Ruby programming language introduction, presented at Dni Wolnego Programowania 2009 in Bielsko-Biała, Poland

1. Ruby
Ruby

2. Ruby Wstęp
 Kim jestem?
 Kim są słuchacze?
 Po co ta prezentacja?
 Zainteresować językiem Ruby
 Pokazać prostotę i możliwości
 Objaśnić jak zacząć przygodę
2

3. Ruby Plan
I. Rekonesans
II. Pierwszy dotyk
III. wRubyWstąpienie
 Konstrukcje składniowe
 Typy wbudowane
IV. Coś większego
V. Postludium
3

4. Ruby Część I
Rekonesans
4

5. Ruby Ruby? A co to takiego?
Wzór chemiczny
Al2O3:Cr+3
Gęstość
3,95 do 4,1 g/cm3
Barwa
czerwona o różnych
odcieniach i różnym stopniu
nasycenia; niekiedy wielobarwny
Rubin Luminescencja
wyraźna, nadaje
minerał rubinom szczególnego
z gromady tlenków kolorytu, podwyższając ich
walory estetyczne.
5

6. Ruby Powstanie
 Twórca:
Yukihiro Matsumoto [Matz]
 Czas powstania: rok 1995
 Popularna wersja: 1.8.7
[czerwiec 2008]
 Najnowsza wersja: 1.9.1
[styczeń 2009]
 Czekamy na Ruby 2.0 6

7. Ruby Cechy
 Interpretowany
[chociaż są kompilatory just-in-time]
 Obiektowy
 Dynamicznie typowany
 Automatyczne zarządzanie pamięcią
 Podobny do: Python, Smalltalk, Perl,
Icon
 Nie posiada specyfikacji! 7

8. Ruby Implementacje
 Ruby MRI – Matz's Ruby Interpreter
[implementacja referencyjna]
 YARV – Yet another Ruby VM
[standard od wersji 1.9]
 JRuby – implementacja w Javie
 XRuby – kompilacja do Java bytecode
 IronRuby – implementacja w .NET
 MacRuby – implementacja Apple'a
8
 Rubinius

9. Ruby Część II
Pierwszy dotyk
9

10. Ruby Piszesz - masz
for x in 5..15
print x2
end
'dzień dobry' include 'dobry'?
'abecadło' each char do c
print c,capitalize
end
100 times do
print Będę mówił 'rubi', a nie 'rabi'!
end
10

11. Ruby Piszesz - masz
for x in 5..15
print x**2
end
'dzień dobry'.include? 'dobry'
'abecadło'.each_char do |c|
print c.capitalize
end
100.times do
print "Będę mówił 'rubi', a nie 'rabi'!"
end
11

12. Ruby Gdzie pisać?
 Pliki .rb
 require
 load
 Skrypty #!/usr/bin/env ruby
...
 irb - Interactive Ruby Shell
12

13. Ruby Pomocy!
 RDoc
 ruby-doc.org
 ri
 metoda help
 refleksja
 .methods
 .inspect
13

14. Ruby Część III
wRubyWstąpienie
14

15. Ruby Obiektowość
 Wszystko jest obiektem
 … nawet nil
 … nawet klasa [instancja klasy Class]
 “Class is an object, and Object is a
class.” [Hal Fulton]
 Wszystko jest wyrażeniem i zwraca
wartość
 Wszystko oprócz nil i false jest 15
prawdą

16. Ruby Zmienne i stałe
 Zmienne
 od małej litery lub znaku _
 słowa oddzielone znakiem _
 Stałe
 od dużej litery
 CamelCase
 Zmienne globalne
 od znaku $
 Symbole
 od znaku : 16

17. Ruby Komentarze
 jednolinijkowe
# Jednolinijkowy komentarz
 wielolinijkowe
=begin
Ten komentarz nie wnosi
nic konstruktywnego
poza zajęciem czasu czytelnika.
=end
17

18. Konstrukcje
Ruby
składniowe
 operatory
 instrukcje warunkowe
 pętle
 metody
 klasy
 moduły
 dziedziczenie & mixins
 bloki
 wyrażenia lambda
 wyjątki 18

