sains sukan stpm

1. 1
SET 1
Bahagian A
Jawab semua Soalan dalam bahagian ini.
1. ( a ).Nyatakan tiga jenis aras yang membentuk struktur manusia. [ 3 markah ]
i………………………………………………………………………………………………
ii………………………………………………………………………………………………
iii………………………………………………………………………………………………
( b ).Nama empat jenis tisu yang terbentuk pada Aras Tisu. [ 4 markah ]
i……………………………………………………………………………………………..
ii…………………………………………………………………………………………….
iii……………………………………………………………………………………………
iv……………………………………………………………………………………………
2. ( a ).Nyatakan empat istilah atau bahagian Anatomi. [ 4 markah ]
i……………………………………………………………………………………………..
ii…………………………………………………………………………………………….
iii…………………………………………………………………………………………….
iv…………………………………………………………………………………………….

2. 2
( b ).Berikan maksud Anatomi Sistemik. [ 2 markah ]
…………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………..
( c ). Nyatakan tiga sistem yang terdapat dalam Anatomi Sistemik [ 3 markah ]
i………………………………………………ii……………………………………………..
iii………………………………………………
3 ( a ). Apakah yang dimaksudkan satah. [ 1 markah ]
…………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………….
( b ) Namakan tiga jenis satah yang boleh diaplikasikan keatas tubuh.[ 3 markah]
i……………………………………………………………………………………………..
ii…………………………………………………………………………………………….
iii……………………………………………………………………………………………
( c ).Berikan maksud kedudukan anatomi bagi manusia. [2 markah ]
……………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………….

3. 3
4 ( a ) Namakan satah-satah yang terdapat pada gambar di bawah. [ 3 markah ]
a ------------------ b : …………………………………….. [ 1 markah ]
c -------------------d :…………………………………….. [ 1markah ]
e--------------------f :…………………………………….. [ 1 markah ]
( b ) Berikan maksud istilah –istilah berikut pada tubuh manusia. [ 3 markah ]
- Anterior ( venteral/hadapan ) [ 1 markah ]
…………………………………………………………………………………
- Posterior ( Dorsal/Belakang ) [ 1 markah ]
………………………………………………………………………………
- Superior ( kranium ) [ 1 markah ]
………………………………………………………………………………..

4. 4
( c ) Namakan dua jenis kaviti yang terdapat di abdomen manusia. [ 2 markah ]
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Bahagian B
Jawab dua daripada tiga soalan dalam bahagian ini.
5. ( a ) Perihalkan organel-organel yang terdapat dalam sel seperti berikut: [ 10 markah ]
( i ) Mitokondrion
( ii ) Jasad Golgi
( iii ) Ribosom
( iv ) Nukleus
( v ) Lisosom
( b ) Nyatakan perbezaan antara sel haiwan dan sel tumbuh-tumbuhan [ 5 markah ]
6 ( a ).Huraikan kaitan antara sistem rangka dengan sistem –sistem lain dalam
kehidupan manusia [ 9 markah ]
( b ) Terangkan fungsi sistem rangka. [ 6 markah ]
7 ( a ) Terangkan fungsi-fungsi otot. [ 8 markah ]
( b ) Perihalkan jenis-jenis pengucupan otot yang berlaku pada sesuatu jasad.
[ 7 markah ]

5. 5
Skema Set 1
1. ( a ) ( i ) Aras Kimia [ 1 markah ]
( ii ) Aras Sel [ 1 markah ]
( iii) Aras Tisu [ 1markah ]
( iv ) Aras Organ [ 1 markah ]
( v ) Aras Sistem Organ [ 1 markah ]
( vi ) Aras Organisma [ 1 markah ]
Mana-mana 3 markah
( b ) ( i ) Tisu Epitelium [ 1 markah]
( ii ) Tisu Penghubung [ 1 markah ]
( iii) Tisu Otot [ 1 markah ]
( iv ) Tisu Saraf [ 1 markah ]
Mana-mana 4 markah
2 ( a ) ( i ) Anatomi kasar/Makroskop/gross [ 1 markah ]
( ii ) Anatomi halus/mikroskop/Histologi [ 1 markah]
( iii ) Anatomi perkembangan [ 1 markah ]
( iv ) Anatomi perbandingan [ 1 markah ]
Mana-mana 4 markah

6. 6
( b ) ( i ) Menghuraikan fungsi. [ 1 markah ]
( ii ) menghuraikan bahagian [ 1 markah ]
( iii ) Menghuraikan organ dengan lebih mudah dan tepat [ 1 markah ]
Mana-mana 2 markah
( c ) ( i ) SistemRangka [ 1 markah ]
( ii ) Sistem Artikular [ 1 markah ]
( iii ) Sistem Otot [ 1 markah ]
( iv ) Sistem Saraf [ 1 markah ]
( v ) Sistem Kardiovaskular/Jantung/Peredaran [ 1 markah ]
( v i ) Sistem Pernafasan [ 1 markah ]
( vii ) Sistem Pencernaan [ 1 markah ]
( viii ) Sistem Urinari [ 1 markah ]
( ix ) Sistem Intergumentari/kulit [ 1 markah ]
( x ) Sistem Endokrin [ 1 markah ]
( x i ) Sistem Reproduktif/Pembiakan [ 1 markah ]
Mana-mana 3 markah

7. 7
3 ( a ) ( i ) Garisan khayalan [ 1 markah ]
( ii ) Garisan tidak wujud [ 1 markah ]
Mana-mana 1 markah
( b ) ( i ) Satah Median /Midsagital [ 1 markah ]
( ii ) Satah Sagital [ 1 markah ]
( iii ) Satah Koronal/Frontal [ 1 markah ]
( iv ) Satah Transvers/Harizontal [ 1 markah ]
( v ) Satah Oblik [ 1 markah ]
Mana-mana 3 markah
( c ) ( i ) Tubuh keadaan berdiri tegak [ 1 markah ]
( ii ) Kepala,mata dan kaki menghadap ke hadapan [ 1 markah ]
( iii ) Anggota atas/tangan terletak di sisi tubuh [ 1 markah ]
( iv ) Tapak tangan menghadap ke hadapan [ 1 markah ]
Mana-mana 2 markah
4 ( a ) ( i ) a---------------b = Satah Median. [ 1 markah ]
( ii ) c---------------d = Satah Koronal [ 1 markah ]
( iii ) e---------------f = satah Transvers/Horizontal [ 1 markah ]
Mana-mana 3 markah

8. 8
( b ) ( i ) Bahagian yang terdekat dengan permukaan hadapan tubuh. [ 1 markah ]
( ii ) Bahagian yang terdekat dengan permukaan belakang tubuh. [1markah ]
( iii ) Bahagian yang terdekat dengan kepala. [ 1 markah ]
Mana-mana 3 markah
( c ) (i ) Kaviti Abdominal [ 1 markah ]
( ii ) Kaviti Pelvik [ 1 markah ]
Mana-mana 2 markah
5 ( a ) Mitokondrion
( i ) Mitokondrion sebahagian yang terkandung dalam sel. [ 1 markah ]
( ii ) Berbentuk rod dan sfera di dalam sitoplasma. [ 1 markah ]
( iii ) Mempunyai dua membran iaitu: [ 1 markah ]
- Membran luar dan membran dalam
( iv ) Fungsi sebagai Gedung Tenaga Sel. [ 1 markah ]
Jasad Golgi
( i ) Jasad Golgi sebahagian terkandung dalam sel. [ 1 markah ]
( ii ) Jasad golgi ialah kantung-kantung pipih halus berselaput
membran yang terletak selari di antara satu sama lain. [ 1 markah ]
( iii ) Fungsinya mengubahsuaikan bahan kimia iaitu glikoprotein,
karbohidrat dan hormon.kemudiannya dibungkus dalam visekel dan
dirembeskan. [ 1 markah ]

