1. Xhamia e plumbit ne Shkoder
XHAMITE DHE KISHAT

2. C’JANE XHAMITE?


Xhamite si ndertim kulti jane
ndertesa te shenjta dhe
karakteristike te besimtareve
muslimane te destinuara per
ushtrimin e besimit islam.
Nder elementet perberese te tyre
permendim oborrin e rrethuar me
parmake dhe ne mes te tij nje
pus dhe ne nje skaj currilat e ujit
per te marre abdes.Ne
brendesi,ne nje vend gjendet
Kurani ,dyshemeja eshte e
shtruara me qilime te
zbukuruara.Gjithashtu ka edhe
nje llozhe per myzeinin,si dhe
nga jashte spikat minareja e
lashte e saj.Neper mure ka te
vendosura

3. XHAMITE QE JANE SHPALLUR MONUMENT
KULTURE












Xhamia e Rusanit-Delvine
Xhamia e Delvines
Xhamia‟‟Mbret‟‟-Berat
Xhamia e „‟Plumbit‟‟-Berat
Xhamia e „‟Beqareve‟‟-Berat
Xhamia e‟‟Kuqe‟‟-Berat
Xhamia e „‟Et‟hem Beut‟‟-Tirane
Xhamia e „‟Plumbit‟‟Shkoder
Xhamia e „‟Mirahorit‟‟-Korce
Xhamia Elbasanit
Xhamia e Durresit
Xhamia e Kavajes

4. C’JANE KISHAT?


Kisha eshte nje ndertese e
shenjte e besimtareve kristiane
ne te cilat zhvillohen sherbesat
ndaj Zotit.Ndryshe kishat
quhen edhe „‟shtepia e Zotit‟‟
ne toke .
Nder kishat me te njohura me
statusin e „‟monumentit te
kultures‟‟ permendim kishen e
Shen Merise-Apoloni, te Shen
Marise-ne Lanove e Kryqit, te
Shen Marise-Peshkopi, te
Shen Kollit-Mesopotam, te
Shen Kollit-Mesopstam,te
Shen Kurjanit,te Shen Kollit te
Perendise-Berat,re Shen

5. KISHAT QE JANE SHPALLUR MONUMENT
KULTURE











Kisha e Shen Merise – Apoloni
Kisha e Shen Merise – Peshkopi
Kisha e Shen Kollit-Mesopotam
Kisha e Shen Kollit te Perendise-Berat
Kisha e Shen Triadhes-Berat
Kisha e Shen Mehillit-Berat
Kisha e Shen Vllahernes-Berat
Kisha e Shen Ndout-Kepi I Rodonit
Kisha e Shirgjit- Shkoder
Kisha e shpetimtarit –Rubik
Kisha Fjetja e Shen Merise ne Labove te KryqitGjirokaster

6. MARREDHENIET MIDIS ISLAMIT DHE
KRISHTERIMIT NE HISTORI.

Marrëdhëniet midis Islamit dhe Krishtërimit fillojnë që në kohën e
Profetit Muhamed (a.s.) me emigrimin e myslimanëve në Abisini
tek mbreti kristian Nexhashi, vazhdojnë me Kartën e Medinës,
pastaj e pasojnë marrëdhëniet e kalifëve, etj. Në kohën e Kalifit
Umer, kur u mor qyteti Humus me aprovimin e vendasve, një e
katërta e kishës përdoret si xhami për t‟u falur myslimanët.
Kështu nga e njëjta derë hynin të krishterët dhe myslimanët.
Kurse në Andaluzi kisha e San Vicentit me një marrëveshje
dypalëshe, përdorej gjysma si kishë dhe gjysma si xhami. Kurse
në Stamboll shohim se në një oborr gjendet kisha, xhamia dhe
sinagoga. Kur shkoi kalifi Umer në Damask së bashku me Aliun
(kalifi i katërt), mori një ftesë nga të krishterët për drekë dhe pasi i
pyeti se ku është shtruar sofra dhe mori përgjigjen “në kishë”, ai
iu drejtua Aliut që të merrtë myslimanët e tjerë dhe të shkonin të
merrnin pjesë në tryezën e përbashkët.

