5. Ποια περιπέτεια του Αλέξανδρου έχουμε διαβάσει μέχρι τώρα στο βιβλίο των
αρχαίων ελληνικών; Ποια χαρακτηριστικά του αναδεικνύονταν εκεί;
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12. Αλέξανδρος και Βουκεφάλας
Ο Πλούταρχος στο έργο του Ἀλέξανδρος (6.1-8) περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο ο Αλέξανδρος δάμασε τον
Βουκεφάλα:
Όταν κάποτε ο Φιλόνικος ο Θεσσαλός έφερε στον Φίλιππο τον Βουκεφάλα, για να τον αγοράσει για τριάντα
τάλαντα, κατέβηκαν στην πεδιάδα για να δοκιμάσουν το άλογο που φαινόταν ότι ήταν άγριο και τελείως ατίθασο,
γιατί ούτε αναβάτη δεχόταν ούτε υπάκουε στη φωνή κανενός από τους ανθρώπους του Φιλίππου, αλλά αγρίευε σε
όλους. Τότε ο Φίλιππος θύμωσε και διέταξε να απομακρύνουν το άλογο, επειδή πίστευε ότι ήταν τελείως άγριο και
αδάμαστο· ο Αλέξανδρος όμως που ήταν μπροστά στη σκηνή είπε «τι άλογο χάνουν, επειδή δεν έχουν την
ικανότητα και το θάρρος να το δαμάσουν!». Στην αρχή ο Φίλιππος παρέμεινε σιωπηλός· επειδή όμως ο Αλέξανδρος
συνεχώς μουρμούριζε και δυσανασχετούσε του είπε: «Επικρίνεις τους μεγαλυτέρους σου, νομίζοντας ότι γνωρίζεις
κάτι περισσότερο από αυτούς ή ότι είσαι ικανότερος να δαμάσεις ένα άλογο;» «Αυτό το άλογο» είπε ο Αλέξανδρος
«σίγουρα θα μπορούσα να το δαμάσω καλύτερα από κάθε άλλον». «Κι αν δεν τα καταφέρεις, ποια θα είναι η τιμωρία
για το θράσος σου;» «Μα τον Δία» είπε «θα πληρώσω την αξία του αλόγου». Τα λόγια αυτά προκάλεσαν γέλια·
έπειτα, αφού συμφώνησαν μεταξύ τους το ύψος του ποσού, ο Αλέξανδρος έτρεξε αμέσως στο άλογο και παίρνοντας
στα χέρια του τα χαλινάρια το έστρεψε προς τον ήλιο, γιατί κατάλαβε, όπως φαίνεται, ότι το άλογο τρόμαζε, επειδή
έβλεπε τη σκιά του να πέφτει μπροστά του και να σαλεύει. Κι αφού έτρεξε για λίγο στο πλάι του και το χάιδεψε,
όταν είδε ότι ήταν γεμάτο δύναμη και ορμή, έβγαλε ήσυχα τη χλαμύδα του και με ένα πήδημα το καβάλησε με
ασφάλεια. Έπειτα τραβώντας ελαφρά με τα λουριά το χαλινάρι, χωρίς να το πληγώνει ή να το πονά, το κρατούσε
υπό τον έλεγχό του· μόλις όμως είδε ότι το άλογο έπαψε να είναι άγριο κι αδημονούσε να τρέξει, το άφησε να
καλπάσει προτρέποντάς το με δυνατή φωνή και χτυπώντας το με το πόδι του. Στην συντροφιά του Φιλίππου
επικράτησε στην αρχή αγωνία και σιωπή· όταν όμως ο Αλέξανδρος έκανε στροφή και επέστρεψε ασφαλής κοντά
τους, περήφανος και χαρούμενος, τότε οι άλλοι όλοι ξέσπασαν σε κραυγές χαράς, ενώ ο πατέρας του λένε ότι
δάκρυσε κιόλας από την χαρά του κι όταν ο Αλέξανδρος κατέβηκε από το άλογο τον φίλησε και του είπε: «Παιδί
μου, αναζήτησε βασίλειο αντάξιό σου, γιατί η Μακεδονία δεν σε χωράει». (Μετάφραση: Σ. Τσέλικας)
13.
14. Ἵνα δὲ ἡ μάχη συνέβη καὶ
ἔνθεν ὁρμηθεὶς ἐπέρασεν
τὸν Ὑδάσπην ποταμὸν
πόλεις ἔκτισεν Ἀλέξανδρος.
