POLKA SA NAYON MGA HAKBANG PAGPAPATULOYP.E 5-WK2-Q4.pdf
Handouts seminar basic concept swine production
1. PRODUKSYON SA SWERNYA(Baboy) ug pagdumala
I. PAGTINGUHA SA INDUSTRIYA SA BABOY
PASIUNA
Ang baboy hinungdanon kaayo nga palaliton sa mga hayop sa Pilipinas.Kini anglabinggusto nga produkto sa karne
sa Filipino.Sa miagingdekada,angbaboy kanunay nga nagrepresentar sa labawsa 55%sa kinatibuk-angadlaw-
adlawnga konsumo sa karne sa hayop sa mga Pilipino.Labi pa sa labinggipalabi nga karne,ang kahinungdanon sa
baboy sa nasud maayong gipakita sa usa ka mauswagon,malig-on ugdali nga nagtubo nga industriya salokal nga
baboy nga labi ka organisado bahin samga sistema sa produksyon ugpamamahagi.Ang industriya sa lokal nga
baboy nag-una sa tanan nga uban pangmga industriya sakahayupan bahin sa paghimo ugsa mga kontribusyon
niini sa nasudnon nga ekonomiya.
KAAYOHAN SA PRODUKSIYON SA BABOY
1. Maayo ang pagkonsentra sa paggamitsa baboy ug episyente nga mga magbag-o sa feed ngadto sa pagkaon sa
tawo.
2. Ang baboy mabungahon nga mga hayop.
3. Ang kompanya nga baboy nagpangita gamay nga puhunan kumpara sa baka ug carabao.
4. Ang mga baboy mahimong ibaligyao mabalhin nga salapi bisan unsangorasapagkahuman sa paglutas.
5. Taas angmga kantidad sa Salvagesa culled sows,boars,ugstags.
6. Ang baboy adunay taas nga porsyento sa pagsinina kumpara sa ubangmga hayop sa uma.
7. Ang baboy naandan nga gidawatingon kan-on sa lamesa.
KADAUTAN SA PRODUKSYON SA BABOY
1. Napailalomsa bug-atnga pagkawala tungod sa mga sakitugparasites.
2. Ang pagpanapawsa pagkaon ug pagsuplay kritikal nga mga problema sa paghimo og baboy.
3. Adunay lainlaingpagkalainlain samga presyo sa mga baboy sa merkado, feed ingon man mga tambal, ug mga
tambal alangsa mga baboy.
4. Ang kinahanglanon sa pagtrabaho sa panahon safarrowingmedyo taas.
5. Ang kinaiyahan nga baho nga naggikan sa bisan unsangnegosyo sa mga baboy nga dili maayo nga buhaton sa
tanan gawas sa mga naghimo sa produksyon.
TREND SA INDUSTRY
• Mga gusto sa maniwangnga karne nga adunay gamay nga tambok.
• Mga gusto sa baboy nga adunay nahabilin nga minima nga antibiotic.
• Pagpalabi sa lab-asugpresko nga baboy.
• Mga gusto sa mga bahin.
• Pagtumaw sa gamay nga klasenga negosyo nga sistema sa paghimo og baboy.
SISTEMA SA PRODUKSYON
Pagpugassa panonsa mga hayop( Sow herdEnterprize)
o Farrow sa Pagpalihoksafeeder
Ang naghimonganaghimosa kini ngaklase nga operasyonnagsugodsausaka mabdosnga gilto
pagpugasaron makahimoogmga weanling,ngagibaligyasaubanpang mga raisersnga nagpatuboniini
hangtodnga nakab-otang gibug-atonngagibug-aton.
2. o Farrow aron Tapusonang Pagpalihok
Nagsugodang prodyusersausa ka mabdosnga gilto pagpugasaron makahimoangfeederweanlings
nga iyanggipatubohangtodnganakab-otang gibug-atonsapagpamatay.
o Farrow to BreederOperation
Gipataas sa prodyuserangusa ka mabdosnga gilto pagpugasaron makahimosamga stocksa
breeder,labi naangmga juniorboar ug replacementgilts.
Nag-uswagngaEnterprise( Growing/Finishingenterprise)
Ang tig-alimasababoysa kini ngaklase nganegosyonagsugodsafeederoweanlinguggidalakini sa
gibug-atonngaihawonngamga 80kg - 95kg. Kadaghanansa gagmay nga mgatag-iyasa baboysa
rehiyonsaAsyanaa sa kini nga klase nganegosyotungodsalimitadongakapanguhaansapanalapi ug
kahibalosateknikal alangsapag-atimanugpagdumalasa mga pagpugasug ilangmgapiglet.