9. 9
Ribosom
( i ) Ribosom merupakan bahagian yang terdapat di dalam sel. [ 1markah ]
( ii ) Organel amat kecil dengan diamter hanya di antara
20 hingga 25 nanometer. [ 1 markah ]
( iii ) Fungsi sebagai tapak sintesis protein [ 1 markah ]
( iv ) Protein yang dihasilkan oleh ribosom pada jalinan
endoplasma kasar dirembeskan dalam bentuk enzim atau hormon. [ 1 markah ]
( v ) Mempunyai bahan kimia iaitu asid ribonukleik ( RNA )
sebanyak 2/3 manakala protein 1/3. [ 1 markah ]
( vi ) Ribosom menggunakan maklumat yang diterima daripada
nukleus tentang apa jenis protein yang akan disentisiskan. [ 1 markah ]
( vii )Protein yang dihasilkan bebas digunakan oleh sel itu untuk
tumbesaran dan memangkinkan tindak balas yang dijalankan
di dalam sel itu. [ 1 markah ]
Nukleus

10. 10
( i ) Nukleus terkandung dalam sel. [ 1 markah ]
( ii ) Organel berbentuk sfera atau bujur dan dikelilingi
oleh membran nukleus. [ 1 markah ]
( iii ) Terdapat nukleolus dan nekloplasma yang mengandungi
kromosom. [ 1 markah ]
( iv ) Fungsi mengawal sebarang aktiviti sel/ pusat kawalan sel. [ 1 markah ]
( v ) Mengawal pertukaran bahan antara nukleus dan sitoplasma
berlaku melalui liang-liang di membran nuklues. [ 1 markah ]
( vi ) Nuklues juga mempunyai maklumat pewarisan. [ 1 markah ]
Lisosom
( i ) Organel bermembran yang mengandungi enzim penghadaman
yang kuat [ 1markah ]
( ii ) Mampu menghadamkan atau mencerna molekul protein,
karbohidrat dan lemak. [ 1 markah ]
( iii ) Fungsi mengasingkan seluruh kawasan sel yang cedera daripada
sel yang mati dan sel yang akan mati. [ 1markah ]

11. 11
( iv ) Melindungi sel dan membunuh bakteria yang menyerang sel. [ 1markah ]
Mana-mana 10 markah
( b )
Sel Tumbuhan Sel Haiwan
Bentuk tetap Bentuk khusus
Mempunyai dinding sel/selulosa Tiada dinding sel
Mempunyai pigmen klorofil Tiada pigmen klorofil
Mempunyai vakuol tiada
Menyimpan tenaga dalam bentuk biji
( granul ) kanji
Menyimpan makanan dalam bentuk biji
( granul ) glikogen
Besar daripada sel haiwan Kecil daripada sel tumbuhan.
[ 5 markah ]
Mana-mana 5 markah
6 ( a )
Kaitan dengan Sistem Intergumentari
( i ) Sentisis Vitamin D 3 untuk penyerapan normal kalsium dan fosforus
( mengelak berlaku kelembutan tulang ) [ 1 markah ]
Kaitan dengan Sistem Otot

12. 12
( i ) Membekal kalsium untuk pengucupan otot. [ 1 markah ]
( ii ) Pelekatan otot pada tulang menyokong pergerakan rangka. [ 1 markah ]
( iii ) Ketengan pada tendon merangsang tumbesaran tulang. [ 1 markah ]
( iv ) Menstabilkan kedudukan tulang. [ 1 markah ]
Kaitkan dengan Sistem Saraf
( i ) Tengkorak melindungi otak dan vertebra melindungi saraf tunjang. [ 1markah ]
( ii ) Reseptor pada sendi memberi maklumat tentang kedudukan tubuh. [ 1 markah ]
( iii ) Membekal kalsium untuk fungsi saraf. [ 1 markah ]
Kaitan dengan Sistem Respiratori
( i ) Sangkar ribs /tulang rusuk melindungi paru-paru. [ 1 markah ]
( ii ) Membeklkan oksigen dan mengkumuhkan karbon dioksida. [ 1 markah ]
( iii ) Peregerakan tulang rusuk penting untuk proses pernafasan. [ 1 markah ]
Kaitan dengan Sistem Kardiovaskular
( i ) Sum-sum tulang membekalkan sel-sel darah merah. [ 1markah ]
( ii ) Menyediakan kalsium untuk pengucupan otak kardiak [ 1 markah ]
( iii ) Membekalkan oksigen dan mengkumuhkan karbon dioksida. [ 1markah ]
Kaitan dengan Sistem Endokrin

13. 13
( i ) Tumbesaran tulang di kawal oleh tumbesaran hormon tiroid dan seks [ 1 markah ]
( ii ) Mobilasi( pergerakan ) kalsium dikawal oleh hormon-hormon parathormon
dan kalsitonin. [ 1 markah ]
( iii ) Melindungi organ-organ endokrina khususnya dalam otak,dada
dan kaviti pelvis. [ 1 markah ]
Kaitan dengan Sistem Urinari
( i ) Tulang pelvis melindungi pundi kencing. [ 1 markah ]
( ii ) Mengkumuh bahan-bahan sisa [ 1 markah ]
( iii ) Melindungi ginjal dan ureter. [ 1 markah ]
Kaitan dengan Sistem Pencernaan
( i ) Menyediakan zat-zat/nutrein untuk keperluan tulang. [ 1markah ]
( ii ) Tulang rusuk melindungi sebahagian daripada hepar dan usus. [ 1 markah ]
1 isi + 1 huraian mana-mana 9 markah
( b )
Penyokong
( i ) Tulang membentuk rangka tubuh dan meyokong tisu-tisu lembut
yang berpaut dengannya [ 1 markah ]

14. 14
( ii ) Menyediakan tempat perletakan bagi semua otot,tendon dan ligamen. [ 1 markah ]
Perlindungan
( i ) Organ-organ utama dalaman yang lembut seperti hati,paru-paru,otak,
limpa,jantung dan perut dilindungi daripada kecederaan tulang. [ 1 markah ]
( ii ) Tengkorak dan sangkar tulang rusuk membantu melindungi
organ-organ tersebut. [ 1 markah ]
Pergerakan
( i ) Otot-otot yang melekat pada tulang akan menghasilkan pergerakan
apabila mengucup dan menarik tulang-tulang tertentu. [ 1 markah ]
Gedung Mineral
( i ) Tulang bertindak sebagai tempat menyimpan kalsium ( Ca++ )
dan beberapa mineral lain yang membantu mengekalkan homeostasis.[ 1 markah ]
Penghasilan Sel darah Merah
( i ) Sum-sum merah pada tulang panjang berupaya menghasilkan
sel-sel darah merah baru. [ 1markah ]
( ii ) Sel darah putih dan platlet juga dihaslkan di tulang. [1 markah ]
( iii )Proses penghasilan darah dikenali sebagai HEMATOPOIESIS/

15. 15
HEMOPOIESIS [ 1 markah ]
7 ( a )
Menghasilkan pergerakan
( i ) Penguncupan otot rangka menghasilkan pergerakan yang boleh dilihat
seperti berjalan dan tidak boleh dilihat seperti pencernaan makanan
dan degupan jantung. [ 1 markah ]
Mengekalkan postur Otot
( i ) Memberi bentuk pada manusia menyokong tubuh badan
dan mengekalkan postur. [ 1markah ]
Menstabilkan sendi
( i ) Selain menarik tulang-tulang untuk menghasilkan pergerakan, otot-otot
juga membantu menstabilkan sendi-sendi rangka. [ 1 markah ]
Menghasilkan haba
( i ) Sel badan menghasilkan haba sebagai aktiviti sampingan otot. [ 1 markah ]
( ii ) Haba penting bagi mengekalkan suhu normal badan. [ 1 markah ]
( iii ) Otot rangka menghasilkan haba pada badan memandangkan 40% jisim
badan terdiri daripada otot rangka. [ 1 markah ]
1 isi + 1huraian mana-mana 6 markah
( b )
Penguncupan isometrik (penguncupan statik)
( i ) Penguncupan yang menghasilkan daya tetapi tidak mengubah panjang
fiber otot semasa mengatasi rintangan yang statik. [ 1 markah ]
Penguncupan Isotonik

