Δισπηλιού Καστοριάς: Το Αίνιγμα της Νεολιθικής Ελλάδας
της μινωικής επιγραφι-
κής, θρησκευτικών κειμέ-
νων και συγγενών λέξε-
ων της εποχής, ο Δρ.
Όουενς εκτιμά πως ο
Δίσκος είναι ένα θρη-
σκευτικό κείμενο-ίσως
και τάμα- αφιερωμένο
στη μινωική Αστάρτη,
θεά του έρωτα, του πο-
λέμου και του βουνού.
Όπως ο ίδιος έχει πει σε
συνέντευξή του:
Η Αστάρτη έχει σχέση με
τη μητέρα, που είναι κέ-
ντρο του σύμπαντος,
γιατί χωρίς αυτή δεν υ-
πάρχουμε, γιατί η μητέρα
είναι δημιουργία. Έχει
επίσης σχέση με το φως,
καθώς δεν είναι τυχαίες
οι διαχρονικές αναφορές
στο φως, το Πάσχα, τη
λαμπρή, τη φανερωμένη,
ακόμη και το Φανάρι
στην Κωνσταντινούπολη.
Ακόμη και η λέξη Φαι-
στός’ έχει σχέση με το
φως. Κατά την άποψή
μου, η πρώτη λέξη στο
Δίσκο της Φαιστού ση-
μαίνει «φωτεινή θεότη-
τα». Κλείνοντας την εισή-
γησή του ο Δρ. Όουενς
παρουσίασε στο κοινό τη
Έχει γίνει αποδεκτό ότι ο
Δίσκος διαβάζεται σπει-
ροειδώς, δηλαδή από
την περιφέρεια προς το
κέντρο. Έχει διάμετρο
περίπου 16 εκατοστά, με
εντυπωμένα 242 σημεία
γραφής και στις δυο
όψεις. Υπάρχουν 45 δια-
φορετικά σημεία στο Δί-
σκο και αυτό οδηγεί τους
μελετητές να υποθέσουν
πως πρόκειται για συλ-
λαβική γραφή, όπως εί-
ναι η Γραμμική Β.
Όσον αφορά την ερμη-
νεία του Δίσκου, μετά
από επισταμένη μελέτη
Η πρώτη
λέξη
στο
Δίσκο
της
Φαιστού
σημαίνει
Φωτεινή
Θεότητα
Page 8 Open Spaces
Η επιγραφή του
Δισπηλιού της
Καστοριάς
χρονολογείται
από τη νεολιθική
εποχή.
Έχει διάμετρο περίπου 16
εκατοστά, με εντυπωμένα
242 σημεία γραφής και στις
δυο όψεις
9. Page 9Issue 4 /January—June 2018
Ευχαριστούμε το Επιμελητήριο
Σερρών και τον πρόεδρο κ.
Χρήστο Μέγκλα, τη δημοτική
αρχή των Σερρών και τον
πρόεδρο της ΚΕΔΗΣ κ. Βασίλη
Τερζή, την ΕΛΜΕΣ και την
πρόεδρο κα Ελευθερία Πάνου, τη
«ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ» και τον κ.
Αθανάσιο Μαλλιαρά για την
αμέριστη συμπαράσταση.
10. What makes the Phais-
tos Disk such an ex-
traordinary find?
It is dated from 500
years before the Trojan
war and I believe that it
is nearly within our grasp
in order to write Minoan
History based on their
own documents. The
Phaistos Disk is the only
Minoan or Mycenaean
inscription that was delib-
erately baked, i.e., pre-
served for the future, and
I believe that it has a
message that is still rele-
vant IF we listen.
When did your fascina-
tion with the Disk begin
and how did you de-
cide to engage in de-
crypting it?
I have always loved my-
thology, and fell in love
with Minoan Crete, but I
decided to try to do sys-
tematic research a dec-
ade ago when someone
claimed that the Phaistos
Disk might be fake. It
was also a continuation
of my Ph.D. with Athens
University that also took
ten years and my book
Labyrinth which took me
five years, so I guess I
have been working on
Minoan Linguistics for 25
years, a quarter of a cen-
tury.
standing. How close
are you to a complete
understanding of the
Disk?
The “Voice” for me is a
beautiful rendition of our
work and demonstrates
that we getting closer to
an “Understanding’ of the
Phaistos disk by using all
our senses and feeling
and not just academic
scientific research, i.e.,
IQ+EQ…I believe that
our “Reading” is now
more that 90% and our
“Understanding” now
then we can begin to
make sense of the
Phaistos Disk even if we
do yet not have a Minoan
Rosetta Stone that aided
the decipherment of
Egyptian Hieroglyphics
for Champollion and
Young.
One of the highlights of
your lecture was hear-
ing a rendering of the
‘voice’ of the Disk. You
mentioned that you
have ‘read’ 99% of the
Disk, but ‘reading’
does not mean under-
more that 50%. There is
always room for improve-
ment after 37 years of
mystery, after a century
of not knowing hardly
anything since its discov-
ery, and after 10 years of
international team work
and systematic hard
work. It is also a journey
that I am enjoying im-
mensely, my profession-
al Ithaka.
Interview with Dr Gareth Owens
us to communicate with
the Phaistos disk from
Minoan Crete, because I
believe that it has some-
thing important to say or
sing. I also feel that
ERASMUS is connected
to ERWTAS in the Hel-
lenic Language.
In your talk, you men-
tioned that you used a
method of linguistic
comparison to decode
the symbols on the
Disk, comparing and
contrasting vocabulary
found on inscriptions,
as well as the Myce-
naean Linear B. Can
you elaborate on the
method you used?
We have employed
“epigraphic continuation”,
i.e., the same sign on the
Phaistos Disk and in Mi-
noan Linear A has the
sound value of Mycenae-
an Linear B and “partial
parallel texts” i.e. if we
can find similar words on
other Minoan words
You opened your lec-
ture with the idea of
love. How does that
relate to the Disk?
Love is about respect
and communication, the
key words for me in life
and not just in Education
and Research. Love is
about listening as well as
speaking and I believe
that true love is respect-
ful communication. We
do not have to agree with
each other but we should
listen to and understand
each other. I would like
Page 10 Open Spaces
The Phaistos
Disk is the only
Minoan or
Mycenaean
inscription that
was deliberately
baked, i.e.,
preserved for the
future, and I
believe that it has
a message that is
still relevant IF
we listen.
11. The Disk has remained
a mystery for thou-
sands of years and
there has been a lot of
conjecture on what it
may mean. It was a sort
of ‘Cretan Stonehenge’,
inviting all sorts of the-
ories: that it contained
an alien message, a
prophecy, an answer to
a terrible primordial
secret. After having
studied the Disk for
more than ten years,
what is your take on its
‘secret’?
Indeed the Phaistos Disk
c.1700 BC. is approxi-
mately the same date as
Stonehenge in my other
island and the Eruption
of Santorini, c.1625 BC.
which is the origin of the
Atlantis Myth and some
people try to solve all of
them. My favourite
“theory” is that it is a Mi-
noan Kama Sutra, J But
my own personal attempt
is to try to help the
Phaistos Disk to speak
for itself again after 37
centuries as I believe it
has a message for us.
Our musical
“Reconstruction” with the
Voice is a sort of Minoan
Jurassic Park to show
that Minoan is not a dead
language. We say in the
UK that a loved one is
not dead as long as you
carry on talking about
them. My belief is that
the Phaistos disk is a
Minoan Lyric Poem con-
nected with health and
perhaps childbirth.
Interview with Dr Gareth Owens
way to my personal and
professional Ithaka.
The goddess evoked -
Astarte or Aphaia- is,
according to your re-
search, a figure which
permeates the space
from the Middle East to
Cyprus, Crete, Cythera
and Malta. What does
this fact reveal about
communication be-
tween civilizations? I
believe that the core of
humanity is shared, the
differences between us
are the spice of life that
are not and should not
be a problem in my hon-
est humble opinion.
American foreign policy
seems to follow the doc-
trine of the “Clash of Civ-
ilizations” as inevitable
but I prefer the “Meeting
of Civilizations” as pro-
moted by Education and
Culture
What was your ‘Eureka’
moment while studying
the Disk?
Research is a gradual
process, ‘look after the
pennies and the pounds
look after themselves’,
i.e., correct systematic
work will take us in the
right direction. I have not
had a “Eureka” moment
but lots of very enjoyable
points of reference along
the journey, on my intel-
lectual itinerary on the
Page 11Issue 4 /January—June 2018
Arthur Evans,
British scholar,
archaeologist
and journalist,
from Oxford
https://
www.teicrete.g
r/daidalika/
12. especially through the
Erasmus+ Programme of
the EU. I believe that all
culture in the world belongs
to all of us and that we are,
as Nikos Kazantzakis be-
lieved, indeed citizens of
the world. This year in fact I
realized as a result of my
public popular science talks
in Athens, Chania and
Serres that we are all
“foreigners-guests-
strangers-xenoi” but also
we are all “relatives-
syggeneis” at the same
time. It was a moving reve-
lation to be honest.
You maintained that
the language on the disk
is a Minoan dialect. How
does the language of the
Disk and scripture relate
to the Minoan and the
Greek language?
The language of the
Disk is the Phaistos dialect
of Minoan South Crete.
Minoan is a dialect of the
Indo-European family of
languages related to Greek
and Sanskrit in India and
Latin and even English for
example. Biology and Evo-
lution have helped with a
framework of how lan-
guages are related to each
other. It is like an extended
family and we are trying to
establish those relation-
ships in detail. I once called
Minoan as the ‘syntkenissa’
of the Hellenic language
and Prof Babiniotis of EK-
PA is still hopefully smiling
and trying to understand
me.
ship for both personal
and professional rea-
sons, I was not obliged
to do so, and I was in-
deed a Hoplite but not
one of the 300 at Ther-
mopylae.