ἵνα = εκεί όπου
ἔνθεν = στο σημείο από το οποίο
ὁρμηθείς = ξεκίνησε και πέρασε
Σε ποια σημεία ο
Αλέξανδρος έχτισε πόλεις;
15. Καὶ τὴν μὲν Νίκαιαν τῆς
νίκης τῆς κατ' Ἰνδῶν
ἐπώνυμον ὠνόμασε, τὴν δὲ
Βουκεφάλαν ἐς τοῦ ἵππου
τοῦ Βουκεφάλα τὴν μνήμην,
ἐπώνυμον = έδωσε το όνομα
Ο Αλέξανδρος έχτισε δύο
πόλεις πώς ονόμασε την
καθεμία και γιατί;
16. "Εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου" από τον George TsiagalakisBased on sources from:Mircalla22Captain Blood - based on PNG work by Mircalla22 (CC-BY-SA 3) and Dpt of History, US Military Academy (Public domain).
Υπό την άδεια CC BY-SA 3.0 μέσω Wikimedia Commons -
17. ὅς ἀπέθανεν αὐτοῦ ὑπό καύματος τὲ καὶ ἡλικίας
καματηρὸς γενόμενος, πολλὰ δὲ πρόσθεν ξυγκαμῶν τὲ καὶ
συγκινδυνεύσας Ἀλεξάνδρῳ,
ὅς = ο οποίος
καύματος > το καῦμα = καύσωνας
ἡλικίας > ἡλικία = γερατειά
καματηρὸς γενόμενος = επειδή καταβλήθηκε
πρόσθεν = προηγουμένως
ξυγκαμών = αφού είχε υποφέρει
συγκινδυνεύσας = είχε περάσει κινδύνους μαζί...
Από τι πέθανε ο
Βουκεφάλας;
18. ἀναβαινόμενός τε πρὸς μόνου Ἀλεξάνδρου, ὅτι τοὺς ἄλλους πάντας
ἀπηξίου ἀμβάτας, καὶ μεγέθει μέγας καὶ τῷ θυμῷ γενναῖος.
ἀναβαινόμενος = τον οποίο ίππευε
πρὸς μόνου = μόνο
ὅτι = διότι
ἀπηξίου = απαξίωνε
ἀμβάτης = αναβάτης
μεγέθει μέγας = μεγαλόσωμος
τῷ θυμῷ γενναῖος = δυνατός
Γιατί δεν δεχόταν άλλους
αναβάτες ο Βουκεφάλας;
Ποια χαρακτηριστικά αποδίδει
στο Βουκεφάλα ο Αρριανός;
19. Η μάχη στον Υδάσπη
ποταμό διεξήχθη το 326
π.Χ. όταν ο Μέγας
Αλέξανδρος κινήθηκε
εναντίον του βασιλιά
Πώρου του ινδικού
βασιλείου Παουραβά στις
όχθες του ποταμού Υδάσπη
(αγγλικά: Jhelum) στην
Πενταποταμία (σήμερα
περιοχή Παντζάμπ στο
Πακιστάν).
Η Μάχη του Υδάσπη
οδήγησε σε πλήρη
μακεδονική νίκη και στην
προσάρτηση της
Πενταποταμίας.
Η τακτική του Μεγάλου Αλεξάνδρου
να διασχίσουν τα μακεδονικά και τα
άλλα συμμαχικά στρατεύματα
(αποτελούμενα από Έλληνες
μισθοφόρους, τμήματα του περσικού
στρατού και του ινδικού στρατού του
βασιλείου του Ταξίλη) κατά την
περίοδο των μουσώνων τον
πλημμυρισμένο Υδάσπη και παρά την
επιφυλακή του στρατού του Πώρου
να κατορθώσουν να τον αιφνιδιάσουν
πλευρικά, αναφέρεται ως ένα από τα
«στρατηγικά αριστουργήματα» του.
Αν και νικηφόρα η μάχη αυτή του
Υδάσπη ποταμού, ήταν επίσης και η
πιο δαπανηρή, σε επίπεδο
απωλειών, μάχη που πολέμησαν ως
τότε οι Μακεδόνες.
Η αντίσταση που προέβαλε ο
βασιλιάς Πώρος και οι άνδρες
του κέρδισε το σεβασμό του
Μεγάλου Αλεξάνδρου ο οποίος
του ζήτησε να γίνει Σατράπης
στη μακεδονική αυτή κτήση. Η
μάχη είναι σημαντική και
ιστορικά γιατί επέτρεψε το
άνοιγμα προς την Αρχαία Ινδία,
τόσο για την ελληνική πολιτική
(Αυτοκρατορία των Σελευκιδών,
Ελληνοϊνδικό Βασίλειο), όσο και
για την πολιτισμική επιρροή
(Ελληνοβουδιστική τέχνη), οι
οποίες έκτοτε επρόκειτο να
συνεχιστούν για πολλούς αιώνες.
