2. ENDOKRİN
Salgı işlevi gören özelleşmiş hücre topluluklarına BEZ denir.
Endokrin iç salgı bezlerinden oluşur.Bu bezlerin salgılarına HORMON denir.
Belirli bir hormona tepki gösteren hormona ise o hormonun HEDEF ORGANI denir.
Vücutta homeostasiyi sağlar.(Kararlı iç denge)
7. Birçok hormon sadece belli doku yada organda etkilidir.(Etkilenecek hücrenin zarındaki
glikoproteinlerin ilgili hormonu tanıması)
Bazıları ise birden fazla organ yada doku üzrinde etkilidir.(östorejen gibi)
11. HORMONLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ
Fizyolojik düzenleyicilerdir.
Az miktarda da olsa etkilidir.
Endokrin bezler tarafından salgılanır.
Kan damarları ile taşınırlar.
Genellikle salgılandıkları yerlerden başka yerde görev yaparlar.
Bazıları ise üretildikleri yerlerde etkili olur.
Salgılanması ve parçalanması enzimle olur.
12. Bitkilerde floem boruları ve hücreler arasında difüzyonnla taşınırlar.
Kandaki konsantrasyonları farklıdır.
Etkileri yavaş ve uzun sürelidir.
Kandan uzaklaştırabilmeleri için belirli bir süre geçerç
13. HORMONLARIN GÖREVLERİ
Büyüme ve gelişme
Çevresel değişikliklere uyum(açlık,sıkıntı,stres)
Hücre zarının madde geçirgenliğini etkiler
Cinsel gelişim ve üreme olaylarını kontrol eder.
İkincil eşey özelliklerinin gelişmesine yardımcı olur.
Homeostasi
14.
15. HİPOFİZ BEZİ
Bir sap ile hipotalamusa bağlıdır.
3loptan oluşur
Ön lop:STH,THS,ACTH,FSH,LH,LTH
Ara lop:MSH
Arka lop:ADH,OKSİTOSİN
16. 1.STH (SOMATOTROPİN)
Kas ve kemik gelişimini kontrol eden büyüme hormonu.
Protein sentezi hızını arttırır.
Kemiklerin epifiz disklerini etkiler(boyca uzama).
Kaslarda ağırlık artışı.
Büyüme döneminde çok salgılanırsa jigantizim=devlik,az salgılanırsa
nanizm=cücelik
Büyüme döneminden sonra çok salgılanırsa akromegani adı verilen el ayak
ve yüzlerde orantısız büyümeye sebep olur.
21. 6.LTH (LÜTEOTROİP
HORMON=PROLAKTİN)
Sadece dişilerde
Östorojen ve progesteron salgılanması
Süt bezlerinin gelişmesi ve süt salgılaması
Annelik içgüdüsü
Korpus luteumun bozulmadan devamını sağlar
22. NOT:
Hipofiz bezinin çalışmasını HİPOTALAMUS kontrol eder.
FSH,LH ve LTH = GONADOTROPİK HORMONLAR
24. 8.OKSİTOSİN
Hipotalamustan üretilir,hipofizde depolanır.
Doğum için rahim(uterus) kaslarının kasılmasını sağlayarak doğuma
yardımcı olur.
Süt bezlerinde üretilen sütün kanallara geçmesini sağlar.
Sadece dişilerde.
25. 9.ADH (ANTİDİÜRETİK HORMON)
Böbrek kanalcıklarından suyun geri emilmesini,idrarın yoğunlaşmasını
sağlar.
Gerekenden az salgılanırsa idrar miktarı artar.
Belirtileri şeker hastalağına benzer,ancak idrarda glikoz yok.
Küçük atardamarın çevresindeki düz kasların kasılmasını sağlayarak kan
basıncını yükseltir.
Alkol , ADH salgısını engeller.
26. Kanda ADH artarsa:
Nefronda suyun geri emilimi artar.
Kandaki su miktarı artar.
İdrardaki su miktarı azalır.
Kanın ozmatik basıncı azalır.
27.
28. TİROİD BEZİ
Gırtlağın altında,soluk borusunun her 2 tarafında bulunur.
Hipofiz kontrolünde çalışır.
Tüm omurgalılarda var.
Kılcaldamarda çok zengin.
TİROKSİN ve KALSİTONİN salgılar.
29. 1.TİROKSİN
Metobolizma hızının artışına neden olur.
Mitokondri sayısını arttırarak,besin ve oksijen tüketimini arttırır.
Isı artışı olur.(enerji ile)
İyot içerir.İyot eksikliğinde tiroksin salgısı azalır.
TSH artarsa tiroit fazla uyarılır ve büyür=Guatr
Küçük yaşlarda az salgılanırsa kretenizm denilen zeka geriliği ve
cücelik,ergin bireyde az salgılanırsa miksodema:vücutta uyuşukluk,saç
dökülmesi,vucut ısısının düşmesi
Normalden fazla salgılanırsa:metobolizma çok hızlanır kalp daha hızlı
çalışır,vucut ısısı artar,solunum hızı artar.
30. TİROKSİN AZ SALGILANIRSA
Metobolizma yavaşlar.
Solunum hızı azalır.
Oksijen kullanımı ve karbondioksit üretimi azalır.
