See full discussion: https://www.foodlog.nl/artikel/modellen-zijn-de-duivel-in-ons-politieke-systeem/ and future articles on: https://food4innovations.blog

1. © Foodlog 2005 - 2023 Disclaimer Gebruikersvoorwaarden Privacybeleid Notice & Takedown ! " # $ %
Wat is een model? Modellen zijn de
duivel in ons politieke systeem
perspectief rivm wat is ipcc modellen wat is een model tu delft ops data fitting
30 jan 2023, 7:03 5 min
Wouter de Heij R&D en Innovatie in
Voedseltechnologie & & & & &
Deel dit artikel: ' ( ! " #
Fotocredits: 'Tweede Kamer',wikimedia
Lees ook
Zes jaar aan de TU-Delft. Welke studierichting je ook volgde, elke
student begon met basiscolleges wiskunde, statistiek, modellen
maken (en beoordelen) en natuurlijk programmeren in Fortran,
Pascal of C. Niet gek dat 1/3 van de eerstejaars het niet haalde, je
werd volledig in het diepe gegooid. Terwijl je deze vaardigheden
moest verwerven, vonden de professoren fysica, biologie en chemie
dat je al 'kundig' moest zijn. Een nare combinatie, kan ik je
verzekeren.
'Fitten' en valideren
Complexere wiskunde aan de universiteit ging over matrix-rekenen,
maar ook over ODE's (ordinary differential equation) en PDE's
(partial differential equation) en Monte Carlo-simulatie. Wiskunde
ging ook over zware statistiek - bijvoorbeeld hoe je twee modellen
onderling statistisch moet vergelijken. En ook over de vraag hoe je
op een correcte manier een data-set kan 'fitten' aan een model (en
vervolgens bij voorkeur een tweede onafhankelijke dataset gebruikt
voor validatie). Wat ik ook leerde aan de TU-Delft is
'vereenvoudigen', het gaat vaak immers om vooraf correct
inschatten van de juiste lengte en tijdschalen van het fenomeen
waar het om draait. Wie doet dit nu nog?
Aangekomen in Wageningen viel mij op dat er vooral erg veel aan
data fitting werd gedaan. Een jonge fysica-professor zocht hulp bij
het begeleiden van een promovendus, ik was beschikbaar en vond
het leuk om met de nieuwste 3D-simulatie software olie-in-water systemen door te rekenen. We
liepen voor, dat zeker, al schreef uiteindelijk een professor uit Amsterdam een artikel in Nature over
het betreffende onderwerp. Een mooie tijd was het wel!
Gebrek aan praktische vaardigheden
Inmiddels werk ik dik 25 jaar en heb tientallen ingenieurs in dienst
(en in dienst genomen). Heel veel hiervan zijn als beta afgestudeerd
aan een van de technische universiteiten. Wat mij opvalt is dat de
meesten na hun studie prima eenvoudige modellen in excel
kunnen maken maar eigenlijk niet praktisch vaardig zijn op het
gebied van complexe wiskundige modellen. Ongeveer 13% van alle
15-75 jarigen heeft een Masteropleiding afgerond; hiervan heeft
ongeveer 10% scholing gehad in het domein 'beta', leerde ik recent.
We praten dus over ongeveer 1% van de bevolking. Mijn ervaring
is, dat 90% van deze 1% de beta-vaardigheden, geleerd aan een
universiteit, niet meer actief toepast of 'onderhoudt'. Ik schat dat
dus minder dan 0,1% van de Nederlanders kundig genoeg is om
complexe modellen te maken, te snappen, te beoordelen of die zelf
te kunnen toepassen. En om nog een extremer statement hieraan toe te voegen: de meeste
modelleurs zijn communicatief niet sterk genoeg om de mitsen en maren netjes te delen met hun
opdrachtgever. En daar wringt het wat mij betreft, ik kom er zo op terug.
Met modellen kun je spelen
“Ik houd van modellen en ik haat ze,” zeg ik daarom. Ik houd ervan omdat je ermee kunt spelen.
Modellen kunnen je een idee geven van wat het weer gaat worden, of welke obstakels een bedrijf op
zijn pad kan vinden. Maar een groot nadeel van het gebruik van modellen is dat onze bestuurders
steeds minder goed weten wat alle beperkingen zijn van de gebruikte modellen. Ze laten de
modellen regeren, zoals Pieter Omtzigt terecht heeft opgemerkt. En daarom haat ik ze, modellen zijn
dan als de duivel.
