1. Thực trạng bao thanh toán:
1. Các văn bản pháp lý:
Một số văn bản pháp luật có ảnh hưởng đến hướng dẫn thực hiện và chế tài nghiệp
vụ bao thanh toán hiện nay.
 Luật các tổ chức tín dụng 2010 về bao thanh toán:Khoản 17 điều 4 Luật các
tổ chức tín dụng 2010 đã đưa ra những khái niệm chung nhất về bao thanh
toán như sau: “Bao thanh toán là hình thức cấp tín dụng cho bên bán hàng
hoặc bên mua hàng thông qua việc mua lại có bảo lưu quyền truy đòi các
khoản phải thu hoặc các khoản phải trả phát sinh từ việc mua, bán hàng
hóa, cung ứng dịch vụ theo hợp đồng mua, bán hàng hóa, cung ứng dịch
vụ”.
 Quyết định 1096/QĐ-NHNN của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt
Nam ban hành ngày 6/9/2004 về việc ban hành quy chế bao thanh toán của
các tổ chức tín dụng.
 Quyết định 547/2005/QĐ-NHNN của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt
Nam ban hành ngày 19/4/2005 về việc ban hành “Quy định về các tỷ lệ
đảm bảo an toàn trong hoạt động của tổ chức tín dụng”.
 Quyết định 453/2005/QĐ-NHNN về việc ban hành quy định về phân loại
nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng trong hoạt động
ngân hàng của tổ chức tín dụng.
 Công văn 676/NHNN-CSTT của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ngày
28/6/2005 về việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ, chuyển nợ quá hạn đối với các
hoạt động bao thanh toán của tổ chức tín dụng.
 Văn bản số 991/NHNN-TTGSNH ngày 19/02/2013, Ngân hàng Nhà nước
Việt Nam (NHNN) đã có văn bản hướng dẫn các tổ chức tín dụng, chi
nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện hoạt động bao thanh toán quy định
tại Quy chế hoạt động bao thanh toánquy định tại Quy chế hoạt động bao
thanh toán ban hành kèm theo Quyết định số 1096/2004/QĐ-NHNN ngày
06/9/2004 của Thống đốc NHNN.
2. Thực trạng hoạt động bao thanh toán tại các NHTM Việt Nam:
Một số NHTM phát triển mạnh dịch vụ bao thanh toán tại Việt Nam có thể kể đến
như ACB, Eximbank, BIDV…
2.1 Hoạt động bao thanh toán tại ACB:
Bao thanh toán tại ACB gồm 2 loại hình: bao thanh toán trong nước(Domestic
factoring) và bao thanh toán xuất nhập khẩu(International factoring). Bao
thanh toán trong nước là việcbao thanh toán dựa trên Hợp đồng mua bán hàng

2. hóa, trongđó bên bán hàng và bên mua hàng là người cư trú theo quyđịnh của
pháp luật về quản lý ngoại hối. Bao thanh toán xuấtnhập khẩu là việc bao
thanh toán dựa trên Hợp đồng xuất nhập khẩu.
Để được ACB bao thanh toán, khoản phải thu phải phát sinhtừ hợp đồng mua
bán hàng hóa hợp pháp và thời hạn thanhtoán còn lại không quá 180 ngày.
ACB sẽ không thực hiện bao thanh toán các khoản phải thu phát sinh từ hợp
đồng muabán hàng hóa bị pháp luật cấm; các giao dịch, thỏa thuận bấthợp
pháp/đang có tranh chấp; từ các hợp đồng bán hàng dướihình thức ký gửi; các
khoản phải thu được gán nợ hoặc cầmcố, thế chấp hoặc các khoản phải thu đã
quá hạn thanh toán.Sau khi chấp thuận bao thanh toán, ACB sẽ ký kết Hợp
đồngbao thanh toán với bên bán hàng và bên bán hàng thực hiệnviệc chuyển
nhượng quyền đòi nợ khoản phải thu cho ACB.ACB sẽ ứng trước một số tiền
cho bên bán hàng. Tỷ lệ (hoặcsố tiền) ứng trước này do ACB và bên bán hàng
thỏa thuậnvà được thể hiện trong Hợp đồng bao thanh toán. Khi đếnhạn thanh
toán, ACB sẽ thu lại toàn bộ khoản nợ từ bên muahàng. Số tiền còn lại giữa số
tiền thu được từ bên mua hàngvà số tiền ứng trước (sau khi trừ đi lãi và các chi
phí khác) sẽđược chuyển vào tài khoản tiền gửi thanh toán của bên bánhàng
mở tại ACB.