16. 16
( i ) Bentuk penguncupan di mana fiber-fiber otot memendek bagi
menghasilkan daya mengatasi rintangan yang bergerak. [ 1 markah ]
( ii ) Penguncupan isotonik boleh berlaku secara konsentrik atau esentrik. [ 1 markah ]
( iii) Penguncupan konsentrik melibatkan pemendekan fiber-fiber otot. [ 1 markah ]
( iv ) Penguncupan esentrik melibatkan pemanjangan fiber otot. [ 1markah ]
Penguncupan Isokinetik
( i ) Fiber-fiber otot menguncup pada kelajuan yang tetap mengatasi
rintangan yang berubah-ubah. [ 1markah ]
( ii ) Peralatan khusus diperlukan untuk menghasilkan penguncupan jenis ini
kerana rintangan maksimum diperlukan bagi semua julat pergerakan. [ 1markah ]
Mana- mana 7 markah
SET 2

17. 17
Bahagian A
Jawab semua soalan dalam bahagian ini
1 ( a ) Nyatakan tiga lapisan yang terdapat pada epidermis . [ 3 markah ]
i…………………………………………………………………………………………..
ii ………………………………………………………………………………………….
iii ………………………………………………………………………………………….
( b ) Nyatakan dua lapisan yang terdapat pada dermis. [ 2 markah ]
i …………………………………………………………………………………………
ii …………………………………………………………………………………………
( c ) .Apkah yang dimaksudkan dengan kelenjar peluh apokrin. [ 1 markah ]
…………………………………………………………………………………………..
( d ) Nyatakan lima anggota badan yang tidak mempunyai
kelenjar peluh ekrin. [ 5 markah ]
i…………………………………………………ii……………………………………….
iii……………………………………………….iv………………………………………
v……………………………………………….
2 . Nyatakan lima struktur tulang panjang. [ 5 markah ]

18. 18
I …………………………………………ii………………………………………………...
iii …………………………………………iv……………………………………………….
v…………………………………………....
3 ( a ) Apakah sendi dan namakan jenis –jenis sendi berdasarkan struktur.
[ 4 markah ]
...........................................................................................................................................
i………………………………………………ii…………………………………………
iii……………………………………………..iv…………………………………………
( b ). Nyatakan sendi dan tulang- tulang yang terlibat dalam
pergerakan fleksi siku. [ 2 markah ]
………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………
( c ) Namakan empat ciri khas yang terdapat pada sendi sinovial. [ 4markah ]
i……………………………………………….ii……………………………………….
iii……………………………………………..iv………………………………………

19. 19
4 .Gambar rajah ini menunjukkan tulang panjang pada anggota atas manusia
Namakan empat tulang panjang yang terdapat pada anggota tersebut.
[ 4 markah ]
i…………………………………………..ii……………………………………………….
iii………………………………………..iv……………………………………………….

20. 20
Bahagian B
Jawab mana-mana dua soalan dalam bahagian ini.
5 ( a ).Huraikan fungsi –fungsi utama sistem reproduktif lelaki. [ 9 markah ]
( b ) Terangkan fungsi hormon yang terdapat dalam
sistem reproduktif. [ 6 markah ]
6. Darah yang disumbangkan oleh pederma darah hanya boleh
diberikan kepada orang yang tertentu sahaja.Tujuannya ialah
untuk mengelakkan akan berlakunya aglutinasi.
( a ) Nyatakan empat kumpulan darah yang terdapat dalam badan manusia.
[ 4 markah ]
( b ) Terangkan padanan darah dari segi antigen dan anti bodi yang
terdapat pada kumpulan darah. [ 8 markah ]
( c ) Nyatakan bagaimana darah penderma dapat dipindahkan dengan
selamat kepada penerima darah. [ 3 markah ]
7 . ( a ) Perihalkan komponen yang terdapat dalam darah dan fungsinya.
[ 15 markah ]

21. 21
Skema Stet 2
1 ( a ) ( i ) Stratum Korneum [ 1 markah ]
( i ) Stratum Lusidum [ 1markah ]
( i ) Stratum Granulosum [ 1 markah ]
( i ) Stratum Spinosum [ 1 markah ]
( i ) Stratum Basal [ 1 markah ]
Mana-mana 3 markah
( b ) ( i ) Lapisan Papilari [ 1 markah ]
( i ) Lapisan Retikulum [ 1markah ]
Mana-mana 2 markah
( c ) ( i ) Kelenjar tubul yang bercabang ringkas terletak dalam demis
dan duktus ekskretorinya membuka ke folikel rambut. [ 1 markah ]
Mana-mana 1 markah
( d ) ( i ) Pinggir bibir [ 1 markah ]
( i ) Nail bed [ 1 markah ]
( i ) Jari tangan [ 1 markah ]
( i ) Glans penis [ 1 markah ]

22. 22
( i ) Jari Kaki [ 1 markah ]
( i ) Gegendang telinga [ 1 markah ]
( i ) Labia minora [ 1 markah ]
( i ) Glans klitoris [ 1 markah ]
Mana-mana 5 markah
2 ( a ) ( i ) Epifisis [ 1 markah ]
( i ) Diafisis [ 1 markah ]
( i ) Kartilage arikular [ 1 markah ]
( i ) Kaviti medulari [ 1 markah ]
( i ) Tulang padat [ 1markah ]
( i ) Tulang spongiosa ( kanselus ) [ 1 markah ]
( i ) Sum-sum merah [ 1 markah ]
( i ) Sum-sum kuning [ 1 markah ]
Mana-mana 5 markah
3 ( a ) ( i ) Sendi ialah tempat dua atau lebih tulang bercantum /bertemu. [ 1 markah ]

23. 23
( i ) Synarthrosis/sendi berserat tanpa bergerak [ 1 markah ]
( i ) Amphiarthrosis/sendi separuh bergerak/terhad [ 1 markah ]
( i ) Diarthrosis/sendi sinovial/bergerak bebas [ 1 markah ]
Mana-mana 4 markah
( b ) ( i ) Sendi engsel [ 1 markah ]
( i ) Tulang humerus,radius dan ulna [ 1 markah ]
Mana-mana 2 markah
4 ( i ) Rawan artikular/hialin [ 1 markah ]
( i ) Ligamen kapsul [ 1 markah ]
( i ) Kaviti sendi [ 1 markah ]
( i ) Membran sinovial [ 1 markah ]
Mana-mana 4 markah
5 ( a ) ( i ) Testis- Fungsi testis ialah menghasilkan sperma dan menghasilkan
hormon tertosteron. [ 1 markah ]
( i ) Zakar/Penis- Fungsi zakar ialah menghantar sperma ke organ seks
wanita semasa persetubuhan. [ 1 markah ]
( i ) Skrotum/Keradut buah zakar-Fungsi skrotum ialah melindungi

24. 24
testis dan memastikan suhu testis sentiasa tetap dan rendah sedikit
daripada suhu badan. [ 1 markah ]
( i ) Uretra-Tempat laluan sperma dalam zakar. [ 1 markah ]
( i )Duktus Sperma- Menyalur sperma dari testis ke vesikel semen. [ 1 markah ]
( i ) Visekel Semen-berfungsi dalam penghasilan rembesan akali
yang kaya dengan fruktosa/Vasikel semen juga berfungsi menyimpan
sperma dan menghasilkan cecair semen. [ 1 markah ]
1 isi + 1 huraian mana-mana 9 markah
( b ) ( i ) Testosteron ( Testis )-Mengawal ciri-ciri seks lelaki ( suara,kulit kasar
dan penambahan rerambut) [1 markah ]
( i ) Estrogen(Ovari ) -Mengawal ciri-ciri seks wanita. [ 1 markah ]
( i ) Mempersiapkan rahim supaya dapat menerima telur yang
disenyawakan. [ 1 markah ]
( i ) Merangsang rahim untuk melindungi dan menyediakan makanan
bagi bayi yang sedang membesar. [ 1 markah ]
( i ) Progesteron (Ovari) -Membentuk kelenjar mamari bagi menghasilkan