Given the economic
crisis and the following
political and social tur-
moil, has there ever
been a time when you
regretted deciding to
live in Greece?
I have never regretted
staying in Greece. You
don’t leave a relationship
when the first problem
You are a Greek by
choice. What made you
value our country so
much that you decided
to become a citizen
and even do military
service?
Greece/Hellas is our
family home, where we
decided to have and to
raise our children, the
most important decision
we have ever taken. I
believe that the most
important decision we all
take in our lives is where
and with whom we drink
our morning coffee. I
took out Hellenic citizen-
arises. You work through
the problems and come
out stronger at the other
end if the foundations
are good based on re-
spect and communica-
tion. I asked the children
if they wanted to leave
Crete and go to the UK
and they just laughed –
ouden allo sxolion..
Interview with Dr Gareth Owens
Dr. Gareth
Owens
International
Relations
Office
TEI of CRETE
Estavromenos
Heraklion
71500, Crete
HELLAS
+30-
2810379312
+30-2810-
250548
ogareth@staff.t
eicrete.gr
Page 12 Open Spaces
13. After your lecture and
the tour of Serres, Am-
fipolis and Stagira, what
would you say was the
highlight of your visit?
Amphipolis was impres-
sive and ‘AMPHI the LI-
ON’ was lovely, his
framed picture which
was a very kind gift from
TEUM ‘MEKADES’ is on
my desk at work as I an-
swer your questions, and
Stageira was so atmos-
pheric to walk and talk
where Aristotle walked
and talked. I admire him
so much as the first sci-
entist, for he took the
philosophical framework
of Socrates and Plato
and applied it to the real
natural world and estab-
lished a scientific way of
thinking that led to Dar-
win etc. BUT the high-
light was meeting the
people of Serres, walking
and talking, the beautiful
monastery of Timios Pro-
droms and Bougatsa on
a Saturday morning in
Serres with lovely peo-
ple. The people of Mace-
donia are as hospitable
and kind as the Cretans.
For me being with lovely
people in a lovely place
doing lovely things is a
pleasure for which I am
grateful and which the
Phaistos Disk has of-
fered me on my personal
Ithaka.
Interview with Dr Gareth Owens
Δρ. Γκάρεθ
Όουενς
Γραφείο
Διεθνών
Σχέσεων
ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ
Eσταυρωμένος
Ηράκλειο
71500, Κρήτη
ΕΛΛΑΔΑ
+30-2810379312
+30-2810-
250548
ogareth@staff.t
eicrete.gr
Page 13Issue 4 /January—June 2018
Λεζάντα που περι-
γράφει την εικόνα ή
το γραφικό.
Apart from your work as
lecturer for Hellenic His-
tory and Language, you
are also the Erasmus+ Co
-ordinator of the Europe-
an Union Programme at
the International Rela-
tions Office of the TEI of
Crete. Do you think that
Erasmus+ programmes
help combat xenophobia?
Does the ‘message’ of the
Disk and the fact that the
goddess Astarte is found
in multiple places in the
Mediterranean and middle
East help conjure an im-
age of a united world ra-
ther than speak for a sin-
gle, ‘special’ nation?
Philo-xenia is indeed the
antidote to Xeno-phoibia,
especially through Interna-
tional Education and shar-
ing a common culture, after
all we all belong to the
same planet.
You closed your talk with
the poem ‘If’ by Rudyard
Kipling. Why does it mean
so much to you?
Because my mother gave it
to me along with Ithaka by
Cafavy when I came to
Greece.
What would you like your
audience to take away
from your lecture?
ME ! – I will be back…GJ
14. H Διεύθυνση Δευτερο-
βάθμιας Εκπαίδευσης
Σερρών (ΚΕ.ΣΥ.Π. Σερ-
ρών) σε συνεργασία με
τη Μακεδονική Ένωση
Καθηγητών Αγγλικής
Δημόσιας Α/θμιας και Β/
θμιας Εκπ/σης Ν. Σερ-
ρών-Δράμας, τους σχολι-
κούς συμβούλους Αγγλι-
κής γλώσσας κ. Κωνστα-
ντίας Αμανατίδου και
Γαλλικής γλώσσας κ.
Λεωνίδα Παρτσανάκη και
με αφορμή τον εορτασμό
των 30 χρόνων Eras-
mus+, διοργάνωσαν
Ημερίδα τη Δευτέρα 22
Ιανουαρίου 2018 και
ώρες 17:30 - 21:00 στο
αμφιθέατρο του 2ου Ε-
ΠΑ.Λ Σερρών, με θέμα:
«Το Ευρωπαϊκό πρό-
γραμμα Erasmus+: διά-
χυση αποτελεσμάτων
και παραδείγματα κα-
λών πρακτικών στο
νομό Σερρών»
Στόχος της ημερίδας
ήταν η ανάδειξη των
έργων που υλοποιούνται
σε επίπεδο νομού και η
διάχυση των αποτελε-
σμάτων τους, προσδο-
κώντας πως θα αποτελέ-
σουν έμπνευση για
όσους θα ήθελαν να τρέ-
ξουν μελλοντικά ένα αντί-
στοιχο πρόγραμμα.
Το πρόγραμμα της ημε-
ρίδας είχε ως ακολού-
θως:
Διοργάνωση Ημερίδας:
Το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Erasmus+
Πρόγραμμα Ημερίδας Erasmus+ 22/01/2017
ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ
ΕΝΩΣΗ
ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ
ΑΓΓΛΙΚΗΣ
ΓΛΩΣΣΑΣ
ΔΗΜΟΣΙΟΥ
ΝΟΜΟΥ
ΣΕΡΡΩΝ
Page 14 Open Spaces
κ. Τενεκετζής
Κωνσταντίνος
Διευθυντής
Διεύθυνσης
Δευτεροβάθμιας
Εκπαίδευσης
Σερρών
κ. Αμανατίδου
Κωνσταντίνα
Σύμβουλος Αγγλικής
Γλώσσας
16. The project includes four
modules (Art, Music, De-
velopment of computer
skills and sports) as well
as a second field con-
cerning traditional nutri-
tion. Through these mod-
ules the four Erasmus
groups (Italian, Polish,
Greek and German)
have been building help-
ing systems aiming at
integrating students with
migrational background
to a new environment.
The first transnational
meeting took place in
Camposampiero, Padua,
Italy from the 14th
to the
18th
of November 2017.
During the preparation
time in our school two
blogs were created
(http://
www.gymskotoyssas.si
mplesite.com),
(Erasmus-plus-We-
areallinone-
boat.blogspot.com)
in order for the Eras-
mus+ team to post the
activities of the project.
At the welcoming meet-
ing in “New Pertini”
school all Erasmus
groups presented their
schools and region.
Later on, the Italian stu-
dents as tourist guides
and tutors illustrated the
most impressive land-
marks of Padua and
Venice helping newcom-
ers practice Italian words
and experience the Ital-
ian culture, architecture
and cuisine.
The Erasmus+ team en-
joyed the mayor’s hospi-
tality at the townhall
while being informed
about the history of the
municipality of Cam-
posampiero and the way
the town deals with new
migrants.
Among the project log-
os ,which students creat-
ed, the Greek logo was
voted as the best one to
convey the message of
the project.
“We are all in one boat- Be a good citizen- strategies to
overcome difficulties of integration into a new society”
Page 16 Open Spaces
Erasmus+ KA
Skotoussa
Junior High
219
17. “We are all in one boat- Be a good citizen- strategies to overcome
difficulties of integration into a new society”
The second meeting
took place in Grudzi-
adz , Poland, in April
2018. The preparation
time in our school includ-
ed the composition of the
lyrics and music of a
song relevant to the topic
of the project by the
Erasmus+ Greek team.
The purpose of the meet-
ing in Poland was to inte-
grate young people in
new surroundings
through the creation of
an international song and
the construction of
Page 17Issue 4 /January—June 2018
Julia Aivazoglou
English language
and literature
Aristotle University
of
Thessaloniki
Skotoussa
Junior High School
handmade instruments.
Students, working in
mixed nationality groups,
had also to translate the
English refrain of the
song into their mother
tongue with the help of
their teachers. The music
event in Zespol Szkol
Ogolnoksztalcacych Nr 3
im. Bronislawa Mali-
nowskiego school
broadcasted the local
TV. One day was dedi-
cated to culture and
food tradition through an
all day trip to Tri- City
and another one to sight-
seeeing in Grudziadz
centre and town hall.
At the third meeting,
which is to be held in
Greece, from the 5th till
the 9th of November
2018, all the participants
will work on the issue of
integration of newcomers
through ICT.
Students of each coun-
try, after spotting on the
keyboard the differences
in the alphabet among
five languages (Greek,
German, Polish, Italian,
English), they will prac-
tice completing their
identity card-ID- in two
languages using the
‘windows word’ comput-
er program.
It is also significant that
they develop a channel
of cooperation and com-
munication, using vari-
ous web applications in
the electronic interface,
for integration to be
achieved. Moreover, they
will deal with traditional
nutrition as a second
way to approach new-
comers combined with
visits to places of inter-
est.
The last transnational
meeting will be held in
Geschwister-Scholl-
Schule school, in the
town of Gutersloh-
Germany, which is the
coordinator of the Eras-
mus+ project. The Eras-
mus+ team will use
sports as means of inte-
grating newcomers to a
new society. The evalua-
tion questionnaire of the
whole project will also be
accomplished.
