1. IPv6 Nieuwsbrief – 27 juli 2012
Deze nieuwsbrief mag gratis en onbeperkt verspreid worden, maar is in eerste instantie
bedoeld om de IT-managers, projectleiders en netwerkverantwoordelijken van de Belgische
Federale Overheidsdiensten te informeren over de nieuwe ontwikkelingen en de technische
mogelijkheden van IPv6.
Bart Hanssens,
Deskundige interoperabiliteit
Fedict (DG Systeemarchitectuur & Standaarden)
Inhoud
Wat is IPv4 ? Wat is IPv6 ?
Het internet
Wat is IPv4?
Wat is IPv6?
Transitieperiode
De invoering van IPv6 bij de Belgische federale overheid
Beslissing van de Ministerraad
Verantwoordelijkheden
Globale aanpak
Ondersteuning
Voor IT-medewerkers van de FOD's / POD's
Voor IT-managers van de FOD's / POD's
Workshop voor FedMAN-klanten
Online quiz
Bijlage 1: clausule
Bijlage 2: inventaris services
1
IPv6 nieuwsbrief – 27 juli 2012

2. WAT IS IPV4 ? WAT IS IPV6 ?
Het internet
De werking van het internet lijkt wat op het versturen van postpakketten: webpagina's, e-mails, … worden in
pakketten gestoken en via allerlei wegen naar de PC van de bestemmeling gestuurd waar deze pakketten
(geheel transparant voor de gebruiker) weer uitgepakt worden.
Net zoals postpakketten, bevatten deze IP (Internet Protocol) pakketten het adres van de bestemmeling en van
de afzender. De lengte van deze IP-adressen ligt echter vast.
Wat is IPv4?
De vierde generatie van IP is al sinds 1980 in gebruik, nog voor de introductie van de IBM PC. Het is dan ook
niet verwonderlijk dat men toen ruimte voorzag voor “maar” 4 miljard adressen.
Ruim 30 jaar later is de wereldbevolking aangegroeid tot 7 miljard mensen en bezitten veel mensen al
meerdere internettoestellen (laptops, smartphones, tablets, …). Bovendien zijn de IPv4-adressen niet
gelijkmatig verdeeld, zodat de voorraad beschikbare adressen snel op raakt.
Dit tekort kan gedeeltelijk opgevangen worden door bijvoorbeeld adressen te delen met meerdere gebruikers,
maar dit is op termijn niet houdbaar.
Wat is IPv6?
Om dit tekort op te lossen, wordt al sinds 1999 een nieuwe generatie van dit protocol ontwikkeld, waarbij het
aantal adressen gevoelig is toegenomen. Men heeft echter van de gelegenheid gebruik gemaakt om ook de rest
van het protocol te verbeteren, zodat het efficiënter gebruik maakt van de moderne netwerken.
Helaas is IPv6 niet compatibel met IPv4, waardoor de invoering van IPv6 extra werk met zich meebrengt.
Gelukkig zijn de basisprincipes nagenoeg dezelfde.
Transitieperiode
Doordat er zoveel IPv4-websites en -toepassingen bestaan, en niet iedereen tegelijk naar IPv6 zal overgaan, zal
er een overgangsperiode zijn waarin diensten zowel via IPv4 als via IPv6 bereikbaar zullen moeten zijn. Deze
periode zal ongetwijfeld jaren duren, al is de exacte duur van deze periode moeilijk te bepalen.
Vanuit het standpunt van de eindgebruiker bekeken, verandert er eigenlijk niets: de dienst die hij/zij gebruikt
blijft dezelfde. Voor de aanbieder van diensten betekent dit echter extra werk: IPv6 moet ingevoerd en getest
worden, terwijl de veiligheid en beschikbaarheid van de IPv4-diensten gewaarborgd moet blijven.
Toch bieden grote internetbedrijven zoals Google, Yahoo en Facebook al meerdere diensten aan over IPv6. In
België zijn onder andere Telenet en Belgacom al begonnen met het uitrollen van IPv6-diensten voor bedrijven.
2
IPv6 nieuwsbrief – 27 juli 2012