25. 25
susu dan menebal lapisan uterus.Mengurangkan penguncupan uterus. [ 1 markah ]
1 isi + 1 huraian mana-mana 6 markah
6 ( a) ( i ) Darah kumpulan O [ 1 markah ]
( i ) Darah kumpulan A [ 1 markah ]
( i ) Darah kumpulan B [ 1 markah ]
( i ) Darah kumpulan AB [ 1 markah ]
Mana-mana 4 markah
( b ) ( i ) Kumpulan darah A mengandungi antigen A pada sel darah merah
dan antibodi anti-B dalam plasma. [ 1 markah ]
( i ) Kumpulan darah B mempunyai antigen B pada sel darah merah
dan antibodi anti-A dalam plasma. [ 1 markah ]
( i ) Kumpulan darah AB mempunyai antigen A dan B pada sel darah merah
dan tidak mempunyai antibodi dalam plasmanya. [ 1 markah ]
( i ) Kumpulan O tidak mempunyai sebarang antigen pada sel darah merah
tetapi mempunyai anti bodi anti-A dan anti –B dalam plasmanya. [ 1 markah ]
1 isi + 1 huraian mana-mana 8 markah
( c ) ( i ) Darah kumpulan A boleh menderma kepada kumpulan darah

26. 26
jenis A dan AB dan boleh menerima darah dari kumpulan darah jenis A dan O. [ 1 markah ]
( i ) Darah dari kumpulan B hanya boleh menderma kepada kumpulan darah
jenis B dan AB sahaja dan menerima darah dari kumpulan darah jenis B dan O. [ 1 markah ]
( i ) Darah dari kumpulan A B hanya boleh menderma kepada kumpulan
darah jenis AB sahaja dan menerima darah dari semua kumpulan darah
( A,B,AB dan O ) [ 1 markah ]
( i ) Darah dari kumpulan O boleh menderma kepada semua kumpulan darah
( A,B,AB dan O ) dan menerima darah dari kumpulan darah jenis O sahaja. [ 1markah ]
Mana-mana 3 markah
7 (i ) Plasma- 90% adalah air.Bahan utamanya adalah campuran kompleks
protein. [ 1 markah ]
( i ) Terdapat bahan-bahan lemak iaitu garam,glukosa,asid amino,vitamin,
hormon dan bahan buangan. [ 1 markah ]
( i ) Protein plasma dibentuk dalam sel khas di dalam hati. [ 1 markah ]
( i ) Terdapat 3 jenis protein iaitu albumin ,globulin dan fibrinogen. [ 1 markah ]
( i ) Lain-lain protein yang membantu pembekuan darah dan mengangkut
bahan spesifik ialah lemak,zat besi,ion kuprum dan vitamin B12 . [ 1 markah ]

27. 27
( i ) Fungsi Plasma – fibronogen adalah untuk pembekuan darah, tanpanya
luka kecil boleh menyebabkan darah terus mengalir. [ 1 markah ]
( i ) Albumin -Tugasnya adalah untuk mengekalkan tekanan darah osmotik
dan juga isipadunya. [ 1 markah ]
( i ) Globulin -Gamma globulin diasingkan daripada globulin. Membantu dalam
sintesis antibodi yang menghancurkan organisma yang berbahaya. [ 1 markah ]
( i ) Sel darah merah ( eritrosit ) tidak memiliki inti sel/nukleus tetapi mengandung
hemoglobin. [ 1 markah ]
( i ) Jumlah sel darah merah yang normal kurang lebih adalah 5 juta sel
atau mm3 darah. [ 1 markah ]
( i ) Sel darah merah dibentuk pada tulang pipih di sumsum tulang
dan dapat hidup hingga 120 hari. [ 1 markah ]
( i ) Fungsi sel darah merah: Megangkut sari-sari makanan dan oksigen
ke seluruh sel dan jaringan tubuh. Oksigen diangkut oleh Heimoglobin (Hb). [ 1 markah ]
( i ) Sel darah merah bergerak ke paru-paru untuk melepaskan CO2( karbon dioksida )
dan menyerap oksigen. [1markah ]
( i ) Sel darah merah dalam vena mengandungi karbominohemoglobin yang

28. 28
berfungsi untuk menggelapkan warna merah. [1 markah ]
( i ) Sel darah putih – (Leukosit ) tidak mempunyai warna tetapi mempunyai
Nukleus dan hemoglobin. [ 1 markah ]
( i ) Bergerak secara amoebeid, dan dapat menembus dinding kapiler / diapedesis.
( i ) Dalam keadaan normalnya terkandung 4x109 hingga 11x109 sel darah putih
di dalam seliter darah manusia dewasa yang sihat. [ 1 markah ]
( i ) Sel-sel darah putih dihasilkan dalam sum-sum tulang dan kelenjar limfa dan
hidup selama lebih kurang 30 jam. [ 1 markah ]
( i ) Fungsi sel darah putih -Melindungi tubuh dari benda asing seperti bakteria
dan virus dengan cara memakan bakteria atau virus tersebut dengan kemampuan
fagositosis. [ 1 markah ]
( i ) Keping Darah ( platlet ) - Keping darah berbentuk bulat atau lonjong. [ 1 markah ]
( i ) Ukuran keping darah lebih kecil daripada sel darah merah. [ 1 markah ]
( i ) Jumlahnya kurang lebih 300.000 pada tiap 1 mm3 darah. [ 1 markah ]
( i ) Keping darah hidupnya singkat, hanya 8 hingga 10 hari. [ 1 markah ]
( i ) Fungsi keping darah/platlet -Berperan dalam proses pembekuan darah. [1 markah ]

29. 29
SET 3
Bahagian A
Jawab semua soalan di bahagian ini
1 Lengkapkan kotak di bawah dengan pedanan yang betul
berkaitan dengan transfusi darah. [ 5 markah ]
Kumpulan darah Boleh dipindahkan Ke: Boleh menerima darah
dari:
A i……………………….. A DAN O
AB ii……………………… B DAN O
iii………………… B DAN AB iv………………..
vi………………… SEMUA KUMPULAN O SAHAJA

30. 30
2.Gambar rajah dibawah menunjukkan seorang atlet yang sedang melakukan latihan
ekstensi lutut.
( a ). Namakan empat otot besar yang terlbat dalam pergerakan tersebut.
[ 4 markah ]
i………………………………………..ii………………………………………………
iii………………………………………iv………………………………………………
( b ) Nyatakan tiga struktur atau lapisan yang menyaluti otot. [ 3 markah ]
i……………………………………….ii……………………………………………….
iii……………………………………….
3 ( a ) Namakan tiga komponen utama Sistem Kardiovaskular . [ 3 markah ]
i……………………………………..ii……………………………………………………
iii……………………………………

31. 31
( b ) Nyatakan fungsi Sistem Klardiovaskular. [ 3 markah ]
……………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………
( c ) Apakah yang dimaksudkan dengan keluaran jantung. [ 1 markah ]
…………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………..
( d ) Nyatakan empat ruang yang terdapat dalam jantung manusia. [ 4 markah ]
i………………………………………..ii………………………………………………..
iii……………………………………….iv……………………………………………….
4. Gambarajah dibawah menunjukan komponen-komponen sel.

32. 32
Namakan komponen-komponen berikut: [ 7 markah ]
i. Komponen 1:…………………………………………………….
ii. Komponen 3:…………………………………………………….
iii. Komponen 5:…………………………………………………….
iv. Komponen 7:…………………………………………………….
v. Komponen 9:……………………………………………………
vi. Komponen 10:………………………………………………….
vii. Komponen 13:…………………………………………………..

