Mais conteúdo relacionado
Semelhante a iChange: Mensen veranderen (20)
Mais de communicatieonline (20)
iChange: Mensen veranderen
- 3. Mensen Veranderen
Inhoud
1. Samenvatting kleurentheorie
3. Een blik op het individuele niveau
5. Wat gebeurt er als mensen veranderen?
7. Een blik op veranderen en stabiliteit
© Twynstra Gudde | VU 12 juni 2012 3
- 5. Mensen Veranderen
Geeldrukdenken
Aannames Idealen
AanpassenAkkoordAchterbanActorAfdwingenAftredenAgendaAlliantie
Er verandert iets als je belangen bij elkaar - Democratische samenleving
BeslisserBesluitenCoalitieComitéCompromisConclaafDepolitiseren
brengt - Poldermodel van politieke coalities
- van de sleutelfiguren - Haalbare oplossing
DraagvlakDubbelrolGezichtsverliesIntentieMachtMandaatMedestaander
- in een onderhandelings- en lobbyproces
- om een consensus te vormen (win-win)
OnderhandelingPartijPersPersberichtPettenprobleemPoliticusPolitiseren
Schaduwkanten
PressurecookerProcedureProcesontwerpPubliekSpelregelStakeholder
Condities:
- Achter gesloten deuren - Oppervlakkig geel: achterkamertjesgedoe, de
StatusTegenstanderTijdsdrukUittredenVerklaringVervlechtenVrijheids-
- Sense of urgency sterkste wint
- Valkuilen: luchtfietsen, loose-loose strijd,
graadWantrouwenWinwinAanpassenAkkoordAchterbanActorAfdwingen
Motto: veranderen is een machtspel onbetrouwbaarheid
AftredenAgendaAlliantieBeslisserBesluitenCoalitieComitéCompromis
Traject - Allergieën: ideologen, details, gezichtsverlies
Interventies:
ConclaafDepolitiserenDraagvlakDubbelrolGezichtsverliesIntentieMacht-
- Mediatie, alliantievorming, stemsessies
Veranderaar
MandaatMedestaanderOnderhandelingPartijPersPersberichtPettenpro-
- Topstructurering, beleidsvorming
Diagnosebrillen: Veranderaar: procesregisseur die zijn macht inzet
bleemPoliticusPolitiserenPressurecookerProcedureProcesontwerpPu-
- Krachtenveldanalyse, concurrentiestructuur - Politiek fingerspitzengefühl (posities en context)
- Policy windows, besluitvormingsfuik - Besturen, beschouwen en conflicten hanteren
bliekSpelregelStakeholderStatusTegenstanderTijdsdrukUittredenVer-
Beheersbaarheid: - Onafhankelijk, beheerst en met goede
- Onbekend en verschuivend resultaat netwerken
klaringVervlechtenVrijheidsgraadWantrouwenWinWinAanpassenAkkoord
- Borging via contracten en machtsbalans
AchterbanActorAfdwingenAftredenAgendaAlliantieBeslisserBesluiten
Andere actoren: afgevaardigden, achterbannen,
opinieleiders
© Twynstra Gudde | VU 12 juni 2012 5
- 6. Mensen Veranderen
Blauwdrukdenken
Aannames Idealen
ActiviteitAfbakenenAfspraakArchiverenBeheersbaarBeslisdocument
Er verandert iets als je eerst denkt en dan - Maakbare en kenbare wereld
BeslissenBesturingBevoegdheidBewakingBoeteBudgetCapaciteitCheckl
(planmatig) doet - Orde, efficiëntie en voorspelbaarheid
- onderzoek biedt objectieve antwoorden en richting - Beste concrete oplossing (harde organisatie-
-istControleDeelprojectDetaillerenDoelDoorlooptijdEfficiëntEisenFase
oplossingen worden ontworpen (stappenplan) aspecten)
- implementatie gaat planmatig en transparant
GoedkeuringHiërarchieInformatiebewakingIngangscontrolIeinrichting
Condities: Schaduwkanten
ISOKeuringKwaliteitscontroleMargesMiddelenMijlpaalOnderzoekOp-
- Toereikend sponsorschap - Oppervlakkig blauw: mechanistisch, irrationele en
-drachtgeverOpdrachtnemerPlannenPrestatieProjectProjectleiderRappor
Sense of control, objectiviteit externe aspecten negeren
- Valkuil: alles maakbaar verklaren, over mensen
-tageReductieResultaatStapTaakTaakgeledingVoortgangWeerstand
Motto: veranderen is een rationeel proces heen walsen, hired gun´ analyses
