1. SEJARAH TINGKATAN 3
BAB 6
PERUBAHAN PENTADBIRAN KE
ARAH BERKERAJAAN SENDIRI
DI SARAWAK & SABAH
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

2. Objektif Pembelajaran
 Pada akhir bab, murid dapat:
 Memerihalkan Pentadbiran Tentera British di
Sarawak & Sabah selepas kekalahan Jepun
 Menerangkan faktor penyerahan Sarawak &
Sabah kepada kerajaan British
 Menceritakan Gerakan Antipenyerahan Sarawak
 Menjelaskan langkah ke arah berkerajaan sendiri
di Sarawak & Sabah
 Mengumpul maklumat tentang penubuhan paarti
politik di Sarawak & Sabah
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

3. 6.1 Perubahan Pentadbiran ke Arah
Berkerajaan Sendiri di Sarawak
 Januari 1941, Charles Vyner Brooke
memperkenalkan Perlembagaan 100 Tahun
Pengambilan Sarawak.namun tidak dapat
dilaksanakan kerana Jepun menyerang.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

4. Sarawak selepas kekalahan Jepun
 British memperkenalkan Pentadbiran
Tentera British pada 10 Sept 1945 -1 Julai
1946 untuk mengembalikan:
 Ketenteraman
 Pemulihan ekonomi &
 Mengemaskini pentadbiran
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

5. Faktor Sarawak di serahkan kepada
British
 Desakan Kerajaan British-untuk menjamin
pelaburan mereka.
 Pertikaian keluarga- Vyner Brooke sudah
tua & uzur serta tiada pengganti
 Masalah kewangan-Selepas perang,
banyak kemusnahan & Vyner Brooke tiada
wang yang cukup untuk membangunkan
Sarawak
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

6. Charles Vyner Brooke telah
menghantar wakilnya, Gerald T.
MacBryan mendapatkan tanda
tangan ketua bumiputera &
pemimpin tempatan dlm Majlis
Tertinggi Sarawak.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

7. 8 Feb 1946,Vyner Brooke
mengisytiharkan keputusan
Majlis Tertinggi namun,
mendapat bantahan drp
pelbagai pihak terutamanya org
Melayu & Iban.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

8. Akibatnya:
1.Pej Tanah Jajahan minta Vyner Brooke mdpt persetujuan
secara perundangan & demokrasi
2.Majlis Negeri meluluskan Rang Undang-undang
Penyerahan Sarawak @ Cession Bill (18 undi menyokong
& 16 undi menentang)
3.1 Julai 1946, Sarawak diisytiharkan sebagai Jajahan
Mahkota British
4. Sir Charles Arden Clarke dilantik Gabenor british
pertama
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

9. Gerakan Antipenyerahan Sarawak
 Maksud:
 “Gerakan menentang penyerahan negeri
Sarawak kepada British yang berlaku dari
1946- 1949”
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

10. Gerakan ini disertai oleh:
 Orang Melayu-Datu Patinggi Abang Hj
Abdillah bin Datu Patinggi Hj Mohamad
Kassim
 Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak
(PKMS)
 Barisan Pemuda Melayu Sibu(BPM)
 Barisan Pemuda Sarawak (BPS)
 Persatuan Dayak Sarawak (PDS)
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

11. Faktor Gerakan Antipenyerahan
Sarawak
 Perlembagaan 1941 -Usaha untuk mendapat
kemerdekaan menjadi sukar apabila diserah
kepada British.
 Tipu Muslihat -Vyner Brooke membuat keputusan
sendiri, tanpa berunding (ketua bumiputera &
pemimpin tempatan)
 Anthony Brooke tidak dilantik sebagai Rajah
Sarawak -BPM mahu Anthony Brooke ditabal
sebagai Raja Sarawak yang baru agar mudah
menuntut kemerdekaan.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

12. Penentangan & reaksi British
 Golongan antipenyerahan hantar surat
bantahan, kawat & telegram kpd British,
namun tidak diendahkan.
 Tampal poster
 Demonstrasi oleh kaum wanita(cikgu Lily
Eberwein, Syarifah Hjh Sipah, Dyg
Fauziah & Cikgu Ajibah Abol)
 Tunjuk perasaan membantah pelantikan
Gabenor Sarawak pertama
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