2.1.1 Đối tượng bao thanh toán của ACB
a. Bên mua hàng
Bên mua hàng là những khách hàng thỏa mãn các tiêu chí của ACB về
quy mô, uy tín, ngành nghề kinh doanh cũng như khả năng tài chính
Lợi ích của bên mua hàng khi tham gia bao thanh toán:
- Tăng khả năng mua hàng trả chậm, khai thác tối đa lợi ích từ nguồn
vốn chiếm dụng của bên bán hàng.
- Tăng uy tín của bên mua hàng trên thị trường thông qua mức độ tín
nhiệm của ngân hàng.
b. Bên bán hàng
Bên bán hàng là những khách hàng thỏa mãn các quy định về bao thanh
toán và có khoản phải thu đủ điều kiện.
Lợi ích của bên bán hàng khi thực hiện bao thanh toán:
- Chuyển đổi khoản phải thu thành tiền để bổ sung nguồn vốn tiếp tục
chu kỳ kinh doanh mới.
- Được ngân hàng kiểm tra, đánh giá khả năng thanh toán của bên mua
hàng.
2.1.2 Tỷ lệ ứng trước

3. Tỷ lệ ứng trước là tỷ lệ phần trăm trên giá trị khoản phải thu mà ACB
ứng trước cho bên bán hàng, tối đa không quá 80% giá trị khoản phải
thu.
2.1.3 Quy trình bao thanh toán tại ACB
2.1.4 Lãi bao thanh toán
Lãi bao thanh toán được tính trên số tiền mà ACB ứng trước cho bên
bán hàng và được thu lúc bên mua hàng/bên bán hàng thanh toán tiền
cho ACB theo côngthức sau:
Lãi = [Số tiền ứng trước x Lãi suất (tháng) x số ngày bao thanh
toán]/30ngày
Số ngày bao thanh toán: tính từ ngày ứng trước tiền cho đến ngày bên
mua hàng/bán bán hàng thanh toán tiền cho ACB.
2.1.5 Phí bao thanh toán
Phí bao thanh toán được tính trên giá trị khoản phải thu (số tiền bên mua
hàng phải thanh toán) và thu một lần ngay khi ứng trước tiền cho bên
bán hàng.ACB không hoàn lại lãi và phí cho bên bán hàng vì bất cứ lý
do gì.
2.1.6 Thời hạn bao thanh toán
- Thời hạn còn lại của khoản phải thu bao thanh toán tối đa không vượt
quá 90 ngày.
- Thời hạn gia hạn thanh toán trong mọi trường hợp tối đa không vượt
quá 30 ngày.
2.2 Hoạt động bao thanh toán của Eximbank
2.2.1 Loại hình và phương thức bao thanh toán tại Eximbank

4. Eximbank thực hiện hình thức bao thanh toán trong nước có quyền truy đòi.Bao thanh
toán từng lần, Bao thanh toán theo hạn mức, đồng Bao thanh toán
2.2.2 Đối tượng bao thanh toán:
Khách hàng là tổ chức kinh tế Việt Nam và người nước ngoài cung cấp hàng hóa theo
Hợp đồng mua bán hàng hóa sử dụng phương thức thanh toán trả chậm và được thụ
hưởng các khoản phải thu phát sinh từ việc mua, bán hàng hóa.