Traject - Allergie: vage toestanden, emotionaliteit,
ActiviteitAfbakenenAfspraakArchiverenBeheersbaarBeslisdocument
ingebakken onzekerheid/ ambiguïteit
Interventies:
-BeslissenBesturingBevoegdheidBewakingBoeteBudgetCapaciteitCheckl
ISO, BPR,ABC, PMW
- Strategische analyse (SWOT, portfolio´s, e.d.) Veranderaar
istControleDeelprojectDetaillerenDoelDoorlooptijdEfficiëntEisenFase
Diagnosebrillen: Veranderaar: expert, projectleider
-GoedkeuringHiërarchieInformatiebewakingIngangscontrolIeinrichting
Visgraatdiagrammen, portfolio-analyse - Inhoudelijke deskundigheid
- Structuren, organisatieconfiguraties - Analyseren, structureren, presenteren, plannen
ISOKeuringKwaliteitscontroleMargesMiddelenMijlpaalOnderzoekOp-
Beheersbaarheid: - Prestatiegericht, accuraat, zelfstandig, rechtlijnig
- Vooraf omschreven en gegarandeerd resulaat
-drachtgeverOpdrachtnemerPlannenPrestatieProjectProjectleiderRappor
Borging via ´meten = weten´, Andere actoren: opdrachtgevers, project-
monitoringssystemen medewerkers, doelgroepen, (boze) buitenwereld
-tageReductieResultaatStapTaakTaakgeledingVoortgangWeerstand
© Twynstra Gudde | VU 12 juni 2012 6
- 7. Mensen Veranderen
Rooddrukdenken
Aannames Idealen
AandachtAangenaamArboregelingAssessmentBelangstellingBeloning
Er verandert iets als je mensen op de juiste - Gemeenschap in harmonie, zorgzame
BeoordelingBetrokkenBindingBonusCollega´sCompetentieCurriculum
manier prikkelt samenleving
- mensen (situationeel) straffen en belonen - Het beste uit mensen halen, de beste ´fit´ tussen
vitaeFunctiebeschrijvingFunctionerenHeadhunterHuisstijlIdeeënbus
- mensen verleiden en het ´wij´-gevoel versterken organisatie en individu vinden
- aandacht, steun en erkenning bieden - Motiverende oplossing
JuniorKwaliteitLief-en-leed-potLoopbaanMedewerkersborrelMediorOplei-
Schaduwkanten
denOutplacementOverlegPotentiePrikkelenProfielPromotieRegelingRui-
Condities:
- Respectvolle en zorgvuldige procedures - Oppervlakkig rood: verstikkende systemen, wollen
lenSalarisSecundairevoorwaardenSeniorSfeervolSociaalStatusSteunen
- Mensen zoeken elkaar op dekengedrag, onechte aandacht
- Valkuilen: negeren van macht, zachte heel-
StimulerenStrafTalentVaklunchVerlokkenWerkklimaatWerkomgevingZorg
Motto: veranderen is een sociaal gebeuren meesters, conflictmijding
vuldigAandachtAangenaamArboregelingAssessmentBelangstellingBelo-
Traject - Allergieën: solo- of macho-gedrag, onzorg-
vuldigheid, problematiseren
Interventies:
ningBeoordelingBetrokkenBindingBonusCollega
- Personeelsinstrumenten en sociale activiteiten
Veranderaar
´sCompetentieCurriculumvitaeFunctiebeschrijvingFunctionerenHeadhunte
- Management by walking around en de zeepkist
Diagnosebrillen: Veranderaar: coachende manager, HRM- of
rHuisstijlIdeeënbusJuniorKwaliteitLief-en-leed-
- Motivatiefactoren, bronnen van weerstand communicatie-expert
- Rollen in teams, situationeel leiderschap - Mensen-mens
potLoopbaanMedewerkersborrelMediorOpleiden
Beheersbaarheid: - Motiveren, verleiden, communiceren, samen-
- Bedacht, maar niet gegarandeerd werken
OutplacementOverlegPotentiePrikkelenProfielPromotieRegelingRuilen
- HRM-systemen, goede verhoudingen, - Sociaal, betrouwbaar, geïnteresseerd
SalarisSecundairevoorwaardenSeniorSfeervolSociaalStatusSteunen
communicatie Andere actoren: smaakmakers, teambuilders,
rolmodellen, betrokkenen
StimulerenStrafTalentVaklunchVerlokkenWerkklimaatWerkomgeving
© Twynstra Gudde | VU 12 juni 2012 7
- 8. Mensen Veranderen
Groendrukdenken
Aannames Idealen
ActionlearningAflerenBetekenisBewustonbekwaamBewustwordingClinic
Er verandert iets als je mensen in leersituaties - Lerende organisatie: met iedereen, over alles,
