1. SAN MIGUEL DE
CORA
“UNHA LINDA VIAXE POR ESTA FERMOSA TERRA SOBRE O VAL DO ULLA”
2. San Miguel de Cora
Orixe do topónimo: Cora é unha parroquia cuxo
nome,segundo se cre, vén do celta.
Poboacións: está composta de seis lugares: Cora, Barro,
Carbia, Sieiro, Vilacriste e Piñeiro.
Ubicación: está próxima a Pontevea e ribeireña do río Ulla;
presenta un aspecto xeográfico practicamente chan ao
formar parte das últimas estribacións do amplísimo Val dos
Veas.
Curiosidades: parece ser que nun illote do río houbo unha
fortaleza que chamaban Torre da Insua e, como case
sempre nos casos semellantes a esta fortaleza, atribuíaselle
a lenda de posuír un túnel que se comunicaba co Pico
Sacro.
3. A Torre da Insua de Cora
En tempos anteriores non era insua, senón máis ben unha península,
porque se podía pasar a ela con bastante facilidade dado que está
separada da beira por unha estreita canle que, en boa parte, coa
chegada do verán, atopamos chea de terra. Probablemente no inverno
a auga cubra por completo a canle e daquela si que se podería
considerar unha insua. En canto á situación exacta, atópase ó sur do
lugar de Mallos (Sta. María de Teo) e á beira da chamada Carballeira do
Vao na parroquia estradense de San Miguel de Cora.
Esta insua ten uns 200 m. de longo e ó redor de 50 m. na súa parte
máis ancha. Nesta zona denomínaselle de varios xeitos: Torre de Cora,
Toxeira da Insua, Agro da Insua e Vao. Hai que destacar o topónimo
Vao, porque “vao” é a zona pouco profunda do río polo que este se
pode cruzar a pé. Xustamente dende a insua cara á banda coruñesa do
Ulla hai unha zona onde o río parece cruzado por unha especie de
muro de pedra, que forma como unha pequena presa. É posible que
durante as épocas nas que o río levase pouca auga, se puidera cruzar
por alí dunha ribeira á outra, polo que os peóns da torre poderían
pasalo con rapidez.
4. A Torre da Insua
(Imaxe do lugar onde se ubicaba a torre)
5. A lenda da Torre da Insua
O mesmo que noutros casos de monumentos naturais e
artificiais, ó redor da Torre de Cora tamén xurdiron lendas.
Pedro Varela e Manuel Reimóndez Portela xa recolleron como
unha das súas denominacións a de Torre dos Mouros, da que o
primeiro -en1923- di que aínda se conservan cimentos. No
imaxinario popular galego, os mouros equivalen en moitos casos
a pobos do pasado, a persoas que viviron fai tempo e das que
hoxe non se sabe case nada.
Dise que existía unha conexión da torre coa lenda dos buratos
dos mouros do Pico Sacro, no concello de Boqueixón. Como
ben sabe a maioría dos habitantes, os buratos dos mouros son
dous e están na cima do Pico Sacro. A lenda di que foron
escavados polos mouros e que estaban unidos baixo terra a
outro burato existente no concello de Vedra, e situado á beira do
río Ulla, nun lugar onde antigamente se ergueu o mosteiro de
San Xoán da Cova.
7. A igrexa de Cora
É unha pequena igrexa composta por portadas alinteladas
recercadas de molduras acodadas, ventá rectangular con
derrame exterior, e rematada en espadana central de dobre
van e extremos encapitelados con pináculo. Os muros
laterais son lisos, con ventás rectangulares de derrame
exterior. Ten dous aditamentos, un a cada lado da cabeceira.
A Sancristía prolonga a ábsida.
Antigamente chamouse “Vicaría del Colegio de Recioneros
del Santi Spiritu de Santiago”.
A igrexa foi restaurada ao vender a casa reitoral e os
altares e imaxes restauráronse no ano 2002. Houbo un
conflito coa ampliación do cemiterio que foi fallado polo
TSXG prohibindo soterrar nos nichos novos.
8. Andrés Tarrío Barreiro
Un Home de Letras
Andrés Tarrío Barreiro naceu un dez de marzo do ano 1970 no lugar de
San Miguel de Cora. Fillo único de Andrés e de Carme, criouse aquí como
un rapaz daquela época, dedicado ós estudos e a brincar cos seus
compañeiros, pero tamén a traballar na casa, xa que seus pais tiñan unha
gandeiría á que cumpría atender diariamente.
Os estudos de Bacharelato realizounos na Estrada de onde, despois de
rematar COU, encamiñou os seus pasos cara a Santiago para estudar
Filoloxía Galego-Portuguesa, carreira que rematou en xuño do ano 1994.
Uns meses antes empezou a traballar como lingüísta no xornal O Correo
Galego.
A parte deste inxente traballo, do que destaca sobre todo que o realizou
en moi poucos anos, Andrés deixou un oco ben grande para a súa esposa
Natividad Cancela, á que coñeceu durante un curso de galego que
impartira na escola Galega de Administración Pública. Catro anos despois
de casarse con esta fermosísima muller, tivo ó seu fillo Andrés. Nos últimos
tempos, estivo dedicado ós cursos de Doutoramento que realizou en
Madrid. Traballou -ata que a súa morte- na tese que leva por título “El
cierre en la prensa: armonía y actualidad”, dirixida por Jesús Timoteo.
Ademais, ata o último momento, estivo colaborando co semanario
“Tierras de Santiago”, escribindo mesmo desde a cama do hospital, o seu
artigo semanal.
