LaTeX: dokumentuak sortzeko sistema. Oinarrizko funtzionamendua. Introducción a LaTeX. Documento resumen en euskera.

1. A
LTEX:
Dokumentuak sortzeko sistema
Ruth Sancho Gutiérrez
Digna María González Otero
Bilboko Ingeniarien Goi Eskola Teknikoa
2011ko maiatzaren 3an
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 1/28

2. Aurkibidea I
1 Hitzaurrea
A
Zer da LTEX?
Ahoskera
2 Oinarrizko funtzionamendua
Dokumentuak sortzeko prozesua
Beharrezko programak
3 Abantailak eta desabantailak
Desabantailak
Abantailak
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 2/28

3. Aurkibidea II
4 Lengoaiaren oinarriak
Komandoak eta inguruneak
Zuriuneak
Iruzkinak
Dokumentuaren banaketa
5 Dokumentu bat sortzen
Dokumentu baten osagaiak
Kapituluak, atalak eta azpiatalak
Aurkibideak
Erreferentzia gurutzatuak
Ekuazioak
6 A
LTEX Euskaraz
7 Ondorioak
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 3/28

4. Hitzaurrea A
Zer da L TEX?
Oinarrizko funtzionamendua
Ahoskera
Abantailak eta desabantailak
A
Zer da LTEX?
Dokumentuak sortzeko sistema bat.
Zehazki, TEX programarako makro-pakete bat.
Testuak eta matematikako formulak kalitate tipografiko
handiarekin publikatzeko diseinatuta dago.
Asko erabiltzen da ikerkuntzaren arloan.
WYSIWYM1 motatako editore bat da.
1
What You See is What You Mean
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 4/28

5. Hitzaurrea A
Zer da L TEX?
Oinarrizko funtzionamendua
Ahoskera
Abantailak eta desabantailak
Nola ahoskatzen da?
Hobe da /látej/ ahoskatzea zeren eta azken letra ez da ixa, χ
(khi) letra grekoa baizik.
A
Leslie Lamportek (LTEX sortzailea) aitortzen du /láteks/ den
gaztelaniaz ahoskatzeko era hedatuena.
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 5/28

6. Hitzaurrea
Dokumentuak sortzeko prozesua
Oinarrizko funtzionamendua
Beharrezko programak
Abantailak eta desabantailak
Funtzionamendu
1 Erabiltzaileak idazten du dokumentuaren edukia egituratuta,
markatze-lengoaia erabiliz.
2 A
Konpilatzen da eta LTEX-ek testua formateatzen du lerrotan,
paragrafotan eta orrialdetan, formatu egokia emanez
(zenbakikuntza, letra-mota, eta abar.)
3 Pantailan bistaratzen da irteerako dokumentua.
4 1. puntura bueltatzen da emaitza desiratua lortu arte.
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 6/28

7. Hitzaurrea
Dokumentuak sortzeko prozesua
Oinarrizko funtzionamendua
Beharrezko programak
Abantailak eta desabantailak
Beharrezko programak
Beharrezko programak
Textu lauen editorea.
A
LTEX konpilatzaileak.
Formatu desberdinetarako bisoreak (.dvi, .ps, .pdf)
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 7/28

8. Hitzaurrea
Dokumentuak sortzeko prozesua
Oinarrizko funtzionamendua
Beharrezko programak
Abantailak eta desabantailak
A
LTEX konpilatzaileak
Zertarako balio dute?
Markaketako lengoaiarekin testuko fitxategia interpretatzeko
eta maketazioa egiteko, azkeneko dokumentua sortuz.
Zein dira?
GNU/Linux: tex-live (repositorioetan).
Windows: MiKTeX (http://miktex.org/).
MacOS: MacTex (http://www.tug.org/mactex/2009/).
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 8/28

9. Hitzaurrea
Dokumentuak sortzeko prozesua
Oinarrizko funtzionamendua
Beharrezko programak
Abantailak eta desabantailak
Textu lauen editorea
Textu laua editorea
Edozein balio du, notepad eta guzti.
Editore espezializatuek laguntza ematen dute; sintaxi
azpimarratua, ikurren eta komandoen sortze azkarra...
Etsenplua: TexStudioa . Software askea da, dohainekoa eta
multiplataforma.
a
http://texstudio.sourceforge.net/
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 9/28

10. Hitzaurrea
Dokumentuak sortzeko prozesua
Oinarrizko funtzionamendua
Beharrezko programak
Abantailak eta desabantailak
Dokumentuen bisoreak
Dokumentuen bisoreak
*.pdf, *.dvi eta *.ps-tarako bisoreak, erabili ditugun
formatuen arabera.
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 10/28

11. Hitzaurrea
Desabantailak
Oinarrizko funtzionamendua
Abantailak
Abantailak eta desabantailak
Desabantailak
Desabantailak
Komando batzuk ikasi behar dira.
Konpilazio-akatsak jazo ahal dira.
Maiz konpilatu.
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 11/28

