1. 1
B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TRƯ NG I H C KINH T QU C DÂN
TH HƯƠNG
HOÀN THI N HO T NG XÚC TI N NH M
THÚC Y XU T KH U C A CÁC DOANH
NGHI P VI T NAM VÀO TH TRƯ NG EU
Chuyên ngành: Kinh t th gi i và Quan h kinh t qu c t
(Kinh t i ngo i)
Mã s : 62.31.07.01
LU N ÁN TI N S KINH T
Cán b hư ng d n khoa h c:
1. GS.TS. Nguy n Văn Thư ng
2. PGS. TS. inh Văn Thành
HÀ N I, NĂM 2009
2. 2
L I CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c l p c a riêng
tôi, không sao chép t b t c tài li u nào khác. Các thông tin, s li u s
d ng trong lu n án là trung th c. N u sai tôi xin hoàn toàn ch u trách
nhi m.
Tác gi lu n án
NCS Th Hương
3. 3
M CL C
TRANG PH BÌA
L I CAM OAN
M CL C
DANH M C CÁC T VI T T T
DANH M C CÁC B NG, HÌNH V VÀ H P
N i dung S trang
PH N M U 1
Chương 1: CƠ S LÝ LU N VÀ KINH NGHI M C A M T S NƯ C V 10
HO T NG XÚC TI N XU T KH U C A CHÍNH PH
1.1. M t s v n lý lu n chung v ho t ng xúc ti n xu t 10
kh u c a Chính ph
1.2. Vai trò c a ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph 30
1.3. Ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph m t s nư c 34
trên th gi i và kinh nghi m i v i Vi t Nam
Chương 2: TH C TR NG HO T NG XÚC TI N XU T KH U HÀNG 54
HÓA SANG TH TRƯ NG EU C A CHÍNH PH VI T NAM
2.1. c i m th trư ng EU và tình hình xu t kh u hàng hóa 55
Vi t Nam sang EU
2.2. H th ng các t ch c xúc ti n xu t kh u c a Vi t Nam hi n 68
nay
2.3. Th c tr ng ho t ng xúc ti n xu t kh u hàng hoá sang th 81
trư ng EU c a Chính ph Vi t Nam t năm 2000 n nay
2.4. ánh giá khái quát v ho t ng xúc ti n xu t kh u hàng 103
hóa sang th trư ng EU c a Chính ph Vi t Nam
Chương 3: NH HƯ NG VÀ M T S GI I PHÁP HOÀN THI N 124
HO T NG XÚC TI N XU T KH U HÀNG HÓA SANG
TH TRƯ NG EU C A CHÍNH PH VI T NAM
3.1. nh hư ng phát tri n xu t kh u hàng hóa c a Vi t Nam 124
3.2. Quan i m và nh hư ng i v i ho t ng xúc ti n xu t 136
kh u…
4. 4
3.3. B i c nh kinh t trong nư c và qu c t nh hư ng n ho t 145
ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph Vi t Nam
3.4. M t s gi i pháp hoàn thi n và tăng cư ng ho t ng xúc 154
ti n xu t kh u hàng hóa sang th trư ng EU c a Chính
ph Vi t Nam
K T LU N 170
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH KHOA H C Ã CÔNG B C A TÁC GI 172
DANH M C TÀI LI U THAM KH O 173
PH L C
5. 5
DANH M C CÁC T VI T T T
Các t vi t t t ti ng Anh
STT Ký hi u Nghĩa y
Ti ng Anh Ti ng Vi t
01 AJC − Trung tâm xúc ti n thương m i -
u tư - Du l ch Nh t B n -
ASEAN
02 APEC Asean - Pacific Economic Di n àn h p tác kinh t Châu
Cooperation Á - Thái Bình Dương
03 ASEAN Association of South East Hi p h i các nư c ông Nam Á
Asian Nations
04 ASEM The Asia - Europe Meeting Di n àn Á - Âu
05 ATPF Asian Trade Promotion Di n àn các T ch c xúc ti n
Forum thương m i Châu Á
06 BTA Bilateral Trade Agreement Hi p nh thương m i Vi t - M
07 CEEC Central and East European Các nư c Trung và Ðông Âu
Countries
08 CCPIT China’s Council for H i ng xúc ti n thương m i
Promotion of International qu c t Trung Qu c
Trade
09 EC European Community C ng ng Châu Âu
10 EU European Union Liên minh Châu Âu
11 EU 15 European Union 15 G m 15 thành viên cũ c a Liên
minh Châu Âu (t trư c
01/05/2004)
12 FDI Foreign Direct Investment u tư tr c ti p nư c ngoài
13 GDP Gross Domestic Product T ng s n ph m qu c n i
14 GSP General System of Ch thu quan ưu ãi ph
Preferences c p
15 HACCP Hazard Analysis on Critical Tiêu chu n phân tích m i nguy
6. 6
Control Point hi m t i i m ki m soát gi i
h n tr ng y u
16 IMF International Monetary Qu ti n t qu c t
Fund
17 ITC International Trade Centre Trung tâm thương m i qu c t
18 JETRO Japan External Trade T ch c ngo i thương Nh t B n
Organization
19 KOTRA Korea Trade Investment T ch c xúc ti n thương m i và
Promotion Agency u tư Hàn Qu c
20 MFN Most Favour Nation Ch T i hu qu c
21 ODA Official Development Vi n tr phát tri n chính th c
Assistance
22 OPEC Organization of Petroleum T ch c các nư c xu t kh u d u
Exporting Countries m
23 SA8000 Social Act 8000 Tiêu chu n v trách nhi m xã
h i
24 SIPPO − T ch c xúc ti n thương m i
Thu S
25 TPOs Trade Promotion Các t ch c xúc ti n thương m i
Organizations
27 TSIs Trade Support Institutions Các th ch h tr thương m i
28 UNCTAD United Nations Conference U ban phát tri n thương m i
on Trade Development c a Liên h p qu c
29 USD United States Dollar ôla M
30 VCCI Vietnam Chamber of Phòng Thương m i và Công
Commerce and Industry nghi p Vi t Nam
31 VIETRAD Vietnam Trade Promotion C c xúc ti n thương m i Vi t
E Agency Nam
32 WTO World Trade Organization T ch c thương m i th gi i
7. 7
Các t vi t t t ti ng Vi t
STT Ký hi u Nghĩa y
01 TM Thương m i
02 VP Văn phòng
03 XK Xu t kh u
04 XTTM Xúc ti n thương m i
06 XTXK Xúc ti n xu t kh u
8. 8
DANH M C CÁC B NG
TT Tên b ng S trang
B ng 2.1 Kim ng ch xu t kh u c a Vi t Nam sang EU (2000 - 59
2008)
B ng 2.2 Kim ng ch xu t kh u c a Vi t Nam sang các nư c 62
thành viên c a EU 15
B ng 2.3 T tr ng kim ng ch xu t kh u c a Vi t Nam sang các 63
nư c thành viên c a EU 15
B ng 2.4 Kim ng ch xu t kh u c a Vi t Nam sang 12 nư c 65
thành viên m i c a EU
B ng 2.5 T tr ng kim ng ch xu t kh u c a Vi t Nam sang 12 66
nư c thành viên m i c a EU
B ng 2.6 M t s m t hàng xu t kh u chính c a Vi t Nam sang 67
EU
B ng 3.1 Kim ng ch và cơ c u xu t kh u c a Vi t Nam giai 128
o n 2000 - 2010
B ng 3.2 T tr ng th trư ng xu t kh u c a Vi t Nam, th i kỳ 129
2001 - 2010
DANH M C CÁC HÌNH V
TT Tên hình v S trang
Hình 2.1 Kim ng ch xu t kh u c a Vi t Nam sang EU so v i 60
t ng kim ng ch xu t kh u c a c nư c
Hình 2.2 Năng l c cung c p d ch v c a các t ch c XTXK Vi t 109
Nam
Hình 2.3 M c tác ng c a thông tin c a B và S Thương 110
m i…
Hình 3.1 Cơ c u xu t kh u năm 2010 c a Vi t Nam 128
9. 9
DANH M C CÁC H P
TT Tên h p S trang
H p 2.1 Thi u ng b trong XTTM … 78
H p 2.2 18 m t hàng ư c h tr XTXK 83
H p 2.3 Tri n khai chi n lư c XTTM 2006 - 2010 84
H p 2.4 Tri n khai công tác XTTM năm 2008 86
H p 2.5 “Công tác XTTM n u có nh hư ng dài h n …” 114
H p 2.6 Vi t Nam chi XTTM th p nh t th gi i 119
10. 10
DANH M C CÁC B NG, HÌNH V , SƠ VÀ H P
TT Tên b ng, sơ , hình v S trang
B ng 2.1 Kim ng ch xu t kh u c a Vi t Nam sang EU (2000 - 2008) 58
B ng 2.2 Kim ng ch xu t kh u c a Vi t Nam sang các nư c thành viên 62
c a EU 15
B ng 2.3 Kim ng ch xu t kh u c a Vi t Nam sang 12 nư c thành viên 64
m i c a EU
B ng 2.4 M t s m t hàng xu t kh u chính c a Vi t Nam sang EU 66
B ng 3.1 Kim ng ch và cơ c u xu t kh u c a Vi t Nam giai o n 2000 - 128
2010
B ng 3.2 T tr ng th trư ng xu t kh u c a Vi t Nam, th i kỳ 2001 - 2010 129
Hình 2.1 Kim ng ch xu t kh u c a Vi t Nam sang EU so v i t ng kim 59
ng ch xu t kh u c a c nư c
Hình 2.2 Năng l c cung c p d ch v c a các t ch c XTXK Vi t Nam 110
Hình 2.3 M c tác ng c a thông tin c a B và S Thương m i … 112
Hình 3.1 Cơ c u xu t kh u năm 2010 c a Vi t Nam 144
Sơ 1.1 Tác ng c a xúc ti n xu t kh u t i phát tri n s n xu t trong 23
nư c c a m t qu c gia
Sơ 1.2 Cơ c u t ch c c a C c Xúc ti n thương m i Hàn Qu c 35
Sơ 1.3 Cơ c u t ch c c a C c Xúc ti n xu t kh u Thái Lan 37
Sơ 2.1 T ch c b máy B Công Thương 68
Sơ 2.2 T ch c b máy C c xúc ti n thương m i 72
H p 2.1 Thi u ng b trong XTTM … 79
H p 2.2 18 m t hàng ư c h tr XTXK 84
H p 2.3 Tri n khai chi n lư c XTTM 2006 - 2010 85
H p 2.4 Tri n khai công tác XTTM năm 2008 87
H p 2.5 “Công tác XTTM n u có nh hư ng dài h n …” 115
H p 2.6 Vi t Nam chi XTTM th p nh t th gi i 119
11. 11
PH N M U
1. TÍNH C P THI T C A TÀI NGHIÊN C U
Trong i u ki n m c a, h i nh p kinh t qu c t , xu t kh u gi
v trí trung tâm trong các ho t ng kinh t i ngo i c a nhi u qu c
gia. c bi t, i v i các qu c gia theo u i chi n lư c công nghi p
hoá hư ng v xu t kh u như các nư c m i công nghi p hoá (NICs)
châu Á thì xu t kh u còn óng vai trò u tàu t o à cho tăng trư ng
kinh t . Theo kinh nghi m c a m t s nư c như Nh t B n, Hàn Qu c,
Singapore, Thái Lan, Trung Qu c, ng hành v i ho t ng xu t kh u
luôn là các ho t ng xúc ti n xu t kh u nh m giúp cho xu t kh u phát
tri n thu n l i và có hi u qu .
K t khi th c hi n ư ng l i i m i, chuy n sang n n kinh t
th trư ng m c a và ch ng h i nh p vào n n kinh t th gi i, ng
và Nhà nư c ta ã có ch trương y m nh xu t kh u làm ng l c
cho quá trình công nghi p hoá t nư c. y m nh xu t kh u,
Chính ph cũng như các doanh nghi p Vi t Nam ã và ang áp d ng
r t nhi u bi n pháp kích thích xu t kh u (ví d như chính sách khuy n
khích qua thu , cung c p tín d ng ưu ãi, h tr kh o sát th trư ng,
tìm ki m khách hàng, ti n hành các ho t ng marketing, ...). Trong
ó, nh ng ho t ng xúc ti n xu t kh u ã ư c tăng cư ng, nhưng
chúng chưa th c s tr thành công c h u hi u nh m y m nh xu t
kh u. S dĩ như v y là do Vi t Nam v n chưa có s nh n th c y
và úng n v xúc ti n xu t kh u trong t ng doanh nghi p, t ng
ngành và trong các cơ quan qu n lý Nhà nư c. Trên th c t , nư c ta
còn thi u m t m ng lư i t ch c xúc ti n xu t kh u qu c gia ho t
ng có hi u qu , m t h th ng cơ s h t ng ng b ph c v cho
12. 12
ho t ng xu t kh u và xúc ti n xu t kh u (các sàn giao d ch hàng
hoá, các trung tâm h i ch , tri n lãm v i quy mô l n, phương ti n thi t
b hi n i, ...).
Trong th i gian qua, t c tăng trư ng xu t kh u c a Vi t Nam
nhìn chung t m c cao, nhưng mang tính không n nh. Có hi n
tư ng này m t ph n là do s thay i r t nhanh chóng c a th trư ng
th gi i, nh ng tác ng tiêu c c c a quá trình t do hoá thương m i
(gây ra s c ép c nh tranh kh c li t hơn cho các doanh nghi p Vi t
Nam trư c các i th c nh tranh l n trong khu v c như các nhà xu t
kh u Trung Qu c, Malaixia, Thái Lan, …), s thi u thông tin và lúng
túng trong vi c tìm ki m khách hàng, thi t l p kênh phân ph i hàng
xu t kh u c a các doanh nghi p. Do v y, xúc ti n xu t kh u càng tr
nên quan tr ng và c p thi t hơn, giúp cho Vi t Nam vư t qua ư c
nh ng khó khăn và b t c p nêu trên t o ra s n nh, phát tri n cho
xu t kh u.