2.2.3 Quy trình bao thanh toán
2.2.4 Lãi suất và phí bao thanh toán
Lãi suất được thỏa thuận trong hợp đồng Bao thanh toán theo biểu lãi suất bao thanh toán
do Eximbank công bố từng thời kỳ.Eximbank thu phí một lần khi ứng vốn cho khách

5. hàng theo biểu phí bao thanh toán do Eximbank công bố từng thời kỳ.Phí Bao thanh toán:
0,2% giá trị khoản phải thu được bao thanh toán. Tối thiểu: 400,000 VND
2.2.5 Thực trạng bao thanh toán tại Eximbank
Bao thanh toán là hình thức thanh toán đang được doanh nghiệp ở nhiều nước trên thế
giới chọn lựa để tối ưu hóa hoạt động kinh doanh, nhằm giúp doanh nghiệp trong nước
tiếp cận nhanh với các phương thức thanh toán quốc tế, xóa bỏ những rào cản, khó khăn
đang hiện hữu trong hoạt động xuất nhập khẩu. Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt
Nam (Eximbank) là một trong những ngân hàng đầu tiên đã triển khai dịch vụ này.Là
một NHTM hiện đại, cung cấp đa dạng các sản phẩm tài chính ngân hàng chất lượng cao
và luôn có nhiều dịch vụ tốt dành cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu, Eximbank đã
triển khai hình thức bao thanh toán theo xu hướng quốc tế để hỗ trợ vốn lưu động, tạo
điều kiện cho các doanh nghiệp ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh. Hình thức tài trợ
này dành cho các doanh nghiệp xuất khẩu muốn mở rộng thị trường, muốn được đảm bảo
rủi ro thanh toán bên nhập khẩu, có nhu cầu được ứng trước tiền hàng đối với khoản phải
thu trả chậm và doanh nghiệp nhập khẩu muốn mua hàng theo phương thức thanh toán trả
chậm.
Ngân hàng bao thanh toán sẽ thực hiện các dịch vụ như bảo đảm rủi ro tín dụng cho bên
nhập khẩu, theo dõi khoản phải thu, ứng trước tiền hàng tối đa 90% trị giá khoản phải thu
và thu hồi nợ. Hiện Eximbank đang thực hiện các phương thức bao thanh toán rất linh
hoạt gồm bao thanh toán từng lần hoặc theo hạn mức để các doanh nghiệp có thể lựa
chọn hình thức phù hợp.Với nhiều lợi ích hiện hữu, hình thức bao thanh toán của
Eximbank được xem là sự hỗ trợ thiết thực để các doanh nghiệp nhập khẩu không bỏ lỡ
cơ hội kinh doanh và các nhà xuất khẩu có thể giữ vững vị thế tại các thị trường cũ, vượt
qua rào cản về phương thức thanh toán để gia nhập các thị trường mới.
Qua thực tế sử dụng dịch vụ này, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu cũng cho biết sử dụng
bao thanh toán của Eximbank đã giúp họ tăng lợi thế cạnh tranh, khả năng trúng thầu đơn
hàng khi bán hàng theo phương thức D/A và T/T trả chậm cao hơn, nhanh chóng thu hồi
được nguồn vốn lưu động để mở rộng sản xuất kinh doanh và phát triển thị trường. Hình
thức này còn giúp tiết kiệm được thời gian, chi phí trong việc quản lý và thu hồi các
khoản phải thu. Eximbank còn đảm bảo rủi ro tín dụng bên nhập khẩu cho các khoản phải

6. thu và hỗ trợ các thông tin tài chính, tình hình kinh doanh của bên nhập khẩu cho doanh
nghiệp.
Còn doanh nghiệp nhập khẩu khi sử dụng dịch vụ này đã có thể mua hàng theo điều
khoản thanh toán trả chậm mà không phải trả bất kỳ một khoản phí bao thanh toán nào.
Các công ty vừa có thể thanh toán tiền hàng sớm, đáp ứng yêu cầu của hợp đồng ngoại
thương, vừa được sử dụng tín dụng của người bán để tài trợ vốn lưu động và không phải
mất thời gian mở L/C cho mỗi lần nhập hàng, không phải ký quỹ. Phía Eximbank sẽ thực
hiện hình thức bao thanh toán có quyền truy đòi để đảm bảo lợi ích cho các bên.