18. Κατά το διάστημα 15-22
Απριλίου 2018, στα πλαί-
σια υλοποίησης του προ-
γράμματος Erasmus+
KA1, πραγματοποιήθηκε
μετακίνηση τεσσάρων
εκπαιδευτικών του σχο-
λείου στο Ελσίνκι της
Φινλανδίας και στο Ταλίν
της Εσθονίας. Το πρό-
γραμμα, με τίτλο
«Ανάπτυξη του ευρω-
παϊκού προσανατολι-
σμού του λυκείου μας
μέσω καινοτόμων με-
θόδων διδασκαλίας»
αποσκοπεί στην ποιοτική
αναβάθμιση του εκπαι-
δευτικού έργου που προ-
σφέρεται στο σχολείο
καθώς και στην ανάπτυ-
ξη της ευρωπαϊκής του
διάστασης. Για το λόγο
αυτό η παιδαγωγική ομά-
δα που ανέλαβε την υλο-
ποίησή του, αποτελούμε-
νη από τους εκπαιδευτι-
κούς: Αγγελίδη Ευστρά-
τιο, οικονομολόγο, Ζα-
φειριάδη Ηλία, χημικό,
Λιούσα Ελένη, Φιλόλογο
και Πολυκαρπούλου Μα-
ρία, φυσικό, επιμορφώ-
θηκε από τον ευρωπαϊκό
φορέα EUNEOS στη θε-
ματική “Best practices
benchmarking”.
και μαθητές. Παράλληλα,
σε επιμορφωτικές συνα-
ντήσεις ενημερώθηκαν
για το εκπαιδευτικό σύ-
στημα και τις εθνικές εξε-
τάσεις της Φινλανδίας,
καθώς και για τις νέες
τάσεις της αρχιτεκτονικής
των σχολείων που υπο-
στηρίζουν τις σύγχρονες
μεθόδους διδασκαλίας.
Τέλος, σε αντίστοιχα
workshops αντάλλαξαν
ιδέες και καλές πρακτικές
με συναδέλφους εκπαι-
Συγκεκριμένα, στο Ελσίν-
κι επισκέφθηκαν το Tik-
kurilan Lukio της Vantaa,
όπου είχαν την ευκαιρία
για τρεις μέρες να
έρθουν σε επαφή με την
εκπαιδευτική πραγματι-
κότητα του φινλανδικού
σχολείου, να γνωρίσουν
τον τρόπο λειτουργίας
και οργάνωσής του, να
παρακολουθήσουν μα-
θήματα των ειδικοτήτων
τους και να αλληλεπιδρά-
σουν με εκπαιδευτικούς
δευτικούς από διάφορες
ευρωπαϊκές χώρες που
μετείχαν επίσης στο
πρόγραμμα και συζήτη-
σαν μαζί τους τις δυνατό-
τητες συνεργασιών ανά-
μεσα στα σχολεία.
«Ανάπτυξη του ευρωπαϊκού προσανατολισμού του
λυκείου μας μέσω καινοτόμων μεθόδων διδασκαλίας»
Page 18 Open Spaces
3ο Γενικό
Λύκειο Σερρών
Αγγελίδης
Ευστράτιος,
Ζαφειριάδης
Ηλίας,
Λιούσα Ελένη,
Πολυκαρπούλου
Μαρία
19. Στο Ταλίν, επισκέφθηκαν το
Tallinna Lilleküla Gümnaasi-
um και το Tallinna XXI Kool,
όπου και πάλι παρακολούθη-
σαν διδασκαλίες και ενημε-
ρώθηκαν για τη λειτουργία
των αντίστοιχων σχολείων.
Στο Πανεπιστήμιο του Ταλίν
πήραν πληροφορίες για το
εσθονικό εκπαιδευτικό σύστη-
μα και για τις εντυπωσιακές
επιδόσεις των εσθονικών
σχολείων στο διαγωνισμό
PISA και μετείχαν σε work-
shops σχετικά με νέα ψηφια-
κά εκπαιδευτικά εργαλεία.
Κατά τη διάρκεια της παρα-
μονής τους οι εκπαιδευτικοί
είχαν και τη χαρά να ξενα-
γηθούν στις δύο πρωτεύου-
σες, να δουν σημαντικά
αξιοθέατα και να γνωρίσουν
τον τρόπο ζωής των δύο
λαών. Με την επιστροφή
της η παιδαγωγική ομάδα
προχώρησε στη διάχυση
των αποτελεσμάτων της
επίσκεψης στους εκπαιδευ-
τικούς του σχολείου, καθώς
και στη διατύπωση προτά-
σεων που προέκυψαν ως
«Ανάπτυξη του ευρωπαϊκού προσανατολισμού του λυκείου μας μέσω
καινοτόμων μεθόδων διδασκαλίας»
απόρροια της επιμόρφωσης.
Κατά το αμέσως επόμενο
διάστημα θα συνεχίσει με τη
δημιουργία σχετικού εκπαι-
δευτικού υλικού και με την
ανάληψη συγκεκριμένων
πρωτοβουλιών που θα στο-
χεύουν στην αναμόρφωση
του σχολείου.
Page 19Issue 4 /January—June 2018
20. Το σεμινάριο είχε ως
στόχο την εξοικείωση
των συμμετεχόντων με
νέες αρχές της παιδαγω-
γικής και της διδακτικής
καθώς και τη γνωριμία με
το νέο αναλυτικό πρό-
γραμμα της Φινλανδίας
(από το 2016) και γενικό-
τερα με το Φινλανδικό
εκπαιδευτικό σύστημα.
Κατά τη διάρκεια του
σεμιναρίου πραγματο-
ποιήθηκαν διαλέξεις, ο-
μαδικές εργασίες των
συμμετεχόντων, παρου-
σιάσεις από διευθυντές
σχολείων, δύο επισκέ-
ψεις για παρατήρηση σε
Φινλανδικά σχολεία
(Δημοτικό - Γυμνάσιο -
Λύκειο) καθώς και επι-
σκέψεις σε φορείς που
συνεργάζονται με σχολεί-
α. Συγκεκριμένα οι συμ-
μετέχοντες διδάχτηκαν
τις παρακάτω έννοιες της
παιδαγωγικής:
Integrated curriculum.
Θα πρέπει να υπάρχει
σύνδεση των γνώσεων
που παρέχονται στα διά-
φορα μαθήματα. Οι γνώ-
σεις δεν πρέπει να είναι
ξεκομμένες. Πχ. Στην
Τετάρτη Δημοτικού τα
παιδιά εξετάζουν τις πυ-
ραμίδες της Αιγύπτου
μελετώντας μαθηματικά,
ιστορία, γλώσσα και εικα-
στικά.
Team teaching. Αφορά
τον προγραμματισμό και
την υλοποίηση μαθημά-
των από δύο ή παραπά-
νω εκπαιδευτικούς μαζί
(της ίδιας ή διαφορετικής
ειδικότητας).
αποκομμένων γνώσεων.
Formative assess-
ment. Η αξιολόγηση των
μαθητών δεν θα πρέπει
να γίνεται με στόχο α-
πλά τον καθορισμό του
βαθμού που θα πάρει ο
μαθητής, αλλά με στόχο
τη βελτίωση του μαθή-
ματος, ώστε να ανταπο-
κρίνεται καλύτερα στις
ανάγκες του κάθε μαθη-
τή ξεχωριστά. Θα πρέ-
πει επίσης να αξιολο-
γούνται οι μαθητές όσον
αφορά μια σειρά κριτηρί-
Με τον τρόπο αυτό βελ-
τιώνεται η ποιότητα του
μαθήματος, καθώς οι
εκπαιδευτικοί μπορούν
να ανταποκριθούν ευκο-
λότερα στις διαφορετικές
ανάγκες και ενδιαφέρο-
ντα των μαθητών και
επίσης είναι ευκολότερο
να εξασφαλιστεί η διαθε-
ματικότητα.
Skills based educa-
tion. Βασίζεται στην ιδέα
ότι η εκπαίδευση έχει ως
στόχο την ανάπτυξη δε-
ξιοτήτων και όχι την α-
πόκτηση στείρων και
ων και όχι για τη γενική
έννοια της «επίδοσης
στο μάθημα».
Phenomena based
learning. Οι μαθητές
μαθαίνουν με βάση και
αφετηρία την παρατήρη-
ση ενός φαινομένου (πχ.
η κλιματική αλλαγή, η
Ευρωπαϊκή Ένωση, οι
προσφυγικές ροές.)
Ο
εκπαιδευτικός
του 21ου
αιώνα:
επιστημονική
και τεχνική
κατάρτιση και
η αξιοποίησή
της στην
εκπαιδευτική
διαδικασία
Page 20 Open Spaces
Γυμνάσιο
Ηράκλειας
Σερρών
Integrated curriculum – teaching global skills
21. περιπτώσεις κάθε δά-
σκαλος έχει και έναν
βοηθό δάσκαλο στην
τάξη ώστε να ανταπεξέρ-
χεται στις ανάγκες των
μαθητών του.
Και οι διευθυντές από
την πλευρά τους δεί-
χνουν εμπιστοσύνη
στους εκπαιδευτικούς.
Δεν υπάρχει κάποιου
είδους αξιολόγηση ή πα-
ρέμβαση στο μάθημά
τους.