Xét theo góc th trư ng, EU ư c ánh giá là m t th trư ng
l n và nhi u ti m năng cho xu t kh u Vi t Nam, nh t là khi Liên minh
này k t n p thêm 10 nư c thành viên m i. Theo s li u c a T ng c c
Th ng kê, t năm 2000 n nay EU luôn gi v trí là m t trong nh ng
th trư ng xu t kh u l n nh t c a Vi t Nam, kim ng ch xu t kh u sang
th trư ng này m i năm chi m kho ng 20% kim ng ch xu t kh u c a
c nư c [13]. Tuy nhiên, t c tăng trư ng xu t kh u chung cũng như
c a h u h t các m t hàng ch l c c a Vi t Nam sang th trư ng EU
như d t may, giày dép, thu s n, nông s n u ch t m c th p và
không n nh. S ch ng l i này m t ph n do có nhi u doanh nghi p
ã có s chuy n hư ng sang th trư ng M k t khi có Hi p nh
Thương m i Vi t - M , c bi t là các doanh nghi p xu t kh u hàng
13. 13
d t may, thu s n và giày dép. Bên c nh ó còn có nguyên nhân r t
quan tr ng khác là các nhà xu t kh u Vi t Nam g p ph i nhi u khó
khăn trong vi c áp ng các tiêu chu n k thu t c a EU, ti p c n các
u m i phân ph i tr c ti p, thách th c b ki n bán phá giá. Vì v y,
ngoài nh ng n l c c a b n thân doanh nghi p, Vi t Nam ang r t c n
nh ng ho t ng xúc ti n c a Chính ph và các hi p h i ngành hàng
mang tính c thù, phù h p v i c i m th trư ng và th c s h u
ích h tr cho các doanh nghi p vư t qua ư c nh ng khó khăn, thách
th c và xu t kh u thành công vào th trư ng EU. i u ó càng c
bi t có ý nghĩa trong i u ki n EU m r ng (k t n p thêm 10 nư c
thành viên m i vào 01 tháng 5 năm 2004, sau ó ngày 01 tháng 01
năm 2007 k t n p thêm 2 nư c thành viên và tr thành kh i liên k t
c a 27 nư c, trong ó có n 8 nư c thu c khu v c ông Âu ã t ng
là b n hàng truy n th ng c a Vi t Nam) tr thành kh i th trư ng
chung l n nh t th gi i.
V i nh ng lý do nêu trên, tài “Hoàn thi n ho t ng xúc ti n
nh m thúc y xu t kh u c a các doanh nghi p Vi t Nam vào th
trư ng EU” ã ư c ch n nghiên c u v i m c ích làm rõ cơ s lý
lu n và th c tr ng c a ho t ng xúc ti n xu t kh u hàng hoá sang th
trư ng EU c a Chính ph Vi t Nam. T ó ra các gi i pháp khoa
h c nh m y m nh và nâng cao hi u qu c a ho t ng xúc ti n xu t
kh u hàng hoá sang th trư ng EU c a Chính ph Vi t Nam.
2. T NG QUAN CÁC NGHIÊN C U LIÊN QUAN N TÀI
Trong b i c nh h i nh p kinh t qu c t , ho t ng xúc ti n
thương m i qu c t nói chung và ho t ng xúc ti n xu t kh u nói
riêng ã ư c quan tâm nghiên c u các nư c trên th gi i cũng như
14. 14
Vi t Nam. Trong ó, lu n án c a Liesel Anna (2001) v i t a “Ý
nghĩa xã h i c a t ch c xúc ti n xu t kh u trong ngành may m c Th
Nhĩ Kỳ” ã phân tích vai trò c a ho t ng xúc ti n xu t kh u dư i
khía c nh xã h i i v i ngành may m c Th Nhĩ Kỳ. Vai trò c a
ho t ng xúc ti n xu t kh u cũng như các t ch c xúc ti n xu t kh u
i v i thúc y xu t kh u không ư c c p trong công trình này.
Công trình “Xúc ti n xu t kh u c a Chính ph cho các doanh
nghi p v a và nh ” c a Nguy n Th Nhi u xu t b n năm 2003 ã h
th ng hoá ư c nh ng v n lý lu n v ho t ng xúc ti n xu t kh u
và phân tích, ánh giá th c ti n và xu t các gi i pháp tăng cư ng
ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph i v i các doanh nghi p
v a và nh Vi t Nam. ây là công trình nghiên c u khá c th v ho t
ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph Vi t Nam, tuy nhiên nh ng n i
dung phân tích, ánh giá và gi i pháp xu t trong công trình này
chưa có s c th hoá g n v i c trưng c a t ng th trư ng xu t kh u
c a Vi t Nam.
Bên c nh ó, công trình “Xúc ti n thương m i” c a Vi n Nghiên
c u Thương m i (2003) c p m t cách h th ng nh ng v n mang
tính lý lu n chung v ho t ng xúc ti n thương m i (bao g m c xúc
ti n xu t kh u, xúc ti n nh p kh u và xúc ti n bán hàng trong nư c).
M t công trình nghiên c u khá toàn di n c v cơ s lý lu n và
th c ti n v ho t ng xúc ti n thương m i qu c t c a Vi t Nam
trong i u ki n h i nh p kinh t qu c t là lu n án c a Ph m Thu
Hương có t a “Th c tr ng và các gi i pháp thúc y ho t ng xúc
ti n thương m i qu c t c a Vi t Nam”. Trong ó, nh ng v n lý
lu n chung v ho t ng xúc ti n thương m i qu c t c hai c p
15. 15
vĩ mô và vi mô cũng như kinh nghi m c a m t s nư c ã ư c c p
m t cách h th ng. Th c tr ng ho t ng xúc ti n thương m i qu c t
c a Vi t Nam ã ư c phân tích và ánh giá m t cách sát th c d a
trên cơ s d li u i u tra thông qua phi u h i, làm cơ s cho vi c
xu t các gi i pháp. Công trình này ã cho ngư i c th y ư c m t
b c tranh t ng th v ho t ng xúc ti n thương m i qu c t c a Vi t
Nam trong i u ki n h i nh p kinh t qu c t . Tuy nhiên, ây ho t
ng xúc ti n xu t kh u m i ch ư c nghiên c u như m t b ph n
c a ho t xúc ti n thương m i qu c t và chưa có s xem xét iv i
m t th trư ng c th .
Ngoài ra, ho t ng xúc ti n xu t kh u cũng ư c c p trong
các tài li u c a C c Xúc ti n Thương m i Vi t Nam, các t ch c qu c
t và các bài báo trong th i gian qua. Tuy nhiên, trong h u h t các
nghiên c u ó, ho t ng xúc ti n xu t kh u ch ư c c p như m t
trong nh ng bi n pháp thúc y xu t kh u ho c là m t n i dung c a
xúc ti n thương m i qu c t nói chung, chưa có nghiên c u g n v i
m t khu v c th trư ng, m t nhóm hàng/ m t hàng c th .
Như v y, v cơ b n, các nghiên c u trư c ây m i ch d ng l i
nh ng k t qu mang tính khái quát, t ng th chung v xúc ti n thương
m i nói chung và ho t ng xúc ti n xu t kh u nói riêng, do ó chưa có
k t lu n c th v nh ng thành công, h n ch trong quá trình th c hi n
ho t ng xúc ti n i v i m t th trư ng, nhóm hàng c th làm cơ s
cho vi c xu t các gi i pháp mang tính kh thi hơn.
3. M C ÍCH VÀ NHI M V NGHIÊN C U
M c ích nghiên c u c a lu n án là t p trung phân tích, ánh giá
c th th c tr ng ho t ng xúc ti n xu t kh u hàng hoá sang th
16. 16
trư ng EU c a Chính ph Vi t Nam. T ó xu t các gi i pháp có
cơ s khoa h c và th c ti n nh m hoàn thi n ho t ng xúc ti n ph c
v m c tiêu thúc y xu t kh u hàng hoá Vi t Nam sang th trư ng
EU. t ư c m c ích nghiên c u nêu trên, lu n án s th c hi n
nh ng nhi m v sau:
H th ng hoá nh ng v n lý lu n và kinh nghi m c a m t
s nư c v ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph và rút ra bài
h c kinh nghi m cho Vi t Nam, làm n n t ng cho vi c phân tích, ánh
giá th c tr ng chương 2.
Phân tích, ánh giá ho t ng xúc ti n xu t kh u hàng hoá
sang th trư ng EU c a Chính ph Vi t Nam t năm 2000 n nay.
Trên cơ s n i dung phân tích cơ s lý lu n và th c ti n, lu n
án xu t m t s gi i pháp hoàn thi n ho t ng xúc ti n c a Chính
ph nh m thúc y xu t kh u c a các doanh nghi p Vi t Nam.
4. I TƯ NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U
i tư ng nghiên c u c a lu n án là ho t ng xúc ti n xu t
kh u hàng hoá sang th trư ng EU c a Chính ph Vi t Nam.
Ph m vi nghiên c u c a lu n án là ho t ng xúc ti n xu t kh u
hàng hoá sang th trư ng EU c a Chính ph Vi t Nam t năm 2000 n
nay, xét trên giác qu n lý Nhà nư c.
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U
Trong quá trình làm lu n án, tác gi s d ng phương pháp lu n
c a ch nghĩa duy v t bi n ch ng và ch nghĩa duy v t l ch s , ng
th i s d ng k t h p các phương pháp phân tích th ng kê, phương pháp
lôgic, phương pháp phân tích t ng h p.
17. 17
Phương pháp lu n c a ch nghĩa duy v t bi n ch ng và ch
nghĩa duy v t l ch s : Vi c nghiên c u ho t ng xúc ti n xu t kh u
hàng hóa sang th trư ng EU c a Chính ph Vi t Nam ư c th c hi n
m t cách toàn di n trong c giai o n t năm 2000 n nay. Các ho t
ng xúc ti n xu t kh u c th c a Chính ph Vi t Nam i v i th
trư ng EU ư c xem xét trong m i liên h v i nhau c v th i gian và
không gian trong i u ki n Vi t Nam h i nh p kinh t qu c t .
Phương pháp phân tích th ng kê: Lu n án s d ng các s li u
th ng kê phù h p ph c v cho vi c phân tích ho t ng xu t kh u
xúc ti n xu t kh u hàng hóa sang th trư ng EU c a Chính ph Vi t
Nam.
Phương pháp phân tích t ng h p: Trên cơ s phân tích t ng n i
dung c th , lu n án ưa ra nh ng ánh giá khái quát chung v ho t
ng xúc ti n xu t kh u hàng hóa sang th trư ng EU c a Chính ph
Vi t Nam trong giai o n t năm 2000 n nay.
Phương pháp lôgic: D a trên cơ s lý lu n và kinh nghi m qu c
t ã h th ng hóa, lu n án phân tích th c tr ng ho t ng xúc ti n xu t
kh u hàng hóa sang th trư ng EU c a Chính ph Vi t Nam và rút ra
nh ng ánh giá c th . T cơ s lý lu n, kinh nghi m qu c t và nh ng
ánh giá th c tr ng, lu n án ưa ra nh hư ng và xu t gi i pháp
hoàn thi n ho t ng xúc ti n c a Chính ph thúc y xu t kh u
hàng hóa Vi t Nam sang th trư ng EU.
6. NH NG ÓNG GÓP M I C A LU N ÁN
* H th ng hóa ư c m t s v n lý lu n và th c ti n c a ho t
ng xúc ti n xu t kh u hàng hoá sang th trư ng EU c a Chính ph
Vi t Nam.
18. 18
* ưa ra nh ng nh n xét, ánh giá c th v thành công, h n ch
và nguyên nhân trong ho t ng xúc ti n xu t kh u hàng hoá sang th
trư ng EU c a Chính ph Vi t Nam d a trên phân tích th c ti n.
* Nêu ra nh hư ng, quan i m và nh ng gi i pháp mang tính
khoa h c, phù h p v i c i m c a th trư ng EU nh m hoàn thi n và
tăng cư ng ho t ng xúc ti n (bao g m thi t k n i dung, xây d ng h
th ng t ch c và i u ki n th c hi n) c a Chính ph Vi t Nam thúc
y xu t kh u hàng hoá c a các doanh nghi p Vi t Nam vào th trư ng
EU.
7. B C C C A LU N ÁN
Ngoài các trang bìa, ph n m u, k t lu n, danh m c các t vi t
t t, các b ng s li u, hình v và h p, danh m c các công trình khoa h c
ã công b c a tác gi , danh m c tài li u tham kh o và ph n ph l c,
lu n án ư c trình bày theo ba chương như sau:
Chương 1: Cơ s lý lu n và kinh nghi m c a m t s nư c v
ho t ng xúc ti n xu t kh u. Chương này có m c tiêu là xây d ng cơ
s lý lu n và th c ti n cho vi c phân tích các chương ti p theo c a
lu n án. Trên cơ s phân nh các khái ni m có liên quan và làm rõ b n
ch t c a ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph , n i dung c a
chương 1 t p trung làm rõ n i dung cũng như các y u t nh hư ng n
ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph . T ó kh ng nh vai trò
và t m quan tr ng c a ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph Vi t
Nam trong i u ki n h i nh p kinh t qu c t . ng th i, kinh nghi m
v ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph m t s nư c như Nh t
B n, Hàn Qu c, Trung Qu c, Thái Lan,… cũng ư c c p và t ng
k t bài h c cho vi c hoàn thi n ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính
ph Vi t Nam.