19. Ruby Operatory
 arytmetyczne
+ - * / % **
 przypisania
= += -= *= /= %= **= |= &= >>= <<=
||= &&=
 porównania
== .eql? .equal? != < > >= <= <=> =~ !~
 logiczne
&& || ! and or not
 bitowe Nie ma operatorów ++ i --
~ | & ^ << >>
 inne
19
[] []= .. … ! not

20. Ruby Operatory
 ==, .eql?, .equal?
5 == 5.0 # => true
5.eql? 5.0 # => false
5.equal? 5.0 # => false
5.equal? 5 # => true
'a' == 'a' # => true
'a'.eql? 'a' # => true
'a'.equal? 'a' # => false
 || oraz or, && oraz and – różnica w priorytetach
a = false or 5 # => 5, a = false
a = false || 5 # => 5, a = 5
20

21. Ruby Operatory
 ||=
a = a || "default value"
a ||= "default value"
 wielokrotne przypisanie
a, b = b, a
a, b, c = get_something
21

22. Instrukcje
Ruby
warunkowe
 if … [elsif …] [else …] end x = if a > 5
100
elsif a > 100
puts 'miliard!'
10**9
else
1
end
 … if …
puts 'miliard!' if a > 100
 unless zamiast if not
22

23. Instrukcje
Ruby
warunkowe
 … ? … : ...
x = a > 100 ? 'miliard!' : 'mało'
 case … when … [else ...] end
x = case x
when 0...5
1
when 5..100
50
else
'miliard!'
end
23

24. Ruby Pętle
 while … [do] … end
while a > 10
a /= 3.0
end
 … while …
puts "Iteracja nr #{i+=1}" while i < 10
 until zamiast while not
24

25. Ruby Pętle
 for … in … [do] … end for i in 1..8
puts i
end
 break
 next
 redo
 retry
 metody na obiektach typu Integer
 times
 upto
25
 downto

26. Ruby Metody
 wywołanie invoke_method
invoke_method()
 wywołanie z argumentami invoke_method a, b, c
invoke_method(a, b, c)
 wywołanie z wykorzystaniem wartości zwracanej
a = invoke_method(a, b, c)
puts invoke_method(a, b, c)
 nawiasy opcjonalne
 … ale zalecane, bo:
one_method 5, another_method 10, 100
26

27. Ruby Metody
 definiowanie
def something_interesting
first_statement
second_statement
third_statement_will_return_sth
end
 return opcjonalne
 … chyba że nie jest ostatnią instrukcją
def something_interesting
return false if $SthWrongHappened
second_statement
third_statement # will return sth unless $SthWrongHappened
end
27

28. Ruby Metody
 definiowanie z argumentami
def something_interesting(a, b, c)
...
end
 argumenty domyślne
def something_interesting(a, b = true)
...
end
 lista argumentów
def something_interesting(a, *other_args)
...
end 28

29. Ruby Metody - konwencje
 Bang methods
 zakończone znakiem !
 potencjalnie 'niebezpieczne'
 np. modyfikują obiekt 'w miejscu'
 najczęściej posiadają odpowiedniki niemodyfikujące,
które produkują nowe obiekty
 np. sort!, upcase!, reverse! w kolekcjach
 Metody 'pytające'
 zakończone znakiem ?
 najczęściej zwracają true lub false
 np. empty?, include?, nil? 29

30. Ruby Klasy
 class … end class Miliard
puts "Ładowanie..."
 nazwa od dużej litery
 wewnątrz definicje metod attr_reader :value
 … oraz instrukcje def initialize(value)
@value = value
 metoda initialize
end
 metoda inspect
def introduce_yourself
 zmienne instancji puts "Wartość: #{@value}"
 od znaku @ end
 zmienne klasy def value=(v)
 od znaków @@ @value = v if v > 100
end
 własne akcesory end
30
 akcesory attr_reader, attr_writer, attr_accessor

31. Ruby Klasy
 metoda instancji class Document
def send_to(email)
 konwencja: ...
end
Klasa#metoda
end
d = Document.new
d.send_to('darth@vader.gov')
class Document
 metoda klasy def self.read_from(filename)
...
 konwencja: end
Klasa::metoda end
d = Document.read_from('dok.txt')
31

32. Ruby Klasy
 klasy nigdy nie są zamknięte!
 można rozszerzać i modyfikować istniejące
 … również wbudowane :)
class String
def inspect
"Ukryta wartość"
end
def starts_with_capital?
('A'..'Z').include?(self[0, 1])
end
end
32
 pojedyncze obiekty też są otwarte!

