1. OS ECOSISTEMAS

2. ÍNDICE
1. Concepto de ecosistema, biosfera y ecoloxía.
2. Compoñentes dos ecosistemas: biótopo e biocenose.
3. Hábitat e nicho ecolóxico.
4. Niveis tróficos: produtores, consumidores e descompoñedores.
5. Relacións tróficas: cadeas tróficas e redes tróficas.
6. Fluxo de enerxía e ciclo da materia.
7. Parámetros tróficos: Biomasa, produción e produtividade.
8. Pirámides tróficas.
9. Ciclos bioxeoquímicos: ciclo do carbono, ciclo do nitróxeno e ciclo do
fósforo.
10. Biomas: Biomas terrestres e biomas acuáticos.
11. Principais ecosistemas terrestres en España.
12. Principais ecosistemas acuáticos en España.
13. Impactos ambientais: positivos e negativos.

3. 1. Concepto de ecosistema
- Biosfera
- Ecoloxía
• Ecosistema.- É o conxunto
dos seres vivos que habitan
un determinado lugar, as
características que definen o
seu medio e as relacións que
se establecen entre eles e co
medio.
• Biosfera.- Conxunto de
todos os seres vivos que
habitan no planeta Terra.
• Ecoloxía.- Ciencia que
estuda a composición e o
funcionamento dos
ecosistemas.

4. 2. Compoñentes dos ecosistemas:Biótopo e biocenose
• Biótopo: É a parte
inorgánica do ecosistema.
Está formado polo medio
físico e as características
físico-químicas do medio
(luz, temperatura,
humidade,etc ). Parte
abiótica.
• Biocenose: Formada polo
conxunto de seres vivos
que habitan e se ralcionan
no biótopo. Parte biótica.

5. 3. Hábitat e nicho ecolóxico
• O hábitat dun organismo é o lugar onde vive,
a área física onde podemos encontralo.
Exemplo: un océano, un oco debaixo dunha
pedra, a superficie dunha árbore, etc.
• Nicho ecolóxico.- É a función que desempeña
un organismo dentro dun ecosistema.

6. 4. Niveis tróficos
• Os seres vivos clasifícanse en tres niveis tróficos segundo a forma de obter o seu
alimento:
1. Produtores: Organismos autótrofos que fabrican materia orgánica a partir de
inorgánica. Producen o seu propio alimento. Ex.: Plantas, algas e algunhas bacterias.
2. Consumidores: Organismos heterótrofos que se alimentan da materia orgánica que hai
noutros seres vivos. Tipos:
a) Consumidores primarios: Aliméntanse dos productores. Ex.: herbívoros.
b) Consumidores secundarios: Aliméntanse dos consumidores primarios .
Ex.: Carnívoros.
c) Consumidores terciarios: Aliméntanse dos consumidores secundarios e incluso dos
consumidores primarios.
1. Descompoñedores: Organismos que se alimentan de restos de organismos mortos y dos
seus excrementos. Ex.: Fungos e bacterias.

7. As plantas son organismos produtores.
Os coellos que son animais herbívoros son consumidores primarios.
O raposo, que se alimenta de coellos, é un consumidor secundario.

8. 5. Relacións tróficas: Cadeas tróficas e redes tróficas
• Relacións tróficas .- Son as relacións que hai
entre os organismos que se alimentan uns
dos outros nun ecosistema. Pódense
representar mediante cadeas e redes tróficas.

9. Cadeas tróficas
• Cadeas tróficas:
Representacións gráficas
lineais onde se indica
mediante frechas, quen é
comido por quen no
ecosistema. As frechas
parten do organismo que é
consumido e apuntan cara
ao organismo consumidor,
desta forma indícase o
sentido en que flúe a
enerxía e a materia na
cadea. Non se representan
os organismos
descompoñedores.

10. Redes tróficas
• Rede trófica: Está formada
polo conxunto de cadeas
tróficas interconectadas entre
si. Non se representan os
organismos descompoñedores.

11. 6. Fluxo de enerxía e ciclo da materia
FLUXO DE ENERXÍA
• Proceso unidireccional aberto.
• A enerxía que entra nun
ecosistema procede do Sol.
• Os produtores ó realizar a
fotosíntese, transforman a
enerxía luminosa en enerxía
química.
• En cada nivel, a enerxía utilízase
para o crecemento, procesos
metabólicos, e outra pérdese coa
respiración en forma de calor.

12. CICLO DA MATERIA
• Proceso cíclico pechado.
• Os produtores utilizan
materia inorgánica e
transfórmana en materia
orgánica.
• Ao morrer produtores e
consumidores, os seus
restos orgánicos son
transformados en
compostos inorgánicos
polos descompoñedores.

13. 7. Parámetros tróficos: Biomasa, produción
e produtividade
• Biomasa ( B ): Cantidade de materia orgánica que hai nun inidividuo, nun nivel
trófico, nunha poboación ou nun ecosistema.
• Produción ( P ): Cantidade de enerxía almacenada en forma de biomasa en
cada nivel trófico por unidade de tempo.
Produción ( P ) = Biomasa (B) / Tempo ( t )
- Produción bruta ( PB ): Cantidade total de biomasa xerada
por un nivel trófico calquera.
- Produción neta ( PN ) = Produción bruta ( PB ) – Respiración ( R )
• Produtividad (p ) = ( Produción neta (PN) / Biomasa (B)) x 100

14. 8. Pirámides tróficas
• Pirámide trófica: Representación
gráfica das relacións alimentarias
que hai nun ecosistema.
• Cada nivel trófico represéntase
cunha barra ou piso. Na base
están os produtores, logo os
consumidores primarios,
secundarios e terciarios.
1. Pirámides de números: número
de individuos de cada nivel
trófico.
2. Pirámides de biomasa: Biomasa
de cada nivel trófico.
3. Pirámides de enerxía: Enerxía
almacenada nun nivel trófico.