Integrated curriculum – teaching global skills
Page 21Issue 4 /January—June 2018
Social innovation. Τα
σχολεία θα πρέπει να
βρίσκονται σε αλληλεπί-
δραση με άλλους κοινω-
νικούς φορείς και να επη-
ρεάζουν την κοινωνία με
τη δράση τους. Π.χ. σε
Λύκειο που επισκεφτήκα-
με υπήρχε ειδικά διαμορ-
φωμένος χώρος (living
lab) για τις συναντήσεις
των μαθητών με άλλους
φορείς. Εκεί πραγματο-
ποιήθηκε πρόσφατα συ-
νάντηση των μαθητών με
τον Διευθύνων Σύμβουλο
της Microsoft για ανταλ-
λαγή ιδεών όσον αφορά
τα ψηφιακά μέσα.
Design based learning.
Βασίζεται στην ιδέα ότι ο
σχεδιασμός του μαθήμα-
τος θα πρέπει να λαμβά-
νει υπόψη τον κάθε μα-
θητή ξεχωριστά. Κάθε
μαθητής αναλαμβάνει
κατά τη διάρκεια του μα-
θήματος μια δραστηριό-
τητα που να ανταποκρί-
νεται στις ανάγκες και τα
ενδιαφέροντά του.
Οι συμμετέχοντες κλήθη-
καν δουλεύοντας σε ομά-
δες να σχεδιάσουν και να
παρουσιάσουν ιδέες για
την υλοποίηση
των παραπάνω εννοιών
στην τάξη τους και γενι-
κότερα στο εκπαιδευτικό
σύστημα της χώρας
τους. Η συνεργασία με-
ταξύ των συμμετεχόντων
αποδείχτηκε ιδιαίτερα
ενδιαφέρουσα καθώς η
ομάδα αποτελούνταν
από 25 εκπαιδευτικούς
που προέρχονταν από
11 διαφορετικές ευρωπα-
ϊκές χώρες. Υπήρξε εποι-
κοδομητική σύγκριση
των εκπαιδευτικών συ-
στημάτων των χωρών
και ανταλλαγή απόψεων.
Οι μαθητές είναι ελεύθε-
ροι κατά τη διάρκεια του
μαθήματος να εγκαταλεί-
ψουν τη σχολική αίθου-
σα και να ολοκληρώ-
σουν την εργασία που
τους έχει ανατεθεί σε
κάποιον άλλον χώρο:
Πχ. σε καναπέδες και
πουφ που υπάρχουν
στον διάδρομο, στη βι-
βλιοθήκη ή ακόμα και
στην αυλή. Στο σημείο
αυτό αξίζει να σημειώ-
σουμε ότι σε πολλές
Εμπιστοσύνη από τους
εκπαιδευτικούς προς
τους μαθητές αλλά και
από τον διευθυντή προς
τους εκπαιδευτικούς:
Δεν υπάρχει κανενός
είδους εξέταση των μα-
θητών μέχρι να φτάσουν
στο Λύκειο. Υπάρχει ε-
μπιστοσύνη ότι οι μαθη-
τές θα κάνουν το καλύτε-
ρο που μπορούν, χωρίς
το άγχος της αξιολόγη-
σης. Η εμπιστοσύνη οδη-
γεί τους εκπαιδευτικούς
να παρέχουν μεγαλύτερη
ελευθερία στους μαθητές
τους.
Ο
εκπαιδευτικός
του 21ου
αιώνα:
επιστημονική
και τεχνική
κατάρτιση και
η αξιοποίησή
της στην
εκπαιδευτική
διαδικασία
22. Δεν θα παραλείψουμε
εδώ να αναφερθούμε και
στην εμπιστοσύνη που
δείχνουν οι γονείς προς
τους εκπαιδευτικούς.
Σπανίζουν οι περιπτώ-
σεις παρέμβασης ή αρ-
νητική κριτικής των γο-
νιών προς τους εκπαι-
δευτικούς. Ο εκπαιδευτι-
κός χαίρει μεγάλης εκτί-
μησης και κοινωνικής
αποδοχής.
Γενικά θα λέγαμε ότι η
φινλανδική κουλτούρα
συνολικότερα βασίζεται
στην εμπιστοσύνη προς
τους άλλους πολίτες και
προς το κράτος.
Αυτονομία των σχολι-
κών μονάδων:
Οι εκπαιδευτικοί καταθέ-
τουν βιογραφικό σημείω-
μα σε όποια σχολική μο-
νάδα θα ήθελαν να εργα-
στούν. Κάθε διευθυντής
σχολικής μονάδας προσ-
λαμβάνει (διορίζει θα
λέγαμε) τους εκπαιδευτι-
κούς στο σχολείο του.
Ο διευθυντής διαχειρίζε-
ται τον προϋπολογισμό
του σχολείου του. Έχει
μάλιστα τη δυνατότητα
να δώσει κάποιοι χρημα-
τικό «μπόνους» σε εκ-
παιδευτικούς που θεωρεί
ότι έχουν κάνει παραπά-
νω δουλειά ή έχουν πα-
ρουσιάσει εξαιρετική επί-
δοση.
Μπορούμε να πούμε ότι
και πάλι το χαρακτηριστι-
κό αυτό του Φινλανδικού
εκπαιδευτικού συστήμα-
τος βασίζεται στην εμπι-
στοσύνη της προϊστάμε-
νης αρχής προς τον διευ-
θυντή του σχολείου.
θα ενοχλήσει ή θα βλά-
ψει τους άλλους (πχ.
φωτογράφιση ή βιντεο-
σκόπηση προσώπων και
δημοσίευση στο διαδί-
κτυο).
Εισαγωγή στην τριτο-
βάθμια εκπαίδευση:
Η εισαγωγή στην τριτο-
βάθμια εκπαίδευση γίνε-
ται με κριτήριο τους βαθ-
μούς των μαθητών στο
Λύκειο και στις ενδοσχο-
λικές τους εξετάσεις. Αν
όμως κάποιος μαθητής
κρίνει πως οι βαθμοί που
έχει δεν επαρκούν για
Σε άλλα σχολεία οι μαθη-
τές δουλεύουν με δικά
τους tablets ή από το
κινητό τους τηλέφωνο.
Το υπουργείο εκτός από
τα βιβλία παρέχει στους
εκπαιδευτικούς και τα
απαραίτητα εκπαιδευτικά
λογισμικά που έχουν
σχεδιαστεί για το μάθημά
τους.
Και σε αυτό το σημείο
είναι εμφανής η εμπιστο-
σύνη που υπάρχει προς
τους μαθητές ότι δεν θα
χρησιμοποιήσουν την
τεχνολογία με τρόπο που
την εισαγωγή του στη
σχολή που επιθυμεί, τότε
έχει τη δυνατότητα να
δώσει εξετάσεις (τύπου
πανελλαδικών) με στόχο
να πετύχει εκεί καλύτερη
βαθμολογία.
Σχολικές εγκαταστά-
σεις:
Οι σχολικές μονάδες δια-
θέτουν σύγχρονες και
ευρύχωρες εγκαταστά-
σεις: Μεγάλες τάξεις,
σαλόνια για μαθητές και
εκπαιδευτικούς, κλειστά
και ανοιχτά γήπεδα.
Integrated curriculum – teaching global skills
Έμφαση στις νέες τε-
χνολογίες:
Θεωρείται δεδομένο ότι
κάθε μαθητής διαθέτει
ένα μέσο για να συμμετέ-
χει στο ψηφιακό μάθημα
(παιχνίδια και ασκήσεις,
εκπαιδευτικά blog και
εφαρμογές). Σε κάποια
Δημοτικά, το σχολείο
παρέχει στους μαθητές
του tablets και οι μαθητές
έχουν την υποχρέωση να
τα επιστρέψουν στο τέ-
λος της σχολικής χρο-
νιάς.
Ο
εκπαιδευτικός
του 21ου
αιώνα:
επιστημονική
και τεχνική
κατάρτιση και
η αξιοποίησή
της στην
εκπαιδευτική
διαδικασία
Page 22 Open Spaces
23. Η φυσική αγωγή κατέχει
εξέχουσα θέση στο σχο-
λικό πρόγραμμα με κα-
θημερινή γυμναστική των
μαθητών μία με δύο δι-
δακτικές ώρες.
Ιδιαίτερη εντύπωση μας
έκαναν επίσης τα εργα-
στήρια του Επαγγελματι-
κού Λυκείου όπου γίνο-
νταν τα σεμινάριά μας.
Πλήρως εξοπλισμένα
εργαστήρια για βαφείς,
κομμωτές, ξυλουργούς,
μόδιστρους κ.α. Επίσης
ντουζιέρες και αποδυτή-
ρια ώστε οι μαθητές να
πλένονται και να αλλά-
ζουν μετά τα εργαστήρια.
Ενδεικτικά αναφέρουμε
την παρουσίαση που μας
έγινε από διευθυντή Γυ-
μνασίου σχετικά με την
ανακαίνιση του σχολείου
του ώστε να ανταποκρί-
νεται στα νέα δεδομένα
του μαθησιακού περι-
βάλλοντος και για την
οποία του εγκρίθηκε
προϋπολογισμός της
τάξεως των 9,5 εκατομ-
μυρίων ευρώ.
Προεκτάσεις στα ελλη-
νικά δεδομένα.
Αναλογιζόμενες τις εφαρ-
μογές που θα μπορού-
σαν να έχουν τα χαρα-
κτηριστικά του φινλανδι-
κού εκπαιδευτικού συ-
στήματος στην Ελλάδα
εντοπίσαμε μία σειρά
από δυσκολίες που θα
δυσχέραιναν τυχόν προ-
σπάθεια υιοθέτησής
τους:
Έλλειψη πόρων. Βασι-
κό εμπόδιο στην όποια
προσπάθεια εφαρμογής
των παραπάνω στοιχεί-
ων. Καταρχάς σε επίπε-
δο εγκαταστάσεων.