Modellen en modelleren zijn vooral een zegen voor praktiserende
ingenieurs die een machine of productielijn moeten ontwerpen, of
een voor bank die risico's moet beoordelen. Modellen zijn al
minder goed toepasbaar voor het ontwerpen van lekkere en
gezonde voedselproducten. Neem voedselextrusie (HME) als
voorbeeld. Ik noem het een art en geen wetenschap; geen
modelleur heeft tot op de dag van vandaag een goed toepasbaar
model gemaakt.
Maar de hittebelasting van een blik in een autoclaaf kunnen we prima voorspellen, en daarmee
kunnen we ook goed inschatten of er voldoende clostridium botulinum-sporen worden
geïnactiveerd. Zulke modellen worden echter altijd gebruikt door specialisten, en dezelfde
specialisten weten dat the proof of the pudding is in the eating. Valideren in de praktijk dus blijft nodig.
Watch on
Modellen regeren Den Haag: hoe rekenmodellen v…
Share
Ondemocratisch gebruik van modellen
Zo gauw echter politici en beleidsambtenaren hun lot leggen in de
handen van modelleurs, zonder te snappen wat de onzekerheid is
of zonder te weten welke vereenvoudigingen het model maakt (dat
gebeurt altijd!), wordt het dus tricky. Wij als samenleving leggen
ons lot (voor covid, gezondheid, klimaat, stikstof) in handen van
politici die gesteund worden door beleidsambtenaren die weer
gesteund worden door een extreem kleine groep aan modelleurs en
data-experts. In de praktijk lijkt het alsof politici de uitkomsten van
een model blind volgen onder het mom van ‘de wetenschap heeft
gesproken’. Ik ervaar dat als buitengewoon ondemocratisch;
modellen en hun interpretatie zijn geen wetenschap maar het
resultaat van keuzen en daar moet je het politiek over kunnen hebben. Dat is een taak voor de
Tweede Kamer die niet blind kan wijzen naar ‘de wetenschap’ die gesproken zou hebben.
Er speelt nog iets. De modellen die we gebruiken, worden opgesteld door enkele professionals,
meestal in dienst van een overheidsorganisaties. Er is geen tegenmacht. Het ontbreek aan een
tweede (en derde of vierde) onafhankelijk team dat ook met een alternatief model (en data, en
validatie) komt. Er is geen battle op inhoud dus. Alleen van het IPCC heb ik er weet van dat ze daar
een tiental klimaatmodellen gebruiken. De essentiële wetenschappelijke battle vindt in het
klimaatdomein dus wel plaats. Bij de stikstof-, gezondheid- en coviddossiers is er een gebrek aan
competitie op inhoud.
Droge depositie module zwakke wetenschap
Deze zomer heb ik me verdiept in OPS (ja, de wiskunde, inclusief
FORTRAN 90 code) en specifiek in de droge depositie module, en
ben tot de conclusie gekomen dat het zwakke wetenschap is. Gaan
we op basis van zwakke wetenschap €25 miljard uitgeven om
boeren uit te kopen en de samenleving vermoedelijk nog veel
verder - en duurder - op de kop te zetten? Ik kan geen enkele
zinnige reden verzinnen waarom dat de juiste weg is. Integendeel,
er zijn alleen maar argumenten om safe-fail projecten te starten.
Modellen creëren immers alleen maar een kunstmatige
werkelijkheid, die beleidsmakers - via de kunde van de modelleurs -
het idee geeft dat ze de werkelijkheid kunnen controleren. Een
laatste groot punt van kritiek. Als modellen eenmaal in gebruik zijn
- of nog erger, een juridische status krijgen - is het nauwelijks nog
mogelijk om ze uit te schakelen. Ook als er wetenschappelijke
signalen zijn dat ze niet voldoen, blijven ze actief. Tientallen
wetenschappers hebben hun carrière gebouwd op de ontwikkeling van modellen als OPS. Als een
overheid besluit om een model tegen het licht te houden, zijn het vaak dezelfde experts die deze klus
mogen klaren. Als de slager zijn eigen vlees keurt, staat de uitkomst eigenlijk al vast.
