Handout

1. Congres Trends voor Trainers 2012: workshop Stel maar op!
Mariet van Hoogevest en Anja van Servellen.
Stel maar op! Over systemisch werken met Macht en Onmacht als
verborgen dynamiek in relaties.
Of…kan er ook nog wat anders dan systemisch
"Als je eenmaal systemisch geschoold bent kijk je anders en benader je alles
systemisch! Het is alsof je met een andere bril op naar de wereld kijkt en niet anders meer
kunt dan zo kijken en werken", kortom er is geen weg terug naar je oude vakgebieden!
Dat is wat wij vanuit onze opleidingen meekregen. Anja deed de opleiding
'familieopstellingen', Mariet de opleiding 'systeemdynamiek in organisaties'. Samen maken
wij onze eigen mix in systemisch werken met leidinggevenden en professionals, op de
werkplek of in leergangen vanuit ons gezamenlijke bureau Servest. Het werd na de
opleiding voor ons een zoektocht naar hoe we het systemisch werk konden integreren in
onze bestaande visie, werkmethodes en theorieën. Of konden we nu alleen nog maar
systemisch werken? We hebben het ervaren in een meerdaagse training waarin we niet
meer van het opstellingenwerk zijn afgekomen. Terwijl we echt andere dingen op de
agenda hadden staan en van plan waren te doen, lukte dit na de eerste opstellingen niet
meer. Er gaat dan een zuigende werking van de groepsenergie uit om door te gaan en
alles op het niveau van de ziel op te pakken. En wij als echte proceswerkers stroomden
mee.
Wij vonden dat toch een verarming van ons werk en staan op het standpunt dat de mens
zich op verschillende lagen kan en moet ontwikkelen en dat de uitdaging juist is om heen
en weer te werken tussen de verschillende lagen. We werken met opdrachten en
leertrajecten waarin het vaak ook gaat om visieontwikkeling, gedrag, groepsdynamica en
vaardigheden. Kan dat? Van vaardigheden naar opstellingen en weer terug: heen en
weer! Is het mogelijk om systemisch werk en ander trainingswerk in een training tezamen
aan bod te laten komen?
Wij vinden nu van wel. Maar het vraagt wel dat we niet alleen met de groepsenergie mee
stromen en soms haaks daarop een andere beweging inzetten.
Het onderwerp macht en onmacht voor leidinggevenden geeft veel emoties en reflecties.
We werken dan met onze theorie over de machtsdriehoek en onderzoeken welk gedrag
meestal in gezet wordt om op de werkvloer een plek in te nemen. Eigen geschiedenis,
ambities, waarden en normen passeren het toneel. Er is wel een weten van hoe het zit en
toch lukt het vaak niet om het wezenlijk anders te doen. Dan geeft een systemische kijk
met behulp van een opstelling een heel andere doorkijk op het onderwerp en helpt om
van macht naar kracht te komen: ervaren wat je juiste plek is in dat systeem. Het is te
midden van het trainingsprogramma het moment dat je op zielsniveau kunt ervaren wat er
mogelijk in de organisatie speelt of in jouw eigen systeem. Dan komt daarna het moment
om weer terug te gaan, we zetten een andere beweging in, met de voeten op de grond
verder met oefenen in het hanteren van de machtsverhoudingen. Op die wijze ontstaat er
een borging van wat ervaren is in de opstelling. Zo borduren we heen en weer van macht
naar kracht en weer terug!
Meer ervaren in het systemisch werk?
Familie-opstellingen op 12 maart 2012 (middag in Amersfoort)
Workshop organisatie-opstellingen op 5 april 2012 (hele dag in Amersfoort)
Module over ‘het Systeem en ik’, over je werksysteem versus je persoonlijke systeem, in

2. het kader van persoonlijke groei en autonomie voor ervaren professionals (drie dagen in
Friesland).
Meer informatie op www.servest.nl
Anja van Servellen en Mariet van Hoogevest

3. 2012Congres Trends voor Trainers 13 januari 2012
Handout bij de workshop Stel maar op! Van Mariet van Hoogevest en Anja van Servellen
Systemische benadering?
Individueel gedrag of vraag als symptoom van het hele systeem bezien
Als dynamiek van het systeem
Wat maakt een organisatie gezond?
Voldoen aan de 3 systemische wetten
1. Verbondenheid
Wie horen erbij? Ieder wil eigen plek, wil erbij horen, wil gezien worden....
Verstoringen door
Onrechtvaardig ontslag, vergeten grondleggers, voorgangers, mensen
buitensluiten, negeren, vergeten........
2. Ordening
Wat is hun juiste plek? Wat is de juiste rangorde?
Bepaald door: hiërarchie, aantal dienstjaren, leeftijd, vakervaring, bijzondere
competenties
Verstoringen door
Formele leiding die ondergeschikt is aan de informele leiding
Werknemers teveel betrekken in taken van de leiding
Nieuwe onvervaren leidinggevenden die geen respect betonen aan de ervaren
krachten
3. Evenwicht
Hoe is de balans in geven en nemen?
Uitwisseling tussen geven en nemen door: tijd, geld, goederen, aandacht, diensten,
inzet, betrokkenheid, extra inspanningen
Verstoringen door
Teveel geven, overuren, voor anderen inspringen, taken van hogeren...
Terugnemen, tijd of goederen van de baas
Te weinig geven, kantjes ervan af lopen, loon en werken uit balans