στοιχείο που δεν υπάρχει
σε άλλες ευρωπαϊκές
χώρες. Εκπαιδευτικοί
που διδάσκουν πχ. κά-
ποιο «μονόωρα» μαθή-
ματα μπορεί να οδηγη-
θούν να έχουν κάθε χρό-
νο ακόμα και 500 μαθη-
τές. Στις περιπτώσεις
των δίωρων μαθημάτων
ο εκπαιδευτικός διδάσκει
κάθε χρόνο σε 250 περί-
που μαθητές κτλ. Ανα-
ρωτιόμαστε λοιπόν πόσο
εύκολα θα μπορούσε ο
Έλληνας εκπαιδευτικός
να προσαρμόσει το μά-
θημά του λαμβάνοντας
και ο σχεδιασμός εκπαι-
δευτικών λογισμικών και
εφαρμογών για κάθε βι-
βλίο επίσης συνεπάγεται
οικονομικό κόστος.
Δεν θα παραλείψουμε να
αναφέρουμε εδώ και τις
υψηλές αποδοχές που
επιφέρει το επάγγελμα
του εκπαιδευτικού στη
Φινλανδία και σε άλλες
ευρωπαϊκές χώρες.
Ο σχεδιασμός των μαθη-
μάτων στο ελληνικό σχο-
λείο οδηγεί πολλές φο-
ρές τους εκπαιδευτικούς
να μετακινούνται σε πολ-
λές σχολικές μονάδες,
υπόψη τις ανάγκες του
κάθε μαθητή ξεχωριστά
και αναθέτοντας στον
καθένα την εργασία
που του ταιριάζει.
Διαφορά κουλτούρας.
Η φινλανδική κουλτούρα
βασίζεται στην εμπιστο-
σύνη προς τον άλλον,
εμπιστοσύνη πως θα
κάνει το καλύτερο που
μπορεί, πως θα κάνει το
σωστό.
Integrated curriculum – teaching global skills
ώρες τη βδομάδα στην
ίδια τάξη, καθώς αυτό
θα απαιτούσε να απα-
σχοληθούν δύο ή παρα-
πάνω εκπαιδευτικοί την
ίδια ώρα στο ίδιο τμήμα,
γεγονός που θα αύξανε
το οικονομικό κόστος.
Επίσης κόστος θα υπήρ-
χε και για τον διορισμό
δασκάλων ως «βοηθών»
στο μάθημα.
Η διαθεματικότητα του
αναλυτικού προγράμμα-
τος στη Φινλανδία είναι
κάτι που έχει σχεδιαστεί
από το υπουργείο και το
παίρνουν «έτοιμο» οι
εκπαιδευτικοί για να το
εφαρμόσουν. Υπάρχει
πρόβλεψη γι’ αυτό στο
ωρολόγιο πρόγραμμα
των σχολείων.
Δεν απαιτείται από τους
εκπαιδευτικούς (εκτός αν
το κρίνουν σκόπιμο) να
εντοπίσουν τομείς σε
διάφορα μαθήματα όπου
μπορούν να σχεδιάσουν
ένα μάθημα διαθεματικά.
Ο νέος αυτός σχεδια-
σμός του αναλυτικού
προγράμματος καθώς
Εάν υποθέσουμε ότι ο
Έλληνας εκπαιδευτικός
εμπιστεύεται τον μαθητή
του να βγει από τη σχολι-
κή τάξη και να ολοκλη-
ρώσει αλλού τις εργασίες
του, πού θα μπορέσει να
πάει ο μαθητής; Οι εγκα-
ταστάσεις μας δεν είναι
ευρύχωρες, δημιουργούν
συνωστισμό και υπάρχει
έλλειψη χώρων μελέτης,
όπως ειδικά διαμορφω-
μένα σαλόνια κα.
Επίσης καθίσταται σχε-
δόν αδύνατη η συνεργα-
σία δύο ή παραπάνω
εκπαιδευτικών κάποιες
Ο
εκπαιδευτικός
του 21ου
αιώνα:
επιστημονική
και τεχνική
κατάρτιση και
η αξιοποίησή
της στην
εκπαιδευτική
διαδικασία
Page 23Issue 4 /January—June 2018
Χατζηβασιλειάδου
Δέσποινα, εκπαι-
δευτικός ΠΕ07
Μπογδάνη Χρύσα,
Εκπαιδευτικός
ΠΕ02
Γυμνάσιο
Ηράκλειας
Σερρών
24. Στο πλαίσιο του προ-
γράμματος Erasmus+
βασική Δράση 1 (ΚΑ1)
παρακολουθήσαμε στην
Ολλανδία το σεμινάριο
κατάρτισης Ψηφιακή
Στροφή: Πώς να κάνετε
το σχολείο σας πιο ψη-
φιακό. Επιμορφωτής
μας ήταν ο Dr Mart
Laanpere, Ερευνητής
και καθηγητής στο Κέ-
ντρο Εκπαιδευτικής Τε-
χνολογίας του Πανεπι-
στημίου του Ταλίν.
Στο σεμινάριο αυτό ενη-
μερωθήκαμε για τις φά-
σεις υιοθέτησης τεχνολο-
γικών καινοτομιών στην
εκπαίδευση, τη διάδοση
της καινοτομίας στην
εκπαιδευτική κοινότητα,
το μοντέλο ωριμότητας
και τα στάδια που περι-
λαμβάνει για την εδραίω-
ση της καινοτομίας σε
ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα
και πώς μπορούν τα πα-
ραπάνω να εφαρμο-
στούν με επιτυχία. Επί-
σης επισκεφτήκαμε το
ψηφιακό σχολείο του
Άμστερνταμ, το σχολείο
ΣΠΙΝΟΖΑ, στο οποίο
εφαρμόζεται η παιδαγω-
γική Dalton σε συνδυα-
σμό με το Μοντέλο μάθη-
σης CΟoperative Open
Learning (COOL), το
οποίο βασίστηκε στην
παιδαγωγική θεωρία της
Helen Parkhurst.
Επαναπροσδιορισμός
της ψηφιακής ικανότητας
εκπαιδευτικών και μαθη-
τών (αξιολόγηση – αυτο-
αξιολόγηση) Δεξιότητες
που βελτιώνουν την ποι-
ότητα της διδασκαλίας
Αλλαγή της παιδαγωγι-
κής / διδακτικής πράξης
Ενεργός συμμετοχή, συ-
νεργατικότητα, δημιουρ-
γικότητα, καινοτόμος
μάθηση
Ψηφιακά βιβλία, ψηφια-
κές εξετάσεις, ψηφιακός
φάκελος εργασιών μαθη-
τή (portfolio) .
Digital Turn: How to make your school more digital
Τι εννοούμε όταν λέμε
ψηφιακή στροφή στην
εκπαίδευση;
Αλλαγή του περιβάλλο-
ντος μάθησης / της διδα-
κτικής πράξης
Ψηφιακές πλατφόρμες
μάθησης και ψηφιακά
εργαλεία
Χρήση προσωπικών η-
λεκτρονικών συσκευών
(κινητό τηλέφωνο, τά-
μπλετ, φορητός Η/Υ)
Αξιοποίηση των παρα-
πάνω ως πηγές μάθησης
Ο
εκπαιδευτικός
του 21ου
αιώνα:
επιστημονική
και τεχνική
κατάρτιση και
η αξιοποίησή
της στην
εκπαιδευτική
διαδικασία
Page 24 Open Spaces
Φάσεις Υιοθέτησης τε-
χνολογικών καινοτο-
μιών
Γνώση – Πειθώ – Από-
φαση – Εφαρμογή -
Επιβεβαίωση
Για να υιοθετηθεί μια τε-
χνολογική καινοτομία θα
πρέπει πρώτα να υπάρ-
ξει εξοικείωση των ενδια-
φερόντων με το αντικεί-
μενο. Έπειτα θα πρέπει
να πειστούν να τη χρησι-
μοποιήσουν και να πά-
ρουν την απόφαση να το
κάνουν.
Η εφαρμογή είναι καίριας
σημασίας και θα κρίνει το
αν η τεχνολογική αυτή
καινοτομία θα εδραιωθεί
στη διδακτική πράξη μέ-
σω της επιβεβαίωσης
των προσδοκιών τους.
25. τον δάσκαλο σε σχέση
με συγκεκριμένα αντικεί-
μενα ή δεξιότητες. Ο δά-
σκαλος επιλέγει τη μορ-
φή και τους ψηφιακούς
πόρους για τους εκπαι-
δευόμενους, οι οποίοι
συνήθως εργάζονται μό-
νοι τους.
ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ
Ο μαθητής γίνεται χρή-
στης της ψηφιακής τε-
χνολογίας, η οποία
βελτιώνει τις πρακτικές
μάθησης και διδασκα-
λίας.
Το Μοντέλο ωριμότη-
τας της καινοτομίας
περιλαμβάνει 5 στάδια
ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ
Απομόνωση της διδα-
σκαλίας και της μάθη-
σης, με την τεχνολογία
να χρησιμοποιείται ως
υποκατάστατο των πα-
ραδοσιακών μεθόδων.
