Τσάπρα Κνσταντία, ΠΕ02

1. ΤΟ ΠΙΟ ΓΛΥΚΟ ΨΩΜΙ
ΛΑΙΚΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ - ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΤΣΑΠΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ ΠΕ02
1

2. Το παραμύθι είναι κεφαλονίτικη παραλλαγή μιας παλαιάς λαϊκής αφήγησης. Ανήκει στον ευρύ τύπο
των διηγηματικών ή κοσμικών παραμυθιών, τα οποία αναφέρονται στις περιπέτειες των ανθρώπων
χωρίς να χρησιμοποιούν υπερφυσικά στοιχεία. Ειδικότερα, το συγκεκριμένο παραμύθι κατατάσσεται
στην κατηγορία των διδακτικών παραμυθιών που, όπως παρατηρεί ο Δ. Λουκάτος, «έχουν πάντα μέσα
τους μια διάθεση για διδασκαλία». http://ebooks.edu.gr
ΤΣΑΠΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ ΠΕ02 2

3. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΩΝ ΠΟΥ
ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ ΣΤΟ ΠΙΟ ΓΛΥΚΟ ΨΩΜΙ
• Η αφήγηση είναι απλή με εκφραστική λιτότητα και η
γλώσσα κατανοητή .
• Υπάρχει σύνδεση με τη ζωή και τις ασχολίες των ανθρώπων
της κάθε περιοχής.
• Η υπόθεση των παραμυθιών περιέχει μαγικά, υπερφυσικά
γεγονότα με ήρωες δράκους, γίγαντες, μάγισσες,
βασιλιάδες αλλά και απλούς ανθρώπους του λαού - στο
συγκεκριμένο παραμύθι συναντάμε μόνο τα δυο τελευταία
στοιχεία.
• Τα γεγονότα διαδραματίζονται σε αόριστο τόπο και χρόνο ,
πράγμα που προσδίδει μια διαχρονική αξία στα παραμύθια
( κάποτε, σ΄ ένα μακρινό βασίλειο)
• Βασικό γνώρισμα των λαϊκών αφηγήσεων είναι η
προφορικότητα .
• Η γλώσσα είναι απλή, ο λόγος
παρατακτικός και κοφτός (προτάσεις
απλές, κύριες , μικροπερίοδος λόγος)
• Χρησιμοποιείται ο διάλογος για ζωντάνια .
• Στα παραμύθια συναντάμε "μαγικούς
αριθμούς" όπως το 3,7,12,40...
• Στο τέλος υπάρχει συνήθως το ηθικό
δίδαγμα με ανθρωπιστική διάθεση.
• Κατά κανόνα έχουμε καλό και
ευτυχισμένο τέλος, ο ήρωας βρίσκει
αυτό που αναζητά ή πετυχαίνει τον
σκοπό του .
ΤΣΑΠΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ ΠΕ02 3

4. ΠΕΡΙΛΗΨΗ
• Κάποτε σε ένα μακρινό τόπο , ένας βασιλιάς έπασχε από ανορεξία , που κανείς δεν
μπορούσε να γιατρέψει . Ένας σοφός γέροντας μια μέρα κατάλαβε ότι η αιτία της
ανορεξίας ήταν το ψωμί του παλατιού, το οποίο δεν ήταν γλυκό. Μη μπορώντας , όμως,
στο παλάτι οι φουρνάρηδες να παρασκευάσουν γλυκό ψωμί, ο βασιλιάς δέχτηκε να
υποβληθεί σε μια τριήμερη κοπιαστική δοκιμασία για την παρασκευή του ψωμιού. Αφού ,
λοιπόν, αλώνισε, ζύμωσε , φουρνάρισε ψωμί στο τέλος νηστικός και κουρασμένος , άρχισε
να τρώει το ψωμί , που παρασκεύασε ο ίδιος με κόπο και ιδρώτα. Τότε γιατρεύτηκε και
μετατράπηκε σε έναν καλό βασιλιά που ασχολήθηκε με τα ζητήματα του παλατιού του.
• Το ηθικό δίδαγμα είναι πως πρέπει κάποιος να κοπιάζει για να απολαμβάνει τα αγαθά της
ζωής του.
ΤΣΑΠΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ ΠΕ02 4