Boar-for-Hire Enterprise
Ang tig-alimasababoynagsugodsausa ka bata nga baboy,diinsiyanagtuboug nagbansayhangtodsa
edadsa pagpasanay.Gigamitang baboysa pagpasanaysa mga giltsosowssa komunidadalangsa usaka
bayad.Ang bayadtingali sacash o sa buotan,bisankinsaang madawatsa konsyumer.
MGA KATUMBANGAN NGA MAGKONSIDERSA WALA PA MAGSUGOD SA USA KA PIG FARM
1. Merkado
2. Kapital
3. Topograpiya
4. Paggamitsa yuta
5. Klima
6. Mga dalanug transportasyon
7. Mga pagdili sazoning
8. Kahibalosateknikal
9. Kinaiya
10. Pagkuhasa mga serbisyosapagpalugwaysabeterinaryo.
11. Pagtrabaho
12. Mga pagsupaksa relihiyon
13. Kalinawugkahusay
14. Pagkuhasa mga feed.
PAGPILIug pag-CINDING(SelectionandCulling)
PINILI
• Mga rekomendasyonsapagpili mgahayopnganagpasanay:
o Pagpili usaka lahi osalaan nga kasagaransa komunidad.
o Magsugod nga labi kagusto sa mga crossbreedogi-upgrade ngamgahayop.
o Hunahunaaang outletsamerkadoug gustoang konsyumer.
3. • Kinatibuk-angmgarekomendasyonsapagpilimgababoyalangsa pagpasanay:
o Pagpili baboypinasukadsakasaliganngamga rekordsa produksyon.
o Pagsugodsa pagpili opagsusi samga potensyal nganagpasanayngamga hayop,kung kini naasa 2-3
ka bulanang edad.
• BASISSA PAGPILI:
o Pagpili saLawas
o Performance
Gilto Sow Boar
Maayo nga pamatasannga maayong pagkaugmadngatesticle
Unom nga paresug maayoang gintangsa kusognga konstitusyon
Kusogang mga bitiisugpasternngakusgan nga pasterns
gamay nga arkoapan dili kaayolapadbalikwalapisikal opanulondonngamgadepekto
CINDING/culling- dili mabungahonugdili gustongamga hayopnga kinahanglantangtangongikansa
panon.
o Adunaykalisudsapag-mounting.
o Dili maayonga kalidadsasemilya.
o Labihanang kaligutgut,malaput,uglisudngakuptan.
o Dili na makahimoogmabuhi ngabinhi.
o Ayawpaghusaypagkahumansaduha nga gisubli ngapanagsama.
o Ayawpag-initsa10 ka bulanang edad.
o Dili maayonga paghimosa mga terminosakadaghansa basura.
o Wala gipanganak30 ka adlawpagkahumansa pagkalutas.
o Dili maayonga batasansa inahan.
o Napakyassa paglutassa labingmenos8nga himsognga mga baboy.
o Positibosamga sakitnga makatakod.
o Dili mabati nga mga kinaiya.
REPRODUKSYON
MGA YUGTO SA PAGPALAMBO
NAG-susu(4LINGGO) NAG-UBAN-ONGBUNTIS(5-10KG)
NURSERY (4 WEEKS) NAGSULAY(25KG)
GROWER (4 WEEKS) 25KG - 50KG
Finisher(4LINGGO) 50KG - 100KG
• PANIbaG-ONGBREEDING
4. o Angbaboy naa sa pagkabinatasaedadnga limaka bulan.Niini ngayugto,angmga boar ug giltsdili pa
andam alangsa pagpasanay.Angpagpasanaysa kini ngaedad kasagarang nagpugongsa pagtuboug
pag-uswagsamga hayop.
o Angmga Giltskinahanglanipatubongadili moubussa225 ka adlaw ang edado 7 ½ nga bulannga
adunaygibug-atonnga120-130kg ug nakabisikletanalabingmenosduhakabeses.Angmgabata pa
kaayonga giltskunggipanganaksa kasagarannaghimogamay ngakadaghan sa basuraug gipakitaang
dili maayonga pamatasansa inahanngadtosa ilangmga anak.