19. 19
Chương 2: Th c tr ng ho t ng xúc ti n xu t kh u hàng hoá
sang th trư ng EU c a chính ph Vi t Nam. có th ánh giá sát
th c v ho t ng xúc ti n xu t kh u hàng hoá sang th trư ng EU c a
Chính ph Vi t Nam, n i dung u tiên c a chương 2 là phân tích, ánh
giá v c i m th trư ng và tình hình h at ng xu t kh u hàng hoá
c a Vi t Nam sang EU. N i dung ti p theo c a chương này là phân
tích, ánh giá h th ng các t ch c xúc ti n xu t kh u (m ng lư i xúc
ti n xu t kh u) c a Vi t Nam hi n nay và th c tr ng ho t ng xúc ti n
xu t kh u hàng hoá sang th trư ng EU c a Chính ph Vi t Nam t
năm 2000 n nay.
Chương 3: nh hư ng và m t s bi n pháp hoàn thi n ho t
ng xúc ti n xu t kh u hàng hoá sang th trư ng EU c a Chính ph
Vi t Nam. Trên cơ s phân tích cơ s lý lu n, th c ti n cũng như nh ng
ánh giá, nh n nh chương 1 và chương 2, lu n án xu t nh
hư ng phát tri n xu t kh u và ho t ng xúc ti n xu t kh u hàng hoá
sang th trư ng EU, t ng quan b i c nh kinh t trong nư c và th gi i.
ây là cơ s th c ti n và khoa h c quan tr ng cho vi c ưa ra các gi i
pháp hoàn thi n ho t ng xúc ti n xu t kh u hàng hoá sang th trư ng
EU c a Chính ph Vi t Nam trong b i c nh h i nh p kinh t qu c t .
20. 20
Chương 1
CƠ S LÝ LU N VÀ KINH NGHI M C A M T S NƯ C V
HO T NG XÚC TI N XU T KH U C A CHÍNH PH
1.1. M T S V N LÝ LU N CHUNG V HO T NG XÚC
TI N XU T KH U C A CHÍNH PH
1.1.1. Phân nh m t s khái ni m liên quan n ho t ng xúc
ti n xu t kh u c a Chính ph
1.1.1.1. Khái ni m v xúc ti n, xúc ti n thương m i và xúc
ti n xu t kh u
Ngay t khi xu t hi n ho t ng trao i, mua bán hàng hoá,
ngư i ta ã có nh ng vi c làm nh m th c hi n ho t ng này m t cách
thu n l i như i tìm ngư i mu n i, mu n mua; m i chào nh ng
ngư i i qua, …T t c nh ng vi c làm như v y và tương t ngày nay
trong marketing ngư i ta g i chung là ho t ng xúc ti n và ư c nh
nghĩa như sau:
Xúc ti n là ho t ng thông tin t i khách hàng ti m năng. ó
là ho t ng trao truy n, chuy n t i t i khách hàng nh ng
thông tin c n thi t v doanh nghi p, s n ph m c a doanh
nghi p, phương th c ph c v và nh ng l i ích khác mà khách
hàng có th thu ư c t vi c mua s n ph m hay d ch v c a
doanh nghi p cũng như nh ng thông tin ph n h i l i t phía
khách hàng t ó doanh nghi p tìm ra cách th c t t nh t
nh m tho mãn nhu c u c a khách hàng [41, tr.5].
ây là quan ni m v xúc ti n g n li n v i vi c bán hàng c a
doanh nghi p (xúc ti n bán hàng - là quan ni m truy n th ng, quan
ni m h p v xúc ti n thương m i).
21. 21
Cho n nay có nhi u nh nghĩa khác nhau v xúc ti n thương
m i (XTTM). Th nh t, theo i u 3 Lu t Thương m i Vi t Nam năm
2005, ho t ng xúc ti n thương m i ư c nh nghĩa như sau: “Xúc
ti n thương m i là ho t ng thúc y, tìm ki m cơ h i mua bán hàng
hoá và cung ng d ch v bao g m ho t ng khuy n m i, qu ng cáo
thương m i, trưng bày, gi i thi u hàng hoá, d ch v và h i ch , tri n
lãm thương m i”[44, tr.2]. nh nghĩa này m i ch nh n m nh nh ng
ho t ng xúc ti n thương m i g n tr c ti p v i vi c tiêu th hàng hoá,
chưa c p n nh ng ho t ng h tr gián ti p như cung c p thông
tin, kh o sát th trư ng, tư v n s n xu t - kinh doanh, ào t o k năng
xúc ti n,… nhưng có nh hư ng không nh n s thành công c a ho t
ng mua bán hàng hoá. Th hai là m t nh nghĩa có tính t ng quát
hơn v xúc ti n thương m i do TS. Ph m Quang Thao ưa ra: “Xúc ti n
thương m i là các ho t ng nghiên c u bàn gi y, kh o sát và các d ch
v liên quan tr c ti p hay gián ti p t i hành vi mua bán nhưng không
thu c hành vi mua bán mà ch h tr nh m em l i hi u qu cao nh t”
[41, tr.6]. Tuy nhiên, nh nghĩa này cũng mang hàm ý g n li n XTTM
v i ho t ng mua bán hàng hoá. Th ba là m t quan ni m ph bi n v
XTTM trên th gi i ngày nay: “Xúc ti n thương m i là t t c các bi n
pháp có tác ng khuy n khích phát tri n thương m i” [41, tr.8]. nh
nghĩa này v a có tính khái quát nh t (mang nghĩa r ng) và v a phù h p
v i xu th phát tri n thương m i trên th gi i ngày nay. Ngoài ra, trên
th c t còn có nhi u tài li u và tác gi ưa ra nh ng nh nghĩa khác v
XTTM, nhưng nhìn chung u mang nghĩa h p tương t như nh nghĩa
th nh t và th hai.
Hi n nay, có chính sách qu n lý phù h p và s u tư hi u qu
cho ho t ng XTTM, ngư i ta ã ti n hành phân lo i XTTM theo các
22. 22
tiêu chí c th khác nhau. M t là, theo ch th th c hi n, XTTM bao
g m: XTTM c a thương nhân (nh m y m nh s n xu t, tiêu th hàng
hóa c a h và thương nhân kinh doanh d ch v XTTM); XTTM c a
Chính ph và các t ch c phi chính ph . Hai là, theo ph m vi th c hi n
bao g m: XTTM trong nư c và XTTM nư c ngoài. Ba là, theo i
tư ng tác ng, XTTM ư c chia thành: XTTM n i a và XTTM qu c
t . Trong ó, theo quan ni m truy n th ng, XTTM qu c t bao g m
ho t ng xúc ti n xu t kh u và ho t ng xúc ti n nh p kh u.
nhi u nư c ang phát tri n cũng như Vi t Nam hi n nay,
quan ni m và vi c th c hi n các ho t ng XTTM qu c t th c ch t là
ho t ng xúc ti n xu t kh u. Quan ni m này hoàn toàn phù h p trong
i u ki n các qu c gia th i kỳ u th c hi n chi n lư c công nghi p
hoá hư ng v xu t kh u như Nh t B n nh ng năm 50 - 60 và Hàn
Qu c nh ng năm 60 - 70 c a th k XX [41, tr.14]. Trư c b i c nh h i
nh p kinh t di n ra ngày càng sâu r ng, m i quan h gi a thương m i
qu c t và u tư qu c t ngày càng ch t ch , c bi t là các nư c
phát tri n (như Nh t B n, Hoa Kỳ,…), XTTM qu c t ư c hi u theo
nghĩa r ng hơn (bao g m xúc ti n xu t kh u, xúc ti n nh p kh u và xúc
ti n u tư nư c ngoài). ó là quan ni m phù h p v i nh nghĩa c a
Trung tâm thương m i qu c t (ITC) v XTTM qu c t . nh nghĩa này
ư c phát bi u như sau: “Xúc ti n thương m i qu c t (International
trade promotion) c a m t qu c gia là ho t ng tr giúp c a Chính ph
c a m t nư c nói chung và các t ch c xúc ti n thương m i nói riêng
nh m thúc y các ho t ng thương m i qu c t như u tư nư c
ngoài, xu t kh u và nh p kh u c a nư c ó v i c ng ng qu c t ” [28,
tr.7]. Theo quan i m c a tác gi , Chính ph , các t ch c XTTM cũng
như các doanh nghi p Vi t Nam c n ph i thay i quan ni m v XTTM
23. 23
theo như nh nghĩa trên và trư c h t là th c hi n k t h p gi a xúc ti n
xu t kh u v i xúc ti n nh p kh u cho phù h p v i i u ki n, m c tiêu
phát tri n kinh t trong nư c và xu th phát tri n c a thương m i qu c
t .
Như v y, xúc ti n xu t kh u (XTXK) là m t b ph n c a xúc ti n
thương m i qu c t . Cho n nay ã có nhi u nh nghĩa khác nhau v
XTXK. Trong ó, nh nghĩa chung nh t v XTXK ư c TS Nguy n
Th Nhi u gi i thi u trong cu n “Xúc ti n xu t kh u c a Chính ph cho
các doanh nghi p v a và nh ” như sau: “XTXK là các ho t ng ư c
thi t k tăng xu t kh u c a m t t nư c hay m t doanh nghi p”
[41, tr.14]. ây là nh nghĩa mang tính trung dung không c p n
ch th c a ho t ng XTXK. Bên c nh ó, tác gi Nguy n Th Nhi u
cũng ưa ra nh nghĩa mang tính khái quát v ho t ng XTXK t m
vĩ mô theo quan i m c a ESCAP: “XTXK là chi n lư c phát tri n
kinh t nh n m nh n vi c m r ng xu t kh u thông qua các bi n pháp
chính sách khuy n khích, h tr cao nh t cho ho t ng xu t kh u” [41,
tr.14]. nh nghĩa này c p n ho t ng XTXK c a Chính ph theo
nghĩa r ng, ng th i nh n m nh t m quan tr ng c a nó i v i vi c
y m nh ho t ng xu t kh u. M t cách c th , ho t ng XTXK c a
Chính ph ư c nh nghĩa như sau: “XTXK c a Chính ph là nh ng
bi n pháp chính sách c a Nhà nư c có tác ng tr c ti p hay gián ti p
khuy n khích ho t ng xu t kh u c a các doanh nghi p, c a các ngành
và c a t nư c” [41, tr.14]. nh nghĩa này ã c th hoá hơn ư c n i
dung c a ho t ng XTXK và ph m vi tác ng c a nó. ng th i ây
là nh nghĩa r t phù h p v i quan i m c a Chính ph Vi t Nam hi n
nay v ho t ng XTXK. Có th nói, ây là khái ni m mang tính bao
quát và toàn di n v XTXK c a Chính ph và phù h p v i m c tiêu
24. 24
tăng cư ng các ho t ng XTTM và XTXK c a các qu c gia trong i u
ki n toàn c u hóa và t do hóa thương m i hi n nay.
Theo quan i m c a tác gi , xu t phát t ch c năng qu n lý Nhà
nư c c a Chính ph , XTXK c a Chính ph ư c hi u là t ng th các
chính sách, bi n pháp và công c ư c Nhà nư c s d ng tìm
ki m, lôi kéo, h tr và khuy n khích các doanh nghi p và các t
ch c nh m thúc y xu t kh u hàng hóa và d ch v c a qu c gia
sang th trư ng m c tiêu. Khái ni m này th hi n và bao hàm vi c
Chính ph th c hi n ch c năng qu n lý Nhà nư c và cung c p các d ch
v công trong XTXK. C th là, Chính ph t o d ng môi trư ng thu n
l i (hành lang pháp lý, cơ s h t ng, …) và m ng lư i các t ch c
XTXK, th c hi n các ho t ng như nghiên c u và d báo th trư ng,
lôi kéo i tác và t o d ng hình nh qu c gia thông qua t ch c các s
ki n, h tr các doanh nghi p và t ch c th c hi n các ho t ng xúc
ti n mang t m qu c gia. ây chính là m t b ph n c a chính sách h
tr xu t kh u c a các qu c gia phù h p v i yêu c u c a quá trình h i
nh p kinh t qu c t .
1.1.1.2. Phân nh gi a khái ni m xúc ti n xu t kh u, xu t
kh u và marketing xu t kh u
Trên th c t , xu t kh u, XTXK và marketing xu t kh u có m i
quan h m t thi t v i nhau. C th là, XTXK và marketing xu t kh u
có tác ng tr c ti p hay gián ti p n s phát tri n xu t kh u và
marketing xu t kh u là m t hình th c bi u hi n c th c a XTXK
(XTXK t m vi mô hay t m doanh nghi p) [28]. V m t khái ni m,
gi a XTXK, xu t kh u và marketing xu t kh u có nh ng i m khác
nhau nh t nh.
