1. ADET DÜZENSİZLİĞİ VE POLİKİSTİK OVER SENDROMU
Dr.Burak Hacıhanefioğlu
Bir adet döngüsünde görev alan FSH, LH, Estradiol ve Progesteron hormonları bir
orkestra gibi döngünün belirli günlerinde artıp, azalarak çalışır. Amaç; yumurtayı taşıyan
küçük keseciğin büyümesini ve yumurtlamayı sağlamaktır. Adet kanaması ile birlikte
yumurtalıklardan birinde yumurta taşıyan keseciklerden bir tanesi yukarıdaki grafikte sarı
renk çizgi olarak görülen FSH hormonunun etkisiyle büyümeye başlar. Aynı zamanda
yukarıdaki grafikte mavi renk çizgi olarak görülen estradiol hormonu adet kanamasında
dışarı atılacak olan rahim iç zarının (endometrium) kalınlaşmasını sağlar.
Belirli bir büyüklüğe gelen kesecik yukarıdaki grafikte yeşil renk çizgi olarak görülen LH
hormonunun en üst düzeye ulaşmasından yaklaşık 36 saat sonra çatlar ve keseciğin içinden
yumurta dışarıya atılır. Bu durumayumurtlama (ovulasyon) denir.
Yumurtlamadan sonra yumurta sperm ile karşılaşırsa gebelik oluşur. Karşılaşmadığı
taktirde, yaklaşık 14 gün sonra adet kanaması meydana gelir. Yumurtlamadan 7 gün sonra
yukarıdaki grafikte kırmızı renk çizgi olarak görülen progesteron hormonu en üst düzeye
ulaşır. Bir kişide yumurtlamanın olup, olmadığını progesteron düzeyine bakarak anlayabiliriz.
Progesteron hormonu en üst düzeye ulaştıktan 7 gün sonra adet kanaması olur. Bu şekilde

2. 28 günlük bir adet döngüsü tamamlanır. Düzenli adet gören bir kadında yukarıdaki olaylar
her ay (döngüde) tekrarlanır.
Polikistik over sendromunda adet döngüsünde görev alan FSH, LH, Estradiol ve
Progesteron hormonları bir orkestra gibi döngünün belirli günlerinde artıp, azalarak
çalışmamaktadır. Aşağıdaki grafikte görülen 4 farklı renk çizgi olarak görülen hormonlar hep
aynı düzeyde kalmaktadır. Yumurtayı taşıyan küçük kesecik büyümemekte ve yumurtlama
olmamaktadır. Bunun sonucunda sperm ile karşılaşacak yumurta olmadığı için gebelik
oluşmaz. Aynı zamanda bu durumda adet kanaması da olmamaktadır.
Polikistik over sendromunda adet kanamasında gecikme olması yukarıdaki grafikte
mavi renk ok olarak görülen hattın sol tarafında kalan küçük keseciğin (yumurtayı taşıyan)
büyümesindeki gecikmeden kaynaklanmaktadır. Halbuki, yukarıdaki grafikte mavi renk okun
sağ tarafında yumurtlamadan sonra oluşan olaylarda polikistik over sendromundan
kaynaklanan bir sorun yoktur.
İster polikistik over sendromu olsun ister olmasın eğer yumurtlama olduysa bundan 14
gün sonra adet kanaması oluşur. Yumurtlamadan adet kanamasına kadar geçen süre sabittir.
Dolayısıyla polikistik over sendromunda adet gecikmesinin nedeni yumurtanın gelişip
yumurtlama aşamasına ulaşmasının daha uzun sürede gerçekleşmesidir. Örneğin; Eğer
14.günde olgun yumurta oluşursa (14 + 14) = 28 günde bir adet kanaması oluşur. Eğer, 60
günde olgun yumurta oluşursa (60 +14) = 74 günde bir adet kanaması oluşur.

3. Polikistik over sendromunda en sık karşılaştığımız şikayet adetlerde gecikme veya adet
olamamaktır. Bu kadınlar genellikle 1 yıl içinde 8 veya daha az adet olurlar. Uzun süre adet
olamama rahim iç zarında (Endometriyum) kalınlaşmaya neden olup rahim iç zarı
(Endometriyum) kanseri riskini arttırmaktadır.
Adet kanamasının olması yumurtlamanın olduğunu gösterir. Genel olarak bir yıl içinde
görülen adet kanaması sayısı kadar yumurtlama olmaktadır. Buna karşılık polikistik over
sendromu olan kadınların birkısmında her ay düzenli adet olmasına rağmen yumurtlama
olmamaktadır. Her ay düzenli adet kanaması olmasına rağmen, polikistikover
sendromunun diğer belirti ve bulguları varsa, yumurtlamanın olup olmadığının kan tahlili
(progesteron hormonu) ve/veya ultrason ile belirlenmesi gerekir.
Doğduğunda bir kız çocuğunun yumurtalıklarında 2 milyon yumurta mevcuttur. Her
adet döneminde bir yumurta gelişip yumurtlama olmakta ve bunun sonucunda da adet
kanaması gerçekleşmektedir. Buna göre bir kadın üreme dönemi boyunca yaklaşık 400 defa
yumurtlamakta ve bunun sonucunda 400 defa adet kanaması olmaktadır. Yumurtalıklarda
hiç yumurta kalmadığı için menopoz döneminde adet kanaması kesilmektedir. Doğumda
mevcut olan 2 milyon yumurtanın 400 tanesi yumurtlamada kullanılmaktadır, geriye kalan
yumurtalar ( %99.9) yumurtlama aşamasına gelmeden ölmektedir (atrezi).

