Jak efektywnie uczą w Finlandii? Adam Kalbarczyk

1. JAK EFEKTYWNIE UCZĄ
W FINLANDII?
Adam Kalbarczyk

2. Kilka refleksji po wizycie studyjnej w
Joensuu 16-23.07.2016

3. Fiński system edukacyjny
• Fiński system edukacji - uznawany za jeden z najlepszych - wciąż
jest systemem uczącym się, otwartym na zmianę i innowację,
na ciągłe doskonalenie się i stałe podnoszenie jakości.
• Fińscy edukatorzy wiedzą, komu służą: nauczyciele służą
uczniom, dyrektor nauczycielom i uczniom, „uczniowie są
naszymi klientami”; uczniowie są w centrum systemu.
• Filarem systemu – dzięki profesjonalizmowi w nauczaniu – są
fińscy nauczyciele – doceniani (również materialnie) i cieszący
się powszechnym szacunkiem i zaufaniem.

4. Rola liderów w fińskiej szkole
Szkolni liderzy (dyrektor, zastępcy, koordynatorzy) mają zasadniczy wpływ na uczniów i
nauczycieli (ich wiedzę, umiejętności, postawy, współpracę) oraz na atmosferę szkoły.
Rola szkolnych liderów:
1. określać wyraźne kierunki i jasne cele działań i być wzorem ich realizacji;
2. być liderem zmian i skutecznie zarządzać zmianą;
3. ufać nauczycielom, służyć im i wspierać ich;
4. uświadamiać/przypominać, że celem działań nauczycieli jest uczeń;
5. dawać wartościową IZ nauczycielom i doceniać ich osiągnięcia;
6. zapewniać warunki i inspirować współpracę pomiędzy nauczycielami;
7. wspierać uczniów w uczeniu się a nauczycieli w pomocy uczniom w uczeniu się.

5. Cechy skutecznego przywództwa
• skuteczna komunikacja – zwłaszcza uważne słuchanie pracowników
• dobra atmosfera, pozytywny przekaz
• przewidywalność działań, czytelność intencji liderów
• nastawienie na rozwiązanie problemów
• koncentracja na celach
• tworzenie wspólnoty wokół celów i wartości
• zapewnienie równości, transparentności i demokracji we wspólnocie
• podstawowe narzędzie zarządzania: action plan
• mindfulness – uważność, autorefleksyjność, koncentracja na tym, co najważniejsze
• dbałość także o swoje dobre samopoczucie i zdrowie, dobre relacje rodzinne i społeczne

6. Credo lidera

7. Wspieranie rozwoju nauczycieli w
Finlandii
• Wysokie wymagania na wejście do systemu kształcenia nauczycieli, studia
zakończone egzaminem zawodowym.
• Poza pensum (zróżnicowanym, np. 16 godzin – język ojczysty, 19 – dugi język, 23 –
matematyka, 23 – wf) + 3 godziny tygodniowo na spotkania z rodzicami i
nauczycielami.
• Dwa razy w roku indywidualna rozmowa dyrektor-nauczyciel nt. rozwoju
zawodowego, nauczania i dobrego samopoczucia w pracy – dyrektor daje i dostaje
od nauczyciela informację zwrotną.
• System „wczesnego wsparcia” w przypadku dostrzeżenia u pracowników
problemów z frekwencją lub spadku jakości ich pracy.

8. Przestrzeń dla nauczycieli

9. Zarządzanie jakością w fińskiej szkole
• Zarzadzanie strategiczne: cele działań szkoły muszą być jasne i ważne a podejmowane
działania muszą być spójne i istotne dla osiągnięcia celu oraz dostosowane do sytuacji.
• Zarządzanie rozwojem nauczycieli: wsparcie rozwoju pedagogicznego profesjonalizmu
nauczycieli.
• Zarządzanie informacją: zapewnienie wspólnego rozumienia właściwych informacji z
pewnych źródeł.
• Zarządzanie cyfryzacją: jasne określenie, po co i jak używać narzędzi cyfrowych; integracja
systemów informatycznych ze współpracą nauczycieli.
• Zarządzanie motywacją: wzmacnianie u nauczycieli 1) poczucia własnych kompetencji, 2)
znaczenia wykonywanej pracy, 3) poczucia wolności.
• Zarządzanie zmianą i innowacją: potrzebna przestrzeń na improwizacje – próby, błędy,
inicjatywy i ich testowanie.

10. Uczeń w centrum
• Warunkiem skutecznego uczenia się – równość, zdrowie, dobre samopoczucie
uczniów (bezpłatne posiłki dla wszystkich uczniów w szkołach).
• Bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne uczniów; tworzenie dobrych warunków
otoczenia (przestrzeni) dla uczniów.
• Dobre, przyjazne relacje nauczyciel – uczeń.
• Jasna komunikacja z uczniami.
• Uczenie jako rozwiązywanie problemów, a nie rywalizacja.
• Odniesienie do prawdziwego życia uczniów w uczeniu się.
• Pozytywne wykorzystanie różnic – szczególnych zdolności, indywidualności,
zainteresowań i talentów uczniów do ich rozwoju.

11. Przestrzeń dla uczniów