7. 
Ndikimi më i rëndësishëm i mendimit
evropian në botën myslimane, daton në
fillimin e shekullit të XIX, ndërsa qytetërimi
Islam e kishte dhënë ndikimin e tij të thellë në
kulturën evropiane të krishterë – rrugës së
saj të gjatë drejt zhvillimit dhe teknologjisë –
gati një mijë vjet më parë dhe gjatë një
periudhe prej disa qindra vjetësh. Me fjalë të
tjera për më shumë se një mijë vjet kultura
evropiane nuk pati ndikim shumë të
ndjeshëm në botën myslimane, për më tepër
përfitoi nga “iluminizmi” i hershëm islam në të
gjitha fushat e kulturës dhe shkencës.

8. XHAMIA E PLUMBIT (SHKODER)

Xhamia e Plumbit është një monument
kulture i kategorisë së parë në Shkoder. Ndër
veprat e shumta të ndërtuara në Shkodër nga
trashëgimtarët e njëpasnjëshëm e sundimtarë
të mëdhenj siç ishin Bushatllinjtë, është dhe
Xhamia e Plumbit, e cila njeh si datë të lindjes
së vet, vitin 1773. Kjo vërtetohet edhe me
shqipërimin e shkrimit të gdhendur në pllakën
e vendosur mbi derën kryesore të kësaj
xhamie, ku thuhet:"Viti 1187 Hixhri është data
e ndërtimit të xhamisë së madhërishme prej
Mehmet Pashës, zot i bamirësive." Dhe më
poshtë: "Viti 1280 është data e riparimit të
xhamisë prej kujdestarit të saj Mahmut
Berberi". Respektivisht, këto dy data të
kalendarit islamik, përkojnë me vitet 1773 dhe
1863.

9. HISTORIA E XHAMISE SE PLUMBIT

Menjëherë pas shpërthimit të kufijve të qytetit të vjetër drejt asaj
zone ku sot shtrihet Shkodra, xhamia ra prè e individëve të
ndryshëm, të cilët, për arsye tregtie, hoqën shtresat e
konsiderueshme të plumbit nga kupolat e xhamisë. Megjithatë, viti
1913 gjeti Xhaminë e Plumbit me disa shtresa plumbi, por ushtria e
Vjenës e vazhdoi edhe më tej shkretimin e objektit, duke i hequr dhe
mbetjet e fundit. Është plotësisht e vërtetë se Xhamia e Plumbit
është "fundosë", veçse kjo "fundosje" - siç i thonë shkodranët - nuk
ka ardhur për arsye të zhytjes së ndërtesës në thellësi shkaktuar
nga paqëndrueshmëria e shtresave të dobëta me përbërje kryesisht
gëlqerore. E vërteta flet me gjuhë tjetër: Ajo fushë ku kalon Drini, në
kohën e ndërtimit të Xhamisë ishte shumë me e thellë nga ç'është
sot. Mjafton të thuhet se Xhamia e Plumbit kishte 8 "dhëmbë"
shkallë për të kuptuar se prurjet e Drinit në këtë fushë e kanë ngritur
nivelin e tokës, por jo se kanë ulur atë të xhamisë, minarja e së
cilës, pas riparimit të fundit rreth vitit 1920 nga Xhelal Pasha, nipi i
Vezirit Plak të Bushatllinjve të Shkiodrës, u shemb prej një rrufeje në
vitin 1967. Po në këtë vit, Xhamia e Plumbit u mbyll, por për çudi,
ajo është ndër të paktat xhami në krejt Shqipërinë që nuk u
shkatërrua nga ateizmi i çmendur komunist.

10. 
E tërë Shqipëria, por sidomos Shkodra, është
dëshmitare e shkatërrimit të mjaft objekteve të kultit
mysliman, mes të cilave, edhe ndërtime të
jashtëzakonshme, si Xhamia e Parrucës, e Kirasit, e
Selvisë, etj... Ndërsa po ndërtohej xhamia, vetë
Mehmet Pasha mori pjesë në punimet; ky gjest
shpjegohet me përkushtimin e tij fetar dhe me qëllimin
që me i tregue popullit se puna është e madhërishme,
aq më tepër në vepra publike. Në lidhje me
pjesmarrjen e Mehmet Pashës në këto punime ka një
anektodë: Një fshatar donte t'i paraqiste një ankesë
personale Pashës; mori vesh se ndodhej mes
punëtorëve, por nuk e dallonte, sepse ai ishte i veshur
thjeshtë. Rastisi që vetë personi ta pyeste vetë (vetë
Pashën) se ku gjendej Pasha dhe mori përgjigje që të
priste pak. Pas përfundimit të punës, {asha u vesh
zyrtarisht dhe i doli para hallexhiut që mbeti i prekur
nga thjeshtësia e tij. Pritet që xhamia të restauroet së
shpejti.