12. Hitzaurrea
Desabantailak
Oinarrizko funtzionamendua
Abantailak
Abantailak eta desabantailak
Abantailak
Abantailak
Aurkezpenaren eta edukiaren artean abstrakzioa dago.
Egileak dokumentuaren egituran jartzen du arreta.
Denbora-galerak kentzen ditu, dokumentuaren egitura egin
beharrezkoa ez delako.
Eredu profesionalak daude.
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 12/28

13. Hitzaurrea
Desabantailak
Oinarrizko funtzionamendua
Abantailak
Abantailak eta desabantailak
Abantailak
Formulak
Erraz sortzen ditu formula konplexuak.
Etsenplua:
v2 1V
∆v = v1 = 10 mV = 100
$Delta v=frac {v_2}{v_1}=frac{1 text{ V}}{10text←
{ mV}}=100$
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 13/28

14. Hitzaurrea
Desabantailak
Oinarrizko funtzionamendua
Abantailak
Abantailak eta desabantailak
Abantailak
Abantailak
Egitura konplexuak sor daitezke aise:
Aurkibideak (edukiak, taulak eta irudiak).
Erreferentzia gurutzatuak (kapituluen, taulen... artean).
Bibliografia.
Software askea, oso egonkorra eta garraiagarri.
Lengoaia estandarra.
Emaitza tipografikoak.
...
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 14/28

15. Hitzaurrea
Desabantailak
Oinarrizko funtzionamendua
Abantailak
Abantailak eta desabantailak
Aurkibidea II
4 Lengoaiaren oinarriak
Komandoak eta inguruneak
Zuriuneak
Iruzkinak
Dokumentuaren banaketa
5 Dokumentu bat sortzen
Dokumentu baten osagaiak
Kapituluak, atalak eta azpiatalak
Aurkibideak
Erreferentzia gurutzatuak
Ekuazioak
6 A
LTEX Euskaraz
7 Ondorioak
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 15/28

16. Lengoaiaren oinarriak Komandoak eta inguruneak
Dokumentu bat sortzen Zuriuneak
A
L TEX Euskaraz Iruzkinak
Ondorioak Dokumentuaren banaketa
Lengoaiaren oinarriak
Komandoen formatua
komando[aukerak]{parametroak}
Etsenplua:
includegraphics[width=6cm]{LogoItsas.png}
Inguruneak
Kodigo sekzio bati dagozkio.
begin{ingurunea} ... end{ingurunea}
Etsenplua: begin{center} Testu end{center}
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 16/28

17. Lengoaiaren oinarriak Komandoak eta inguruneak
Dokumentu bat sortzen Zuriuneak
A
L TEX Euskaraz Iruzkinak
Ondorioak Dokumentuaren banaketa
Lengoaiaren oinarriak
Zuriuneen kudeaketa
A
LTEXek ez ditu zuriune jarraitu batzuk kontuan hartzen.
Paragrafoak lerro huts batekin banatzen dira.
Hau froga bat
da zuriuneek nola funtzionatzen
duten ikusteko .
Hau paragrafo berri bat da .
Hau froga bat da zuriuneek nola funtzionatzen duten ikusteko.
Hau paragrafo berri bat da.
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 17/28

18. Lengoaiaren oinarriak Komandoak eta inguruneak
Dokumentu bat sortzen Zuriuneak
A
L TEX Euskaraz Iruzkinak
Ondorioak Dokumentuaren banaketa
Lengoaiaren oinarriak
Iruzkinak
Iruzkinak idatzi ahal ditugu dokumentuan, eta ez dira fitxategi
konpilatutan agertuko.
Horretarako % karakterea erabiltzen da.
Hau etsenplu bat da % ( o s o l a b u r r a )
iruzkinak nola idatzi ahal ditugun ikusteko .
Hau etsenplu bat da iruzkinak nola idatzi ahal ditugun ikusteko.
Ruth Sancho, Digna González L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema
A 18/28

19. Lengoaiaren oinarriak Komandoak eta inguruneak
Dokumentu bat sortzen Zuriuneak
A
L TEX Euskaraz Iruzkinak
Ondorioak Dokumentuaren banaketa
Lengoaiaren oinarriak
Dokumentuaren banaketa
Dokumentua banatu ahal dugu fitxategi batzuetan.
Hau oso erabilgarri da dokumentu handiak idazteko.
Honekin errazago da elkarlaneko dokumentuak idaztea.
input komandoa.
input{dokumentu}.
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 19/28

20. Lengoaiaren oinarriak Komandoak eta inguruneak
Dokumentu bat sortzen Zuriuneak
A
L TEX Euskaraz Iruzkinak
Ondorioak Dokumentuaren banaketa
Lengoaiaren oinarriak
d o c u m e n t c l a s s [ 1 0 pt , a 4 paper ] { article }
% Hitzaurre :
u s e p a c k a g e [ utf 8 ] { inputenc }
author { Ruth Sancho , Digna Gonz ’ alez }
% Dokumentua :
begin { document }
% Dokumentuaren e d u k i a :
input { hitzaurre . tex }
input { s o l u z i o a r e n D e s k r i p z i o . tex }
input { konklusioak . tex }
end { document }
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 20/28