• ESTROUS CYCLE - nagsabwagug naghamtongsa sekswal ngagiltsngasagad moagi sa panagsamanga
mga yugtosa kainit(estrouscycle),ngamolungtadgikansa18-24 ka adlaw o usaka average nga 21 ka
adlawAngpanahonsa receptivitysapakigsekso,gitawagngaestrusopanahonsa kainit,molungtad
gikansa 2-5 ka adlaw.Angmga gidugayonsaestrouscycle tingali naimpluwensyahansamgalahi sa
baboy.
• KINATUIGNGA TIMA SA ESTROUS: mga senyalesnananguwaganggilt/sow
o Paghubagug pagpulasa bulkan.
o Mabaga nga paggawassa uhoggikansa puki.
o Pagsakasa ubang mga hayopo kaandamnga mingkayab.
o Pagkalibog,padayonngapaglihoklihok,ugpag-agulo.
o Mikunhodanggana sa pagkaon.
o Kanunaynga pagpangihi.
o Lisudmaglihokugibalhinsapresensyasausaka baboy.
o Nagreaksyonsatunogsa banigsa baboyo manoksa mga dalunggan.
• Mga TeknolohiyaSA HEATNGA KATUYUAN:
o Pagsulaysapresyursa likod
o Pagsakaysa pagsulaysa likod
o Semensapagsulaysa snout
o Paagi sa baboy sa teaser
o Pagsusi sa gawasnga mga timailhansaestrus.
• Panahonsa PagmabdosOPANAHON SA GESTATION
o 110-119 adlawo 114 adlaw(labingnahinumdumannga3 bulan,3 semana,ug3 adlaw).
• KINATUIGNGA TIMAAN SA PAGBUNTIS:
o Paghunongsasiklonga estrous.
o Pagpalambosamaayonggana ug pagpatamboknga dali.
o Pagpadakosa tiyanpadulongsaulahi nga bahinsa pagmabdos.
• MAUSWAY NGA YUGTO SA MGA PAGPAKITA SA PAG-AMPO:/mgasenyalesnamanganakayangbaboy
o Pagpadako,paghubagugpagpulasa panggawasnga genetalia.
o Kinulbaanugdili makapahulay.
o Gipalayoangglandulasa mammary.
5. o Presensyasagatas suludsa24 oras.
o Angpagtukodsa salag sa mga hasabnga gipataassa sibsibanan.
Pagdumala sa baboy
PAGDUMALA SA anayonun
o Pag-regulate sapag-inomsafeedsagiltsosowsdayonpagkahumansa pagpasanay.Angsobranga
pagkatamboksa mga mabdosngaanay mahimonga magresultasamas gamaynga ihap sa mga baboy.
Ingonusab,mahimosilamag-antussadaghang mga komplikasyon.
o Ipadayonang buntisnababoy sa usa ka palibotngasulundonalangsalabi ka maayo nga
pagpanamkon.Isabligangtubigsamga buntisna anay kung initkaayoang panahono kungkanus-a
kinahanglan.
o Aronmalikayanangpagkadunotpaghatagog himsogapan usa ka laxative ration.Paghatagdaghang
tubigug bag-ongnaani nga berde ngafeedsamasa camote,vines,kankong,paragrass,ugwaterlily.
o Dewormang mga buntisnagiltskontrasa suludnga mga parasitoug nagpatambal sagawas nga mga
parasito.14 ka adlaw sa walapa ang gipaabotnga petsasa panganak.
o Sa komersyal ngaoperasyon,angbaboykinahanglanibalhinsabalayngafarrowingusaka semanasa
dili pamag-farrowingaronmahataganang iyangoras sa pag-adjustsabag-ongpalibot.
o Pag-adtosa baboysamtangnatawo tungodkaykini ang labinghinungdanonngaorassa kinabuhi sa
mga bag-ongnatawonga baktin/piglet.
o Hingpitngapakan-aang baboy o giltngaadunay taas nga rasyonsa kusogsa mga duha ka semanasa
walapa ang pag-paupaaron masiguroanglabingkadaghannga rate sa obulasyon
o Igkasal ang matag gilto anay duha ka besessaparehasnga baboysa usa ka initnga panahonnga
adunayagwat nga 12-25 ka oras.
o Angusa ka baboynga baboy nga baboymaoang 1: 25-30 nga kasagaranggirekomenda.