4. Polikistik over sendromunda yumurta sayısı diğer kadınlardan farklı değildir. Polikistik
over sendromu olan kadınlarda da doğum sırasında 2 milyon yumurta bulunmaktadır. Fakat
bu kadınlar düzenli bir şekilde yumurtlamadıkları ve bunun sonucunda düzenli adet kanaması
olmadığı için üreme döneminde 400 den daha az yumurta yumurtlamada kullanılmaktadır.
Bu durum toplam yumurta sayısı içinde çok az bir oranı ifade ettiğinden dolayı menopoz
yaşını değiştirmemektedir. Polikistik over sendromu olan kadınlar, diğerkadınlarla aynı
zamanda menopoza girerler.
Polikistik overin(yumurtalığın) ultrasongörünümünde;
yumurtalığınortasında bulunan artmış beyaz alanın (stroma)
çevresine dizilmişolansiyahrenkli,yuvarlak görülenküçük
keseciklerin(folikül) içinde yumurtalarbulunmaktadır.
Polikistik over sendromunda yumurtaları öldüren (atrezi) faktörlerin etkisi az olduğu
için yumurtaları taşıyan küçük kesecikler ultrasonda görülebilecek büyüklüğe ulaşmaktadır.
Fakat, yumurtlama olacak büyüklüğe ulaşamadan küçük keseciklerin içinde sağlıklı, canlı
yumurtalar olarak kalırlar. Polikistik over sendromunda adet düzensizliği tedavisinde
amacımız; Canlı yumurtaları taşıyan küçükkeseciklerin (folikül) yumurtlama (ovulasyon)
aşamasına kadar büyümesini sağlamaktır. Bunu sağladığımız zaman bu kadınlarda düzenli
olarak adet kanaması olmaktadır.
GENÇ KIZLARDA ADET DÜZENSİZLİĞİ
Bir genç kızda adet düzensizliği var diyebilmemiz için aşağıdaki değerlendirmeyi
yapmamız gerekir;
Ergenlik (puberte) döneminin belirtileri sırasıyla aşağıdaki gibidir;
 Göğüs gelişiminin başlaması
 Genital bölge kıllanması
 Adet kanaması
16 yaş sınırı
Göğüs gelişimi başlamış, genital bölge kıllanması var, ama adet kanaması henüz
olmamış ise adet kanaması için 16 yaşına kadar beklenmesi gerekir. Özellikle adet
kanamasını başlatmak ve düzenlemek amacıyla doğum kontrol hapları 16 yaşından önce
kullanılmamalıdır. Çünkü, beyin (hipotalamus,hipofiz), yumurtalık ve rahim arasındaki ilişki
tam olarak olgunlaşmadan doğum kontrol hapı kullanılması beyin, yumurtalık ve rahim
arasındaki iletişimin olgunlaşmasını engelleyebilir. Bu nedenle gerçek bir adet düzensizliğinin
ortaya çıkması için 16 yaşına kadar beklenmelidir.

5. Aşağıdaki durumda 16 yaşından önce adet düzensizliğinin olması önem taşımaktadırve
incelenmelidir.
Göğüs gelişimi başlamış, genital bölge kıllanması var, ama adet kanaması henüz
başlamamış olmasına rağmen, eğer erkek tipi tüylenme artışı ve/veya şişmanlık-kilo
fazlalığı mevcut ise bu kızlardaki sorunun 16 yaşından önce polikistik over sendromu
açısından araştırılması gerekir.
14 yaş sınırı
Eğer kız 14 yaşına gelmiş ve adet kanaması henüz olmamış ve göğüs gelişimi ve
genital bölge kıllanması da yok ise bu durumda 16 yaşını beklemeden gecikmiş ergenlik
(puberte) açısından bu kızlardaki sorunun, özellikle genetik(kalıtsal) nedenlerin, 14
yaşından önce araştırılması gerekir. Bu durumda yine doğum kontrol hapı kullanımı doğru
değildir.