1. PROJEKT:
Tacy sami…,
choć kultura inna
między nami

WYKONAŁY:
Agnieszka Cmunt
Daria Sominka

2. Charakterystyczne dla przełomu XX i XXI wieku trendy demograficzne sprawiają,
że na całym świecie społeczeństwa stają się coraz bardziej zróżnicowane kulturowo. Również
w Polsce, w związku ze zmianami systemowymi, jakie dokonały się po 1989 roku, a których
zwieńczeniem było wstąpienie do Unii Europejskiej, mamy obecnie do czynienia
ze zjawiskiem większego niż kiedykolwiek swobodnego przepływu ludności zarówno
w granicach, jak i poza terytorium naszego państwa. Przykładowo, z roku na rok wzrasta
liczba studentów korzystających z międzynarodowych wymian i stypendiów, a także Szkoły
Podstawowe biorą udział w licznych wymianach uczniów.
W świecie, w którym mamy do czynienia z wciąż rosnącą współzależnością między
osobami a społecznościami wywodzącymi się z różnych kultur, zdolność do efektywnej
komunikacji i współpracy z ludźmi nabiera szczegółowego znaczenia. Odmienność kulturowa
jest tutaj rozumiana ogólnie i nie kończy się na granicach poszczególnych krajów. Może ona
dotyczyć różnic między członkami innych cywilizacji, kultur narodowych, subkultur, czy tez
społeczności lokalnych.
Badania nad porozumiewaniem się ludzi pochodzących z różnych kręgów
kulturowych potwierdzają założenia, że w pewnych warunkach proces wymiany informacji
między przedstawicielami różnych środowisk może być równie efektywny, jak w przypadku
porozumiewania się członków tej samej kultury. Jednym z głównych czynników
determinujących skuteczność komunikacji między przedstawicielami odmiennych
społeczności jest wzajemna gotowość do zrozumienia istoty istniejących odmienności.
Gotowość komunikujących się ludzi do osiągnięcia porozumienia na drodze
uwspólnienia znaczeń nie zawsze jednak zostaje wzbudzona. Przeszkodą są tu zazwyczaj
stereotypy i wszelkiego rodzaju uprzedzenia. Uprzedzenia i wynikające z nich zachowania
dyskryminacyjne negatywnie odbijają się zarówno na efektywności wspólnie podejmowanych
działań, jak i na atmosferze panującej w grupie złożonej z osób odmiennego pochodzenia.
Wzajemna wrogość zniechęca do kooperacji, nasilając postawy rywalizacyjne. Powoduje
również, że członkowie zespołu w większym stopniu koncentrują się na czynnikach
personalnych niż na kwestiach merytorycznych związanych z realizowanym zadaniem. Zatem
dbałość o konstruktywny przebieg interakcji międzykulturowych jest jednym z ważniejszych
wyzwań, przed jakimi stoją zarówno uczestnicy wielokulturowych zespołów, klas, jak i ich
liderzy, nauczyciele. Poniżej prezentujemy przykładowy schemat działania, które można
zrealizować w klasach Szkoły Podstawowej.