CoachenCorporatecurriculumDebriefingDenkbeeldDidactusEffectErvaring
brengt altijd
- bewust onbekwaam maken (spiegels en vensters) - Groeien en ontdekken
EvaluatieExperimentFacilitatorFeedbackGedragGroepslerenHouding
- experimenten en exploreren van nieuwe - Oplossingen die mensen zelf vinden
mogelijkheden
KennisKennisoverdrachtLeercyclusLeerdoelLeermanagerLeermiddelLeer
- in een koerszoekend, collectief proces
Schaduwkanten
situatieLerenLerendeorganisatieMentaalmodelMotivatieOefenenOntwik-
Condities:
- (Net) genoeg veiligheid, rust en respect - Oppervlakkig groen: individueel leren los van het
kelingOpvoedingOrganisatieontwikkelingReflectieSpelSpiegelenStage
- Sense of professionalism werk, gebrek aan actie
- Valkuilen: belerend gedrag, niemand uitsluiten,
TrainerTrail-and-errorTweedehandslerenTweedeordelerenUitproberen
Motto: veranderen is leren en ontwikkelen navelstaren
UitwisselenVaardigheidVeiligheidZienswijzeActionlearningAflerenBeteke-
Traject - Allergie: politieke spelletjes, mensen met een bord
voor hun hoofd
Interventies:
nisBewustonbekwaamBewustwordingClinicCoachenCorporatecurriculum
- Feedback, coaching opleiding, gaming
Veranderaar
DebriefingDenkbeeldDidactusEffectErvaringEvaluatieExperimentFacilita-
- Organisatie-ontwikkeling, survey-feedback,
communities of practice Veranderaar: procesbegeleider die mensen steunt
torFeedbackGedragGroepslerenHoudingKennisKennisoverdrachtLeer-
Diagnosebrillen: -´reflective practitioner´ als rolmodel
- Johari window, leercurve, leerniveaus - Didactisch ontwerpen, faciliteren, spiegelen,
cyclusLeerdoelLeermanagerLeermiddelLeersituatieLerenLerendeorgani-
- Organisatie-ijsberg, systeemdenken coachen
Beheersbaarheid: - Empathie, creativiteit, nieuwsgierigheid
satieMentaalmodelMotivatieOefenenOntwikkelingOpvoedingOrganisatie-
- Geschetst, niet gegarandeerd
ontwikkelingReflectieSpelSpiegelenStage actoren: trekkers, coaches, meesters,
- Borging via voortdurende reflectie Andere TrainerTrail-and-error
deelnemers, beschermheren
© Twynstra Gudde | VU 12 juni 2012 8
- 9. Mensen Veranderen
Witdrukdenken
Aannames Idealen
AdaptiefBeeldenBelevingBetekenisgevingBewegingBewustwordenBlok-
Er verandert iets als je spontane evolutie een - Wonderlijk universum vol parallele werkelijkheden
kadeChaosComplexiteitCreativiteitCrisisDialoogDynamiekEcologie
handje helpt - Zelfsturing in netwerken dwars door organisatie-
- patroonduiding van wat mensen/ organisaties grenzen
EnergieEvolutieFeedforwardGevoelGroeiHeldenHelenIdeeënIdentiteit
beweegt - Zingeving, geëngageerde oplossingen, innovaties
- ruimte bieden voor ondernemerschap en
InnerlijkInnovatieKrachtLosmakenNatuurNon-interventieOntvouwenOpen
dynamiek
Schaduwkanten
PatroonPilotRituelenRuimteStilteStromenSymboolToevalTransformatie
- blokkades wegnemen en conflicten optimaliseren
Condities: - Oppervlakkig wit: new age uiterlijkheden,
UitdagingUitstralingVerbindingWaarnemenWilZelforganisatieZijnZinge-
- Paradoxaal adviseren ´alles is goed´
- Sense of humor - Valkuilen: oppervlakkig begrip van drijvende
vingAdaptiefBeeldenBelevingBetekenisgevingBewegingBewustworden
Motto: veranderen gaat over energie/ vitaliteit krachten, laissez-faire, medewerkers opzadelen
BlokkadeChaosComplexiteitCreativiteitCrisisDialoogDynamiekEcologie
Traject met ´zelfsturing´
- Allergieën: saaiheid, middelmaat, regels,
Interventies:
EnergieEvolutieFeedforwardGevoelGroeiHeldenHelenIdeeënIdentiteit
- Zelfsturende teams, zoekconferenties bevoogding, groepsdwang
Veranderaar
InnerlijkInnovatieKrachtLosmakenNatuurNon-interventieOntvouwenOpen