Η ψηφιακή μάθηση δεν
αποτελεί προτεραιότητα,
περιορίζεται σε μεμονω-
μένους εκπαιδευτικούς ή
τμήματα. Οι μαθησιακοί
στόχοι καθορίζονται από
Τεχνολογία που εφαρμό-
ζεται συχνά για να ε-
μπλουτίσει τόσο τη διδα-
σκαλία όσο και τη μάθη-
ση, με τον δάσκαλο να
αποφασίζει ποια τεχνο-
λογία χρησιμοποιούν οι
μαθητές. Οι στόχοι της
μάθησης, οι δραστηριό-
τητες και η αξιολόγηση
ενθαρρύνουν διάφορους
τύπους ενεργητικής μά-
θησης. Ο εκπαιδευόμε-
νος χρησιμοποιεί τεχνο-
λογία που καθοδηγείται
από τον δάσκαλο και
Digital Turn: How to make your school more digital
τούν μια καινοτομία μετά
από διαφορετικό χρονικό
διάστημα. Αυτή η ώρα
υιοθεσίας είναι σημαντι-
κά μεγαλύτερη από ό, τι
οι πρωτοπόροι και οι
πρώτοι υιοθετούντες. Η
πρώιμη πλειοψηφία τεί-
νει να είναι πιο αργή στη
διαδικασία υιοθεσίας,
Ύστερη πλειοψηφία
(34%) - Αυτά τα άτομα
προσεγγίζουν μια καινο-
τομία με υψηλό βαθμό
σκεπτικισμού και αφού η
πλειοψηφία της κοινωνί-
ας υιοθέτησε την καινο-
τομία. Η ύστερη πλειο-
ψηφία είναι συνήθως
σκεπτικιστική σχετικά με
την καινοτομία,
Απρόθυμοι (16%) - Τα
άτομα αυτής της κατηγο-
ρίας είναι τα τελευταία
που υιοθετούν μια καινο-
τομία, έχουν συνήθως
μια αποστροφή στους
παράγοντες αλλαγής,
τείνουν να επικεντρώνο-
νται στις "παραδόσεις".
Διάδοση της καινοτομί-
ας
Κύκλος Ζωής υιοθέτησης
της τεχνολογίας
Πρωτοπόροι: (2,5%) -
Οι πρωτοπόροι είναι τα
πρώτα άτομα που υιοθε-
τούν μια καινοτομία.
Πρόωροι πρωτοπόροι:
(13,5%) - Αυτή είναι η
δεύτερη ταχύτερη κατη-
γορία ατόμων που υιοθε-
τούν μια καινοτομία.
Πρόωρη πλειοψηφία
(34%) - Τα άτομα αυτής
της κατηγορίας υιοθε-
Ο
εκπαιδευτικός
του 21ου
αιώνα:
επιστημονική
και τεχνική
κατάρτιση και
η αξιοποίησή
της στην
εκπαιδευτική
διαδικασία
Page 25Issue 4 /January—June 2018
Amsterdam
The
Netherlands
26. και μερικές φορές συνερ-
γάζεται στη μάθηση, η
μάθηση εξατομικεύεται
σε κάποιο βαθμό. Η δι-
δασκαλία είναι εμπλουτι-
σμένη (βελτιωμένη) με
αλληλεπίδραση με μια
ποικιλία τεχνολογιών,
αλλά οι εκπαιδευτικοί
γενικά δεν είναι άνετοι
στην εισαγωγή νέων ερ-
γαλείων στην τάξη.
ΕΝΙΣΧΥΣΗ
Ο μαθητής είναι σε θέ-
ση να μάθει πιο ανε-
ξάρτητα και να είναι
δημιουργικός, υποστη-
ριζόμενος από τεχνολο-
γία που παρέχει νέους
τρόπους μάθησης μέσω
της συνεργασίας. Οι κα-
θηγητές είναι άνετοι με
τις νέες τεχνολογίες και
προσεγγίσεις, οι οποίες
ενισχύουν τη μάθηση με
νέες και εναλλακτικές
προσεγγίσεις στη μάθη-
ση και τη διδασκαλία.
Οι μαθητές χρησιμοποι-
ούν τεχνολογία για να
υποστηρίξουν τη δη-
μιουργικότητα, τη συνερ-
γασία και την επικοινωνί-
α. Οι εκπαιδευτικοί εν-
θαρρύνθηκαν να πειρα-
ματιστούν με τις ΤΠΕ,
ιδιαίτερα με τις προσεγγί-
σεις που υποστηρίζουν
την εξατομίκευση. Η σχο-
λική στρατηγική περιλαμ-
βάνει την παροχή εκπαί-
δευσης και υποστήριξης
ΤΠΕ
(συμπεριλαμβανομένων
τεχνικών και παιδαγωγι-
κών). Οι μαθητές που
συμμετέχουν στον προσ-
διορισμό πιο εξατομικευ-
μένων μαθησιακών στό-
χων, ενσωμάτωσαν τις
Δεξιότητες του 21 αι. και
την ανεξάρτητη μάθηση.
Η ικανότητα επέκτασης
της μάθησης και της
διδασκαλίας μέσω της
συνεχιζόμενης ολοκλή-
ρωσης της σχολικής
εκπαίδευσης, με τους
εκπαιδευτικούς και
τους εκπαιδευόμενους
να έχουν τη δυνατότη-
τα προσαρμογής και
υιοθέτησης νέων προ-
σεγγίσεων και εργαλεί-
ων.
Το σχολικό όραμα και η
στρατηγική προωθούν
την καινοτομία και μια
ολόκληρη σχολική προ-
σέγγιση της αλλαγής, με
χωρίς την τεχνολογία για
να στηρίξουν τη δημιουρ-
γικότητα, τη συνεργασία
και την επικοινωνία.
Τα συστήματα επιτρέ-
πουν μια σειρά προσεγ-
γίσεων αξιολόγησης και
παρέχουν δεδομένα που
επιτρέπουν την επίτευξη
στόχων που υπερβαί-
νουν τα παραδοσιακά
όρια του θέματος, λαμ-
βάνοντας υπόψη την
πρόοδο και τις ανάγκες
του εκπαιδευόμενου.
ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ
την πρόβλεψη τεχνολογί-
ας και πλήρη εκμετάλ-
λευση.
Οι εκπαιδευτικοί είναι
επαρκώς καταρτισμένοι /
υποστηριζόμενοι και
συμμετέχουν πλήρως
στη μελλοντική διαδικα-
σία προγραμματισμού
στην τάξη. Το σχολείο
και οι εκπαιδευτικοί είναι
πάντα σε θέση να προ-
σαρμοστούν, να παραμέ-
νουν ενημερωμένοι με τις
τάσεις και να υιοθετούν
δυναμικά εργαλεία και
Digital Turn: How to make your school more digital
θηση που υποστηρίζεται
από την τεχνολογία να
μπορεί να πραγματοποι-
ηθεί οπουδήποτε και
οποτεδήποτε.
Η κατάρτιση και η υπο-
στήριξη των εκπαιδευτι-
κών καθιστούν δυνατή
την ανάπτυξη και την
ανταλλαγή νέων προσεγ-
γίσεων, ιδίως μέσω της
συνεργασίας μεταξύ των
εκπαιδευτικών, στα σχο-
λεία και με άλλα σχολεία.
Ο δάσκαλος είναι ψηφια-
κά ικανός και χρησιμο-
ποιεί μια ποικιλία προ-
σεγγίσεων και τεχνολο-
γιών για την εμπλοκή,
την ενδυνάμωση των
μαθητών και τη γεφύρω-
ση του χάσματος μεταξύ
επίσημης και άτυπης
μάθησης.
Οι εκπαιδευόμενοι με
ψηφιακή αυτοπεποίθηση
εκτελούν καθήκοντα και
λαμβάνουν αποφάσεις
σχετικά με το τι, πώς και
πότε μαθαίνουν, συχνά
σε συνεργασία με
άλλους, με τρόπους που
δεν θα ήταν δυνατόν
ΕΠΕΚΤΑΣΗ
Συνδεδεμένη τεχνολο-
γία και δεδομένα προό-
δου επεκτείνουν τη
μάθηση και επιτρέπουν
στους μαθητές να ελέγ-
χουν περισσότερο το
πώς, τι και πού μαθαί-
νουν.
Η σχολική πολιτική υπο-
στηρίζει τη χρήση ψηφια-
κών εργαλείων και πό-
ρων (π.χ. κινητών συ-
σκευών) και πραγματο-
ποιούνται επαρκείς επεν-
δύσεις σε τεχνολογίες
που συνδέονται περισ-
σότερο, έτσι ώστε η μά-
Ο
εκπαιδευτικός
του 21ου
αιώνα:
επιστημονική
και τεχνική
κατάρτιση και
η αξιοποίησή
της στην
εκπαιδευτική
διαδικασία
Page 26 Open Spaces
Μαραβελάκη
Φρύνη
Εκπαιδευτικός
ΠΕ06, ΠΕ40
Γυμνάσιο
Ηράκλειας
Spinoza Lyceum
Amsterdam
The Netherlands
27. Πόρους που υποστηρί-
ζουν ευεργετικές αλλα-
γές. Οι μαθησιακοί στό-
χοι επανεξετάζονται συ-
νεχώς με ακριβή και ενη-
μερωμένα δεδομένα και
εξισορροπούν τις ανά-
γκες της αξιολόγησης με
τη σπουδαιότητα της
ανάπτυξης δεξιοτήτων
που είναι λιγότερο εύκο-
λα ή δεν αξιολογούνται
επίσημα.
Ο εκπαιδευόμενος είναι
αυτόνομος και εξουσιο-
δοτημένος, αποφασίζο-
ντας τι, πού, πώς και
πότε μαθαίνει χρησιμο-
ποιώντας τεχνολογία με
αυτοπεποίθηση, εφαρμό-
ζοντας δεξιότητες κριτι-
κής σκέψης και επίλυσης
προβλημάτων σε υψηλό
επίπεδο.