25. 25
• Xúc ti n xu t kh u và xu t kh u
Thông thư ng, xu t kh u ư c hi u là ho t ng bán hàng hóa
hay d ch v cho nư c ngoài thu ngo i t [41]. Theo i u 28 - M c 1
- Chương II - Lu t Thương m i Vi t Nam năm 2005: “Xu t kh u hàng
hóa là vi c hàng hóa ư c ưa ra kh i lãnh th Vi t Nam ho c ưa vào
khu v c c bi t n m trên lãnh th Vi t Nam ư c coi là khu v c h i
quan riêng theo quy nh c a pháp lu t” [44, tr.6]. Xu t kh u là m t n i
dung c a ho t ng thương m i nói chung và thương m i qu c t nói
riêng. y m nh xu t kh u, các qu c gia có th s d ng nhi u bi n
pháp khác nhau, trong ó có bi n pháp ư c th c hi n ph bi n và có
hi u qu là tăng cư ng ho t ng XTTM qu c t v i s k t h p gi a
XTXK, xúc ti n nh p kh u và xúc ti n u tư nư c ngoài (theo kinh
nghi m c a Nh t B n và các nư c NICs). Như v y, XTXK là m t n i
dung c a XTTM qu c t và là m t trong nh ng y u t thúc y xu t
kh u. Như ã c p ph n 1.1.1, theo nghĩa nghĩa r ng, XTXK ư c
hi u là các ho t ng ư c thi t k tăng xu t kh u c a m t t nư c
hay m t doanh nghi p [41, tr.14]. Theo nghĩa ó, t t c các ho t ng
có tác ng phát tri n xu t kh u u dư c coi là ho t ng XTXK.
Ho t ng XTXK luôn ư c thi t k g n v i m c tiêu phát tri n xu t
kh u, phù h p v i chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i c a qu c gia
trong t ng th i kỳ nh t nh. ây là ho t ng có n i dung và ph m vi
r ng hơn ho t ng xúc ti n bán hàng (Promotion) – m t trong “4P”
c a chính sách marketing h n h p [41].
• Xúc ti n xu t kh u và marketing xu t kh u
Theo quan ni m truy n th ng: “Marketing là vi c th c hi n các
ho t ng nh m i u ch nh dòng hàng hóa và d ch v t nhà s n xu t
26. 26
n ngư i tiêu th hay ngư i s d ng”1 [41]. V i nh nghĩa này,
marketing ư c hi u là các ho t ng mà nhà s n xu t th c hi n bán
ư c nh ng s n ph m do h s n xu t ra. Như v y, marketing chính là
các ho t ng thương m i, chúng ư c th c hi n sau công o n s n
xu t. Quan ni m marketing hi n i coi th trư ng là y u t quan tr ng
nh t c a quá trình tái s n xu t. M t nhà s n xu t mu n tiêu th ư c
s n ph m trên th trư ng, h c n ph i ti n hành nghiên c u th trư ng
n m ư c môi trư ng kinh doanh, xác nh ư c nhu c u c a ngư i
tiêu dùng và ti n hành s n xu t nh ng gì th trư ng c n trong hi n t i
ho c trong tương lai. V i quan ni m ó, Philip Kotler ưa ra nh nghĩa
v marketing như sau: “Marketing là ho t ng nh m vào vi c th a
mãn nhu c u và mong mu n c a con ngư i thông qua trao i hàng hóa
và d ch v ”. Trong giáo trình marketing xu t kh u c a Trung tâm
thương m i qu c t (ITC), nh nghĩa v marketing ư c c p:
“Marketing là hàng lo t các ho t ng qu n lý nh m xác nh cơ h i
bán hàng và nh ng n l c t n d ng t i a các cơ h i ó (nói cách
khác là bán hàng có l i nh t) thông qua vi c giám sát hay tác ng
vào các nhân t khác nhau liên quan t i s di chuy n c a dòng hàng
hóa hay d ch v t ngư i s n xu t n ngư i tiêu th hay ngư i s
d ng” [41]. Như v y, theo quan i m hi n i, marketing là nh ng ho t
ng, n l c nh m áp ng t t nh t nhu c u c a ngư i s d ng và giúp
cho ho t ng tiêu th hàng hóa, d ch v thu n l i và có hi u qu nh t.
Marketing xu t kh u là m t b ph n trong chi n lư c marketing
qu c t c a m t t ch c hay m t doanh nghi p. Trên th c t , marketing
xu t kh u có th ư c coi là m t b ph n c a ho t ng XTXK theo
nghĩa r ng, hay ng nh t v i ho t ng XTXK theo quan ni m c a
1
Theo nh nghĩa năm 1990 c a Hi p h i Marketing Hoa Kỳ (AMA)
27. 27
ITC, hay nó bao hàm ho t ng XTXK khi quan ni m XTXK là m t b
ph n trong chi n lư c marketing h n h p.
i v i Vi t Nam hi n nay, khi quan ni m XTXK theo nghĩa
r ng ư c ghi nh n và ngày càng ư c s d ng ph bi n, vi c coi
marketing xu t kh u là m t b ph n c a ho t ng XTXK là phù h p
nh t. ó chính là ho t ng XTXK t m vi mô (t m doanh nghi p).
1.1.2 Phân lo i ho t ng xúc ti n xu t kh u
Vai trò c a ho t ng XTXK s ư c kh ng nh c th hơn khi
nó ư c g n li n v i m t lo i XTXK c th . Tuỳ theo m c ích nghiên
c u, ngư i ta ti n hành phân lo i ho t ng XTXK theo nh ng tiêu chí
khác nhau, ch ng h n như: theo ch th th c hi n, theo ph m vi th c
hi n, theo m c ích và n i dung th c hi n. Dư i ây lu n án gi i thi u
cách phân lo i ho t ng XTXK theo hai tiêu chí c th như sau:
1.1.2.1. Phân lo i theo ph m vi th c hi n
Theo ph m vi th c hi n, ho t ng XTXK bao g m: ho t ng
XTXK trong lãnh th qu c gia và ho t ng XTXK ngoài lãnh th
qu c gia (hay ho t ng XTXK nư c ngoài). Cách phân lo i này s
giúp chúng ta có th th y rõ hơn m i quan h và vai trò c a ho t ng
XTXK i v i phát tri n xu t kh u.
• Ho t ng XTXK trong lãnh th qu c gia
Ho t ng xu t kh u phát tri n c n t i s óng góp c a r t nhi u
y u t . Trong ó c n ph i k t i vi c xây d ng chi n lư c s n xu t và
xu t kh u úng n d a trên nh ng thông tin nghiên c u th trư ng
chính xác, c p nh t, áng tin c y do b n thân doanh nghi p t ti n hành
thu th p ho c do các t ch c XTTM cung c p; vi c t ch c, tham gia
các cu c h i tr , tri n lãm trong nư c giúp cho các doanh nghi p xu t
28. 28
kh u có th hi u rõ hơn v th trư ng, i tác và khách hàng, t ó có
chi n lư c và bi n pháp xâm nh p thành công. ây chính là n i dung
c a ho t ng XTXK ư c th c hi n trong lãnh th qu c gia.Các
doanh nghi p xu t kh u d dàng th c hi n và ti p c n ph n ho t ng
XTXK này vì khi ó h thư ng ph i t n ít th i gian và kinh phí hơn so
v i các ho t ng XTXK di n ra nư c ngoài.
• Ho t ng xúc ti n xu t kh u ngoài lãnh th qu c gia
Ho t ng XTXK ngoài lãnh th qu c gia bao g m t t c các
ho t ng thu th p thông tin th trư ng, trưng bày, gi i thi u, qu ng bá
s n ph m nư c ngoài do doanh nghi p t th c hi n ho c do các t
ch c XTTM qu c gia (như các tham tán thương m i, thương v , i
di n thương m i, …) và các t ch c XTTM qu c t cung c p.
1.1.2.2. Phân lo i theo ch th th c hi n
Căn c vào tiêu chí ch th th c hi n, ho t ng XTXK bao g m:
Ho t ng XTXK c a các t ch c qu c t , ho t ng XTXK c a Chính
ph và ho t ng XTXK c a doanh nghi p.
• Ho t ng XTXK c a các t ch c qu c t
ây là ho t ng c a các t ch c như Trung tâm thương m i qu c
t (ITC), H i ngh v thương m i và phát tri n thương m i c a Liên
hi p qu c (UNCTAD), Phòng thương m i qu c t (ICC), Ngân hàng
Th gi i (WB),…Các t ch c này tham gia và ho t ng XTTM nói
chung, XTXK nói riêng dư i hình th c ph i h p v i chính ph các
nư c (c th là các n n kinh t chuy n i và các nư c ang phát tri n)
xây d ng và th c hi n chương trình XTTM qu c gia, các d án XTTM,
t ch c các khoá ào t o k năng v XTTM, cung c p thông tin thương
m i, h tr thu n l i hoá quan h thương m i gi a các nư c, …[41,
tr.30,31]. Thông qua các ho t ng trên, các t ch c qu c t ã góp
29. 29
ph n vào s phát tri n ho t ng thương m i c a các qu c gia cũng như
thương m i toàn c u, c bi t là vi c m r ng xu t kh u c a các nư c
ang phát tri n.
• Ho t ng XTXK c a Chính ph
Ho t ng XTXK c a Chính ph bao g m: vi c xây d ng và phát
tri n các t ch c XTXK, ho t ng cung c p thông tin, tuyên truy n
xu t kh u; t ch c và h tr doanh nghi p tham gia h i ch , tri n lãm;
ào t o k năng kinh doanh xu t kh u, …[49] nh m h tr các doanh
nghi p phát tri n ho t ng xu t kh u. ng th i, các ho t ng XTXK
c a Chính ph cũng góp ph n tích c c vào vi c th c hi n chi n lư c
xu t kh u ngành và chi n lư c xu t kh u c a qu c gia. i u này ư c
minh ch ng qua s thành công trong xu t kh u c a các qu c gia như
Nh t B n (nh ng năm 1950 -1960), Hàn Qu c, Singapore (t nh ng
năm 1970), Trung qu c (t nh ng năm 1980).
• Ho t ng XTXK c a doanh nghi p
Ho t ng XTXK c a doanh nghi p là m t ph n n i dung trong
chính sách xúc ti n h tr kinh doanh, tiêu th s n ph m. ó chính là
các ho t ng do b n thân doanh nghi p th c nh m h tr cho vi c tiêu
th s n ph m hàng hoá và d ch v c a h , c th là các ho t ng
marketing h n h p trong marketing xu t kh u (bao g m: qu ng cáo,
xúc ti n bán hàng, quan h v i công chúng và bán hàng cá nhân) [28,
tr.11]. Bên c nh ó ho t ng XTXK c a doanh nghi p bao g m c
nh ng ho t ng h tr kinh doanh xu t kh u c a các doanh nghi p
cung c p d ch v thương m i, ch ng h n như ho t ng c a các công ty
qu ng cáo, các công ty cung c p d ch v v h i ch , tri n lãm,…
Bên c nh ó, ho t ng xu t kh u c a các doanh nghi p còn
nh n ư c s h tr c a các t ch c phi chính ph như Phòng Thương
30. 30
m i và công nghi p qu c gia, các hi p h i ngành hàng, các t ch c h
tr thương m i thông qua ho t ng xúc ti n c a h . Trong ó ph i k
n các ho t ng tiêu bi u như: cung c p thông tin th trư ng, tư v n
xu t kh u, h tr o t o, kh o sát th trư ng, tham gia h tr , tri n
lãm.
1.1.3. N i dung c a ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph
Theo chương II, Quy t nh c a Th tư ng Chính ph nư c C ng
hoà xã h i ch nghĩa Vi t Nam ngày 03 tháng 11 năm 2005 v vi c ban
hành Quy ch xây d ng và th c hi n Chương trình xúc ti n thương m i
qu c gia giai o n 2006 – 2010, theo tài li u “Xúc ti n xu t kh u c a
Chính ph cho các doanh nghi p v a và nh ” c a tác gi Nguy n Th
Nhi u [41] và xu t phát t ch c năng qu n lý Nhà nư c, n i dung c a
ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph bao g m:
1.1.3.1 Xây d ng chi n lư c và chương trình xúc ti n xu t
kh u c a Chính ph
th c hi n m t cách có hi u qu ho t ng XTXK c n ph i có
chi n lư c XTXK ư c xây d ng phù h p v i t ng th i kỳ. Trong ó
c n nêu rõ quan i m, m c tiêu, phương hư ng v quy mô, k thu t,
nh ng n i dung cơ b n và i u ki n th c hi n t t các ho t ng
XTXK. D a trên cơ sơ chi n lư c XTXK ã ban hành, Chính ph xây
d ng chương trình XTXK c th cho t ng năm theo t ng nhóm ho t
ng cho các m t ho c theo t ng nhóm hàng hay khu v c thi trư ng.
Vi t Nam, chương trình XTXK thư ng ư c xây d ng theo nhóm m t
hàng (xem ph l c 4). Trong ó, các ho t ng XTXK quan tr ng như
t ch c, hư ng d n các doanh nghi p tham gia h i ch , tri n lãm; kh o
sát, nghiên c u th trư ng;… ư c thi t k phù h p cho các nhóm m t
31. 31
hàng xu t kh u ch l c c a Vi t Nam như th y s n, d t may, giày dép,
g .
1.1.3.2 Xây d ng các bi n pháp, chính sách qu n lý Nhà nư c
và y m nh ho t ng xúc ti n xu t kh u
Trong n i dung này, Chính ph ti n hành xây d ng và ban hành
các chính sách, bi n pháp và k ho ch XTXK như lu t pháp; các văn
b n qu n lý Nhà nư c liên quan n XTXK ; các chính sách h tr và
khuy n khích xu t kh u (ví d như: chính sách h tr v khoa h c và
công ngh , khuy n khích thu hút u tư tr c ti p nư c ngoài, phát tri n
cơ s h t ng cho XTXK, xây d ng m c tiêu và chương trình XTXK
qu c gia,…) phù h p v i t ng giai o n phát tri n c th c a qu c gia.