3. DE INVOERING VAN IPV6 BIJ DE BELGISCHE FEDERALE OVERHEID
Beslissing van de Ministerraad
De Ministerraad van 22 juni 2012 heeft beslist dat de federale overheidsdiensten binnen 2 jaar IPv6 moeten
ondersteunen1.
Hierbij moet voorrang worden gegeven aan websites en (web)diensten die gebruikt worden door burgers,
bedrijven en andere overheidsdiensten. Ook hier is een transitieperiode voorzien, waarbij diensten zowel via
IPv4 als IPv6 beschikbaar zullen worden gesteld.
Verantwoordelijkheden
Fedict kan als dienstenintegrator een coördinerende rol spelen, maar de verantwoordelijkheid voor het
invoeren van IPv6 ligt bij de overheidsdiensten zelf.
Om het economische belang van IPv6 te onderstrepen, zal de FOD Economie een werkgroep voorzitten, waarin
ook het BIPT vertegenwoordigd zal zijn.
Globale aanpak
Om de kosten tot een minimum te beperken, verdient een graduele en planmatige aanpak de voorkeur:
1. Zorg ervoor dat nieuwe lastenboeken en contracten een clausule bevatten, zodat nieuwe producten en
diensten IPv6 moeten ondersteunen. Een voorbeeld van zo'n clausule staat in bijlage 1.
2. Stel een IPv6-projectleider aan, en zorg ervoor dat netwerkverantwoordelijken de nodige opleidingen
kunnen volgen.
3. Vraag een IPv6-adresblok aan bij uw internet provider. Fedict heeft voor elke klant van het federale
netwerk FedMAN reeds zo'n IPv6-adresblok gereserveerd.
4. Maak een inventaris van de websites en (web)diensten die uw administratie aanbiedt aan burgers,
bedrijven en andere overheidsdiensten. Vraag uw leveranciers of deze websites en (web)diensten
reeds voorbereid zijn op IPv6. Een voorbeeld van zo'n formulier staat in bijlage 2.
5. Als de leverancier te kennen geeft dat de producten en diensten die hij levert nog geen IPv6
ondersteunen, vraag dan een plan van aanpak en een schatting van de eventuele kosten. Bekijk dan
de kosten/baten en de prioriteit van IPv6-ondersteuning voor deze producten en diensten, het kan
soms beter zijn om te wachten tot de bestaande contracten afgelopen zijn.
6. Zorg ervoor dat de IPv6-diensten grondig getest en gedocumenteerd worden, daarbij mag er geen
invloed zijn op de veiligheid en performantie van de bestaande IPv4-diensten.
1
http://presscenter.org/nl/pressrelease/20120622/strategisch-plan-voor-de-invoering-van-ipv6-in-belgi%C3%AB?setlang=1
3
IPv6 nieuwsbrief – 27 juli 2012

4. ONDERSTEUNING
Voor IT-medewerkers van de FOD's / POD's
Fedict heeft een IPv6-werkruimte aangemaakt op beConnected, het beveiligde platform voor het uitwisselen
van documenten tussen de verschillenden overheidsdiensten.
De informatie in deze werkruimte is vooral bedoeld voor IT-managers, netwerkverantwoordelijken en (IT-)
projectleiders.
Contacteer de beConnected-verantwoordelijke van uw dienst als u nog geen toegang heeft tot dit platform.
Indien u wel al toegang heeft tot beConnected, dan kunt u op eenvoudig verzoek toegang krijgen tot de IPv6-
werkruimte.
Voor IT-managers van de FOD's / POD's
Naast de werkruimte op beConnected, kunnen de IT-managers van de FOD's en POD's ook terecht bij de
Permanente ICT Stuurgroep (PICTS).
Workshop voor FedMAN-klanten
Bij voldoende interesse van de FedMAN-klanten, kan Fedict in samenwerking met Belnet en enkele leveranciers
een IPv6-workshop organiseren.
Online quiz
Binnenkort zal er een online quiz gemaakt worden, waarmee iedereen zijn/haar kennis van IPv6 kan testen.
4
IPv6 nieuwsbrief – 27 juli 2012

5. BIJLAGE 1: CLAUSULE
“De leverancier moet garanderen dat alle hardware, software en diensten met netwerkfunctionaliteit ook IPv6
ondersteunen. Deze ondersteuning moet evenwaardig zijn aan de IPv4-ondersteuning, met inbegrip van (maar
niet noodzakelijk beperkt tot) performantie, functionaliteit, beveiliging, monitoring en updates.
De leverancier garandeert bovendien dat deze ondersteuning onmiddellijk beschikbaar is, er moet met andere
woorden niet gewacht worden op bepaalde updates van producten of diensten.
De leverancier mag voor de ondersteuning van IPv6 geen extra kost aanrekenen.”
5
IPv6 nieuwsbrief – 27 juli 2012

6. BIJLAGE 2: INVENTARIS SERVICES
Service Managers kunnen dit formulier gebruiken om de leveranciers van deze diensten te bevragen.
Service
Service (Naam of korte beschrijving van de service)
Service manager (Naam en email)
Dependencies (Lijst van andere services die noodzakelijk zijn om deze service aan te kunnen
andere services bieden)
Leverancier
Leverancier (Naam leverancier/integrator)
Einde contract (Wanneer loopt het bestaande contract voor deze dienst af ?)
Contactpersoon (Naam contactpersoon bij leverancier)
(Telefoon en/of email contactpersoon)
Laatste contact (Datum laatste contact / status update)
IPv6-ondersteuning
Opmerkingen IPv6 (Wordt IPv6 volledig ondersteund?)
Update voorzien ? (Is er een gratis update voor IPv6 voorzien ? Zo ja: wanneer?)
Prijs / timing RFC (Is er een RFC nodig om IPv6 te implementeren?
Zo ja, wat is de mogelijke planning + schatting kostprijs)
Om een service aan te bieden, worden meestal 1 of meerdere producten gebruikt. Vul hieronder de status in
van de IPv6-ondersteuning van de voornaamste producten.
Product 1
Product (Productnaam)
Productversie (Precieze versie)
Specifieke IPv6 (Wordt IPv6 volledig ondersteund door dit specifieke product ?
opmerkingen D.wz.: zelfde performantie, beveiliging etc.
Denk ook aan admin pagina's, logs etc.
Zo nee: beschrijf de issues + vul hieronder de verwachte datum in)
Datum IPv6 (Datum waarop het product IPv6 volledig zal ondersteunen + productversie)
6
IPv6 nieuwsbrief – 27 juli 2012