13. Reaksi British:
Mengeluarkan notis Pekeliling no 9
kerana gerakan ini disertai oleh
kakitangan kerajaan (guru melayu)
Pekeliling no 9 ialah sebagai
amaran kepada kakitangan
kerajaan supaya tidak terlibat dlm
gerakan antipenyerahan
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

14. Kesannya:
 Pekeliling ini mendapat bantahan.
 2 April 1947, 338 orang kakitangan kerajaan
(guru melayu) letak jawatan.
 22 buah sekolah terpaksa ditutup
 56 pelajar maktab perguruan Melayu
Sarawak tamatkan pengajian sbg bantahan.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

15. Gerakan penentangan semakin
hebat apabila BPM Sibu
mengadakan perhimpunan diwakili
250 perwakilan bumiputera seluruh
cawangan.
British cuba melemahkan gerakan
antipenyerahan dgn
memecahbelahkan perpaduan
kaum
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

16. Propaganda British mengekang
gerakan antipenyerahan:
 British cuba melemahkan gerakan
antipenyerahan dgn memecahbelahkan
perpaduan kaum.
 Menggalakkan penubuhan Young Malay
Association (YMA)
 Melaga-lagakan orang Melayu dengan
orang dayak supaya bertelagah
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

17. Kesan daripada propaganda British:
 Gerakan antipenyerahan semakin lemah.
 Golongan muda dalam BPM menubuhkan Rukun
Tigabelas.
 Dianggotai oleh ahli BPM yang radikal.
 Bersumpah menghapuskan pegawai Eropah &
pemimpin Melayu bersubahat menyokong British
 Rosli Dhobi ditugaskan membunuh Sir Duncan
Steward (Gabenor Sarawak kedua) semasa
lawatan ke Sibu
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

18. Akibatnya:
1.British menggunakan kekerasan untuk
melumpuhkan antipenyerahan.
2. Dijatuhi hukuman gantung sampai mati.
3. Mengharamkan Persatuan Melayu Sarawak
4. Melumpuhkan Gerakan antipenyerahan
5.Mengukuhkan kedudukannya di Sarawak
sehingga 1963.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

19. Langkah ke arah berkerajaan sendiri
di Sarawak
 1946-Sarawak dibahagi kepada 5 bahagian yang
diketuai oleh Residen,Setiap bahagian dibahagi
kepada beberapa daerah diketuai oleh Pegawai
Daerah.
 1947-Majlis Tempatan dibentuk unt memberi
peluang kepada ahli mengambil bahagian dlm
pentadbiran tempatan.
 1956- Pindaan keahlian Majlis Negeri & Ahli Majlis
Tertinggi dalam Perlembagaan Negeri Sarawak
berkuatkuasa April 1957 menjadi 10 orang.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

20. Penubuhan Parti Politik di Sarawak
 Parti Negara Sarawak (PANAS)
 9 April 1960
 Datu Patinggi Abang Hj Mustapha
 Matlamat:
 Wujudkan keharmonian kaum
 Pendidikan Percuma sek rendah
 Pertingkatkan politik, ekonomi & sosial
bumiputera
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

21. Parti Bersatu Rakyat Sarawak
(SUPP)
 12 Jun 1959
 Ong Kee Hui & Stephen Young
 Matlamat:
 Wujudkan perpaduan & kesetiaan
 Satupadukan kaum
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

22. Persatuan Cina Sarawak (SCA)
 Julai 1962
 William Tan
 Matlamat:
 Ke arah perpaduan org Cina
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

23. Parti Kebangsaan Sarawak (SNAP)
 10 April 1961
 Stephen Kalong Ningkang
 Matlamat:
 Perjuangkan hak & kepentingan orang Iban
 Mendapatkan kemerdekaan Sarawak
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

24. Parti Pesaka Anak Sarawak
(PESAKA)
 Ogos1962
 Temenggung Jugah
 Matlamat:
 Bantu orang Dayak mencapai perpaduan &
menjamin hak mereka dalam perlembagaan
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

25. Nov 1962, Perikatan Sarawak
dibentuk bagi menghadapi
pilihanraya tahun 1963 dengan
memenangi 138 kerusi.
Perikatan Sarawak terdiri daripada
SNAP, SCA, BERJASA, PANAS &
PESAKA.
.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