Modellen zijn de duivel in ons politieke systeem, zeg ik daarom.
In Wat is ...? gaan we met bekende en minder bekende mensen op zoek naar wat hen motiveert
om te ontdekken of we elkaar van daaruit weer kunnen vinden. De introductie tot de
modellenreeks vind je hier. Waarom we dit doen lees je in De ontdekking van de ander.
) Dit artikel afdrukken
REAGEER
Wouter de Heij studeerde in Delft en werd ondernemer in de
wereld rond de Wageningse universiteit. In zijn bijdrage aan de
serie 'wat is een model?' maakt hij ruimte voor zijn ergernis over
de manier waarop politiek en overheid met modellen omgaan.
Modellen worden weliswaar gemaakt door experts, maar zijn
daarom nog geen wetenschap. Toch maakt de politiek dat
onderscheid niet.
Eén meting of model kan sexy
zijn, maar geeft geen inzicht
30 dec 2022
12 +
+
Elk mens gebruikt modellen,
maar vooral wetenschap en
beleid gaan er nogal losjes mee
om 27 dec 2022
16 +
+
Modelleurs moeten duidelijk
zijn over onzekerheid
19 dec 2022
7 +
+
Modellen helpen
denkwerelden inzichtelijk te
maken 15 dec 2022
62 +
+
Wat vertellen modellen?
12 dec 2022
9 +
+
Onder welke voorwaarden kun
je modellen vertrouwen?
26 jan 2023
0 +
+
Verstandig natuurbeleid
neemt de modelmatig
voorspelde werkelijkheid met
ruime marges 12 jan 2023
103 +
+
Of een model nuttig is, hangt
af van je vraag 9 jan 2023
37 +
+
Models are always lists of ‘If
this, then that’ 5 jan 2023
19 +
+
Modellen kunnen de effecten
van schokken laten zien
2 jan 2023
45 +
+
Eén meting o
zijn, maar geeft
30 dec 2022
12 +
+
Elk mens geb
maar vooral wet
beleid gaan er n
om 27 dec 2022
16 +
+
Modelleurs m
zijn over onzeke
19 dec 2022
7 +
+
Modellen hel
denkwerelden in
maken 15 dec 2
62 +
+
Wat vertellen
12 dec 2022
9 +
+
• •
*
Ik schat dat minder dan
0,1% van de Nederlanders
kundig genoeg is om
complexe modellen te
maken, te snappen, te
beoordelen of die zelf te
kunnen toepassen
*
Bestuurders laten de
modellen regeren
*
Bij de stikstof-,
gezondheid- en
Coviddossiers is er een
gebrek aan inhoudelijke
competitie
*
Modellen creëren immers
alleen maar een
kunstmatige werkelijkheid,
die beleidsmakers - via de
kunde van de modelleurs -
het idee geeft dat ze de
werkelijkheid kunnen
controleren
Ontvang dagelijks of wekelijks het Nieuws binnen de wereld
van Foodlog
Nieuws
brief Dagelijks graag! Wekelijks graag! jouw e-mailadres ABONNEER
populair
populair vandaag
vandaag flash
flash
Wageningse wetenschapper
weet niet hoe supermarkten
werken
Waarom zou je een kalf niet
bij de koe houden?
De wereldwijde
diabetesplaag en de vloek
van de witte rijst
Economische Zaken wil van
gasintensieve industrie af,
bijvoorbeeld tuinbouw
Begripsverwar
nationale
voedingsrichtl
+ 172 + 43 14 50 1
Wat vind jij?
Het plaatsen van een linkje doe je zo: [url=http://www.link.nl]te linken tekst[/url]
Reageer
Typ hier je reactie
Houd mij op de hoogte van nieuwe reacties
+ PLAATS REACTIE
Most Liked Today
Wouter de Heij
R&D en Innovatie in
Voedseltechnologie
Likes vandaag 8 ,
Jopie Duijnhouwer
Likes vandaag 8 ,
ellen-maureen colpa
melkveehouder in
Frankrijk, was ooit adviseur
duurzaam bouwen
Likes vandaag 5 ,
-
Home Reacties Gespot Laatste Flash Video Podcasts
Thema's Over ons Projecten Vacatures Nieuwsbrief Contact & Service