Ο δάσκαλος είναι ένας
συνεργαζόμενος σχεδια-
στής της συμμετοχής σε
μαθησιακές δραστηριό-
τητες, χρησιμοποιώντας
τακτικά νέες προσεγγί-
σεις και νέες τεχνολογίες
για να υποστηρίξει τη
συνεχή βελτίωση.
Digital Turn: How to make your school more digital
κών σχολείων
Tallinn 21
https://21k.ee/
Russian gymnasium
http://www.tkvg.ee/site/index.php/
ru/
Spinoza Lyceum
https://www.spinozalyceum.nl/
Maaslandcollege https://
www.maaslandcollege.nl/
https://www.ucps.k12.nc.us/
Page/1
High Tech High
https://www.hightechhigh.org/
student-work/student-projects
Εργαλεία αξιολόγη-
σης ψηφιακής ωριμό-
τητας εκπαιδευτικών
και σχολικής μονάδας
MENTEP http://
mentep.eun.org/
Digital mirror (https://
digitalmirror.ee/)
Selfie : Self Reflection
Tool for Digitally Capa-
ble Schools
Δημιουργία και δια-
μοιρασμός εκπαιδευ-
τικών σεναρίων
Le planner https://
beta.leplanner.net/#/
Παραδείγματα ψηφια-
Page 27Issue 4 /January—June 2018
28. Η Helen Parkhurst δη-
μιούργησε το εκπαιδευτι-
κό σύστημα Dalton
Plan. Η ονομασία του
οφείλεται στο ότι εφαρ-
μόστηκε με ιδιαίτερη επι-
τυχία στην πόλη Dalton
της Μασσαχουσέτης το
1920 στο Dalton Public
High School. Aφετηρία
της Helen Parkhurst ήταν
οι ανάγκες της σχολικής
πράξης και ιδιαίτερα των
μονοτάξιων σχολείων της
αμερικανικής υπαίθρου.
Στόχος του Dalton Plan
είναι να αντιπροτείνει ένα
σύστημα διδασκαλίας το
οποίο θέτει το μαθητή
στο επίκεντρο της εκπαι-
δευτικής διαδικασίας και
ανταποκρίνεται στις μα-
θησιακές του ανάγκες, να
λειτουργήσει
ως μεταρρυθμιστικό
όργανο για την αναδιορ-
γάνωση της σχολικής
ζωής όπως την ονειρευό-
ταν και o Dewey (1897),
να μετατρέψει του σχο-
λείο από τόπο πειθανα-
γκασμένης μάθησης σε
ένα χώρο ζωντανής και
αυθόρμητης μελέτης.
Τα βασικά χαρακτηριστι-
κά του Dalton Plan
Αντιμετωπίζει το πρόβλημα
της ταυτόχρονης διδασκαλί-
ας παιδιών διαφορετικής
ηλικίας και διαφορετικών
τάξεων, αναζήτησε λύση με
την καθιέρωση χώρων που
ονομάζει «γωνίες αντικειμέ-
νων»-subject corners. Οι
γωνίες αντικειμένων εφοδια-
σμένες με διάφορα διδακτι-
κά εργαλεία – υλικά, επιτρέ-
πουν την ελεύθερη και αυ-
τενεργό διδασκαλία. Μέσα
από την ομαδοποίηση αυτή
ο εκπαιδευτικός δεν είναι
πια αναγκασμένος να
κούς- διευκολυντές, οι οποί-
οι εστιάζουν στις ανάγκες
του μαθητευόμενου και για
αυτές, μπορεί να συνεργα-
στεί μία ομάδα εκπαιδευτι-
κών.
Η συνεργατική ανοικτή μά-
θηση βασίζεται στο παιδα-
γωγικό σχέδιο Dalton και
μπορεί να υποστηριχθεί και
σε ηλεκτρονική μορφή (e-
COOL), διότι παρέχει μέ-
σω πλατφόρμας (π.χ.
Μοodle) τόσο την δυνατότη-
τα ανάθεσης εργασιών, όσο
και την ανατροφοδότηση με
την χρήση των e-Portfolio.
Οι εκπαιδευόμενοι των e-
COOL, έχουν την δυνατότη-
τα επιλογής θέματος της
εργασίας, ορίζοντας αυτό-
νομα τον χρόνο εργασίας
τους. Στην χρησιμοποιούμε-
νη πλατφόρμα, αναρτώνται
τα σχόλια οι ανατροφοδοτή-
σεις από τους εκπαιδευτι-
Digital Turn: How to make your school more digital
Dalton
Τα παιδαγωγικά μέσα, τα
οποία προωθούνται από το
σχέδιο Dalton, συνοψίζονται
στα εξής:
Αναθέσεις εργασιών
(Assignments)
Ανατροφοδότηση και Γρα-
φήματα ( Feedback &
Graphs)
Δια μέσου της διαδικασίας
ανάθεσης εργασιών, οι μα-
θητές κατανοούν τους μα-
θησιακούς στόχους, ανα-
πτύσσοντας σε συγκεκριμέ-
νο χρόνο δεξιότητες επίλυ-
σης προβλημάτων σε ατομι-
κό και σε συλλογικό επίπε-
δο. Η ανατροφοδότηση
αποσκοπεί στο να καταστή-
σει τα μαθησιακά αποτελέ-
σματα σαφή και διαφανή σε
όλη την ομάδα, καθώς και
στον εντοπισμό τυχόν ε-
μποδίων.
Η ψηφιοποίηση
του Dalton plan
Μοντέλο μάθησης CΟoper-
ative Open Learning
(COOL), το οποίο βασίστη-
κε στην παιδαγωγική θεωρί-
α της H. Parkhurst.
διδάσκει με την κατά μέτω-
πο διδασκαλία παιδιά όλων
των ηλικιών, αλλά μπορεί
να αφιερώσει πολύ περισ-
σότερο χρόνο σε κάθε παιδί
ξεχωριστά (εξατομικευμένη
διδασκαλία) ή σε ομάδες
παιδιών.
Βασικές αρχές
του Dalton Plan
Απελευθέρωση του μαθητή,
Κοινωνικοποίηση του μαθη-
τή. Η ευθύνη και η λογοδο-
σία, Η ανεξαρτησία και ο
προβληματισμός, Η οικοδό-
μηση σχέσεων και η συνερ-
γασία.
Τα παιδαγωγικά μέσα
Ο
εκπαιδευτικός
του 21ου
αιώνα:
επιστημονική
και τεχνική
κατάρτιση και
η αξιοποίησή
της στην
εκπαιδευτική
διαδικασία
Page 28 Open Spaces
Dalton Plan
https://
en.wikipedia.org/
wiki/Dalton_Plan
Helen
Parkhurst
1886—1973
29. Η μετάβαση τριών
εκπαιδευτικών του
ΓΕ.Λ. Πεντάπολης
Σερρών στο πλαί-
σιο του ευρωπαικού
προγράμματος Eras-
mus KA1 στο Lycee
Michelet στο Παρίσι
τον Απρίλιο του
2017, αποτύπωσε
μία αποδοτική και
ενδιαφέρουσα εκπαι-
δευτική πρόταση-
πρακτική, η οποία
κατέδειξε τις συναρ-
παστικές παιδαγωγι-
κές προκλήσεις του
21ου αιώνα για
όσους καθηγητές αι-
σθάνονται ανήσυχοι,
δημιουργικοί και πο-
λίτες του κόσμου.
Η εμπλοκή στην
καινοτόμα αυτή δρα-
στηριότητα περιελάμ-
βανε επιτόπιες παρα-
κολουθήσεις διδα-
σκαλίας συναφών
προς το γνωστικό
αντικείμενο των συμ-
μετεχουσών καθηγη-
τριών μαθημάτων
στο γαλλικό σχολείο,
με δίαυλο επικοινωνί-
ας την αγγλική γλώσ-
σα και διδακτικές ε-
φαρμογές σε Γάλ-
λους μαθητές των
τριών τελευταίων τά-
ξεων στα μαθήματα
των Αρχαίων Ελληνι-
κών, των Μαθηματι-
κών και της Αγγλικής
Γλώσσας. Είχε προη-
γηθεί ανταλλαγή παι-
δαγωγικών προβλη-
ματισμών μεταξύ των
εμπλεκόμενων Ελλή-
νων και Γάλλων κα-
θηγητών, επιλογή διδακτικών
ενοτήτων προς διαχείριση στις
γαλλικές τάξεις από τις συμμε-
τέχουσες Ελληνίδες καθηγή-
τριες, προπαρασκευαστικές α-
πόπειρες από τους Γάλλους
καθηγητές στο ελεγχόμενο από
τους ίδιους μαθητικό δυναμικό
και διαθεματική και διεθνοτική
ζύμωση στα υπό εκπαιδευτική
πραγμάτευση αντικείμενα.
Πιο συγκεκριμένα, η μετακί-
νηση στο Παρίσι της κ. Θεοδώ-
ρας Γκένιου, καθηγήτριας της
Αγγλικής, της κ. Βασιλικής
Μπότσιου, καθηγήτριας των
Μαθηματικών και της κ. Ευαγ-
γελίας Αμπατζή, καθηγήτριας
των Φιλολογικών μαθημάτων,
συνοδεύτηκε από πρωτότυπα
εκπαιδευτικά σενάρια, στοχευ-
μένα και δρομολογημένα μέσω
της αγγλικής ως επικοινωνιακού
μέσου και παράλληλες επικου-
ρικές δράσεις των συνεργατών
Γάλλων καθηγητών.
Στη διδακτική πρόταση της κ.