33. Ruby Klasy
 poziomy dostępu metod def SomeClass
def some_public_method
 public end
 protected
protected
 private def some_protected_method
end
private
def some_private_method
def SomeClass end
public :sth_public end
protected :sth_protected
private :sth_private
def ...
...
end 33

34. Obiekty jako
Ruby
odbiorcy metod
 każda metoda jest 'wysyłana' do obiektu
 send
"abc".send("capitalize")
 method_missing
class Miliard
def method_missing(method_id)
puts "Nie mam metody #{method_id}!"
end
end
34

35. Ruby Moduły
 tworzą przestrzeń nazw
module ComputingMachine
PerformanceUnit = 'FLOPS'
def ComputingMachine.play_chess
...
end
end
puts ComputingMachine::PerformanceUnit
ComputingMachine.play_chess
 mogą zostać włączone do innego modułu lub klasy
35

36. Ruby Mixins
 include module DebugAbility
 można włączyć def error_info
"Something bad happened..."
kilka modułów end
 nie można stworzyć end
hierarchii class Miliard
include DebugAbility
...
end
puts Miliard.new.error_info
36

37. Ruby Dziedziczenie
 tylko jednobazowe class Miliard
def introduce_yourself
 hierarchia klas puts "Miliard!"
 Object – korzeń end
end
 polimorfizm
class LepszyMiliard < Miliard
 self
def introduce_yourself
 super super
puts "Lepszy Miliard!"
 zmienne instancji end
nie są związane
def to_s
z klasą, ale z obiektem "Lepszy Miliard!"
end
end
37

38. Ruby Bloki
 smaczny kąsek
 do … end 10.times do |i|
puts i
end
 {…} 10.times { |i| puts i }
 są przekazywane do metody
 yield def give_me_something
sth = rand.to_s
yield(sth)
end
give_me_something { |x| puts "I've got #{x}!" }
38

39. Ruby Wyrażenia lambda
 bloki nie są obiektami...
 … ale mogą się nimi stać :)
 klasa Proc
 metody lambda i proc
miliard = lambda { puts "Miliard!" }
miliard.class # => Proc
miliard.call # => "Miliard!"
 nie można przekazywać metod do innych metod...
 … ale można przekazywać obiekty klasy Proc
 metoda nie może zwrócić innej metody...
39
 … ale może zwrócić obiekt klasy Proc

40. Ruby Wyjątki
 przechwytywanie – rescue, ensure
begin
dangerous_method
rescue IOError
puts "Oh, no! IO Error!"
rescue AnotherException => e
puts "Dunno what happened 0_o", e.message
ensure
# here we enter always
end
 można też objąć całą metodę def some_method
dangerous_method
rescue
puts "Oh, no! Error!"
end 40

41. Ruby Wyjątki
 rzucanie - raise
def dangerous_method(arg)
raise 'Invalid argument' unless arg
raise ArgIsZeroError, 'Arg is zero' if arg == 0
...
end
 dziedziczą po klasie Exception
 domyślnie RuntimeError
41

42. Ruby Typy wbudowane
 liczby
 łańcuchy tekstowe [string]
 zakresy
 tablice
 tablice asocjacyjne [hash]
 wyrażenia regularne
42

43. Ruby Liczby
 Wbudowane
 Numeric
 Integer
Fixnum [do 230 - 1]

●
Bignum [od 230]
 Float
 Biblioteczne
 Numeric
 Complex [liczby zespolone]
 Rational [liczby wymierne]
43

44. Ruby Łańcuchy tekstowe
 klasa String
 mutowalne
 ograniczone znakami ' lub "
 specjalne, ograniczone znakami `
 wykonywane przez system operacyjny
 #{ … } - tylko gdy " [string interpolation]
 escape sequences – od znaku
 bogaty zestaw metod
 do wersji 1.8 nie obsługują natywnie Unicode'u :(
44
 … ale w 1.9 już tak :)

45. Ruby Zakresy
 klasa Range
 wyrażają sekwencje
 prawostronnie domknięte
 operator ..
 prawostronnie otwarte
 operator ...
('a'..'g').include? 'r' # => false
(10...100) === 50 # => true
(0..20).step(5).to_a # => [0, 5, 10, 15, 20]
45