MANAGEMENT SA BOAR
o Anglebel sapaghimosa baboygitinosaparehasnga genetikaugpalibot.
o Sa mga operasyonsakomersyo,angusa ka bag-ongbaboykinahanglankanunayngasusihonalangsa
pagkamabungahonugmga sakitnga adunaykalabutansaaborsyonug pagpanganaksa mga pataynga
baboy.
o edadsa Pubertysa boars:4-6 ka bulan
o Andamna ang baboyalang sa pagpasanay:8 ka bulanang edad;120-130kg; naghimousaka maayong
kalidadugmaayonggidaghanonsasemilya.
o Paghatudsa mga bag-ongnapalitngaboar:
Paggamitluwas,maayongpagkahimutang,pagkargaugpag-unloadngamgapasilidad.Kinahanglan
nga walakini mga mahaitnga mga butangnga hiligsausa ka makatarunganonngaangguloug maayong
pagkatulog.
Paggamitdividersatrak kungpaghakotsa mga katingad-anngaboar aron malikayanangmga kadaot
pinaagi sa away.
Limpyoug disimpektahanangtraksa wala pa ug pagkahumanihatodangbaboy.
6. Paghatag mga angaynga higdaan:balas,sawdusto dagami.
Pagpanalipodbatoksahangin,grabe nga katugnaw,ulanoinit.
Panahonsa initnga panahon,paghatudog baboysa usa ka maayonga bentilasyonngatrakgamitang
basa nga higdaan.
Paglikaysapaghakotsa mga boar nga gipakaonsa walapa mag-load,labi nakunginitang panahon.
Paggamitsa baboy:
Nagsaligsa pamaagi sa pagpasanaynga gihimosapagpamuhi.
Pag-regulate sapagdamosa usaka baboy.
Kasagaran sa paggamitsa baboysa natural mating.
Kasagaran sa pagkolektasasemen.
o Uban pang mga konsiderasyon:
Usa nga dugangnga baboyalang sa matag 30 nga anay/gilt.
Pagsugodsa serbisyosamga boar sa edadnga 8 bulan.
Puli ang mga boar matag1.5-2 ka tuig.
Lainlaingedaduggidak-on.
Pagpahiangaysabag-ongmga boar labingmenos1 ka semanasa walapa magamit.
Regularnga susihonangkalidadsasemilyasaboar.
Ang hilisgutanngabag-ongnakuhangaboarssa pagsulaysadugo.
• Pagsulaysadugo - aron masusi ang positibongaBrucella - 3 ka semanasa walapa manganak.
PAGDUMALA SA PIGLETS SA PAG-FARROWING
o Pag-andamsa mga materyalesugkagamitansapag-farrowingsawalapa ang mga petsasa pag-
farrowing.
o Paggamitlimpyongauga nga panapton,pagpahidsamucusmembrane ugubanpang materyal nga
natawhangikansa baba ug ilongsamga bag-ongnatawonga baboy.Pagtabangsa pigletsapagginhawa
pinaagi sa pag-swingsauloniini osagpakini sa pipilakasegundo.
o Ihigotang pisi sapusodnga duha ka pulgadagikansapunoanug gihiwagamitang mahaitnga parisan
sa guntingsa pag-opera.Ayawibiraangpisi gikansalawassamtang giputlanarondili hinungdansa
hernia.Ituslobangsamadnga tumoysa cord sa botelyangatincture sa yodo/betadine.
o Ibutangang mga pigletsapigletbox sailawomsausa ka heater.Bisankanus-akinahanglan,angusaka
100-watt nga bombilyaigonaaron mahatagan ang gitinguhangatemperatura.Mahimokini mabalhinsa
usa ka 50-watt bombilyapagkahumansa14 ka adlaw nga pag-broode.
o Guntingaang ngiponsadagum gamitang usa ka nipperngagiguntingsakilidoyanonga pamutol sa
kuko.Pagputol ngahapitsa lebel sagum.Limpyoug disimpektahanangnippersawalapamagtrabaho
kaubanang lainnga piglet.
o Pasagdi nga isuyopsamga baktinang unanga gatas. Colostrum.
o Usa ka reserbangaironsa lawassa usaka bag-ongnatawonga pigletnganaugdaw sa usa ka semana
nga oras. Kinahanglanangpag-injectionsakomersyal ngairondextranaronmalikayanangbag-ong
natawonga anemia.Balikaangpagdumala14 ka adlaw pagkahumansapagpanganako sa dihanga
nakitaang mga simtomas.
7. o Weanpigletssaedadnga upat hangtodunomka semana.Kungang paglutasgihimosasayopa sa 56
ka adlaw,ang usaka pagpugasmahimomag-farrow gikansa upathangtodlimaka besessaduha ka tuig.