Γκένιου αποκρυσταλλώθηκε η
αγωνία των εκπαιδευτικών σε όλο
τον κόσμο για τη διαμόρφωση μιας
νέας γενιάς πολιτών- των σημερι-
νών μαθητών- με οικουμενική συ-
νείδηση και διάθεση αλληλεγγύης
και φιλότητας στις πολυπολιτισμι-
κές κοινωνίες του παρόντος με α-
φόρμηση τις προσφυγικές ροές
από την Ανατολή στη Δύση και τις
δυνατότητες δημιουργικής αφομοί-
ωσης των ταλαιπωρημένων συ-
νανθρώπων μας.
Η διδακτική πρόταση της κ. Μπό-
τσιου για θεατρική- δραματική α-
ποτύπωση των στοιχείων του κύ-
κλου και εμπέδωση των γεωμετρι-
κών σχέσεων που συνιστούν τη
μαθηματική δυναμική του συγκε-
κριμένου σχήματος, αποκωδικο-
ποίησε την έννοια της ισότητας
μέσω της ισότιμης εμπλοκής όλων
των Γάλλων μαθητών στο δρώμε-
νο, με αποτέλεσμα αισθήματα ολο-
κλήρωσης και ψυχικής ευφορίας
κάνοντας το μάθημα των Μαθημα-
τικών εγγύτερο στο μέσο μαθητή.
Ανάθεση καθηκόντων διδασκαλίας και επιτόπια παρακολούθηση σε συνεργαζόμενο
σχολείο του εξωτερικού στη δράση ΚΑ1 Erasmus+
Page 29Issue 4 /January—June 2018
30. Η διδακτική πρόταση της
κ. Αμπατζή ως προς τις
διαχρονικές αξίες των
Δελφικών παραγγελμά-
των και τους ιδεολογι-
κούς προβληματισμούς
σχετικά με τις έννοιες του
‘’ βάρβαρου’’ και του
‘’πολιτισμένου’’ στις σύγ-
χρονες κοινωνίες των
πολιτών, αποσαφήνισε
το κοινό πανευρωπαικό
βάδισμα και τους κοινούς
εκπαιδευτικούς στόχους
των παιδαγωγικών συ-
στημάτων της Ελλάδας
και της Γαλλίας σε θέμα-
τα κοινωνικής δικαιοσύ-
νης, ανοχής στη διαφο-
ρετικότητα, εγγύτητας
μέσω της κοινωνικής και
ανθρωπολογικής ποικι-
λότητας, αρχών, δηλαδή,
που διέπουν διαχρονικά
τον ελληνικό τρόπο σκέ-
ψης, με βάση κείμενα
του Αισχύλου, του Ηρο-
δότου, του Πλουτάρχου
και γνωμικά των επτά
σοφών της ελληνικής
αρχαιότητας αλλά και
νεώτερων διανοητών,
όπως του Ι. Κακριδή , και
του ποιητή Κ. Καβάφη.
Η συμβολή των Γάλλων
συνεργατών- καθηγητών
ήταν αποφασιστικής ση-
μασίας για την εξυπηρέ-
τηση των σεναρίων,
εφ΄όσον υποστήριξαν τις
ελληνικές προτάσεις και
βοήθησαν στη διαμόρ-
φωση κλίματος ενθου-
σιασμού και αποδοχής
στις τάξεις τους, συμβού-
λευσαν τους μαθητές
τους ως προς την ολο-
κλήρωση και αποστολή
των σχετικών εργασιών
διαδικτυακά και, ειδικά
ως προς τη διαχείριση
των εννοιών του
‘’βάρβαρου’’ και του
‘’πολιτισμένου’’, οργάνω-
σαν επί του αντικειμένου
ξενάγηση στο Λούβρο,
στις αίθουσες των Αχαι-
μενιδών, και διένειμαν
σχετικό φύλλο εργασίας.
Η παιδαγωγική αυτή
ζύμωση αποτέλεσε μία
καθ΄όλα ωφέλιμη εμπει-
ρία για τις τρεις εκπαι-
δευτικούς του σχολείου
και απαρχή αναμόχλευ-
σης θετικών- δημιουργι-
κών αντανακλαστικών
που εφαρμόστηκαν κατά
την προηγούμενη σχολι-
κή χρονιά και συνεχίζουν
να αποτελούν πεδίο
προβληματισμού και στο
τρέχον ακαδημαικό έτος.
Η ετοιμότητα στη χρήση
της αγγλικής ως του μό-
νου μέσου επικοινωνίας
σε ρεαλιστικό τόπο και
χρόνο αποτέλεσε ένα
ακόμη θετικό πρόσημο
σε μια παιδαγωγική πρα-
κτική, πρωτότυπη και,
όπως αποδείχτηκε, επί
της ουσίας επιμορφωτι-
κή.
Θεοδώρα Γκένιου ΠΕ06
Ευαγγελία Αμπατζή
ΠΕ02
Βασιλική Μπότσιου
ΠΕ03
Ανάθεση καθηκόντων διδασκαλίας και επιτόπια παρακολούθηση σε συνεργαζόμενο
σχολείο του εξωτερικού στη δράση ΚΑ1 Erasmus+Η παιδαγωγική
αυτή ζύμωση
αποτέλεσε μία
καθ΄ όλα ωφέλιμη
εμπειρία για τις
τρεις
εκπαιδευτικούς
του σχολείου και
απαρχή
αναμόχλευσης
θετικών-
δημιουργικών
αντανακλαστικών
Page 30 Open Spaces
31. Στο πλαίσιο του προγράμ-
ματος κινητικότητας εκ-
παιδευτικών Erasmus+
της δράσης ΚΑ1
(Κινητικότητα προσωπι-
κού σχολικής εκπαίδευ-
σης) το οποίο υλοποιήθη-
κε στο Βερολίνο της Γερ-
μανίας το διάστημα 3-7
Δεκεμβρίου 2018, συμμε-
τείχε αντιπροσωπεία κα-
θηγητών από το 4ο Γε.Λ.
Σερρών αποτελούμενη
από τους: Δημήτριο Σω-
τηριάδη ΠE 19, Διευθυντή
του σχολείου, Ελένη Για-
πή ΠΕ02 και Χριστίνα
Κουτίδου ΠΕ06, η οποία
ήταν και υπεύθυνη του
προγράμματος.
Το θέμα του επιμορφωτι-
κού προγράμματος ήταν
“Ανάθεση Διδασκαλίας σε
Εκπαιδευτικό Οργανισμό
του Εξωτερικού” (Τeaching
Assignment in an
Educational Institution
Abroad”). Το συγκεκριμένο
πρόγραμμα χρηματοδοτεί-
ται από την Ευρωπαϊκή
Επιτροπή με Εθνικό Φορέα
Διαχείρισης το Ίδρυμα Κρα-
τικών Υποτροφιών (ΙΚΥ).
Στο πλαίσιο του προγράμ-
ματος οι συμμετέχοντες
είχαν την ευκαιρία να
πραγματοποιήσουν μικρο-
διδασκαλίες σε μεγάλο ε-
παγγελματικό σχολείο δευ-
τεροβάθμιας εκπαίδευσης
στο Βερολίνο, να αναπτύ-
ξουν διδακτικές διαδικασίες
και πρακτικές σε ένα διε-
θνές πολυπολιτισμικό εκ-
παιδευτικό περιβάλλον με
όχημα την αγγλική γλώσσα.
Δίδαξαν σε ευρωπαϊκές
τάξεις για θέματα του αρ-
χαίου και σύγχρονου ελλη-
νικού πολιτισμού, προβάλ-
λοντας την ελληνική κουλ-
τούρα, δίνοντας βαρύτητα
σε αξίες και στάσεις ζωής
που προάγουν τον ανθρω-
πισμό και την ανεκτικότητα
και παραμένουν διαχρονικά
αφού αφορούν καθολικές
αξίες και θέματα διαπολιτι-
σμικότητας. Συμπληρωμα-
τικά, πραγματοποίησαν
επιτόπια παρακολούθηση
εργασίας, αποκομίζοντας
καλές πρακτικές στη διδα-
σκαλία και στη μάθηση
μέσα από την ευρωπαϊκή
διάσταση στην εκπαίδευση. Εκτός σχολείου πήραν
μέρος σε οργανωμένη ξενάγηση στους χώρους της
διεθνούς έκθεσης “Messe Berlin”, επισκέφτηκαν μέρη
σημαντικής ιστορικής και πολιτιστικής σημασίας ως
πλαίσιο δημιουργίας μαθησιακού περιεχομένου.
Απώτερος στόχος του προγράμματος κινητικότητας
είναι η διαπολιτισμική προσέγγιση και η προώθηση
της συνεργασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο ανάμεσα
στους εκπαιδευτικούς και τους φορείς εκπαίδευσης, η
ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και δεξιοτήτων στην
αγγλική γλώσσα μέσα από την επιτόπια καταγραφή
εκπαιδευτικών πρακτικών που εφαρμόζονται σε μια
προηγμένη εκπαιδευτικά χώρα όπως η Γερμανία.
Μέσα σε κλίμα αρμονικής συνεργασίας και γόνιμου
διαλόγου οι εκπαιδευτικοί του 4ου ΓΕΛ Σερρών ολο-
κλήρωσαν με επιτυχία το πρόγραμμα αποκομίζοντας
πλούσιες εμπειρίες κι εδραιώνοντας διεθνείς συνεργα-
σίες τις οποίες και μετέφεραν στην ελληνική εκπαιδευ-
τική πραγματικότητα.
Aνάθεση διδασκαλίας σε εκπαιδευτικό οργανισμό του εξωτερικού
Page 31Issue 4 /January—June 2018
Χριστίνα Κουτί-
δου - Εκπαιδευ-
τικός Αγγλικής
΄Γλώσσας 4ο
ΓΕΛ Σερρών