Th c t ã ch ng minh r ng, các t ch c XTXK c a qu c gia nói
chung và c a Chính ph nói riêng ho t ng có hi u qu c n ph i có
chính sách qu n lý và h tr phù h p c a.
1.1.3.3 T ch c và phát tri n m ng lư i xúc ti n xu t kh u
qu c gia
N i dung c a ho t ng này bao g m vi c thành l p và phát tri n
m ng lư i các t ch c th c hi n ho t ng XTXK. M ng lư i này
thư ng bao g m c c xúc ti n thương m i, các trung tâm, phòng xúc ti n
thương m i các t nh, thành ph , các i di n thương m i t i nư c
ngoài, các t ch c h tr thương m i, các hi p h i ngành ngh và các
doanh nghi p xu t kh u. M c tiêu chung c a các t ch c ó là tr giúp
các doanh nghi p phát tri n kinh doanh xu t kh u và h tr nhau trong
ho t ng XTTM nói chung và XTXK nói riêng. S liên k t, ph i h p
ho t ng gi a các t ch c này t o nên m ng lư i XTXK qu c gia, m i
t ch c ho t ng có hi u qu s làm cho m ng lư i XTXK qu c gia
tr nên m nh m và có hi u qu hơn.
32. 32
Trong m ng lư i XTXK qu c gia nêu trên, chúng ta th y có ba
thành ph n cơ b n, ó là Chính ph , các t ch c h tr thương m i và
các doanh nghi p xu t kh u.
Th nh t là Chính ph , ây có th hi u là B chuyên ngành và
các cơ quan tr c thu c B . Trong m ng lư i này, chính ph là ngư i
i u ph i các ho t ng chung v xu t kh u và XTXK. C th là, Chính
ph ti n hành xây d ng và ưa vào th c hi n các chi n lư c xu t kh u
qu c gia, chi n lư c xu t kh u c a a phương và chi n lư c xu t kh u
ngành, ng th i th c hi n ch c năng qu n lý Nhà nư c i v i các
ho t ng XTXK.
Th hai là các t ch c h tr thương m i. ây là các t ch c ư c
thành l p và chuyên môn hoá theo ch c năng và nhi m v . ó là các
hi p h i ngành ngh , hi p h i doanh nghi p, các doanh nghi p chuyên
cung c p các d ch v XTTM. Các t ch c này cung c p d ch v XTTM
và XTXK cho các doanh nghi p tham gia xu t kh u, ng th i tham gia
cùng v i Chính ph trong vi c xây d ng các chi n lư c xu t kh u. Trên
th c t , các t ch c này tr c ti p th c hi n các ho t ng xúc ti n xu t
kh u m t cách c l p và gi a h có s c nh tranh l n nhau. ó là m t
trong nh ng y u t góp ph n làm cho ho t ng XTTM nói chung và
XTXK nói riêng s tr nên có hi u qu hơn.
Th ba là các doanh nghi p xu t kh u, có th nói ây là thành
ph n tr ng tâm c a m ng lư i xúc ti n xu t kh u qu c gia. Các doanh
nghi p chính là nơi ti p nh n các d ch v XTXK c a chính ph và các
t ch c h tr thương m i. H là ngư i s n xu t ra hàng hoá và tr c
ti p th c hi n ho t ng xu t kh u, nhưng ho t ng xu t kh u có
hi u qu r t c n có s h tr t Chính ph và các t ch c h tr thương
m i ( i u này ư c phân tích c th hơn trong m c 1.2 dư i ây)
33. 33
1.1.3.4 Tri n khai th c hi n m t s ho t ng xúc ti n mang
t m qu c gia
Xây d ng và th c hi n chương trình thương hi u qu c gia. ây là
ho t ng XTXK có ý nghĩa quan tr ng i v i s thành công trong
phát tri n xu t kh u, c bi t là xu t kh u các m t hàng ch l c, phát
huy l i th c a qu c gia. Vi t Nam, m c ích c a vi c th c hi n
chương trình thương hi u qu c gia là xây d ng hình nh v Vi t Nam là
m t qu c gia có uy tín v hàng hoá và d ch v a d ng, phong phú v i
ch t lư ng cao. ng th i góp ph n nâng cao s c c nh tranh cho các
thương hi u s n ph m Vi t Nam trên th trư ng trong nư c và qu c t
trong quá trình h i nh p. Khuy n khích xu t kh u s n ph m công
nghi p ch bi n, gi m t tr ng xu t kh u nguyên li u thô. Tăng cư ng
s nh n bi t c a các nhà phân ph i và ngư i tiêu dùng trong và ngoài
nư c i v i các s n ph m mang thương hi u Vi t Nam. Xây d ng
hình nh Vi t Nam g n v i các giá tr "Ch t lư ng - i m i, sáng t o
- Năng l c lãnh o". Tăng thêm uy tín, ni m t hào và s c h p d n
cho t nư c và con ngư i Vi t Nam, góp ph n khuy n khích du l ch và
thu hút u tư nư c ngoài.
Các ho t ng c th c a chương trình thương hi u qu c gia là:
Th nh t: Giúp các doanh nghi p Vi t Nam nâng cao nh n th c và tăng
cư ng năng l c trong vi c xây d ng, qu ng bá, phát tri n, b o v
thương hi u; th hai: L a ch n các thương hi u tiêu bi u c a Vi t Nam
tham gia chương trình. Nhà nư c s cùng v i các doanh nghi p xây
d ng các chương trình hành ng c th nâng cao năng l c c nh
tranh cho các thương hi u s n ph m ư c l a ch n, hư ng t i ba giá tr
c t lõi "Ch t lư ng - i m i, sáng t o - Năng l c lãnh o" và qu ng
34. 34
bá hình nh Vi t Nam g n v i các giá tr này trên th trư ng trong nư c
và th gi i t i các i tư ng m c tiêu2.
Thu th p, x lý, ph bi n thông tin thương m i và tuyên truy n
xu t kh u. ây là ho t ng các t ch c XTXK c a chính ph ti n hành
thu th p thông tin v cơ h i kinh doanh, v s bi n ng giá c , cung –
c u trên th trư ng, v khách hàng ti m năng, các thông tin v văn hoá,
chính tr , lu t pháp c a a phương ho c nư c nơi doanh nghi p xu t
kh u hàng hoá và d ch v t i. Các thông tin này có th ư c x lý sau
ó ph bi n cho doanh nghi p ho c ph bi n t i doanh nghi p d ng
thông tin th c p chưa qua x lý. ng th i trong xu th h i nh p như
hi n nay, các t ch c XTXK c a Chính ph còn có nhi m v quan
tr ng ti p theo là ph bi n thông tin v các cam k t, l trình h i nh p
kinh t qu c t , t do hoá thương m i, quy ho ch s n xu t, chi n lư c
phát tri n xu t kh u c a qu c gia n các doanh nghi p.
Bên c nh vi c thu th p và ph bi n thông tin cho doanh nghi p,
các t ch c XTXK c a Chính ph còn có nhi m v qu ng bá, gi i thi u
v doanh nghi p và các s n ph m c a h ra th trư ng nư c ngoài và
vi c t ch c ón i di n cơ quan truy n thông nư c ngoài n vi t bài
qu ng bá cho xu t kh u c a qu c gia.
T ch c, hư ng d n và h tr các doanh nghi p tham gia các h i
ch , tri n lãm thương m i qu c t
Ngày nay, các cu c h i ch , tri n lãm ã tr thành m t trong
nh ng phương ti n quan tr ng giúp các doanh nghi p t o m i quan h
v i công chúng và xúc ti n bán hàng ra th trư ng th gi i. C th là,
tham gia h i ch các doanh nghi p bán hàng ho c gi i thi u các k
thu t m i, còn m c ích chính c a tham gia tri n lãm là các doanh
2
Theo website: Vietrade.gov.vn – Chương trình thương hi u qu c gia: Ph n gi i thi u.
35. 35
nghi p gi i thi u v mình cho công chúng và cũng có th k t h p vi c
ký k t h p ng tiêu th s n ph m [44, tr25]. Nh ng m c tiêu c th
c a các doanh nghi p khi tham gia h i ch , tri n lãm có th khái quát
như sau:
- Gi i thi u s n ph m, trao i thông tin v i các ng nghi p;
- Quan sát i th c nh tranh và s n ph m c nh tranh;
- Ti p xúc v i khách hàng ti m năng, i tho i, nghe nh ng mong
mu n và nh n xét c a khách hàng;
- Ti n hành m t cu c nghiên c u i m v khách hàng, v uy tín,
hình nh c a s n ph m và doanh nghi p trong nh n th c c a khách
hàng;
- G p g các nhà s n xu t s n ph m b sung và các nhà cung c p
ti m năng;
- Tuy n l a và duy trì ho t ng c a các nhà phân ph i, i lý a
phương, …
Như v y, vi c xu t hi n t i m t cu c h i tr , tri n lãm là cơ h i
doanh nghi p ti p xúc v i các i lý a phương, khách hàng, nhà
cung c p ti m năng, lôi cu n s chú ý c a các phương ti n thông tin
i chúng. ó chính là m t trong nh ng ho t ng xúc ti n xu t kh u
th c s có hi u qu . Vì th , vi c Chính ph t ch c, hư ng d n và h
tr cho các doanh nghi p tham gia các h i ch , tri n lãm s giúp h
n m b t cơ h i t t hơn phát tri n s n xu t và kinh doanh xu t kh u.
Bên c nh ó, các ho t ng XTXK mang t m qu c gia do Chính
ph th c hi n còn bao g m vi c t ch c và h tr vi c t ch c các oàn
kh o sát th trư ng, giao d ch thương m i nư c ngoài nh m giúp các
doanh nghi p có th thu th p thông tin y , c p nh t và chính xác v
th trư ng nư c ngoài và có cơ h i ti p xúc tr c ti p v i i tác, khách
36. 36
hàng m t cách tr c ti p. Chính ph cung c p các d ch v h tr , tư v n
kinh doanh, ào t o ngu n nhân l c và h tr qu ng cáo nư c ngoài
nh m t o i u ki n thu n l i cho phát tri n s n ph m và th trư ng xu t
kh u c a doanh nghi p.
1.1.3.5 Phát tri n cơ s h t ng và ngu n nhân l c cho ho t
ng xúc ti n xu t kh u
K thu t th c hi n và s thành công c a ho t ng XTXK ph n
l n ư c quy t nh b i cơ s h t ng ph c v cho ho t ng này.
Trong ó, cơ s h t ng cho ho t ng XTXK thư ng bao g m: h
th ng các trung tâm h i ch , tri n lãm; trung tâm thông tin thương m i,
m ng lư i thông tin liên l c; các trung tâm thương m i nư c ngoài.
nhi u nư c, trong ó có Vi t Nam, các cơ s h t ng ó ch y u ư c
u tư xây d ng b i v n ngân sách Nhà nư c.
i v i vi c ào t o phát tri n ngu n nhân l c cho ho t ng
XTXK, hình th c ào t o có th th c hi n theo các l p t p hu n t i các
a phương, các doanh nghi p, theo các ngành trong nư c ho c c
cán b i ào t o nư c ngoài. Thông qua vi c Chính ph t ch c ho c
h tr t ch c các khoá ào t o như v y v các v n liên quan nk
năng th c hi n các ho t ông XTXK; pháp lu t; văn hoá; ng d ng
thương m i i n t , … s góp ph n quan tr ng vào xây d ng và phát
tri n i ngũ cán b cho lĩnh v c thương m i qu c t nói chung và ho t
ng XTXK nói riêng.
1.1.3.6 Các ho t ng khác
Ngoài các ho t ng trên, ho t ng XTXK c a Chính ph còn
bao g m vi c àm phát ký k t các hi p nh h p tác kinh t song
phương và a phương và t ch c các s ki n qu c t (như ăng cai t
37. 37
ch c các h i ngh qu c t , các i h i th thao, các s ki n văn hóa
mang t m khu v c và qu c t ) góp ph n quan tr ng vào vi c qu ng bá
hình nh qu c gia và các s n ph m do các doanh nghi p trong nư c s n
xu t v i b n bè và khách qu c t . Nh v y, doanh nghi p có th nhanh
chóng th c hi n vi c ký k t h p ng, tri n khai k ho ch xu t kh u,
ti t ki m chi phí và h n ch r i ro trong kinh doanh xu t kh u.