15. 9. Ciclos bioxeoquímicos:
Ciclo do carbono, ciclo do nitróxeno e ciclo do fósforo
• Ciclo bioxeoquímico: Percorridos que realizan certos
elementos químicos a través da biocenose e do
biótopo.

16. Ciclo del carbono
• o carbono encóntrase en tódolos
compostos orgánicos dos seres vivos.
• Os produtores (autótrofos) captan CO₂
e transfórmano en compostos
orgánicos. A través da alimentación o
carbono pasa aos consumidores.
• Organismos mariños utilizan CO₂
disolto na auga e forman cunchas e
esqueletos, chegando a fomarse
rochas calcarias.
• Mediante a respiración celular, os
produtores, os consumidores e os
descompoñedores utilizan a materia
orgánica e liberan CO₂ á atmosfera.
• Restos orgánicos de seres vivos
enterrados transfórmanse en
combutibles fósiles.
• As erupcións volcánicas, a queima de
biomasa vexetal e de combustibles
fósiles liberan CO₂ á atmosfera.

17. Ciclo do nitróxeno
• O nitróxeno é fundamental nos
seres vivos; forma parte das
proteinas e dos ácidos nucleicos.
• Certas bacterias do solo captan o
nitróxeno atmosférico e
transfórmano en nitratos
disoltos.
• Coa fotosíntese as plantas
utilizan os nitratos disoltos para
formar compostos orgánicos.
• As bacterias nitrificantes do
terreo converten o nitróxeno en
nitratos.
• O ciclo péchase debido a acción
das bacterias desnitrificantes,
que utilizan os nitratos do terreo
e xeran nitróxeno, que volve á
atmosfera.

18. Ciclo do fósforo
• Fósforo: Elemento escaso.
Encóntrase nos ácidos
nucleicos, ósos e cubertas de
animais.
• Gran parte do fósforo
encóntrase nas rochas
sedimentarias mariñas. A súa
erosión libera fosfatos, que
disoltos en auga son utilizados
polas plantas.
• A través da alimentación, o
fósforo pasa ao resto da cadea
trófica.
• Parte dos fosfatos son
arrastrados cara o mar. Alí o
fósforo distribuiese .

19. 10. Biomas: Biomas terrestres e biomas acuáticos
• Biomas: Son ecosistemas terrestres que ocupan
grandes extensións.
• Biomas terrestres: O deserto frío, a tundra, a
taiga, a estepa, o bosque caducifolio, o bosque
mediterráneo, o bosque ecuatorial, o bosque
tropical, a sabana e o deserto cálido.
• Biomas acuáticos: O bioma doceacuícola e o
bioma mariño.

20. 11. Principais ecosistemas terrestres en España
• Bosque atlántico:
- Clima moderado. Invernos fríos, veráns temperados e precipitacións
abundantes e regulares ao longo do ano.
- Destacan: faias, carballos, pradairos, bidueiros, freixos e castiñeiros.
- Fauna: Oso, lobo, xabaril, cervo, corzo, raposo e pita do monte.
• Bosque mediterráneo:
- Clima temperado e húmido no inverno e moi seco e caloroso no verán
-Destacan: Aciñeiras, sobreiras, oliveiras bravas, piñeiros, etc.
-Fauna: Raposo, corzo, etc.

21. 12. Principales ecosistemas acuáticos en España
• Ríos:
1. Curso alto: Pendiente acusada. A auga circula a gran velocidade.
Vexetais: carrizas e algas pegadas ás rochas. Animais: caracois, salmón,
troita.
2. Curso medio e baixo: Corrente máis suave. A auga circula a menor
velocidade. Destacan: chopos, amieiros, salgueiros, xuncos, etc.
• Lagos: Son ecosistemas formados por masas de auga profundas e
permanentes. Están condicionados pola luz e a temperatura.
• Zonas mariñas:
1. Litoral cantábrico e atlántico: predominan os acantilados. Augas frías.
Influenciado polas mareas. Predominan os fondos rochosos con algas,
esponxas, corais, moluscos, crustáceos e equinodermos.
2. Litoral mediterráneo: Augas cálidas e salinas.

22. 13. Impactos ambientais: Positivos e negativos
Impactos ambientais: Calquera alteración no medio natural provocada pola
actividade humana.
Impactos positivos: Producen unha mellora no medio.
Impactos negativos: Producen unha deterioración do medio.
1. Incendios forestais
2. Degradación e perda do solo
3. Perda de biodiversidade: sobreexplotación, destrución de hábitats e
introdución de especies exóticas.
4. Queima de combustibles fósiles: producen o efecto invernadoiro e o
quecemento global.
5. Procesos industriales: Pesticidas e outros produtos químicos.
6. Cambios no uso da terra: O sobrepastoreo, a deforestación, a agricultura
intensiva, a construción de infraestruturas e a ampliación de zonas
urbanas.

23. David Manuel Castro Ferreira