21. Dokumentu baten osagaiak
Lengoaiaren oinarriak
Kapituluak, atalak eta azpiatalak
Dokumentu bat sortzen
Aurkibideak
A
L TEX Euskaraz
Erreferentzia gurutzatuak
Ondorioak
Ekuazioak
Dokumentu baten osagaiak: fitxategi-egitura
Fitxategi-egitura
Karpeta batean ipiniko ditugu dokumentuaren fitxategi
guztiak: eduki-fitxategiak, irudiak, estilo-fitxategiak, e.a.
Konpilatzen dugunean, fitxategi gehiago agertuko dira.
Ruth Sancho, Digna González L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema
A 21/28

22. Dokumentu baten osagaiak
Lengoaiaren oinarriak
Kapituluak, atalak eta azpiatalak
Dokumentu bat sortzen
Aurkibideak
A
L TEX Euskaraz
Erreferentzia gurutzatuak
Ondorioak
Ekuazioak
Kapituluak, atalak eta azpiatalak
Kapituluak, atalak eta azpiatalak
Dokumentuak banatzeko erabiltzen dira.
chapter{}.
section{}, subsection{}, subsubsection{}.
paragraph{}, subparagraph{}.
Testu-estiloak eta numerazioa automatikoki aplikatzen dira
konpilatzen dugunean.
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 22/28

23. Dokumentu baten osagaiak
Lengoaiaren oinarriak
Kapituluak, atalak eta azpiatalak
Dokumentu bat sortzen
Aurkibideak
A
L TEX Euskaraz
Erreferentzia gurutzatuak
Ondorioak
Ekuazioak
Aurkibideak
Aurkibideak
Aurkibideak sortzea oso erraza da:
tableofcontents.
listoftables.
listoffigures.
Automatikoki aldatuko dira dokumentua aldatuz gero.
Aurkibidearen elementuak estekak izango dira.
Ruth Sancho, Digna González L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema
A 23/28

24. Dokumentu baten osagaiak
Lengoaiaren oinarriak
Kapituluak, atalak eta azpiatalak
Dokumentu bat sortzen
Aurkibideak
A
L TEX Euskaraz
Erreferentzia gurutzatuak
Ondorioak
Ekuazioak
Erreferentzia gurutzatuak
Erreferentzia gurutzatuak
Dokumentuaren elementuei erreferentzia egiteko balio dute.
label{etiketa}, ref{etiketa}.
nameref{etiketa}, pageref{etiketa}.
Edozer aldatzen badugu, automatikoki eguneratuko da.
subsection { Erreferentzia gurutzatuak }
label { subsec : E r r e f G u r u t z a t ua k }
ref { subsec : E r r e f G u r u t z a t ua k } . azpiatalan ,
emph { nameref { subsec : E r r e f G u r u t z a t ua k }}
( pageref { subsec : E r r e f G u r u t z a t ua k } orrialdean ) ,
ikusi dugun bezala . . .
4. azpiatalan, Erreferentzia gurutzatuak (24 orrialdean), ikusi dugun bezala...
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 24/28

25. Dokumentu baten osagaiak
Lengoaiaren oinarriak
Kapituluak, atalak eta azpiatalak
Dokumentu bat sortzen
Aurkibideak
A
L TEX Euskaraz
Erreferentzia gurutzatuak
Ondorioak
Ekuazioak
Ekuazioak
Ekuazioak
Ekuazioak testu-moduan idazten dira.
Komando batzuk ikasi behar dira, baina gero oso azkarra da.
Kalitate tipografikoa oso handia da.
begin { equation }
omega = sqrt { omega _0^2− gamma ^2} 2
end { equation } ω= ω0 − γ 2 (1)
begin { displaymath } F
sigma = frac F {2 l }
σ=
2l
end { displaymath }
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 25/28

26. Lengoaiaren oinarriak
Dokumentu bat sortzen
A
L TEX Euskaraz
Ondorioak
LaTeX Euskaraz
A
LTEXekin dokumentuak euskaraz idazteko informazioa:
http://itsas.ehu.es/eu/workgroups/latex/euskera
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 26/28

27. Lengoaiaren oinarriak
Dokumentu bat sortzen
A
L TEX Euskaraz
Ondorioak
Ondorioak
A
LTEX sistema oso indartsua da testuak konposatzeko.
A
LTEX erabiltzeko, komando batzuk ikasi behar dira.
Txantiloi asko daude erabilgarri.
Aipatu ditugun gauzez gain, beste gauza askotarako balio du:
Bibliografiazko erreferentziak kudeatzeko.
Aurkezpenak egiteko.
Irudiak egiteko.
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 27/28

28. Lengoaiaren oinarriak
Dokumentu bat sortzen
A
L TEX Euskaraz
Ondorioak
A
LTEX:
Dokumentuak sortzeko sistema
Ruth Sancho Gutiérrez
Digna María González Otero
Bilboko Ingeniarien Goi Eskola Teknikoa
2011ko maiatzaren 3an
Ruth Sancho, Digna González A
L TEX: Dokumentuak sortzeko sistema 28/28