1.1.4. Các y u t nh hư ng n ho t ng xúc ti n xu t kh u
c a Chính ph
Th c t cho th y, s phát tri n và hi u qu c a ho t ng
XTXKc a Chính ph ch u s chi ph i b i nhi u y u t khác nhau,
trong ó c bi t ph i k n s bi n ng c a thương m i qu c t (như
quy mô và cơ c u hàng hóa, xu th t do hoá thương m i), môi trư ng
c nh tranh trên th trư ng th gi i, s phát tri n c a các phương ti n
truy n thông, y u t ngu n nhân l c, tài chính,… [41]. S tác ng c a
các y u t ó i v i ho t ng XTXK c a Chính ph có th ư cc
th hoá như sau:
1.1.4.1. Xu th h i nh p và t do hoá thương m i trên th gi i
Trư c xu th toàn c u hóa n n kinh t th gi i và xu th t do
hóa thương m i ngày càng gia tăng, vi c m c a n n kinh t ã tr
thành m t yêu c u t t y u khách quan i v i m i qu c gia có ư c
khuôn kh , i u ki n phát tri n phù h p và thu n l i. Khi ó, v i m t
n n kinh t m c a thông thoáng, quan h h p tác kinh t nói chung và
quan h thương m i nói riêng s có nhi u cơ h i phát tri n, quy mô xu t
- nh p kh u hàng hóa s tăng lên nhanh chóng. C th là, th c hi n cam
k t m c a th trư ng, hoàn thi n và minh b ch hoá môi trư ng lu t
pháp, chính sách theo yêu c u c a h i nh p kinh t qu c t s giúp cho
m t qu c gia t o l p ư c môi trư ng kinh doanh n nh, phù h p hơn
38. 38
v i thông l qu c t . Do ó, h s có thêm nhi u cơ h i phát tri n
quan h h p tác nói chung và phát tri n quan h thương m i và u tư
qu c t nói riêng, t o à y nhanh t c tăng trư ng kinh t và phát
tri n b n v ng. ây cũng là i u ki n t t c ng ng doanh nghi p
ho t ng trong môi trư ng c nh tranh lành m nh, sôi ng hơn và có
thêm ng cơ t hoàn thi n có th phát tri n n nh.
ng th i, t kinh nghi m àm phán các hi p nh h p tác song
phương, a phương và s nh n th c y , úng n hơn v h i nh p
kinh t qu c t , các ho t ng àm phán và ký k t hi p nh h p tác
song phương và a phương c a Chính ph s có nhi u cơ h i thành
công hơn. i u này s giúp cho n n kinh t qu c gia h i nh p sâu hơn
vào n n kinh t th gi i phù h p v i xu th c a th i i. ng th i s
m ra nhi u cơ h i hơn cho nư c ta khai thác t t hơn các l i th phát
tri n và các doanh nghi p cũng ư c ho t ng trong môi trư ng thông
thoáng, n nh và ít s khác bi t hơn, do ó s góp ph n gi m thi u r i
ro.
n m b t ư c cơ h i này m t cách thành công, các doanh
nghi p và các t ch c XTXK ph i có s am hi u v th trư ng trong và
ngoài nư c, có kh năng ti p c n th trư ng thành công và xây d ng
ư c quan h t t v i b n hàng trên th trư ng th gi i. Mu n làm ư c
như v y, yêu c u t ra i v i các t ch c XTXK là ph i có k ho ch,
m c tiêu, quy mô ho t ng, ngu n l c, công ngh th c thi phù h p v i
xu th phát tri n c a th trư ng.
1.1.4.2. S c nh tranh trên th trư ng xu t kh u th gi i
Trong i u ki n m c a, h i nh p, các doanh nghi p ngày càng
tham gia nhi u hơn vào th trư ng th gi i dư i nhi u hình th c khác
nhau, trong ó c bi t ph i k n s phát tri n ho t ng xu t kh u.
39. 39
Th c t cho th y, có th t n t i và phát tri n trong b i c nh ó, s
c nh tranh gi a các doanh nghi p ngày càng tr lên m nh m , gay g t
hơn. Do v y, ngoài vi c nâng cao ch t lư ng, h gái thành s n ph m,
hoàn thi n d ch v sau bán hàng, xây d ng và phát tri n thương hi u,
… các doanh nghi p còn ph i tăng cư ng th c hi n các ho t ng
XTXK (hay còn g i là ho t ng marketing xu t kh u).
Bên c nh s c nh tranh gi a các doanh nghi p, s c nh tranh
gi a các qu c gia ngày nay cũng ngày càng tăng lên h có th kh ng
nh, nâng cao v th trên trư ng qu c t và thu ư c l i ích l n hơn
trong quá trình h i nh p kinh t qu c t . B n thân gi a các t ch c
XTXK cũng có s c nh tranh l n nhau làm cho chúng ngày càng phát
tri n phù h p hơn v i yêu c u ngày càng cao c a các doanh nghi p
cũng như c a các qu c gia.
S phát tri n c a các t ch c XTXK và ho t ng c a chúng c n
ph i góp ph n làm cho năng l c c nh tranh c a doanh nghi p nói riêng
và toàn qu c gia nói chung ngày càng tăng lên. Ch ng h n như, các t
ch c XTXK c n ph i có công ngh và phương th c thu th p, x lý t t
thông tin th trư ng có th cung c p k p th i, y cho doanh
nghi p, tư v n và h tr tích c c hơn trong vi c qu ng bá s n ph m,
hình nh c a doanh nghi p, c a qu c gia n khách hàng nư c ngoài,…
Làm ư c như v y các t ch c XTXK s nâng cao ư c uy tín và ngày
càng ư c các doanh nghi p tin c y, ng th i s có cơ h i ư c Chính
ph qu c gia và các t ch c qu c t u tư, h tr cho s phát tri n.
1.1.4.3. Quy mô và cơ c u hàng hoá xu t kh u
Khi n n kinh t và s n xu t phát tri n, thương m i trong nư c và
qu c t ư c m r ng, kh i lư ng hàng hoá ưa vào lưu thông trong
nư c và qu c t cũng ngày càng tăng, c bi t là kh i lư ng hàng hoá
40. 40
xu t kh u vì thông qua phát tri n xu t kh u thư ng em l i l i nhu n
cao hơn cho doanh nghi p.
Như ã phân tích trên, phát tri n xu t kh u thành công Chính
ph các qu c gia cũng như t ng doanh nghi p ph i tích c c y m nh
các ho t ng XTXK. ng th i, bên c nh s gia tăng kh i lư ng hàng
hoá xu t kh u, danh m c các hàng hoá xu t kh u cũng tăng lên nhanh
chóng, cơ c u hàng hoá xu t kh u không ng ng bi n ng do s phát
tri n m nh m c a khoa h c - công ngh và nhu c u c a con ngư i
ngày càng a d ng. Vì th , chu kỳ s ng c a s n ph m ngày càng ng n
l i nên nh hư ng tr c ti p n xu t kh u c a t ng doanh nghi p, c a
qu c gia cũng như toàn th gi i. i u này khi n cho ho t ng XTXK,
c bi t là XTXK c a Chính ph thư ng xuyên ph i có s i u ch nh
v các hình th c ti n hành, chi n lư c hành ng cho phù h p.
1.1.4.4. Nhân t con ngư i và kh năng t ch c ho t ng
XTXK c a Chính ph
ây là nhân t có nh hư ng tr c ti p t i ho t ng XTXK. S
nh hư ng này ư c xem xét trên các giác như: s nh hư ng c a
ngư i tiêu dùng, s nh hư ng c a ngư i làm công tác xúc ti n xu t
kh u và s nh hư ng các nhà ho ch nh chính sách, chi n lư c xu t
kh u và XTXK.
Th nh t, s hi u bi t và thi n chí c a ngư i tiêu dùng iv i
XTXK làm cho ho t ng XTXK ư c d dàng ch p nh n và tr nên
có hi u qu hơn.
Th hai, các cán b làm công tác XTXK có trình chuyên môn
nghi p v , ngo i ng và năng l c qu n lý, t ch c ho t ng XTXK s
góp ph n quan tr ng vào s thành công và tính hi u qu c a ho t ng
XTXK. H c n ph i là nh ng ngư i có kh năng n m b t, x lý thông
41. 41
tin th trư ng; thi t l p quan h t t v i khách hàng và các t ch c
XTXK khác trong và ngoài nư c, ng th i có kh năng m ra cơ h i
cho các doanh nghi p có th ti p c n và s d ng các d ch v XTXK.
Th ba, s úng n, phù h p c a chính sách, chi n lư c XTXK
và chi n lư c xu t kh u c a qu c gia ph n l n ph thu c vào quan
i m c a các nhà ho ch nh ra chúng. Các nhà ho ch nh chính sách,
chi n lư c ó ph i có ki n th c và s hi u bi t sâu r ng v xu t kh u
và XTXK cũng như ph i có t m nhìn dài h n, toàn di n s làm cho kh
năng thành công c a ho t ông XTXK l n hơn và ngư c l i.
1.1.4.5. S phát tri n c a khoa h c công ngh và các phương
ti n truy n thông
th c hi n và phát tri n t t ho t ng XTXK, các t ch c
XTXK ph i s d ng công ngh phù h p. Th c t ã ch ng minh, s
phát tri n c a khoa h c công ngh t o ti n quan tr ng cho vi c nâng
cao ch t lư ng và hi u qu c a ho t ng XTXK. C th là, s phát
tri n ngày càng m nh m c a công ngh thông tin, các phương ti n phát
thanh, truy n hình, báo chí, … làm cho ho t ng XTXK có cơ h i phát
tri n l n hơn, t hi u qu cao hơn c v m t không gian, th i gian và
ch t lư ng. Nh ng công ngh và phương t n hi n i ó ngày càng
ư c ng d ng nhi u hơn và tr nên ph bi n trong ho t ng XTXK,
c bi t là ho t ng thu th p, x lý thông tin và qu ng bá.
1.1.4.6. Kh năng tài chính dành cho ho t ng XTXK
Th c hi n các ho t ng XTXK c n có nh ng kho n chi phí nh t
nh. Trong nhi u trư ng h p nh ng kho n chi phí ó có th tương i
l n vì thông thư ng các ho t ng XTXK ư c t ch c nhi u nơi
trong và ngoài nư c và theo nhi u hình th c khác nhau. Kh năng cung
c p tài chính nh hư ng tr c ti p t i quy mô, phương th c công ngh
42. 42
th c hi n ho t ng XTXK. Nhìn chung, ngân sách dành cho ho t ng
XTXK càng l n thì quy mô, ch t lư ng và kh năng thành công c a nó
càng cao. Tuy v y, không ph i trong t t c m i trư ng h p ho t ng
XTXK u t hi u qu cao do có ngu n tài chính l n b i vì trên th c
t ho t ng XTXK còn ch u s nh hư ng b i r t nhi u nhân t khác
như: i ngũ nhân l c, kh năng t ch c, môi trư ng qu c t , … Do ó,
ho t ng XTXK th c s có hi u qu Chính ph c n ph i có s tính
toán h p lý gi a chi ngân sách và l i ích do nó em l i cho phát tri n
xu t kh u c a doanh nghi p và c a t nư c nói chung.
1.2 VAI TRÒ C A HO T NG XÚC TI N XU T KH U C A
CHÍNH PH
Trong b i c nh h i nh p kinh t qu c t hi n nay v i môi trư ng
thương m i thay i theo hư ng t do hơn và c nh tranh gay g t hơn
òi h i Chính ph các qu c gia ph i có nhi u n l c i u ch nh, hoàn
thi n chính sách cho phù h p v i i u ki n qu c t m i và các cam k t
h i nh p, c bi t là i v i các nư c ang phát tri n. Trong ó, vi c
i u ch nh và i m i chính sách phát tri n quan h thương m i qu c
t , c th là thúc y xu t kh u ư c Chính ph các qu c gia ang
trong quá trình công nghi p hoá t nư c như Vi t Nam h t s c quan
tâm. M t trong s nh ng n i dung i m i tr ng tâm trong chính sách
thúc y xu t kh u c a các qu c gia là tăng cư ng các bi n pháp xúc
ti n thương m i qu c t , trư c h t là ho t ng XTXK c a Chính ph .
V i i u ki n hi n nay, vai trò c a ho t ng XTXK c a Chính ph có
th ư c khái quát như sau:
43. 43
1.2.1 Ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph t o i u
ki n cho s n xu t trong nư c phát tri n, khai thác t t
hơn nh ng l i th c a t nư c
Ho t ng XTXK nói chung và XTXK c a Chính ph nói riêng
có nh ng óng góp quan tr ng vào s phát tri n c a xu t kh u c a t
nư c. Thông qua các ho t ng c th như cung c p thông tin th
trư ng; kh o sát, nghiên c u th trư ng; t ch c h i ch , tri n lãm; xây
d ng chi n lư c xu t kh u, … s t o i u ki n cho vi c th c hi n ho t
ng xu t kh u phù h p v i nhu c u th trư ng, v i kh năng, l i th
c a doanh nghi p cũng như c a ngành và c a qu c gia. Do ó, ho t
ng xu t kh u có kh năng phát tri n b n v ng hơn. n lư t nó, ho t
ng xu t kh u phát tri n s t o ng l c cho s n xu t trong nư c phát
tri n, chuy n d ch cơ c u thiên v các ngành có l i th thông qua m
r ng th trư ng u ra và tăng cư ng ngu n l c tài chính.
Trên th c t , ngu n thu ngo i t t xu t kh u ư c ánh giá là
m t trong nh ng ngu n v n quan tr ng nh t ph c v cho vi c im i
c ng ngh , thu mua nguyên li u s n xu t và tr n nư c ngoài m t cách
ch ng i v i m i qu c gia. Chính vì v y, thúc y xu t kh u ư c
Chính ph các qu c gia chú tr ng th c hi n, c bi t là các nư c ang
phát tri n như Vi t Nam.
1.2. 2 Ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph góp ph n
gi m thi u r i ro và m ra i u ki n thu n l i cho ho t
ng xu t kh u phát tri n khai thác có hi u qu l i th
c nh tranh c a qu c gia
44. 44
N m v ng thông tin th trư ng, tìm ư c i tác phù h p, s n
ph m ư c khách hàng am hi u, … là nh ng y u t quan tr ng làm
gi m r i ro i v i doanh nghi p khi ti n hành ho t ng s n xu t kinh
doanh nói chung, ho t ng xu t kh u nói riêng. Thông qua ho t ng
XTXK c a Chính ph (cung c p thông tin thương m i, tuyên truy n
xu t kh u; h tr kh o sát, nghiên c u th trư ng; …) s giúp doanh
nghi p thu th p ư c thông tin th trư ng m t cách y , c p nh t và
k p th i hơn. ng th i, doanh nghi p có th d dàng hơn trong vi c
tìm ki m và ti p c n i tác khi tham gia các kỳ h i ch , tri n lãm, c
th là h i ch , tri n lãm qu c t dư i s h tr , t o i u ki n c a Chính
ph (ch ng h n như gi i thi u, h tr v th t c và kinh phí tham gia).