3. 1. NAZWA PROJEKTU:
Tacy sami…, choć kultura inna między nami.
2. WSTĘPNA OCENA SYTUACJI:
W celu przeprowadzenia działań animacyjnych naszym pierwszym krokiem jest
udanie się do dyrekcji SP nr 1 w Słupsku w sprawie wprowadzenia w życie naszego projektu
animacyjnego. Podczas rozmowy przedkładamy prośbę o wstęp na teren placówki oraz
wykonanie wszelkich potrzebnych nam czynności do badań. Wszystko to przedstawione jest
zarówno na piśmie, jak i w bezpośredniej prośbie.
By osiągnąć wgląd w ocenę sytuacji potrzebne jest skonstruowanie i przeprowadzenie
ankiety. Ma to za zadanie ukazanie nam, jak naprawdę wygląda sytuacja w klasie, w której są
dzieci różnego pochodzenia – polskiego, rosyjskiego, żydowskiego i niemieckiego.
Dla przyjaznego klimatu ankieta zostanie przeprowadzona w czasie godziny wychowawczej.
Po uzyskaniu wstępnych wyników badań ze zrealizowanej ankiety kolejnym ważnym
etapem w ocenie sytuacji jest obserwacja przebiegu zajęć oraz programu godziny
wychowawczej przygotowanego dla klas VI w rzeczonej szkole.
Dużym elementem w rozpoznaniu sytuacji jest przeprowadzenie szeregu wywiadów
środowiskowych. Aby to miało miejsce, składamy pisemną prośbę do dyrektora o udzielenie
informacji nauczycielom, a przez nich rodzicom na temat rozmów, które odbędą się
na najbliższej wywiadówce.
Następnym działaniem niezbędnym do przeprowadzenia naszego projektu będzie
zapoznanie się z wszelkimi zasobami szkoły, które moglibyśmy wykorzystać podczas swoich
warsztatów.
Wyżej wymienione działania posłużą nam do zdiagnozowania potrzeb danej grupy
uczniów.
3. ZBIERANIE INFORMACJI O ZASOBACH:
Podstawowym elementem zasobów, jakie są niezbędne do realizacji projektu są grupy
ludzi w skład których wchodzą:
• Uczniowie klasy VI b :
- 10 % dzieci uczęszczającej do tej klasy jest pochodzenia żydowskiego,
- 15 % dzieci jest pochodzenia rosyjskiego,
- 25 % dzieci ma korzenie niemieckie,

4. - 50 % dzieci jest pochodzenia polskiego.
Dzieci wykazują chęć komunikowania się między sobą pozbawionego wszelkiego rodzaju
uprzedzeń. Są chętne wziąć udział w warsztatach, które mogłyby przełamać wszelkie
stereotypy związane z innymi kulturami.
• Grono pedagogiczne:
- z rozmów z dyrekcją wynika, że chętnie udostępnią nam salę do przeprowadzenia
warsztatów i wszelkie potrzebne materiały,
- nauczyciele wykazali się inicjatywą, a także udostępnili nam godziny wychowawcze do
przeprowadzenia warsztatów.
• Rodzice:
- choć na początku obawiali się przeprowadzenia warsztatów dotyczących różnic
kulturowych i nawiązania jakiegokolwiek dialogu międzykulturowego pomiędzy ich
dziećmi, to pod koniec spotkania wyrazili zgodę, a także zaoferowali swoją pomoc.
4. ZBIERANIE INFORMACJI O POTRZEBACH I PROBLEMACH:
Dzięki przeprowadzonemu rozeznaniu otrzymaliśmy informacje zwrotne o potrzebach
naszych beneficjentów:
- poszerzenie wiedzy na temat innych kultur,
- rozwój kompetencji niezbędnych do komunikowania się,
- integracja,
- rozwój kultury osobistej,
- współpraca.
Kolejnym etapem naszych działań jest prezentacja zebranych wyników o potrzebach
danej klasy na zebraniu, w którym będą uczestniczyć rodzice wraz z wychowawcą klasy VIb.
Poprzez przedstawienie tych wyników na forum chcemy zaangażować jak największą liczbę
osób do współtworzenia działań związanych z projektem, a także możliwe, że jego dalszą
kontynuacją.
5. STRESZCZENIE PROJEKTU:

5. Projekt dotyczy przedsięwzięcia, które ma na celu wypracowanie u uczniów
kompetencji społecznych niezbędnych do nawiązania relacji interpersonalnych, skutecznej
komunikacji oraz efektywnej współpracy w grupie młodych ludzi o różnej narodowości.
U podstaw projektu leży założenie, w myśl którego jedną z najskuteczniejszych metod
prowadzących do wzrostu spójności zespołu jest postawienie przed nim wspólnego zadania.
Podczas wspólnej pracy dzieci integrują się, ponieważ aby osiągnąć cel, muszą poznać
i wykorzystać indywidualne umiejętności każdego członka grupy. W związku z tym
w projekcie naszym główny nacisk jest położony na wymianę informacji istotnych dla danej
kultury oraz późniejsze ich wykorzystanie w rozwiązywaniu zadań zespołowych. W trakcie
realizacji projektu uczestnicy mają możliwość zdobycia lepszej orientacji w trzech obszarach:
1) Ja jako jednostka pochodząca z innego kręgu kulturowego niż osoby w klasie
(poznawanie samego siebie, budowanie własnej tożsamości),
2) Mój kolega/koleżanka jako osoba innego pochodzenia i jednocześnie współistniejąca
ze mną w klasie (poznawanie innych, nawiązywanie nowych kontaktów,
kształtowanie wzajemnych postaw),
3) My jako klasa kooperująca i udzielająca sobie nawzajem wsparcia – moje i Twoje
miejsce w grupie (budowanie zespołu, integracja i współpraca).
Jest prawdopodobne, że stworzenie uczestnikom warunków do lepszego poznania
oraz wspólnego realizowania zadań umożliwi im kształtowanie postaw wzajemnego szacunku
– każdy z nich jest bowiem ważnym ogniwem na drodze realizacji celu. Dodatkowo może się
okazać, że pomimo różnic kulturowych członkowie klasy w wielu obszarach będą do siebie
podobni, co będzie sprzyjało wzrostowi spójności klasy jako całości.
6. OPIS PROBLEMU:
Klasa VIb w Szkole Podstawowej nr 1 w Słupsku jest klasą bardzo zróżnicowaną
pod względem pochodzenia uczniów. Znajdują się tam uczniowie zarówno pochodzenia
polskiego, żydowskiego, rosyjskiego, jak i niemieckiego. Taka różnorodność w klasie
powoduje wiele konfliktów. Wychowawca często nie potrafi sobie poradzić z zachowaniem
uczniów, którzy są do siebie uprzedzeni, nie szanują siebie nawzajem, nie chcą
współpracować ze sobą, zintegrować się. Uczniowie sprawiają także wiele problemów
wychowawczych.
7. CELE OGÓLNE PROJEKTU:

6. 1) Poznawcze:
- zapoznanie się z nowymi informacjami o kraju, z którego pochodzą uczniowie,
- zapoznanie się z zasadami efektywnej komunikacji i współpracy w grupie,
2) Kształcące:
- wypracowanie kompetencji niezbędnych do nawiązywania kontaktów interpersonalnych,
efektywnej komunikacji oraz wzajemnej współpracy,
- zapoznanie się z podstawowymi regułami funkcjonowania w grupie,
- wypracowanie umiejętności wyznaczania granic – asertywność.
3) Wychowawcze:
- kształtowanie postaw otwartości i szacunku wobec innych narodowości, kultur,
- rozwijanie umiejętności dostrzegania potrzeb innych osób.
Nasz cel spełnia zasadę SMART:
S – warsztaty dla dzieci o zróżnicowanym pochodzeniu z klasy VIb SP nr 1 w Słupsku
M – przeprowadzenie warsztatów i ankiety przed i po projekcie
A – adekwatny do potrzeb naszych młodych beneficjentów
R – realny do osiągnięcia, nie wymaga dużego nakładu finansowego i wielu osób trzecich
przy realizacji
T – realizowany 8.03.2013r. podczas godziny wychowawczej.
8. CELE SZCZEGÓŁOWE:
Uczestnik zajęć:
- rozumie podstawowe pojęcia,
- dostrzega siebie jako wartościową jednostkę w grupie osób pochodzących z różnych kręgów
kulturowych,
- odkrywa, jak jest postrzegany przez innych ludzi,
- aktywnie poznaje odmienne kultury,
- rozpoznaje podobieństwa wśród innych osób w grupie,
- zwraca uwagę na pozytywne i negatywne aspekty egzystowania w różnych warunkach
kulturowych,
- zna podstawowe zasady dobrej komunikacji i współpracy,
- stosuje zdobytą wiedzę w kontaktach interpersonalnych,