Theo yêu cầu của Eximbank, để được bao thanh toán, các doanh nghiệp phải có hàng hóa
hữu hình, bao thanh toán chỉ thực hiện sau khi hàng hóa được giao. Ngoài ra, hợp đồng
ngoại thương không cấm bên xuất khẩu chuyển nhượng khoản phải thu cho bên thứ ba
hay không được chuyển giao quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng ngoại thương và phải
phù hợp với quy định của pháp luật. Một điều kiện nữa là khoản phải thu không phát sinh
từ hợp đồng ngoại thương bị pháp luật cấm, không phát sinh từ các giao dịch, thỏa thuận
bất hợp pháp đang có tranh chấp, không phát sinh từ các hợp đồng ngoại thương dưới
hình thức ký gửi, không được gán nợ hoặc cầm cố, thế chấp, không bị quá hạn thanh toán
theo hợp đồng ngoại thương…
Các chuyên gia cho rằng trong bối cảnh kinh tế khó khăn, bao thanh toán sẽ giúp bên
xuất khẩu sẽ tăng thanh khoản, cải thiện dòng tiền, tăng doanh số bán hàng, giảm chi phí
hành chính, quản lý được công nợ, có được nguồn tài chính mới mà không cần tài sản
đảm bảo, không phụ thuộc vào các khoản vay và giảm thiểu nợ xấu, hạn chế rủi ro tín
dụng trong các giao dịch quốc tế. Bên nhập khẩu sẽ có cơ hội đàm phán điều khoản mua
hàng tốt hơn và đơn giản hóa thủ tục thanh toán. Cùng với lợi ích của mình, khách hàng
tham gia bao thanh toán cũng giúp các ngân hàng trong nước nâng cao uy tín của trên thị
trường quốc tế.
Eximbank (million 2010
of Euro)
Domestic
0.95
International
0.12
2011
2012
0.86
0.04
0.98
0.05
Tuy nhiên, Eximbank không phải không có những hạn chế trong lĩnh vực bao thanh toán,
cụ thể ở văn bản hợp đồng chưa rõ ràng đối với bên nhận thanh toán và được thanh toán.

7. Cụ thể có trường hợp như sau: Ngày 26/6/2012, Công ty TNHH Công nghiệp Ngôi Sao
Xanh và Công ty CP Nhựa tổng hợp Thành Tài ký hợp đồng nguyên tắc về mua bán khí
gas hóa lỏng. Theo đó, Công ty Ngôi Sao Xanh sẽ cung cấp khí gas hóa lỏng cho Công ty
Nhựa tổng hợp Thành Tài thành nhiều đợt. Để bảo đảm cho việc thanh toán tiền hàng,
Công ty Nhựa tổng hợp Thành Tài phải yêu cầu một ngân hàng phát hành chứng thư bảo
lãnh thanh toán đối với số tiền mua hàng là 17 tỷ đồng. Căn cứ vào hợp đồng mua bán
trên và thỏa thuận với Công ty Nhựa tổng hợp Thành Tài, ngày 12/7/2012, Ngân hàng
Eximbank đã phát hành chứng thư bảo lãnh số 1401/GTA-120700030 bảo lãnh nghĩa vụ
thanh toán của Công ty Nhựa tổng hợp Thành Tài. Theo chứng thư này, Ngân hàng
Eximbank sẽ thực hiện nghĩa vụ thanh toán tiền hàng trong phạm vi 17 tỷ đồng theo Hợp
đồng mua bán hàng hóa số 22/2012/IBS-THANHTAI/TERN trong trường hợp Công ty
Nhựa tổng hợp Thành Tài vi phạm nghĩa vụ thanh toán và Công ty Ngôi Sao Xanh có thư
đòi tiền. Thư bảo lãnh có thời hạn đến ngày 10/2/2013. Thực hiện hợp đồng mua bán
trên, Công ty Ngôi Sao Xanh đã 5 lần giao hàng cho Công ty Nhựa tổng hợp Thành Tài
hơn 3.233 tấn khí gas hóa lỏng, trị giá hơn 83,6 tỷ đồng. Đến hết ngày 4/2/2013, Công ty
Nhựa tổng hợp Thành Tài cũng đã thanh toán được số tiền hơn 61,5 tỷ đồng cho Công ty
Ngôi Sao Xanh. Đến lô hàng cuối cùng được giao ngày 25/12/2012, Công ty Nhựa tổng
hợp Thành Tài vi phạm nghĩa vụ thanh toán, chậm trả hơn 22 tỷ đồng. Trước việc bên
mua vi phạm nghĩa vụ thanh toán, ngày 7/2/2013, Công ty Ngôi Sao Xanh đã phát hành
thư đòi tiền, yêu cầu Eximbank thực hiện nghĩa vụ của bên bảo lãnh trả số tiền 17 tỷ đồng
trong tổng số tiền hơn 22 tỷ mà Công ty Nhựa tổng hợp Thành Tài còn nợ Công ty Ngôi
Sao Xanh. Nhận được văn bản này, Eximbank cũng đã có phản hồi sẽ phúc đáp yêu cầu
của Công ty Ngôi Sao Xanh vào ngày 28/2/2013.