33. 33
Bahagian B
Jawab mana-mana dua soalan dalam bahagian ini.
5 .( a ) Terangkan funsi-fungsi ijap yang terkandung dalam jantung. [ 6 markah ]
( b ) Huraikan faktor-faktor yang mempengaruhi kembalian darah ke jantung.
[ 6 markah ]
( c ) Terangkan fungsi-fungsi atrium dan Ventrikel [ 5 markah ]
6 . ( a ) Huraikan funsi-fungsi otot. [ 5 markah ]
( b ) Perihakan Teori Peggelosoran Filamen [10 markah ]
7 ( a ) Huraikan komponen utama dan fungsi Sistem urinari. [ 9 markah ]
( b ) Terangkan hubung kait warna urin dengan status hidrasi. [ 6 markah ]

34. 34
Skema Set 3
1
Kumpulan darah Boleh dipindahkan Ke: Boleh menerima darah
dari:
A i A dan AB A DAN O
AB ii AB B DAN O
iii B B DAN AB iv A,B,AB dan O
Vi O SEMUA KUMPULAN O SAHAJA
Mana-mana 5 markah

35. 35
2 ( a ) ( i ) Kuardisep [ 1 markah ]
( i ) Hamstring [ 1 markah ]
( i ) Gastroknemius [ 1 markah ]
( i ) Soleus [ 1 markah ]
Mana-mana 4 markah
( b ) ( i ) Endomisium [ 1 markah ]
( i ) Perimisium [ 1 markah ]
( i ) Epimisium [ 1 markah ]
Mana-mana 3 markah
3 ( a ) ( i ) Jantung [ 1 markah ]
( i ) Darah [ 1 markah ]
( i ) Salur darah [ 1 markah ]
( i ) Salur pernafasan [ 1 markah ]
Mana-mana 3 markah

36. 36
( b ) ( i ) Penghantar-Menghantar oksigen dan nutrient ke setiap sel di dalam
badan melalui darah yang dipam oleh jantung. [ 1 markah ]
( ii ) Pengeluar-Mengeluarkan karbon dioksida dan sisa hasil metabolism
daripada setiap sel dalam badan. [ 1 markah ]
( iii ) Pengangkut-Mengangkut hormone dari kelenjar endokrin ke sel-sel
sasaran melalui plasma darah. [ 1 markah ]
( iv ) Pengekal-Membantu mengekalkan suhu dalam badan. [ 1 markah ]
( v ) Penghalang-Menghalang dehidrasi dan infeksi dengan mengekalkan
tahap cecair pada kadar yang sesuai. [ 1 markah ]
Mana-mana 3 markah.
( c ) ( i ) Keluaran Jantung adalah jumlah isi padu darah yang dipam keluar
oleh ventrikel kiri dalam satu minit. [ 1 markah ]
( i ) Keluaran jantung boleh diukur dengan menggunakan rumus berikut
Q = KDJ X IS [ 1 markah ]
( i ) Keluaran Jantung = Kadar Denyutan Jantung Dalam Seminit X Isi Padu Strok
[ 1 markah ]
Mana-mana 1 markah

37. 37
( d ) ( i ) Atrium kanan [ 1 markah ]
( i ) Atrium kiri [ 1 markah ]
( i ) Ventrikel kanan [ 1 markah ]
( i ) ventrikel kiri. [ 1 markah ]
Mana-mana 4 markah
4 ( a ) ( i ) Nukleolus [ 1 markah ]
( i ) Ribosom [ 1 markah ]
( i ) Retikulum endoplasma kasar (ER) [ 1 markah ]
( i ) Sitoskeleton [1 markah ]
( i ) Mitokondrion [ 1 markah ]
( i ) Vakuol [ 1 markah ]
( i ) Sentriol [ 1 markah ]
Mana-mana 7 markah

38. 38
5 ( a ) ( i ) Injap Triskupid - Menghalang darah di ventrikal kanan daripada
mengalir ke dalam atrium kanan ketika pengecutan ventrikal. [1 markah ]
( i ) Injap Semilunnar pulmonari- Menghalang pengaliran semula darah
daripada batang pulmonari ke dalam ventrikal kanan ketika ventrikan rehat. [ 1 markah ]
( i ) Injap Biskupid- Menghalang pengaliran semula darah daripada
ventrikal kiri ke dalam ventrikal kiri ketika pengecutan ventrikal. [ 1 markah ]
( i ) Inap Semilunar aortik- Menghalang pengaliran semula darah daripada
aorta ke dalam ventrikal kiri ketika ventrikal rehat. [ 1 markah ]
1 isi + 1 huraian mana-mana 6 markah
( b ) ( i ) Otot mengucup -Vena tertekan dan darah di dalamnya ditolak
ke arah jantung. [1 markah ]
( i ) Otot mengendur -Vena akan dipenuhi semula dengan darah. [ 1 markah
( i ) Semasa Inbspirasi-Tekanan intratosik menurun menyebabkan
vena darah dalam rongga toraks menegembung dan ini memaksa darah
mengalir ke arah aurikel kanan jantung. [ 1 markah ]
1 isi+ 1 huraian mana-mana 6 markah

39. 39
( c ) ( i ) Atrium Kanan -Menerima darah yang kurang beroksigen daripada
tisu-tisu tubuh. [ 1 markah ]
( i ) Atrium kiri -Menerima darah yang kaya dengan oksigen dari paru-paru. [1 markah ]
( i ) Ventrikel kanan - Mengempam darah ke paru-paru. [ 1 markah ]
( i ) Ventrikel kiri -Mengempam darah ke seluruh bahagian badan. [ 1 markah ]
1 isi + 1 huraian mana-mana 5 markah
6 ( a ) ( i ) Menghasilkan pergerakan-Penguncupan otot rangka menghasilkan
pergerakan seperti berjalan dan menulis. [ 1 markah ]
( i ) Mengekalkan postur otot- memberi bentuk pada manusia menyokong
tubuh badan dan mengekalkan postur . [ 1 markah ]
( i ) Menstabilkan sendi -Selain menarik tulang-tulang untuk menghasilkan
pergerakan , otot-otot juga membantu menstabilkan sendi-sendi rangka . [ 1 markah ]
( i )Menghasilkan haba -Sel-sel badan menghasilkan haba sebagai aktiviti
sampingan otot . [ 1 markah ]
Mana-mana 4 makah

40. 40
( b ) ( i ) Apabila otot mengecut-kawasan pertindanan antara miosin dan aktin
(yakni zon gelap) bertambah lebar Zon terang (yakni zon H) bertambah sempit.
Garis Z menjadi bertambah dekat di antara satu sama lain. [ 1 markah ]
( i ) Ketiga-tiga pemerhatian di atas boleh dijelaskan dengan hipotesis bahawa
aktin yang teratur mengelilingi miosin bergelunsur ke arah tengah miosin [ 1 markah ]
( i ) Proses pergelunsuran filamen boleh dihuraikan berasaskan tahap molekul
iaitu terdapat bebola unjuran di kedua-dua hujung miosin. [ 1 markah ]
( i ) Apabila pengecutan berlaku, setiap unjuran ini melekat kepada aktin
yang terdekat.
( i ) Perlekatan unjuran miosin dengan molekul aktin disebut titian silang (cross bridge).
Tiada titian silang kelihatan semasa otot tidak mengecut. [ 1 markah]
( i ) Setiap unjuran dibekalkan satu molekul ATP. [ 1 markah ]
( i ) Apabila arahan diterima supaya otot mengecut, unjuran miosin melekat kepada aktin
dan pemecahan molekul ATP membekalkan tenaga untuk membengkokkan unjuran
ke arah tengah miosin. [ 1 markah ]
( i ) Ini menyebabkan aktin bergelunsur ke arah tengah miosin.Kemudian,
unjuran miosin melepaskan lekatannya dengan aktin, mengambil posisi asalnya