Αργυρό δεκάδραχμο: Ο Μέγας Αλέξανδρος απεικονίζεται επάνω στο άλογό του
επιτιθέμενος εναντίον του Πώρου ο οποίος βρίσκεται σε ελέφαντα.
20.
21.
22.
23.
24. Σημεῖον δὲ οἱ ἦν βοός κεφαλὴ
ἐγκεχαραγμένη, ἐφ' ὅτῳ καὶ τὸ
ὄνομα τοῦτο λέγουσιν ὅτι ἔφερεν
σημεῖον = σημάδι
οἱ = αυτός
ἦν = πρτ. του ρ. εἰμί = ήταν > είχε
βοός = γεν. εν. του ουσ. ὁ βοῦς = το βόδι
ἐγκεχαραγμένη = χαραγμένο
ἐφ’ ὅτω = εξαιτίας του οποίου
Ποια είναι η πρώτη ερμηνεία για
την προέλευση του ονόματος του
Βουκεφάλα;
25. οἱ δὲ λέγουσιν ὅτι λευκὸν σῆμα
εἶχεν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς, μέλας ὤν
αὐτός, ἐς βοὸς κεφαλὴν μάλιστα
εἰκασμένον.
μέλας = μαύρος
ὤν = μτχ. εν. του ρ. εἰμί = ενώ ήταν
εἰκασμένον = που έμοιαζε
Ποια είναι η δεύτερη ερμηνεία
για την προέλευση του
ονόματος του Βουκεφάλα;
26. Οὗτος ὁ ἵππος ἐν τῇ Οὐξίων χώρα ἀφανὴς ἐγένετο
Ἀλεξάνδρῳ, καὶ Ἀλέξανδρος προεκήρυξεν ἀνὰ τὴν χώραν
πάντας ἀποκτενεῖν Οὐξίους, εἰ μὴ ἀπάξουσιν αὐτῷ τὸν ἵππον.
ἀφανὴς ἐγένετο = τον έχασε
προεκήρυξεν = διακηρύσσω δημόσια
ἀνὰ τὴν χώραν = σ' όλη τη χώρα
ἀποκτενεῖν = ότι θα σκοτώσει
ἀπάξουσιν = αόρ. του ρ. ἀπάγω = επιστρέφω
Τι συνέβη στο Βουκεφάλα
στη χώρα των Ουξίων;
Τι διακήρυξε ο Αλέξανδρος
όταν έχασε το Βουκεφάλα;
27. Λαός της ανατολικής
Σουσιανής στη μεθόριο
της Περσίας.
Κατοικούσαν στις
πηγές του Τίγρη
ποταμού (σημερινού
Καρούμ). Η περιοχή
όπου ζούσαν ήταν
ιδιαίτερα εύφορη.
Διακρίνονταν σε
ορεινούς, που ήταν πιο
σκληροτράχηλοι και
ονομαστοί πολεμιστές,
και πεδινούς. Κατά την
εκστρατεία του Μ.
Αλεξάνδρου υπήρξαν
σύμμαχοι του Δαρείου,
ώσπου το 331 π.Χ.
τους υπέταξε ο
Αλέξανδρος και τους
έκανε φόρου
υποτελείς.
29. Τοσῆδε γὰρ σπουδὴ Ἀλεξάνδρῳ ἀμφ’ αὐτὸν ἦν.
Τοσήδε = τόσο
σπουδή = ενδιαφέρον
ἀμφί = για
ἦν = πρτ. του ρ. εἰμί = ήταν
30.
31.
32. Χάρτης των σατραπειών της Μακεδονικής αυτοκρατορίας
George Tsiagalakis, original map by GMT Hawaii edu - based on PNG work by GMT Hawaii edu (CC-BY-SA-3)
33.
34.
35. 1.Πώς πέθανε ο Βουκεφάλας;
2.Σε τι όφειλε το όνομά του το
άλογο του Μ. Αλεξάνδρου;
3.Ποιο γεγονός επικαλείται ο
Αρριανός, για να καταδείξει το
ιδιαίτερο ενδιαφέρον του Μ.
Αλεξάνδρου για το άλογό του;
4.Μπορείτε να ανακαλέσετε στη
μνήμη σας άλλες γνωστές
περιπτώσεις στενού δεσμού
μεταξύ ενός ανθρώπου και ενός
ζώου;
36. 4. Μπορείτε να ανακαλέσετε στη μνήμη σας άλλες γνωστές περιπτώσεις στενού
δεσμού μεταξύ ενός ανθρώπου και ενός ζώου;