Tungodkay ang mga pagpugassagad moabutsa kainitgikansatulohangtodpitoka adlaw pagkahuman
sa paglutas.
o Mahinungdanonusabngaang tanan nga ubangmga pamaagi sa pagdumalasanaandansama sa pag-
deworming,pag-castration,pag-ayosadalungganopagpattoosawala pa lutas.
Practical swine production guide: based on the actual farm practices of the author Prof. Necito A. Baldoz
A. Feeding scheme for sows from weaning until breeding
1. Day – weaning no feed given to sow for 24 hrs. just water.
2. Program of flushing and sow will exhibit estrous 10 days after weaning. Breed the animal. (from 2.5-
7kg increasing everyday).
3. On the day of breeding until 21 days give 2.5 kg. gestating mash/sow/day
Note: observe after 21 days after breeding if sow got in heat. If does in heat-rebreed. If no heat is observe,
then the sow is pregnant.
4. 22nd day up to 84th day from service- give
2- 2.5 kg. Gestating mash/sow/day (if sow is too fat)
2.5 to 3.0kg. Gestating mash/sow/day (if sow is in normal condition)
3.5kg. gestating mash/sow/day(if sow is in poor condition)
5. 85th day to 110th give
1. 3-3.5 kg. lactating mash/sow/day (if sow is in normal condition)
2. 4kg. lactating mash/sow/day (if sow is in poor condition)
3. Deworm the sow at 100-105th days of pregnancy
4. At 108th day of pregnancy (mange treatment) & make followup at 110th days of mange treatment)
5. Place the sow inside the farrowing pens/crates.
6. . 111th day to 113th day of pregnancy
Reduce feedintake to2 kg.lactatingmash/sow/dayregardlessof condition
Disinfectthe farrowingpenusingchemicals.
7. 114th
day(farrowingDay) – no feed,give adlibitumwater
Note: 1. Labour or nestingtake 2-6 hours within3-4hrs pigletout
2. cleanpigletswithcleanclothornewspaper/cuttingneedleteeth/tail docking
3. cutting of umbilical cord2 “ from the base & tie up,thentreatwithtincture of
iodine
4. assistthe pigletsinsucklingthe firstmilkorcolostrums –within12-24hrs.
5. put heatersor broodersbox (use charcoal inbrooding) topiglets
6. cleanand washwithsoap the farrowingpenincludinghe bloodstaininthe
animalsbody
7. do not bath or wetthe pigletsduring30 daysperiod.
8. alwayscleanthe peneveryday.
B. Feedingscheme forlactatingsows:
Followingafterthe dayof farrowing:
8. Day 1 – 1kg lactatingmash/sow/day
Day 2 – 2kg. lactatingmash/sow/day
Day 3- 3kg. lactatingmash/sow/day
Day 4 to 7 day – 4kg. lactatingmash/sow/day.if sow have more than6 piglets
Day 8 until weaning –2.5kg lactatingmash/sow/dayplus0.25kg./piglet
Note:sowsintoo fat condition- reducefeedintake by 0.5kg/sow/day
Sows inpoor condition –add 0.5kg /sow/day
C. Feeding/Medicationprogramsforpiglets
1-2 daysof age – assistpigletsinsuckling
3 daysof age – iron/jectransupplementation/earnotchingif practice
5- 20 days of age – give pigletsbooster(0.10kg./litter/dayof creepfeeding)
Note : observe/treatpigletsondiarrheaatthisstage or until 40 days of age
5-14 days of age – castrationof piglets
14 days of age ironjectransupplementation
15 days of age – injectionof antibioticto prestarter(0.25kg./piglet/day)
28-35 daysof age – weaningof pigletsnote:give .5to1kg.of pre-starterperdayfor10 piglets
and increasedgraduallyuntil adlibitumgeneralrule:restrictedfeedingatweaningday
36 days of age – injectionof antibiotic(LA)
36-45 days– hogcholeravaccinationincludingthe mother
49 days of age – deworming
Feedingscheme:
35-50 days– pre starter 0.50kg/pigletperday
51-80 days– starter(1kg./pigletperday
81-120 days– grower(2kg/piglet/day
121-145 days – finisher(2.20kg./hd./day
Market age – at least80kgs.
Nutritional rqt. Pig
pre starter – 22
starter- 18
grower- 16
finisher-14
azolla 3.06
trichantera / madre de agua 12
banana w/ peel 1
bani 3.20
benlod 3.37
camote fresh .90
camote dried 7.80
cassava fresh .70