41. 41
(posisisebelum membengkok) dibekalkan dengan ATP baru dan kemudiannya
melekat ke tempat baru pada aktin. [ 1 markah ]
( i ) Unjuran membengkok semula dan seterusnya menyebabkan pergelunsuran. [ 1 markah ]
( i ) Sesuatu otot yang mengecut sepenuhnya memendek sebanyak 20%, dan
memerlukan titian silang mengulangi proses ini beribu-ribu kali dalam masa
beberapa milisaat. [ 1 markah ]
( i ) Ca++ diperlukan dalam pengecutan otot kerana ion ini menyebabkan
pembentukan titian silang. Semasa tiada pengecutan tiada Ca++
di persekitaran miofibril. [ 1 markah ]
( i) Dalam keadaan ini, dua molekul lain, troponin dan tropomiosin menghalang
perlekatan miosin ke aktin. [ 1 markah ]
( i ) Tiada titian silang terbentuk. Arahan pengecutan otot bermula dengan pelepasan Ca++
dari jalinan sarkoplasma ke persekitaran aktomiosin. [ 1markah ]
( i )Ini mengubah konformasi troponin dan tropomiosin, dan seterusnya membuka
tapak perlekatan unjuran miosin ke aktin. [ 1 markah ]
( i ) Proses pergelunsuran filamen pun bermula dan pengecutan otot berlaku. [ 1 markah ]
Mana-mana 10 markah

42. 42
7 ( a ) ( i ) Ginjal- organ utama homeostasis. [ 1 markah ]
( i ) Fungsi Ginjal -menstabilkan asid asas dalam badan dan air garam
dalam darah. [ 1 markah ]
( i ) Pengaturan komposisi ion darah. [ 1 markah ]
( i ) Pengaturan pH darah. [ 1 markah ]
( i ) Pengaturan kuantiti darah. [ 1 markah ]
( i ) pengaturan tekanan darah dan Penghasilan hormon. [ 1 markah ]
( i )Pengaturan aras glukose dalam darah ;Menapis bahan-bahan yang
tidak diperlukan. [ 1 markah ]
( i ) Ureters-manusia mempunyai sepasan ureter. [ 1 markah ]
( i ) Fungsi- Tiub kecil yang menghantar air kencing ke bladder. Setiap 10-1 5 saat
ureter akan menghantar air kencing ke bladder dalam jumlah yang sedikit. [ 1 markah ]
( i ) Bladder/pundi kencing-berbentuk segitiga danterletak di abdomen bawah. [ 1 markah ]
( i ) Fungsi - mengecut dan mengembang untuk menyimpan air kencing dan
mengecut untuk membuang air kencing. [ 1 markah ]
( i ) Uretra -salur kencing.Saluran yang membawa air kencing dari

43. 43
pundi kencing ke luar. [ 1 markah ]
( i ) Fungsi - pertama ialah menyalurkan air kencing dan yang
kedua menyalurkan air mani. [ 1 markah ]
Mana-mana 9 markah
( b ) ( i ) Urin banyak dan jernih biasanya tanda hidrasi
yang mencukupi. [ 1 markah ]
( i )Urin gelap merupakan tanda dehidrasi /dehydration. [ 1 markah ]
( i ) Jumlah penghasilan air kencing bergantung kepada pelbagai faktor termasuk
keadaan hidrasi air dalam badan. [ 1 markah ]
( i ) Orang dewasa purata pengeluaran adalah sekitar 1 - 2 Liter sehari. [ 1 markah ]
( i ) Kepadatan air kencing normal atau nilai graviti khusus antara
1.003-1.035 (g.cm-3) [ 1 markah ]
( i ) Menghasilkan air kencing yang terlalu banyak atau sedikit perlu
perhatian perubatan. [ 1 markah ]
Mana-mana 6 markah

44. 44
SET 4
Bahagian A
Jawab semua soalan dalam bahagian ini.
1 ( a ) Apakah yang dimaksudkan Homeostasis. [ 1 markah ]
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
( b ) Nyatakan empat organ yang berfungsi sebagai Homeostasis. [ 4 markah ]
i………………………………………….ii………………………………………….
iii…………………………………………iv…………………………………………
2 .Gamabar rajah menunjukan latihan bebanan sedang dilaku oleh
seorang atlet angkat berat.

45. 45
( a ) Namakan empat otot utama yang terlibat untuk melakukan
latihan tersebut. [ 4 markah ]
i……………………………………………ii……………………………………………
iii………………………………………..iv…………………………………………………
( b ) Nyatakan perubahan pergerakan yang berlaku pada sendi bahu atlet itu semasa melakukan
pergerakan tersebut [ 2 markah ]
i…………………………………………..ii……………………………………………….
3. Gambar rajah di bawah menunjukan hormon hormon yang dihasilkan melalui Sistem
Endokrina.( lelaki kiri dan perempuan kanan).

46. 46
( a ) Namakan horrmon –hormon yang berlebel 1,2,3,4,5,6,7dan 8 [ 8 markah ]
i……………………………………………..ii…………………………………………………
iii……………………………………………iv………………………………………………..
v…………………………………………. …vi…………………………………………………
vii…………………………………………viii………………………………………………….
( b ) Apakah yang dimaksudkan dengan Sistem Endokrina dan fungsinya.
[ 4 markah ]
……………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
4. ( a ) Namakan empat komponen utama Sistem Respiratori. [ 4 markah ]
i……………………………………………ii……………………………………………………
iii………………………………………….iv…………………………………………………….
( b ) Nyatakan tiga fungsi Sistem respiratori. [ 3 markah ]
i……………………………………………ii………………………………………………………
iii……………………………………………

47. 47
Bahagian B
Jawab mana-mana dua soalan dalam bahagian ini.
5 ( a ) Huraikan proses inspirasi dan ekspirasi terbentuk dalam Sistem Respiratori.
[ 6 markah ]
( b ) Terangkan fungsi-fungsi komponen Sistem respiratori. [ 9 markah ]
Jawapan
Sehubungan dengan organ yang terlibat dalam pemasukkan udara (inspirasi) dan pengeluaran
udara (ekspirasi) maka mekanisme pernapasan dibedakan atas dua macam, yaitu pernapasan dada
dan pernapasan perut. Pernapasan dada dan perut terjadi secara bersamaan.
a.
Pernapasan Dada Pernapasan dada adalah pernapasan yang melibatkan otot antartulang rusuk.
Mekanismenya dapat dibedakan sebagai berikut.
1.
Fase inspirasi. Fase ini berupa berkontraksinya otot antartulang rusuk sehingga rongga dada
membesar, akibatnya tekanan dalam rongga dada menjadi lebih kecil daripada tekanan di luar
sehingga udara luar yang kaya oksigen masuk.
2.
Fase ekspirasi. Fase ini merupakan fase relaksasi atau kembalinya otot antara tulang rusuk ke
posisi semula yang dikuti oleh turunnya tulang rusuk sehingga rongga dada menjadi kecil.