7. - potrafi współpracować w grupie przy wykorzystaniu cech i umiejętności wyniesionych
ze swojego miejsca pochodzenia (uwarunkowania kulturowe),
- szanuje pomysły i pracę innych uczestników.
9. FORMA ZAJĘC I ORGANIZACJA PRACY:
Zajęcia mają charakter warsztatowy. Odbędą się podczas godziny wychowawczej.
W ich trakcie są przewidziane różnorodne ćwiczenia, m.in. wywiad, plakat do wykonania,
pogadanki, a także mini wykłady. Podczas wykonywania ćwiczeń uczestnicy mają szanse
podzielenia się z grupą wiedzą na temat kultury, w której się wychowali, oraz poznania
innych kultur, których do tej pory nie znali.
10. METODY PRACY:
1) Metody podające:
- mini wykład na temat podstawowych pojęć oraz zasad efektywnej komunikacji
interpersonalnej i współpracy w grupie,
- wyjaśnienie dotyczące celu (wprowadzenie) oraz znaczenia zajęć (podsumowanie).
2) Metody poszukujące:
- pogadanka – każdy z uczniów zabiera głos, dzieląc się z innymi swoimi spostrzeżeniami
oraz wnioskami,
- dyskusja dotycząca przebiegu wykonywanych zadań (co się powiodło, co należy poprawić),
- zabawy i gry dydaktyczne aktywizujące uczniów.
3) Metody ekspresyjne:
- projektowanie plakatów,
- układanie piosenki na temat całej klasy,
- burza mózgów – generowanie różnorodnych pomysłów,
- wyspa – wspólne budowanie domu na wyspie.
4) Metody operatywne:
- wyszukiwanie informacji w mini słowniczkach zawierających podstawowe zwroty
w językach obcych krajów, z których pochodzą dzieci.
11. ŚRODKI DYDAKTYCZNE I NARZĘDZIA BADAWCZE:

8. - szary papier
- flamastry i kredki
- ołówki
- długopisy
- mini słowniczki języka niemieckiego, rosyjskiego, hebrajskiego
-wcześniej przygotowane dla każdego uczestnika materiały dotyczące skutecznej komunikacji
i współpracy w zespole
- rzeczy noszone przy sobie
- nożyczki
- kolorowe gazety
- wycinanki
12. PRZEBIEG ZAJĘC:
Etap I:
Ja jako jednostka w grupie osób pochodzących z różnych państw, różnych kręgów
kulturowych.
• Prowadzący informuje klasę o celu oraz przebiegu warsztatów. Podaje najważniejsze
zasady, które będą obowiązywać podczas trwania.
• Przedstawienie się – każda osoba przedstawia siebie jako reprezentanta określonej
kultury (państwa, regionu): podaje swoje imię, a do niego przymiotnik, który jej
zdaniem najtrafniej opisuje kraj pochodzenia.
• Słowniczki – zapoznanie się uczestników z podstawowymi zwrotami w językach
obcych. Wszystkie osoby otrzymują mini słowniczki z podstawowymi zwrotami
w języku polskim, niemieckim, rosyjskim i hebrajskim. Zadaniem każdego jest
wybranie dowolnego nieznanego zwrotu i wypowiedzenie go na forum wraz
z wyjaśnieniem.
• Wywiad – bliższe zapoznanie się. Ochotnicy udzielają wywiadu, odpowiadając
na pytania zadawane przez grupę. Wywiad jest standaryzowany, tj. pytania są
ukierunkowane na poszerzenie wiedzy uczniów o własnym pochodzeniu
i odmienności kulturowej.
Etap II:

9. Mój kolega/koleżanka jako osoba pochodząca z innego kraju, kręgu kulturowego
i jednocześnie współistniejąca ze mną w klasie.
• „Wszyscy, którzy tak jak ja…” – zabawa aktywizująca ukierunkowana
na poszukiwanie podobieństw wśród innych osób.
Przebieg: uczestnicy ustawiają krąg krzeseł w taki sposób, aby liczna krzeseł była
mniejsza o jedno od liczby ćwiczących. Wszyscy siedzą na swoich miejscach, tylko jedna
osoba stoi w środku. Ta właśnie osoba wypowiada sekwencję słów „Wszyscy, którzy tak
jak ja….” I tu mówi coś o sobie lub pokazuje. Wszystkie osoby, których dotyczy dana
cecha (np. czerwona bluza, dobry humor) wstają i zmieniają swoje miejsce. W tym czasie
stojący w środku próbuje znaleźć miejsce dla siebie. Podczas zabawy bardzo ważne jest
przestrzeganie zasady przesiadania się – nie wolno zając miejsca obok siebie. Ten,
kto zostaje bez miejsca dalej prowadzi zabawę.
• „Sherlock Holmes” – wykorzystywanie wiedzy o innych osobach. Uczestnicy kładą
na podłodze wyjęte ze swojej torby/kieszeni cztery przedmioty. Następnie wspólnie
odgadują, co do kogo należy, wyjaśniając dlaczego tak sądzą.
• Dzielimy się wnioskami i refleksjami - uświadomienie uczestnikom cech i potrzeb
innych osób, a także rzeczy, które są dla nich ważne. Wspólne poszukiwanie tego,
co łączy wszystkich członków zespołu.
• Burza mózgów - uczestnicy dzielą się swoimi przemyśleniami i opiniami na temat
wad oraz zalet mieszkania w państwach, z których pochodzą ich koleżanki i koledzy.
Dyskusja na temat różnic i podobieństw życia w wymienionych miejscach.
Etap III:
My jako klasa współpracująca ze sobą, moje i Twoje miejsce w grupie.
• Mini wykład dotyczący komunikacji interpersonalnej oraz zasad efektywnej
współpracy.
• Plakat – dwa zespoły mają za zadanie stworzenie plakatów, które będą opisywały
ich jako jednostki, ale również jako grupę. W pierwszej fazie każda osoba rysuje
na plakacie siebie oraz wypisuje obok kilka swoich mocnych stron. Następnie
wszyscy razem wyszukują cechy wspólne dla ich zespołu ( zaznaczenie ich tym
samym kolorem)

10. • Wspólne budowanie domu na wyspie – uczestnicy wyobrażają sobie, że znaleźli się
na bezludnej wyspie. Ich zadaniem jest zorganizowanie współpracy podczas budowy
domu – podział obowiązków itp.
• Podsumowanie – omówienie przebiegu działań na wyspie pod kątem stosowania
przez uczestników poznanych wcześniej zasad komunikacji i współpracy.
Sformułowanie najważniejszych wniosków na przyszłość.
Etap IV:
Podsumowanie warsztatów.
• Uczestnicy wybierają znaną melodię, a następnie wspólnie wymyślają do niej nowe
słowa. Na zakończenie wykonują wspólnie powstały w ten sposób utwór, którego
tematem jest cała klasa.
• „Ani we at” – ja i Ty – spotkanie w parach i wymiana informacji zwrotnych (czego się
o Tobie dowiedziałem. Co w Tobie polubiłem itp.)
• Podsumowanie warsztatu
13. REZULTATY, KORZYŚCI:
- poprzez wspólne działanie wymagające komunikowania się, współpracy, dzieci widziane
jako bezsilne, uprzedzone do innych mogą stać się bardziej przyjazne, chętne do wszelkich
interakcji i drugą osobą.
- integracja dzieci różnorodnego pochodzenia.
- rozwój dzieci.
- przystosowanie do działań w drużynie – współpraca.
- pozbycie się wszelkich stereotypów.
- większe zainteresowanie innymi kulturami.
- wyłonienie wspólnych zainteresowań dzieci.
14. ZAGROŻENIA, TRUDNOŚCI:
- brak zainteresowania dzieci.
- niechęć współpracy wychowawcy, dzieci i rodziców.
- brak poparcia ze strony rodziców i grona pedagogicznego..
- zorganizowanie pieniędzy, potrzebnych produktów, sali.
- przygotowanie się odpowiednie osób i rozdzielenie obowiązków.

11. 15. OCENA PROJEKTU, MIERNIKI:
Głównym założeniem projektu jest przeprowadzenie warsztatów międzykulturowych
w klasie VI SP nr 1 w Słupsku, toteż głównym miernikiem będzie to, czy dane warsztaty
odbędą się zgodnie z planem, czy też nie. Natomiast przy pomocy ankiety, którą
przeprowadzimy przed realizacją projektu i po warsztatach będziemy mogli sprawdzić, czy
osiągnęliśmy nasze inne cele.
16. KONTYNUACJA PROJEKTU:
Z uwagi na ogromną wartość, jaką projekt może wnieść, warsztaty mogą zostać na
stałe wpisane w program godzin wychowawczych jako swojego rodzaju element edukacyjny,
który będzie powtarzany.