46. Ruby Tablice
 klasa Array
 mutowalne
 ograniczone znakami [ i ]
 mogą zawierać dowolne obiekty
 bogaty zestaw metod
a = [3, ["inna", "tablica"], nil, "koniec"]
a[0] # => 3
a[-1] # => "koniec"
a[-2, 2] # => [nil, "koniec"]
a[100] # => nil
a.each {|e| puts e}
a.select {|e| e.class == String} # => ["koniec"]
46

47. Ruby Tablice asocjacyjne
 klasa Hash
 klucze i wartości
 brak zachowania kolejności
 wyszukiwanie i wstawianie w czasie O(1)
 ograniczone znakami { i }
 bogaty zestaw metod
h = {1 => 'jeden', 2 => 'dwa', 10 => 'miliard',
:some_symbol => [2, 3] }
h[10] # => 'miliard'
h[5] # => nil
h.each_pair {|k, v| puts "#{k} = #{v}" }
h.keys # => [1, 2, :some_symbol, 10] 47

48. Ruby Wyrażenia regularne
 klasa Regexp
 wbudowane w język
 ograniczone znakami /
 operator =~
 metoda match
"dwa i 3/4" =~ /d/ # => 6
"dwa i 3/4" =~ /^d/ # => nil
"Miliard = 10**9"[/[a-zA-z]+/] # => "Miliard"
match = "dwa i 3/4".match /(d)/([0-9])/
match.class # => MatchData
match[0] # => "3/4"
match[1] # => "3"
48
match[2] # => "4"

49. Ruby Część IV
Coś większego
49

50. Ruby Pliki
 klasa File File.open('plik.txt') do |file|
while line = file.gets
puts line
end
end
File.open('plik.txt', 'w') do |file|
file.puts "Miliard!"
end
 klasa Find
Find.find(ENV["HOME"]) do |path|
puts "Katalog: #{path}" if File.directory?(path)
end
50

51. Ruby Marshalling
 czyli serializacja
 klasa Marshal
 dump
 load
sth = [3, {:a => 2}, "koniec"]
File.open('file.dat', 'w+') do |f|
Marshal.dump(sth, f)
end
File.open('file.dat') do |f|
@sth = Marshal.load(f)
end
51

52. Ruby Wątki
 klasa Thread
 współdzielą zmienne globalne i lokalne spoza bloku
 zmienne lokalne mają na wyłączność
 Thread.list
 Thread.current
100.times do |i|
Thread.new(i) do |j|
puts "sqrt(#{j}) = #{Math.sqrt(j)}"
end
end
 do wersji 1.8 nie były natywne :( 52
 … ale w wersji 1.9 już tak :)

53. Ruby Sockets
 klasy: server = TCPServer.new('localhost',
12345)
 BasicSocket loop do
 IPSocket Thread.start(server.accept) do |s|
 TCPSocket s.write("Miliard!")
 SOCKSSocket s.close
 TCPServer end
 UDPSocket end
 Socket
 UNIXSocket
 UNIXServer client = TCPSocket.new("127.0.0.1",
12345)
puts client.readline
client.close
53

54. Ruby Część V
Postludium
54

55. Ruby Więcej!
 RubyGems – rubygems.org
 gem install
 gem list
 RubyForge – rubyforge.org
● RubyForge is a home for open source Ruby projects
55

56. Ruby Jeszcze więcej!
 Web frameworks
 co najmniej 10, m.in:
 Ruby On Rails
 Merb
 Coś do baz danych
 DataMapper
 Sequel
 Coś do testów
● Test::Unit [w bibliotece standardowej]
 RSpec
 Ruby bindings for OpenGL and GLUT
 RMagick
 wxRuby
56
 … i mnóstwo innych!

57. Ruby Róża bez kolców?
 wątki realizowane w obrębie VM [nieaktualne od 1.9]
 brak wsparcia dla Unicode'u [nieaktualne od 1.9]
 średnia wydajność [ale 1.9 około 2 razy szybszy niż 1.8]
 brak specyfikacji
 łatwy monkey patching
57

58. Ruby Źródła
 ruby-lang.org
 rubylearning.com
 ruby-doc.org
 rubyforge.org
 rubygems.org
58

59. Ruby Koniec
Pytania?
59
© Mikołaj Pastuszko