48. 48
Sebagai akibatnya, tekanan di dalam rongga dada menjadi lebih besar daripada tekanan luar,
sehingga udara dalam rongga dada yang kaya karbon dioksida keluar.
b.
Pernapasan Perut Pernapasa n perut merupakan pernapasan yang mekanismenya melibatkan
aktifitas otot-otot diafragma yang membatasi rongga perut dan rongga dada.
Mekanisme pernapasan perut dapat dibedakan menjadi dua tahap yakni sebagai berikut.
1.
Fase Inspirasi. Pada fase ini otot diafragma berkontraksi sehingga diafragma mendatar, akibatnya
rongga dada membesar dan tekanan menjadi kecil sehingga udara luar masuk.
2.
Fase Ekspirasi. Fase ekspirasi merupakan fase berelaksasinya otot diafragma (kembali ke posisi
semula, mengembang) sehingga rongga dada mengecil dan tekanan menjadi lebih besar,
akibatnya udara keluar dari paru-paru.
2.2. Organ-organ pada sistem respirasi dan fungsinya
a. Rongga Hidung (Cavum Nasalis)
Udara dari luar akan masuk lewat rongga hidung (cavum nasalis). Rongga hidung berlapis
selaput lendir, di dalamnya terdapat kelenjar minyak (kelenjar sebasea) dan kelenjar keringat
(kelenjar sudorifera). Selaput lendir berfungsi menangkap benda asing yang masuk lewat saluran
pernapasan. Selain itu, terdapat juga rambut pendek dan tebal yang berfungsi menyaring partikel

49. 49
kotoran yang masuk bersama udara. Juga terdapat konka yang mempunyai banyak kapiler darah
yang berfungsi menghangatkan udara yang masuk.
b. Faring (Tenggorokan)
Udara dari rongga hidung masuk ke faring. Faring merupakan percabangan 2 saluran, yaitu
saluran pernapasan (nasofarings) pada bagian depan dan saluran pencernaan (orofarings) pada
bagian belakang. Pada bagian belakang faring (posterior) terdapat laring (tekak) tempat
terletaknya pita suara (pita vocalis). Masuknya udara melalui faring akan menyebabkan pitasuara
bergetar dan terdengar sebagai suara. Makan sambil berbicara dapat mengakibatkan makanan
masuk ke saluran pernapasan karena saluran pernapasan pada saat tersebut sedang terbuka.
Walaupun demikian, saraf kita akan mengatur agar peristiwa menelan, bernapas, dan berbicara
tidak terjadi bersamaan sehingga tidak mengakibatkan gangguan kesehatan.
c. Laring
Kotak suara yang menghubungkan faring dengan trakea. Tabung pendek berbentuk seperti kotak
triangular dan ditopang oleh tiga kartilago tidak berpasangan (kartilago tiroid, kartilago krikoid ,
dan epiglotis ) dan tiga kartilago berpasangan ( kartilago ariteniod , kartilago kornikulata, dan
kartilago kuneiform)
d. Tenggorokan (Trakea)
Tenggorokan berupa pipa yang panjangnya ± 10 cm, terletak sebagian di leher dansebagian di
rongga dada (torak). Dinding tenggorokan tipis dan kaku, dikelilingi oleh cincin tulang rawan,

50. 50
dan pada bagian dalam rongga bersilia. Silia-silia ini berfungsi menyaring benda- benda asing
yang masuk ke saluran pernapasan.
e. Cabang-cabang Tenggorokan (Bronki)
Tenggorokan (trakea) bercabang menjadi dua bagian, yaitu bronkus kanan dan bronkuskiri.
Struktur lapisan mukosa bronkus sama dengan trakea, hanya tulang rawan bronkus bentuknya
tidak teratur dan pada bagian bronkus yang lebih besar cincin tulang rawannyamelingkari lumen
dengan sempurna. Bronkus bercabang-cabang lagi menjadi bronkiolus.
f. Bronkiolus
Bronkiolus adalah anak cabang dari batang tenggorok yang terdapat dalam rongga tenggorokan
dan akan memanjang sampai ke paru-paru. Jumlah cabang bronkiolus yang menuju paru-paru
kanan dan kiri tidak sama. Bronkiolus yang menuju paru-paru kanan mempunyai 3 cabang,
sedangkan bronkiolus yang menuju paru-paru sebelah kiri hanya bercabang 2. Bronkiolus adalah
cabang dari bronkus dan memiliki dinding yang lebih tipis, pada ujung bronkiolus terdapat
banyak sekali gelembung-gelembung kecil yang dinamakan alveolus. Ciri khas bronkiolus adalah
tidak adanya tulang rawan dan kelenjar pada mukosanya, pada bagian awal dari cabang
bronkiolus hanya memiliki sebaran sel globet dan epitel. fungsi dari bronkiolus adalah sebagai
media yang menghubungkan oksigen yang dihirup agar mencapai paru-paru.
g. Paru-paru (Pulmo)
Paru-paru terletak di dalam rongga dada bagian atas, di bagian samping dibatasi oleh otot dan
rusuk dan di bagian bawah dibatasi oleh diafragma yang berotot kuat. Paru-paru ada dua bagian

51. 51
yaitu paru-paru kanan (pulmo dekster) yang terdiri atas 3 lobus dan paru-paru kiri (pulmosinister)
yang terdiri atas 2 lobus. Paru-paru dibungkus oleh dua selaput yang tipis, disebut pleura. Selaput
bagian dalam yang langsung menyelaputi paru-paru disebut pleura dalam (pleuravisceralis) dan
selaput yang menyelaputi rongga dada yang bersebelahan dengan tulang rusuk disebut pleura luar
(pleura parietalis).
6 ( a ) Jelaskan fungsi utama struktur salur darah. [ 9 markah ]
Jawapan
Arteri
•Arteri ialah salur darah yang membawa darah keluar dari jantung ke bahagian-bahagian lain
badan. •Dinding arteri tebal, berotot dan elastik supaya ia boleh tahan tekanan darah yang tinggi
disebabkan oleh denyutan jantung. •Arteri bercabang-cabang membentuk arteriol. •Semua arteri
membawa darah beroksigen kecuali arteri pulmonari.
Vena
•Vena ialah salur darah yang membawa darah kembali ke jantung dari bahagian – bahagian lain
badan. •Vena mempunyai dinding yang nipis dan saluran yang lebih besar jika dinbandingkan
dengan arteri. •Darah yang berada dalam vena mengalir pada tekanan yang rendah dan oleh itu,
dinding yang tebal tidak diperlukan. Saluran yang besar memberikan kurang rintangan terhadap
pengaliran darah. •Vena dilengkapi dengan injap – injap yang menentukan darah mengalir hanya
dalam satu arah sahaja, iaitu arah ke jantung. Injap – injap ini akan tertutup jika darah mengalir
ke belakang dalam alirannya. •Vena yang terkecil sekali dinamakan venul. •Semua vena
membawa darah tidak beroksigen kecuali vena pulmonari.

52. 52
Kapilari Darah
1.Kapilari darah ialah salur darah yang terkecil sekali.
2.Kapilari darah menghubungkan arteriol kepada venul.
3.Dinding kapilari darah hanya setebal satu sel.
4.Dinding-dindingnya yang nipis serta telap memudahkan resapan bahan-bahan di antara darah
dan tisu-tisu berlaku dengan cepat.
( b ) Terangkan fungsi-fungsi komponen darah. [ 6 markah ]
Jawapan
Darah
Darah terdiri daripada:1.Pepejal (sel darah) - 40% 2.Cecair (plasma) - 60%
Tubuh manusia mengandungi lebih kurang 8 – 10 pain (5 – 6 liter) darah.
Darah terdiri daripada plasma, sel darah merah, sel darah putih dan sel pembekuan (platelet).
Plasma
Fungsi plasma darah adalah mengangkut sari makanan ke sel-sel serta membawa sisa
pembakaran dari sel ke tempat pembuangan serta menghasilkan zat kekebalan tubuh terhadap
penyakit atau zat antibodi.