11. PROBLEMET E KESAJ XHAMIE?

Kjo xhami ka nje problem qe nuk
eshte se ndodh vetem nje here.
Kjo xhami eshte permbytur
shume Besimtarë që kryejnë ritet
fetare në këtë objekt, monument
kulture, kanë akuzuar shtetin,
institutin e monumenteve të
kulturës, por dhe drejtuesit e
strukturave të besimit islam në
Shqipëri për indiferencën ndaj
këtij objekti, i cili prej shumë
vitesh mbushet me ujë sa herë
ka reshje.

12. KISHA E SHEN MERISE-ELBASAN

Kisha e Shën Mërsië është
shpallur monument kulture në vitin
1963. Ajo gjendet në qytetin
e Elbasanit dhe shquhet për vlerat
e saj etnokulturore e arkitekturore
te rralla në rajon. E ndërtuar rreth
vitit 1830 nga komuniteti kristian,
mbi themelet e një kishe më të
vjetër, ajo zëvendësoi katedralen e
stilit roman, që mendohet te ketë
ekzistuar në vendin ku sot
ndodhet xhami Mbret në qendër te
lagjes "Kala" të qytetit.

13. HISTORIA E KISHES.



Historianet pohojnë se kisha ka një historik interesant te ndërtimit dhe
ekzistencës se saj. Sipas tyre, ne vitin 458, qyteti i Elbasanit, i
quajtur Skampini, u bë qendër peshkopate. Ne ketë kohe, këtu ka gatur një
katedrale ne qendër te lagjes Kala, si dhe një tjetër ne Jugperëndim te
Kalasë.
Ne arkivat e Vatikanit janë gjetur dy letra drejtuar Papës se Romes, ku flitet
për mikpritjen e banoreve te Skampinit për te dërguarit e Papës ne qytet.
"Po ashtu, ne vitin 519 është ndërtuar Bazilika e Tepes, si një kishe e
thjeshte, ku mungesa e luksit te kujton stilin ushtarak te kështjellës se
Skampinit. Por, ne shekullin V ajo pësoi ndryshime themelore".
Sipas te dhënave, dyshemeja e kishës, ku salla qendrore veçohet nga
absida, u shtrua me mozaikë te ndare ne katër panel me pllaka mermeri,
një ikonostas i gurte dhe pllaka te zbukuruara me motive kristiane. Ne krah
te saj, nga pjesa Veriore u shtua një kapele e vogël me dy vende varrimi,
mbi njërin prej te çileve u gjet pllaka me mbishkrimin latin te emrit Ika Abus
dhe ne varrin tjetër me emrin Stefan, qe është emri i peshkopit qe drejtonte
peshkopatën e Butrintit ne vitin 458. Pikërisht, ne gjurmët e kishave
paleokristiane, u ngrit kisha e Shën Marisë e kalasë, qe i përket një ndërtimi
relativisht te ri.

14. PROBLEMET E KISHES.


Me 11 nëntor te vitit 1819, kisha u dogj plotësisht, ndërsa punimet për
rikonstruksionin e saj, te cilat filluan ne vitin 1826, përfunduan ne 1833.
Persë i përket planimetrisë, vihen ne dukje disa veçori, ku me tipikja
është një salle qendrore, e mbuluar me kupole mbi tambur dhe kapele
qe mbështetet ne harqet e mureve anësore. Ne arkitekturën e veçante
te ristrukturimit te saj me blloqe guri te gdhendur, me trashësi 1.2 metra,
vihet re ndërtimi me rreze dhe kënd, me qellim qe t'i rezistoje çdo
fenomeni.
Çdo gjë ne ikonostas është tërheqëse, deri ne detajimet e përdorura, te
lyera me llak ngjyre floriri. Ikonostasi ka tërhequr vëmendjen e shume
vizitoreve, mes tyre dhe ambasadoreve te huaj te akredituar ne vend, te
çilet kane lëne kujtimet e tyre ne bllokun e kësaj kishe. Sipas burimeve
historike, djegia e pjesës se brendshme te kishës ne vitin 1819 thuhet se
shkaktoi një dhimbje te madhe tek banoret e qytetit te Elbasanit, jo
vetëm tek besimtaret ortodokse te tij, por dhe ata myslimane. Këta, me
një thirrje te përbashkët, mblodhën bizhuteri te vyera dhe para për
rindërtimin e pjesës se djegur.