M t khác, khách hàng s nhanh chóng am hi u v s n ph m và doanh
nghi p hơn khi h tham gia h i ch , tri n lãm và gi i thi u s n ph m
t i phòng trưng bày c a các i di n thương m i c a Chính ph nư c
ngoài.
1.2. 3 Ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph góp ph n
gây d ng và khuy ch trương hình nh c a s n ph m
hàng hoá, d ch v và c a qu c gia trên th trư ng th
gi i
Hình nh c a s n ph m hàng hoá, d ch v và c a qu c gia có th
ư c gây d ng và qu ng bá qua các ho t ng trưng bày, gi i thi u,
tuyên truy n tr c ti p qua h i ch , tri n lãm, phòng trưng bày, trung
tâm thương m i ho c qua các phương ti n thông tin i chúng như
internet, truy n hình, báo, t p chí, … ng th i, chính s phát tri n
thành công c a ho t ng xu t kh u t ng m t hàng, nhóm m t hàng do
duy trì, nâng cao kh năng c nh tranh, m r ng th trư ng và nh ng
thành t u cao trong phát tri n kinh t - xã h i c a qu c gia cũng góp
45. 45
ph n tích c c vào vi c t o l p và khuy ch trương hình nh c a hàng
hoá, ngành và c a qu c gia trên th trư ng th gi i.
1.2. 4. Ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph góp ph n
m r ng quan h h p tác kinh t nói chung và th
trư ng xu t kh u nói riêng cho t nư c
Như ã phân tích các m c 1.2.1.1 và 1.2.1.2, ho t ng XTXK
c a Chính ph t o i u ki n cho xu t kh u phát tri n m t cách có hi u
qu , v a khai thác t t hơn l i th c a t nư c, tăng quy mô xu t kh u,
v a có th m r ng th trư ng d a trên ngu n thông tin y ,c p
nh t, chính xác do các t ch c XTXK cung c p. ng th i, th c hi n
t t ho t ng XTXK c a Chính ph cũng góp ph n t o ra môi trư ng
kinh doanh thương m i thu n l i (v cơ s h t ng như xây d ng sàn
giao d ch tr c ti p ho c thương m i i n t ; các trung tâm h i ch , tri n
lãm t m c qu c gia và qu c t ; t o khung pháp lý thu n l i thông qua
ký k t các hi p nh thương m i song phương và a phương,…) cho
các ho t ng thương m i qu c t nói chung và ho t ng xu t kh u
c a qu c gia nói riêng phát tri n.
S phát tri n thành công các ho t ng thương m i qu c t , c
bi t là ho t ng xu t kh u s có nh ng óng góp quan tr ng (t o lòng
tin và n n t ng phát tri n) cho vi c m r ng quan h h p tác kinh t i
ngo i c a qu c gia như: quan h h p tác u tư nư c ngoài, h p tác
qu c t v khoa h c và công ngh ,… i u này có th ư c minh ch ng
b ng trư ng h p Nh t B n nh ng năm 1950 – 1970, Hàn Qu c trong
giai o n 1970 - u nh ng năm 1990 và Trung Qu c ngày nay [41].
Ngoài ra, vi c Chính ph u tư phát tri n cơ s h t ng (xây
d ng sàn và trung tâm giao d ch, m ng thông tin i n t , …) và khuy n
46. 46
khích các doanh nghi p u tư ng công ngh thông tin phát tri n
thương m i i n t trong i u ki n hi n nay s giúp doanh nghi p ti p
c n khách hàng và nhà cung c p ti n l i và d dàng n m b t cơ h i kinh
doanh hơn. ng th i, vi c i m i ng d ng công ngh cao trong kinh
doanh cũng là m t y u t giúp doanh nghi p kh ng nh uy tín và v th
trên th trư ng. ây là m t trong nh ng n i dung xúc ti n xu t kh u
quan tr ng ư c Chính ph và c ng ng doanh nghi p Vi t Nam quan
tâm th c hi n.
Bên c nh nh ng ho t ng xúc ti n xu t kh u k trên góp ph n
tích c c cho s phát tri n xu t kh u cũng như phát tri n kinh t t
nư c, còn ph i k n vai trò c a vi c u tư xây d ng, phát tri n
thương hi u trong i u ki n h i nh p hi n nay. Thương hi u s giúp
chúng ta d dàng kh ng nh v th c nh tranh hơn, ng th i có th
gi m thi u nh ng tranh ch p thương m i và nâng cao ư c hi u qu
kinh t trong các h p ng kinh doanh thương m i do h n ch ư c
ph n l i nhu n chia s v i bên trung gian khi ph i mư n uy tín, thương
hi u c a h th c hi n các giao d ch.
1.3. HO T NG XÚC TI N XU T KH U C A CHÍNH PH
M T S NƯ C TRÊN TH GI I VÀ KINH NGHI M I
V I VI T NAM
Cho n nay, th c ti n ã ch ng minh r ng, thành công trong
th c hi n chính sách hư ng v xu t kh u ã có nh ng óng góp áng
k cho s tăng trư ng và phát tri n kinh t nhi u qu c gia, ch ng h n
như Nh t B n, Hàn Qu c, Thái Lan, Trung Qu c,... Trong ó, vai trò
c a ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph luôn ư c phát huy
th c hi n m c tiêu phát tri n xu t kh u. Lu n án l a ch n nghiên c u
th c ti n ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph Nh t B n, Hàn
47. 47
Qu c, Thái Lan và Trung Qu c, t ó rút ra bài h c kinh nghi m cho
Vi t Nam xu t phát t nh ng lý do sau: Th nh t, ây là nh ng nư c
ư c ánh giá là có hàm lư ng xu t kh u l n sang th trư ng EU [71].
Th hai, Nh t B n và Hàn Qu c là nh ng nư c ã t ư c thành công
l n trong chính sách hư ng v xu t kh u, hi n nay Thái Lan và trung
Qu c là hai nư c láng gi ng có nhi u i m tương ng vói Vi t Nam
cũng ang r t thành công trong thúc y xu t kh u.
1.3.1 Ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph Nh t B n
1.3.1.1 Khái quát v ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính
ph Nh t B n
T nh ng năm 1950, khi Chính ph Nh t B n không còn c
quy n ngo i thương v i xu t phát i m n n kinh t sau chi n tranh tr i
qua th i kỳ kh ng ho ng nghiêm tr ng, thi u ngo i t , Nh t B n tri n
khai th c hi n các bi n pháp tích c c khôi ph c các ho t ng s n
xu t - kinh doanh. M t trong nh ng công vi c u tiên Chính ph Nh t
B n dành s quan tâm là xu t kh u và xúc ti n xu t kh u. Hàng lo t các
Lu t ra i nh m xây d ng h th ng pháp lý cho các ho t ng xúc ti n
thương m i nói chung và xúc ti n xu t kh u nói riêng. Trong ó ph i k
n các Lu t tiêu bi u như: Lu t ki m soát ngo i thương (1949), Lu t
B o hi m tín d ng (1950), Lu t thu c bi t (1953), Lu t m u mã
hàng xu t kh u (1958),… Sau ó, hàng lo t các t ch c xúc ti n xu t
kh u ư c thành l p như: Ngân hàng xu t kh u Nh t B n (1950), Vi n
Nghiên c u Ngo i thương (1951), H i ch tri n lãm qu c t (1952) và
năm 1958 t ch c Ngo i thương Nh t B n - JETRO ra i t s sáp
nh p m t s cơ quan xúc ti n và n m trong B Công nghi p và Thương
m i Nh t B n (MITI). Cùng v i s phát tri n c a h th ng các cơ quan
48. 48
xúc ti n, cơ ch qu n lý v xúc ti n xu t kh u t ng bư c ư c hình
thành. Các ch c năng qu n lý h i ch , nghiên c u, hư ng d n ti p c n
th trư ng ư c b trí trong nhi u b ph n khác nhau c a MITI trư c
năm 1952. n năm 1953, MITI cho t ch c l i thành m t b ph n g i
là T h p tác kinh t tr c thu c C c Thương m i MITI. B ph n này
tương ương c p Phòng c a B Thương m i theo cơ c u c a Vi t Nam.
Năm 1958, Phòng này ư c t ch c và xây d ng l i m c tương
ương v i c p V và năm 1962 ư c chính th c g i là V xúc ti n xu t
kh u. Năm 1964, V này tr thành C c xúc ti n thương m i và ngày
nay là m t b ph n n m trong MITI v i ch c năng xúc ti n thương m i.
Dư i C c xúc ti n thương m i là các cơ quan xúc ti n thương m i tr c
thu c JETRO và MIPRO (xúc ti n nh p kh u) ư c phát tri n và m
r ng v quy mô, ng b và t ch t i a. Ngoài các t ch c Chính
ph , còn có các t ch c xúc ti n xu t kh u phi Chính ph ư c pháp
lu t Nh t B n cho phép thành l p [41].
Nhóm th nh t g m năm liên minh các doanh nghi p và các t
ch c kinh t Nh t B n. ây là các t ch c phi l i nhu n, ho t ng d a
trên cơ s l phí h i viên và có nh hư ng chính tr v i quy mô l n,
bao g m c Vi n Nghiên c u các Qu h p tác Phát tri n v i ch c năng
v n ng hàng lang cho Chính ph và u tranh gây nh hư ng trong
vi c nh hư ng chính sách nh m b o v quy n l i cho các doanh
nghi p.
Nhóm th hai là Phòng Thương m i và Công nghi p và các Hi p
h i ngành hàng ho t ng trên cơ s phí h i viên và d ch v i di n
quy n l i cho các doanh nghi p.
49. 49
Ngoài ra, Chính ph Nh t còn thành l p nhi u cơ quan h p tác
qu c t có liên quan n xúc ti n xu t kh u như JICA, JAIPO,
OCSIDI,… tr c thu c B Ngo i giao và các B khác.
Như v y, Nh t B n t n t i hai h th ng các cơ quan xúc ti n,
m t thu c Chính ph và m t thu c h th ng Phi Chính ph . S khác
bi t ch y u gi a hai nhóm này cơ c u ngu n kinh phí ho t ng. Ch c
năng c a c hai h th ng xúc ti n này là giúp các doanh nghi p y
m nh ho t ng xu t nh p kh u. Tuy có t n t i nhi u lo i hình xúc ti n
thương m i như trên, song ph i k n vai trò u tàu quan tr ng c a h
th ng xúc ti n thương m i Chính ph Nh t B n. H th ng xúc ti n
thương m i Chính ph Nh t B n có ch c năng xây d ng quan h kinh
t , thương m i v i nư c ngoài và thúc y quan h thương m i qu c t
c a Nh t B n phát tri n. C th là, v ho t ng xúc ti n xu t kh u,
JETRO là t ch c phát tri n y nh t v i ch c năng ch y u là th c
hi n các ho t ng xúc ti n xu t kh u, trên cơ s sáp nh p Vi n Nghiên
c u Ngo i thương, Cơ quan Tri n lãm, sau ó thành l p các văn phòng
i di n nư c ngoài. T i nay, JETRO ã có thêm các b ph n nghi p
v như phòng giao d ch, phòng phát tri n thương m i, các trung tâm h
tr doanh nghi p, b ph n i u ph i văn phòng nư c ngoài,…
1.3.1.2 Các ho t ng ch y u c a T ch c Ngo i thương
Nh t B n (JETRO)
Ch c năng ch y u c a JETRO [41] ư c hình thành như sau:
• Trung tâm thông tin nghiên c u ti m năng xu t kh u c a Nh t
B n và khuy ch trương ti m năng ó, cung c p nh ng thông tin nghiên
c u t th trư ng nư c ngoài cho các doanh nghi p.
50. 50
• Phòng qu n lý các văn phòng i di n nư c ngoài ch u
trách nhi m ho ch nh vi c m c a các văn phòng nư c ngoài, ch
o ho t ng nghi p v c a các văn phòng và qu n lý an ninh iv i
các nhân viên Nh t B n nư c ngoài.
Trong ó, các văn phòng nư c ngoài c a JETRO ho t ng
dư i s ch o c a phòng qu n lý trong nư c th c hi n ba nhi m v
chính:
- Thông tin nghiên c u th trư ng nư c s t i.
- Khuy ch trương ti m năng xu t kh u c a Nh t B n và thông tin
nghiên c u th trư ng trong nư c s t i.
- M r ng h p tác v i nư c s t i trong công tác xúc ti n thương
m i.
+ Phòng h i ch tri n lãm chuyên t ch c h i ch và tri n lãm t i
Nh t B n và tham gia h i ch tri n lãm nư c ngoài.
+ Phòng phát tri n thương m i không ph i làm ch c năng ưa
ón các oàn, mà là xây d ng và th c hi n các d án phát tri n như
ào t o nhân l c, trao i chuyên gia, phát tri n m t hàng xu t kh u,…
+ Các phòng còn l i ư c thành l p ph thu c vào nhu c u th c
t và ngân sách cho phép. Các phòng nghi p v l p k ho ch công tác
hàng năm và i u ph i các ho t ng c a các phòng trong JETRO, t
ch c thu th p và x lý thông .
M c tiêu ho t ng ch y u c a các phòng thu c JETRO là xác
nh nhu c u c a ngư i tiêu dùng, thu th p và x lý ý ki n c a ngư i
tiêu dùng b ng hình th c phát phi u i u tra thăm dò ý ki n v hàng
hoá, giám sát ph n ng và hành ng ti p theo c a ngư i tiêu dùng
có nh ng c i ti n phù h p nh m tho mãn nhu c u c a ngư i tiêu dùng.