53. 53
Plasma adalah larutan yang berwarna jernih kekuningan dan mengandungi bahan larut dalam
air.Lebih kurang 90% daripada plasma terdiri daripada air.Bahan-bahan larut yang terkandung
dalam plasma termasuklah:
1.Garam-garam – bikarbonat, fosfat, klorida dan sulfat bagi natrium, kalsium dan kalium.
2.Bahan-bahan makanan – glukosa, asid amino dan lemak. 3.Protin darah – fibrinogen, globulin
dan albumin. 4.Bahan-bahan kumuh terutamanya urea. 5.Hormon.
Sel Darah Merah (Eritrosit)
1.Berbentuk ceper dwicekung. 2.Tidak mempunyai nukleus. 3.Mengandungi pigmen hemoglobin
yang memberikan warna merahnya. 4.Saiz dan bentuknya menghasilkan nisbah luas permukaan
terhadap isipadu yang besar dan ini menambahkan kecekapan sel darah merah bagi pertukaran
oksigen dengan plasma. 5.Sel ini hidup selama lebih kurang 120 hari. Ia dimusnahkan dalam hati
dan digantikan oleh sel-sel baru dalam sumsum tulang.
Sel Darah Putih (Leukosit)
1.Tidak berwarna dan mempunyai bentuk tidak sekata. 2.Tiap-tiap leukosit mempunyai nukleus.
3.Sel-sel darah putih dihasilkan dalam sumsum tulang dan kelenjar limfa dan hidup selama lebih
kurang 30 jam . 4.Terdapat berbagai jenis sel darah putih yang berlainan dari segi rupa dan
fungsi.Ia memainkan peranan yang penting dalam pertahanan badan terhadap serangan bakteria.
Sel Pembeku Darah (Platelet)

54. 54
Sel-sel ini terbentuk dari luluhan sel-sel lain, iaitu trombosit merupakan serpihan-serpihan
sitoplasma yang sangat kecil. Sel-sel ini tidak mempunyai nukleus. Ia memainkan peranan
penting dalam pembekuan darah.sel ini hidup selama lebih kurang 10 hari. Fungsi darah
1. Membawa oksigen dan zat-zat makanan ke seluruh sel dan tisu badan.
2. Melawan jangkitan kuman.
3. Membawa bahan buangan atau kumuhan.
4. Membawa hormon – hormon.
5. Membawa enzim – enzim.
6. Memberi warna kepada kulit.
7. Mengawal suhu badan.
Isi Kandungan Plasma Darah Manusia :
1. Gas oksigen, nitrogen dan karbondioksida
2. Protein seperti fibrinogen, albumin dan globulin
3. Enzim
4. Antibodi
5. Hormon
6. Urea

55. 55
7. Asam urat
8. Sari makanan dan mineral seperti glukosa, gliserin, asam lemak, asam amino, kolesterol, dan
sebagainya.
7 . Haid atau datang bulan merujuk kepada satu fisiologi tetap dan teratur yang dialami oleh
perempuan yang berada dalam lingkungan umur yang berupaya untuk mengandung.Huraikan
fasa-fasa fisiologi kitaran haid. [ 15 markah ]
Jawapan
Kitaran haid boleh dibahagikan kepada 3 peringkat :
Fasa folikel
Fasa ini bermula pada onset haid untuk 14 hari.
Pada permulaannya estrogen adalah rendah dan tidak dapat merencat pembentukan faktor
pembebasan hormon perangsang folikel (FSH-RF) oleh hipotalamus. Maka FSH-RF merangsang
kelenjar pituitari anterior untuk merembeskan FSH dan LH.
FSH merangsang pembentukan folikel promodial dalam ovari dan LH merangsang
permulaan sekresi estrogen dalam folikel ini. Jumlah estrogen meningkat dan kemudian
merangsang faktor perlepasan hormon luteinizing (LRF) daripada kelenjar pituitari anterior dan
ini meningkatkan paras LH dan mengurangkan paras FSH.
Kebanyakan folikel akan mengecut dan sedikit akan berkembang dan menghasilkan
estrogen.

56. 56
Estrogen bertanggungjawab ke atas pertumbuhan endometrium. Penambahan saiz dan
tuotosity kelenjar uterin dan untuk menebalkan mukosa uterin.
2. Fasa ovulatori
Paras estradiol melebihi 200pg selama sekurang-kurangnya 50 jam akan merangsang kelenjar
pituitari untuk merembeskan LH yang banyak (surge).
LH bertanggungjawab ke atas peringkat akhir pertumbuhan dan kematangan folikel,
ovulasi dan pembentukan korpus luteum.
Ovulasi biasanya berlaku pada hari ke-14 kitaran haid (1 kitaran haid = 28 hari).
3. Fasa luteal atau fasa sekretori
Biasanya berlaku untuk 13-15 hari.
Progesteron dan estrogen dihasilkan oleh korpus luteum. Progesteron menebalkan
endometrium, meningkatkan tuotosity kelenjar uterin dan merangsang perembesan cecair pekat
sebagai persediaan implantasi ovum yang telah disenyawakan.
Jika tiada implantasi berlaku antara hari 23-24 kitaran haid, korpus luteum mengecut.
Paras estrogen dan progesteron menurun dan endometrium akan digugurkan (fasa haid)

57. 57
Jika implantasi berlakku, tromboblast plasenta yang mengembang akan menghasilkan
hormon kehamilan luteotrofik dan gonadotrofin korionik manusia (hCG) dalam masa seminggu.
HCG menggantikan LH dan mengekalkan fungsi sekeretori korpus luteum.
1 ( a ) ( i ) proses yang mengekalkan persekitaran dalaman yang seimbang
walaupun berhadapan dengan persekitaran luar organisma yang
sentiasa berubah. [ 1 markah ]
Mana-mana 1 markah

58. 58
( b ) ( i ) Ginjal [ 1 markah ]
( i ) Hati [ 1 markah ]
( i ) Kulit [ 1 markah ]
( i ) Paru-paru [ 1 markah ]
Mana-mana 4 markah
2 ( a ) ( i ) Biseps [ 1 markah ]
( i ) Triseps [ 1 markah ]
( i ) Trapizius [ 1 markah ]
( i ) Deltoid [ 1 markah ]
( i ) Pektoralis major [ 1 markah ]
Mana-mana 4 markah
( b ) ( i ) Ekstensi Fleksi [ 1 markah ]
( i ) Ekstensyen Fleksyen [ 1 markah ]
Mana-mana 2 markah
3 ( i ) Kelenjar pineal [ 1 markah ]
( i ) Kelenjar pituitari [ 1 markah ]

59. 59
( i ) Kelenjar tiroid [ 1 markah ]
( i ) Timus [ 1 markah ]
( i ) Kelenjar adrenal [ 1 markah ]
( i ) Pankreas [ 1 markah ]
( i ) Ovari [1 markah ]
( i ) Testis [ 1 markah ]
Mana-mana 8 markah
( b ) ( i ) Sistem endokrin merupakan himpunan kelenjar yang merembes
bahan kimia perutusan yang dikenali sebagai hormon. [ 1 markah ]
( i ) Hormon ini bergerak melalui saluran darah kepada organ sasaran
dan menghasilkan pertukaran kimia dalam badan. [ 1 markah ]
( i ) Fungsi utamanya adalah menghasilkan dan melepaskan hormon-hormon
secara langsung ke dalam aliran darah. [ 1 markah ]
( i ) Hormon berperanan sebagai pembawa pesan untuk mengkoordinasikan kegiatan berbagai
organ tubuh. [ 1 markah ]
Mana-mana 4 markah

60. 60
4 ( a ) ( i ) Rongga Hidung (Cavum Nasalis) [ 1 markah ]
( i ) Faring (Tenggorokan) [ 1 markah ]
( i ) Laring [ 1 markah ]
( i ) Tenggorokan (Trakea) [ 1 markah ]
( i ) Cabang-cabang Tenggorokan (Bronki) [1 markah ]
( i ) Bronkiolus [ 1 markah ]
( i ) Paru-paru (Pulmo) [ 1 markah ]
Mana-mana 4 markah
( b ) ( i ) Menyediakan struktur untuk pertukaran oksigen dan karbon dioksida
dalam tubuh melalui respirasi yang dibahagikan kepada respirasi luaran,
dalaman dan selular. [ 1 markah ]
( i ) Bertangungjawab untuk menghasilkan bunyi. Laring mengandungi
peti suara. Bila udara dihembus dari paru-paru, melalui peti suara dan
menghasilkan bunyi. [ 1 markah ]
( i ) Penyikiran Karbon dioksida. [ 1 markah ]
( i ) Pengangkutan Gas Oksigen. [ 1 markah ]
Mana-mana 3 markah

61. 61