- Appreciative inquiry, open space meetings
Diagnosebrillen: Veranderaar: patroonduider die zichzelf op het spel
PatroonPilotRituelenRuimteStilteStromenSymboolToevalTransformatie
- Ontwikkelingspatronen van individuen, groepen zet
e.d. - Florerend in complexiteit, spelend met mogelijkheden
UitdagingUitstralingVerbindingWaarnemenWilZelforganisatieZijnZinge-
- Chaostheorie, megatrends, beelden van - Betekenis geven, stelling nemen, dialogiseren,
organisaties ondernemen
vingAdaptiefBeeldenBelevingBetekenisgevingBewegingBewustworden
Beheersbaarheid: - Zelfbewust, authentiek, kwetsbaar, fantasierijk,
BlokkadeChaosComplexiteitCreativiteitCrisisDialoogDynamiekEcologie
- Moeilijk voorspelbaar (maar niet stuurloos) proces eigenwijs
- Borging via zelforganisatie en kwaliteit van dialoog Andere actoren: intra-/ entrepreneurs, kiemen,
sponsors, netwerken
© Twynstra Gudde | VU 12 juni 2012 9
- 10. Mensen Veranderen
Vier praktische toepassingen
– Diagnose: meervoudig kijken naar mensen, organisaties,
vraagstukken ..., vooral als het complex is
– Strategie: situationele keus voor een kansrijke ‘kleur’ voor een
veranderaanpak. Wat past bij vraagstuk, bij organisatie, bij …
– Veranderaar: besef van eigen voorkeursstijl, aannames,
competenties, beperkingen …
– Communicatie: gemeenschappelijke taal om collectief te
praten en beslissen over veranderen zonder ‘scholenstrijd’…
© Twynstra Gudde | VU 12 juni 2012 10
- 11. Mensen Veranderen
2. Een blik op het indivduele niveau
Belangrijke motto's:
• Als mensen niet willen…………………
• Mensen willen niet veranderd worden door anderen……………
• Veranderen is voor anderen………
• Er is een sterke tendens om hetzelfde te blijven…….
• “Moeten" is een problematisch begrip
© Twynstra Gudde | VU 12 juni 2012 11
- 14. Mensen Veranderen
Zelfbeeld en gekleurd beeld door anderen
Zelfbeeld Beeld dat mensen (met andere kleur-
preferenties) van je hebben
Geeldruk - Flexibel - Onbetrouwbaar
- Sensitief - Draaikont
- Dynamisch - Met alle winden mee
Blauwdruk - Recht door zee - Rechtlijnig
- Een man, een man - Star
- Afspraak is afspraak - Inflexibel
Rooddruk - Empathisch/ invoelend - Socio
- Groepsgericht - Watje
- Sociaal - Geitenwollen sokken
Groendruk - Open - Belerend
- Reflectief - Betweter
- Ontwikkelingsgericht - Ouwehoeren
Witdruk - Zelfbewust - Eigenwijs
- Spiritueel - Onaangepast
- Holistisch - Wereldvreemd
© Twynstra Gudde | VU 12 juni 2012 14
- 15. Mensen Veranderen
3. Wat gebeurt er als mensen veranderen?
Trans Theoretical Model of Change (TTMC)
Zes fasen:
1. precontemplatie
2. contemplatie
3. voorbereiding
4. actie
5. onderhoud (context inzetten)
6. beëindiging
• niet lineaal, spiraal
• door de tijd
• terugval, herstel
• individueel, grote verschillen
• context kan door jezelf of door anderen worden veranderd
• persoonlijkheid werkt stabiliserend (overleven)
© Twynstra Gudde | VU 12 juni 2012 15
- 17. Mensen Veranderen
4. Een blik op veranderen en stabiliteit
• Persoonlijkheid is op stabiliteit gericht
• Daarom mechanismen om veranderingen te vermijden/te
overleven
• Veel defensiemechanismen
• Bijvoorbeeld: pocket veto en cynisme
• Heel verschillend vanuit management- of mens-perspectief
© Twynstra Gudde | VU 12 juni 2012 17
- 19. Mensen Veranderen
prof.dr. Léon de Caluwé
www.twynstragudde.nl
Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot
deze presentatie berusten bij Twynstra Gudde. Niets uit
deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar
gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Twynstra
Gudde.
DOCSOpen nummer 582346
© Twynstra Gudde | VU 12 juni 2012 19