Tuy nhiên, sau đó Eximbank không thực hiện việc thanh toán tiền hàng theo yêu cầu của
Công ty Ngôi Sao Xanh và cũng không có phản hồi gì như cam kết trước đó. Ngày
4/4/2013, Eximbank có một thông báo bất ngờ cho Công ty Ngôi Sao Xanh là ngân hàng
này không còn nghĩa vụ phải thanh toán tiền cho Công ty Ngôi Sao Xanh vì Công ty
Nhựa tổng hợp Thành Tài “đã thực hiện xong nghĩa vụ thanh toán”. Ngân hàng
Eximbank còn viện dẫn các lần Công ty Nhựa tổng hợp Thành Tài chuyển tiền cho Công
ty Ngôi Sao Xanh trong tháng 10/2012 để khẳng định, bên mua đã trả tiền cho Công ty
Ngôi Sao Xanh và ngân hàng cũng… hết trách nhiệm. Thậm chí, sau đó Eximbank còn
gửi cho Công ty Ngôi Sao Xanh một thông báo hoàn thành nghĩa vụ thanh toán do ngân
hàng này phát hành từ tháng 10/2012. Với những gì mà Eximbank đã làm thì rõ ràng
ngân hàng này đang tìm cách chối bỏ nghĩa vụ bảo lãnh của mình. Thậm chí, ngân hàng
còn viện dẫn một câu rất mù mờ trong chứng thư bảo lãnh là “nghĩa vụ của ngân hàng sẽ
giảm dần tương ứng với mỗi khoản thanh toán của bên được bảo lãnh” để thoái thác trách
nhiệm. Với cách ứng xử này, Eximbank đang gây thất vọng lớn cho đối tác. Đại diện

8. Công ty Ngôi Sao Xanh cho biết, nếu Ngân hàng Eximbank không nhìn nhận đúng đắn
và thực hiện nghiêm chỉnh nghĩa vụ bảo lãnh thì Công ty sẽ khởi kiện ra tòa để buộc ngân
hàng phải có trách nhiệm với chứng thư bảo lãnh đã phát hành.
3. Đánh giá về hoạt động bao thanh toán của NHTM tại VN:
Hiện nay Việt Nam đang có 11 ngân hàng tham gia vào dịch vụ bao thanh toán,
trong đó 4 ngân hàng là ACB, Vietcombank, Sacombank và Techcombank là
những ngân hàng đầu tiên áp dụng dịch vụ này vào thanh toán. Trong đó ACB là
nổi bật nhất trong việc thực hiện bao thanh toán. Tuy nhiên cho đến nay vẫn đơn
thuần là áp dụng với khách hàng trong nước với doanh số thực hiện còn khá thấp.
- Nhiều doanh nghiệp vẫn còn xa lạ với loại hình dịch vụ bao thanh toán,
nhất là các doanh nghiệp xuất nhập khẩu vẫn ưu tiên sử dụng các hình thức
như gửi tiền, tín dụng chứng từ… hơn là bao thanh toán.
- Lãi và phí của loại hình dịch vụ này tương đối cao so với các doanh nghiệp
trong nước. Đi liền cùng với mức độ tín nhiệm bảo lãnh, phí lại càng cao,
ACB có thể là ví dụ điển hình trong vấn đề này khi thu phí cao hơn hẳn các
ngân hàng khác. Những loại thực phẩm nông sản, đồ tươi khó bảo quản nếu
chấp nhận bao thanh toán cho bên mua thì cần phải xem xét kỹ lưỡng.
- Ngân hàng đòi hỏi khá cao đối với khách hàng để chứng minh uy tín của
bên mua hàng hóa. Đối với các nhà sản xuất ở trong nước, trình độ hiểu
biết về thị trường nước ngoài còn hạn chế, kinh nghiệm chưa nhiều nên khó
có thể đáp ứng vấn đề này.
- Sản phẩm chưa hoàn thiện, chưa đa dạng, chủ yếu tập trung vào doanh
nghiệp lớn.