Vücut ısısı düşer.
Kan basıncı,nabız,tansiyon düşer.
Kolesterol artar.
Basit guatr oluşumunu sağlar.
31. TİROKSİN ÇOK SALGILANIRSA
Metobolizma hızlanır.
Kalp atışı hızlanır.
Oksijen kullanımı ve karbondioksit üretimi artar.
Vücut ısısı artar
Kan basıncı,nabız ve tansiyon artar.
Kan akış hızı artar.
Toksik guatr
Ekzoftalmi:Gözün dışa doğru fırlaması
32. 2.KALSİTONİN
Kandaki kalsiyum azalır.
Paratiroit bezinin salgısı parathormonla beraber kalsiyum ve fosfor
metobolizmasını düzenler.
Parathormon ile antogonist zıt çalışır.
33. PARATİROİT BEZİ
Tiroit bezinin arkasında 4 küçük bez.
Tüm omurgalılarda var.
PARATHORMON salgılar.
Sindirim tamamlanmasında,ince bağırsaktan kana kalsiyum iyonlarının
emilimini sağlar.
Böbreklerden kalsiyum iyonlarının kana geri emilimini sağlar
34. PARATİROİT AZ SALGILANIRSA
Kandaki Kalsiyum seviyesi düşer.
Ağrılı kas kasılması,parmaklarda içe bükülme(tetani)
35. PARATİROİT ÇOK SALGILANIRSA
Kandaki kalsiyum çok artar.
Böbrek taşları oluşur.
İskelet zayıflar.
Kaslar uyarılara yanlış cevap verir.
36. KALSİYUMUN (Ca)ÖNEMİ:
Kemiklerin sertleşmesini sağlar.
Nöronlarda sinirsel iletimde rol oynar.
Aktif taşımada etkilidir.
Kanın pıhtılaşması için gerekli.
Kasların kasılması için gerekli.
37. BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ
Böbreğin üzerine yapışmış 2 adet bez vardır.
Dış kısmına=kabuk (adrenal kortex)
İç kısmına=öz (adrenal medulla)
38. 1.KORTİZOL
Kan şekerini arttırır.
Karbonhidrat,yağ ve protein metobolizmasında etkilidir.
Proteinin karbonhidrata dönüşmesinde etkilidir.
Tedavi amaçlı kullanılır.
39. 2.ALDOSTERON
Böbreklerden sodyum ve klor iyonlarının geri emilmesini sağlar.
Kan,hücre ve hücreler arası sıvının iyon derişiminin düzenlenmesi.
40. ALDOSTERON AZ SALGILANIRSA
Sodyum ve klor un geri emilimi azalır.
Potasyum geri emilimi artar.
Kanda sodyum ve klor azalır potasyum artar.
Kan basıncı düşer.
Doku sıvısı azalır.
Deri tunç rengini alır=addison
41. ALDOSTERON FAZLA SALGILANIRSA
Sodyum ce klor geri emilimi artar.
Potasyum geri emilimi azalır.
Kanda sodyum ve klor artar,potasyum azalır.
Kan basıncı artar.
Doku sıvısı artar.
Ödem oluşur.
42. 3.EŞEYYSEL HORMONLAR
Asıl salgılanma yeri yumurtalık ve testislerdir.Buradan çok az salgılanır.
Androjen,Progesteron,Östorojen
43. ADRENALİN=EPİNEFRİN
Sempatik sinir sistemini uyarır.
Kalp atışı artar.
Kan basıncı artar.
Kan şekeri artar.
Soluk alışverişi artar.
Karaciğer ve kaslardaki glikojenin glikoza dönüşümünü sağlar.
Kanın pıhtılaşma süresi azalır.
Yorgunluğa karşı dayanıklılık artar.
Kan damarlarını genişletir,deri kılcallarını daraltır.
Sindirimi yavaşlatır.
45. PANKREAS
Karma bir bezdir(sindirim kanalına enzim,kana hormon salgılar).
Hormonlar langerhans adacığı denilen bölgelerden kana verilir.
Yapısındaki acinar hücrelerinden sindirim özsuyu salgılar.Bu öz su virsung
kanalı ile onikiparmak bağırsağına gönderilir.
Longerhans adacıklarındaki alfa hücrelerinden glukagon hormonu
salgılanarak kana verilir.Bu hormonlar kan şekerinin ayarlanmasında görev
yapar.(endoksin bez)
46. 1.İNSÜLİN
Langerhans adacığındaki beta hücrelerinden salgılanır.
Kan şekerini düşürür.
Dokularda glikojen depolanmasını sağlar.
Az salgılanırsa kan şekeri çok yükselir ve şeker hastalığı oluşur.
Protein sentezini hızlandırır.
Anabolik görev yapar.
Hücre zarının geçirgenliğini arttırarak kandan dokulara glikoz geçişini
hızlandırır.
Glikozun yağ dokusu hücrelerine geçişi ve yağ asitine dönüşümünü
hızlandırır.
47. 2.GLUKAGON
Alfa hücrelerince üretilip kana verilir.
Yağların yıkımını hızlandırır.
Katobolik görev yapar.
Bağırsaklardan ve karaciğerden kana glikoz geçişini hızlandırır.
Kan şekeri artar.