26. 6.2 Perubahan Pentadbiran ke arah
Berkerajaan Sendiri di Sabah
 Selepas Perang Dunia Kedua, Sabah
ditadbir oleh Pentadbiran Tentera British
untuk mengembalikan keamanan &
ketenteraman sehingga 15 Julai 1946.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

27. Sabah diserahkan kepada kerajaan
British
 Pada 26 Jun 1946 Kerajaan British
menandatangani perjanjian dengan Syarikat
Borneo Utara British (SBUB) menyebabkan
Borneo Utara secara rasmi menjadi tanah
jajahan British pada 15 Julai 1946.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

28. Faktor Sabah di serah kepada
British
 Desakan Pelabur & Pemodal Eropah-
melindungi pelaburan di Sabah.
 Mengeksploitasi Sumber Bahan Mentah-
Pembekal bahan mentah & tempat bagi
pasaran barangan Britain.
 Menjamin Kedudukan & Keselamatan-
kerana terletak di tengah jalan perdagangan
ant. Spura dan HKong.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

29. Langkah ke arah berkerajaan sendiri
di Sabah
 Tahun 1950
 British memperkenalkan perlembagaan
baru.
 Majlis kerja & Majlis Undangan ditubuhkan
 Buka peluang Wakil-wakli anak negeri
melibatkan diri dalam pemerentahan negeri
 Melatih penduduk tempatan menjadi
pemimpin
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

30. Tahun 1952
 Pilihanraya Majlis Tempatan diadakan untuk
memilih perwakilan secara demokrasi
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

31. Tahun 1960
 British meminda Perlembagaan untuk
menambah jumlah bilangan pemimpin kaum
bumiputera sebagai ahli tidak rasmi dalam
Majlis Undangan.
 Semua ahli dilantik oleh Gabenor British
 1962- British memperkenalkan Pilihan Raya
Majlis Undangan
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

32. Parti politik di Sabah sehingga 1963
 Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu
(UNKO)
 Ogos 1961
 Donald Stephen
 Matlamat: Menjaga kepentingan &
memelihara hak orang Kadazan Dusun
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

33. Pertubuhan Kebangsaan Sabah
Bersatu (USNO)
 23 Disember 1961
 Pengasas: Tun Datu Mustapha b Datu Harun
 Matlamat:
 Perjuangkan hak bumiputera muslim
 Menjadikan B Melayu – Bahasa Kebangsaan
 Agama islam- agama rasmi
 Tukar nama Borneo Utara kepada Sabah
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

34. Pasok Momogun
 Januari 1962
 Pengasas: Orang Kaya-kaya Sedomo & GS
Sundang
 Matlamat: Lindungi kepentingan penduduk
kawasan pedalaman Sabah
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

35. Persatuan Cina Sabah (SCA)
Gabungan Parti Bersatu dan Parti
Demokratik
 Oktober 1962
 Pengasas: Khoo Siak Chiew & Peter Chin
 Matlamat:
 Melindungi hak orang Cina
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

36. Barisan Rakyat Jati Sarawak
(BERJASA)
 4 Dis 1961
 Datu Tuanku Hj Bujang bin Tuanku Othman
 Matlamat:
 Tuntut hak istimewa & Pertingkat taraf hidup
Bumiputera
 Wujudkan keharmonian rakyat
 Mengelakkan rakyat terpengaruh dengan fahaman
komunis
 Bahasa Melayu dijadikan Bahasa Kebangsaan
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

37. Perikatan Sabah ditubuhkan
untuk mengambil bahagian
dalam pilihanraya 1962.Parti
politik yang menganggotai
Perikatan ialah USNO,UNKO,
Pasok Momogun & SCA.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

38. Rumusan
 Banyak berlaku perubahan di Sabah &
Sarawak
 Pembunuhan Duncan steward merupakan
kemuncak kebencian penduduk tempatan
terhadap British.
 Pertubuhan bersifat politik, ekonomi & sosial
ditubuhkan.
 Di Sabah, gerakan kebangsaan agak
perlahan.
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

39. SEKIAN…
Hak cipta SBP Zon Timur 2007

40. Hak cipta SBP Zon Timur 2007