5. ΜΟΤΙΒΑ
Ο μύθος του παραμυθιού δομείται στα
μοτίβα:
πρόβλημα- συμβουλή, δοκιμασία –
ικανοποίηση.
Πρόβλημα: ανορεξία του βασιλιά.
Συμβουλή: το γλυκό ψωμί ( βασικό είδος
διατροφής των απλών ανθρώπων) που
κερδίζεται με κόπο.
Δοκιμασία: τρεις μέρες σκληρής δουλειάς
 χαρά και όρεξη
http://ebooks.edu.gr
ΤΣΑΠΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ ΠΕ02 5

6. ΕΝΟΤΗΤΕΣ
• 1η ενότητα: «κάποτε ήταν …που λέει ο λόγος»  η
ανορεξία του βασιλιά και η δυστυχία της απραξίας
του.
• 2η ενότητα: «όπου κάποια μέρα .. Έτσι λοιπόν κι
έγινε»  η νουθεσία του σοφού γέροντα στο βασιλιά
και η λάθος εφαρμογή της
• 3η ενότητα: «θα σε κρεμάσω. . θα τρώγαμε κι εμείς
έτσι»  Η τριήμερη δοκιμασία του βασιλιά και η
γιατρειά του.
ΤΣΑΠΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ ΠΕ02 6

7. ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ-
ΤΡΟΠΟΙ
 ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ
• Αφήγηση ( κάποτε ένας πλούσιος
βασιλιάς)
• Διάλογος ( - μήπως κουράζεσαι , βασιλιά
μου; - λες; )
• Περιγραφή ( Σε λίγο βγήκαν τα
καρβέλια αχνιστά και ροδοψημένα)
• ΑΦΗΓΗΤΗΣ
• Παντογνώστης – Ετεροδιηγητικός ,
γιατί η αφήγηση γίνεται σε τρίτο - γ΄
ενικό πρόσωπο
• Εστίαση : μηδενική , εξωτερική.
ΤΣΑΠΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ ΠΕ02 7

8. ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ
• Η δυστυχία της απραξίας: ο βασιλιάς τα είχε όλα , δε χρειαζόταν να προσπαθήσει
για οτιδήποτε και αυτό τον έκανε δυστυχισμένο. Η δυστυχία μεταφράζεται
αλληγορικά ως ανορεξία.
• Η σοφία και η εσωτερική γαλήνη του βιοπαλαιστή. Ο εργάτης της γης αντλεί
ικανοποίηση από τη δουλειά και την απλότητα.
• Το ψωμί ως προϊόν και ως αμοιβή του ανθρώπινου μόχθου.
http://ebooks.edu.gr
ΤΣΑΠΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ ΠΕ02 8

9. ΤΕΧΝΙΚΗ - ΤΕΧΝΟΤΡΟΠΙΑ
• ΓΛΩΣΣΑ: απλή , λιτή , φυσική με άφθονα λαϊκά στοιχεία.
• ΥΦΟΣ: απλό, ζωντανό , παραστατικό. Η διήγηση διακόπτεται από το διάλογο που προσδίδει αμεσότητα και
ζωντάνια.
• ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ: μεταφορές: και καρφάκι δε μου καίγεται, πέσανε με τα μούτρα στη δουλειά, το
πρόσωπό του έγινε κόκκινο από χαρά.
• ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΕΙΣ: σαν πεινασμένος λύκος
• ΕΠΑΝΑΛΗΨΕΙΣ : το πιο γλυκό ψωμί του κόσμου , σκέφτηκε.
• ΕΙΚΟΝΕΣ: η εικόνα της αμφίεσης του βασιλιά, η περιγραφή του χωριού, το θέρισμα, το αλώνισμα , το
ζύμωμα και το φούρνισμα του ψωμιού.
ο λόγος και το περιεχόμενο ανταποκρίνονται στο γλωσσικό αισθητήριο και τα βιώματα του κοινού
που τον παρακολουθεί με παιδική περιέργεια.
ΤΣΑΠΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ ΠΕ02 9

10. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ
ΒΑΣΙΛΙΑΣ
• Τεμπέλης , οκνηρός
• Παράξενος, γκρινιάρης
• Αυταρχικός , απειλητικός ( στην αρχή
του παραμυθιού)
• Γλυκομίλητος, συνετός και εργατικός (
στο τέλος του παραμυθιού)
ΓΕΡΟΝΤΑΣ
• Ήρεμος
• Εργατικός
• Σοφός
• Συνετός
• Γλυκομίλητος
ΤΣΑΠΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ ΠΕ02 10