51. 51
Trong th i gian g n ây, JETRO ã tham gia th c hi n m t
chương trình t ng h p v h p tác k thu t trong lĩnh v c xúc ti n xu t
kh u v i m t s nư c thành viên c a ASEAN. Chương trình này bao
g m các ho t ng khác nhau như hư ng d n các doanh nghi p trong
vi c qu n lý, xu t kh u, ng d ng công ngh thích h p, cung c p thông
tin thương m i, c i ti n s n ph m, các bi n pháp xúc ti n xu t kh u c
th có liên quan n các tri n lãm thương m i Nh t B n, c i ti n các
k thu t qu ng cáo, hư ng d n ki m tra ch t lư ng, và t ch c các oàn
xúc ti n bán hàng và u tư Nh t. Nh ng ho t ng này ã di n ra r t
thành công
i v i Vi t Nam, JETRO ã m hai văn phòng i di n t i Hà
N i (tháng 10/1993) và t i Thành ph H Chí Minh (tháng 10/2000).
Hi n nay, JETRO ã và ang ph i h p v i các cơ quan Chính ph Vi t
Nam và kh i doanh nghi p ti n hành nhi u ho t ng nh m m r ng
giao lưu thương m i và u tư gi a hai nư c. Các ho t ng ch y u
c a JETRO bao g m xúc ti n xu t kh u hàng hóa Vi t Nam sang Nh t
B n, h tr u tư tr c ti p c a Nh t B n vào Vi t Nam và h tr quá
trình hình thành n n kinh t th trư ng c a Vi t Nam. Các hình th c
ho t ng ch y u c a JETRO i v i Vi t Nam bao g m:
− Cung c p thông tin v khách hàng Nh t B n và gi i thi u hàng
Vi t Nam cho khách hàng Nh t B n thông qua m ng trên trang Web
c a JETRO.
− Trao i nhân s : Phái c các chuyên gia chuyên ngành sang
Vi t Nam tr c ti p tư v n, ào t o t i ch . Vi t Nam c a các cán b
qu n lý, k thu t sang thăm quan h c t p t i Nh t B n.
52. 52
− T ch c và tham gia các h i th o chuyên t i Vi t Nam, cung
c p thông tin th trư ng và xu hư ng tiêu dùng t i Nh t B n i v i các
m t hàng xu t kh u Vi t Nam.
− T ch c h i ch tri n lãm xúc ti n xu t kh u t i Vi t Nam.
− M i i di n c a các doanh nghi p Vi t Nam tham gia Chương
trình Nghiên c u xu t kh u sang Nh t B n. Giúp ào t o k năng xúc
ti n thương m i cho các cán b làm công tác xúc ti n thương m i c a
Vi t Nam.
− Giúp và h tr các nhà làm công tác xu t kh u c a Vi t Nam
tham gia các tri n lãm t i Nh t B n.
1.3.2 Ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph Hàn Qu c
1.3.2.1 Nh ng bi n pháp chính sách XTXK c a Chính ph
Hàn Qu c:
Nh ng năm gi a th p k 60 ã ánh d u m t bư c ngo t trong
l ch s kinh t Hàn Qu c. Tri t lý t do hoá ã ư c áp d ng trong vi c
c i cách chính sách, c th :
- Nh ng bi n pháp chính sách kinh t vĩ mô bao g m các bi n
pháp chính sách t giá h i oái, t do hoá thương m i, khuy n khích
u tư tr c ti p nư c ngoài...
C i cách u tiên Chính ph Hàn Qu c th c hi n là “th c t hoá”
t giá h i oái (phá giá ng Won t i 50% so v i m c t giá ư c xác
nh quá cao trong th i kỳ trư c). Ti p theo là c i cách v tài chính
nh m tăng lãi su t ti n g i chính th c t 11% lên 30% trong năm 1965.
Năm 1967, các nhà ho ch nh chính sách ưa ra cái g i là h th ng
danh m c không c n c p gi y phép nh p kh u, ây là m t bư c ti n l n
hư ng t i m t ch t do thương m i [41].
53. 53
Trong th i gian trên, Chính ph Hàn Qu c cũng ã b t u
khuy n khích thu hút u tư tr c ti p nư c ngoài nh m phát tri n s n
xu t và thúc y xu t kh u. Bên c nh ó, c i cách v giá c ã ư c
th c hi n huy ng ti n ti t ki m trong nư c và y m nh ho t ng
xu t kh u.
- Nh ng khuy n khích v m t th ch , t ch c:
+ Ban hành Lu t xúc ti n các ngành công nghi p xu t kh u, ví d
như vi c ban hành Lu t xúc ti n ngành công nghi p i n t năm 1969;
+ Hình thành lên T ch c xúc ti n Thương m i và u tư Hàn
Qu c - KOTRA năm 1962.
- Nh ng khuy n khích khác:
Ngoài các bi n pháp trên, Chính ph Hàn Qu c còn áp d ng các
bi n pháp khác như k t h p xu t nh p kh u, h th ng bù p hao h t và
th m chí c tr c p xu t kh u tr c ti p... y m nh xu t kh u.
1.3.2.2 T ch c xúc ti n thương m i Hàn Qu c – KOTRA
th c hi n chi n lư c thúc y xu t kh u, T ch c XTTM c a
Hàn Qu c (KOTRA) ã ư c thành l p năm 1962 h tr các nhà
xu t kh u Hàn Qu c v thông tin và nghiên c u th trư ng nư c ngoài,
tìm ki m các cơ h i thương m i và xúc ti n s n ph m Hàn Qu c th
trư ng nư c ngoài.
KOTRA có hai ch c năng chính là Xúc ti n thương m i và Xúc
ti n u tư. Các ho t ng c th c a KOTRA [41] là :
- Ti n hành các ho t ng xúc ti n thương m i: Xác nh nh ng
cơ h i th trư ng m i, t ch c các h i ngh , h i th o, các cu c ti p xúc
gi a gi i doanh nhân Hàn Qu c v i các nhà cung c p và khách hàng
nư c ngoài, t ch c các oàn công tác thương m i nư c ngoài.
54. 54
- Ti n hành các ho t ng nghiên c u th trư ng nư c ngoài,
th c hi n các chương trình nghiên c u phát tri n công nghi p và phát
tri n s n ph m m i, c bi t là các chương trình phát tri n th trư ng
chi n lư c .
- T ch c và tham gia các h i ch , tri n lãm thương m i qu c t .
- Cung c p “d ch v toàn c u hoá” h tr các doanh nghi p v a
và nh phát tri n th trư ng xu t kh u.
- Nghiên c u nh ng xu hư ng phát tri n chính c a kinh t ,
thương m i qu c t và nh ng v n liên quan.
- Duy trì các m i quan h h p tác v i các t ch c qu c t và các
t ch c ngo i thương các nư c
- Ti n hành các ho t ng xúc ti n u tư thông qua vi c t ch c
các h i ngh , h i th o, xu t b n n ph m, các oàn kh o sát, các cu c
tri n lãm và các trung tâm thông tin u tư t i các Trung tâm thương
m i Hàn Qu c nư c ngoài.
- Cung c p d ch v thông tin thương m i qua h th ng m ng toàn
c u n i k t v i KOTRA ho c các văn phòng KOTRA nư c ngoài và
qua h th ng m ng KOTRA NET.
- Xu t b n và phát hành các n ph m v thương m i và s n ph m
- Cung c p d ch v tư v n, tham v n và d ch v thư vi n
- i u hành ho t ng c a 101 Trung tâm Thương m i H i ngo i
Hàn Qu c 76 qu c gia khác nhau (trong ó có Vi t Nam) và 12 Trung
tâm thương m i n i a.
- Cung c p d ch v h tr marketing cho các doanh nghi p v a
và nh trong nư c ti p c n thương m i i n t và xây d ng các trang
Web.
55. 55
- Duy trì Trung tâm d ch v u tư Hàn Qu c (KISC), m t văn
phòng ph i h p gi a KOTRA, các quan ch c chính ph , các chuyên gia
v lu t pháp và kinh t như là nơi cung c p d ch v m t c a cho các
nhà u tư tr c ti p nư c ngoài.
1.3.3 Ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph Thái Lan
Cho n nay, ho t ng XTXK c a Chính ph Thái Lan ch y u
ư c th c hi n b i C c Xúc tiên Xu t kh u Thái Lan (DEP). T ch c
này ư c thành l p năm 1952 v i nhi m v tr ng tâm là h tr cho s
phát tri n xu t kh u c a Thái Lan. Các ho t ng ch y u c a DEP [41]
và [42] bao g m:
- D ch v thông tin thương m i:
+ Cung c p các thông tin v th trư ng, v s n ph m, v khách
hàng nh p kh u cho các doanh nghi p theo yêu c u;
+ Cung c p các s li u th ng kê thương m i trên m ng;
+ Xây d ng m c tin nhanh v xu t kh u trên m ng;
+ Xây d ng các trang Web thương m i.
- Phát tri n ngu n nhân l c cho xu t kh u:
+ T ch c các cu c h i th o v thương m i qu c t cho các quan
ch c Chính ph và gi i kinh doanh tư nhân.
+ M các l p ào t o cơ b n và nâng cao v xu t kh u, v phát
tri n s n ph m, phát tri n th trư ng cho các i tư ng liên
quan
+ Thuê i ngũ cán b gi ng d y là các chuyên gia gi i c
trong nư c và nư c ngoài tham gia các chương trình ào t o.
- Phát tri n s n ph m xu t kh u:
56. 56
+ T ch c các cu c thi và trao ph n thư ng v thi t k m u mã,
bao bì, óng gói s n ph m.
+ Tư v n thi t k m u mã s n ph m.
+ T ch c các phòng trưng bày gi i thi u s n ph m m i, c p nh t
các thông tin v xu th phát tri n s n ph m.
+ Xây dưng h sơ các nhà thi t k , phát tri n s n ph m...
- Các d ch v xúc ti n xu t kh u chuyên môn:
+ T ch c các h i ch thương m i trong nư c và tham gia vào
các h i ch thương m i nư c ngoài.
+ M i các oàn nư c ngoài vào tham quan và mua hàng.
+ T ch c cho các oàn ra nư c ngoài kh o sát và bán hàng.
+ Ti n hành các ho t ng tuyên truy n qu ng cáo nh m m c
tiêu xu t kh u.
+ Là c u n i gi a các nhà xu t kh u và khách hàng nư c ngoài.
Kinh phí ho t ng c a DEP ư c hình thành t các ngu n sau:
- Ngân sách Nhà nư c và qu óng góp c a khu v c tư nhân.
Hàng năm DEP ư c phân b m t kho n kinh phí nh t nh t ngân
sách Nhà nư c cho s v n hành c a cơ quan DEP.
1.3.4. Ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Chính ph Trung Qu c
Trung Qu c là m t trong nh ng qu c gia trên th gi i s m thành
l p t ch c XTTM qu c t . H i ng XTTM qu c t Trung Qu c
(China Council for Promotion International Trade – CCPIT) ư c
thành l p năm 1952. Khi m i thành l p, CCPIT ch có vai trò làm u
m i giao lưu kinh t gi a Trung Qu c v i các nư c chưa có quan h
ngo i giao. Hi n nay, ch c năng l n nh t c a CCPIT là th c hi n các
ho t ng XTTM qu c t , c bi t là xúc ti n xu t kh u.
57. 57
Cho n nay, CCPIT là t ch c XTTM qu c t l n nh t và quan
tr ng nh t c a Trung Qu c. M c tiêu ho t ng c a t ch c này là i u
hành và thúc y ho t ng xu t – nh p kh u, u tư nư c ngoài, h p
tác v chuy n giao công ngh , tăng cư ng s giao lưu, h p tác gi a
Trung Qu c v i các qu c gia trên th gi i.
Kinh phí ho t ng c a CCPIT ư c hình thành t hai ngu n:
Ngân sách Nhà nư c và ngu n do các doanh nghi p óng góp phí h i
viên hàng năm thông qua Phòng Thương m i qu c t - m t t ch c
thành viên c a CCPIT ư c thành l p năm 1988.
Ch c năng chính c a CCPIT là cung c p thông tin thương m i và
u tư cho các doanh nghi p, t ch c cho các doanh nghi p tham gia
h i ch , tri n lãm qu c t . Bên c nh ó, t ch c này còn tham gia vào
ho t ng tr ng tài qu c t .
Cơ c u t ch c c a CCPIT [28] bao g m các b ph n ch y u
như sau:
Th nh t, Phòng Thương m i qu c t Trung Qu c có ch c năng
h tr , thúc y ho t ng thương m i qu c t , thông qua vi c cung c p
thông tin, tư v n pháp lu t, t ch c h i ch , tri n lãm qu c t , …
Th hai, Ban Thông tin kinh t có nhi m v nghiên c u v các
ho t ng kinh t t i Trung Qu c và nư c ngoài; thu th p, x lý và
cung c p thông tin v thương m i qu c t , h p tác v khoa h c công
ngh ; cung c p các d ch v tư v n cho các doanh nghi p Trung Qu c và
doanh nghi p nư c ngoài, xu t b n các n ph m v thương m i; t ch c
giao d ch àm phán và làm môi gi i v h p tác kinh t , thương m i
gi a Trung Qu c và các nư c trên th gi i.
Th ba, Ban H p tác qu c t có nhi m v chính là duy trì và phát
tri n quan h v i các c ng ng kinh doanh trên th gi i, c bi t là v i