1. 1
გაკვეთილი N8
საშინაო დავალების შემოწმება:
1. 4Na + O2 → 2 Na2O
2Na + O2 → Na2O2 4As + 5O2 → 2As2O5
2Be + O2 → 2BeO Ge + O2 → GeO2
4Al + 3O2 → 2Al2O3 Si + O2 → SiO2
2. V0 (O2) = 54,85ლ
3. V0 (O2) = 90ლ
გოგირდი
ელემენტი გოგირდი მოთავსებულია ელემენტთა პერიოდულ სისტემის III
პერიოდის VI ჯგუფში. მისი რიგობრივი ნომერია Z=16. Ar(S)=32. გოგირდის ატომის
აღნაგობა შეიძლება ასე გამოვსახოთ:
K L M 3d
3p
3s
+16 2 8 6
[1s2 2s2 2p6] 3s2 3p4
გოგირდი ავლენს II, IV, VI ვალენტობას. ნაერთებში გოგირდის დაჟანგულობის
ხარისხი არის –2, +4, +6.
ბუნებაში გოგირდი გვხვდება როგორც თავისუფალი, ისე სულფიდების და
სულფატების სახითაც. სულფიდური მადნებია:
PbS ტყვიის კრიალა
Cu2S სპილენძის კრიალა
ZnS ცინკის კრიალა
CuFeS2 ქალკოპირიტი
აგრეთვე FeS2 - პირიტი ანუ გოგირდის ალმადანი.
სულფატური მადნებია:
BaSO4 ბარიტი
.
CaSO4 2H2O თაბაშირი
.
Na2SO4 10H2O გლაუბერის მარილი – მირაბილიტი
გოგირდის მიღება
1. გოგირდი მიიღება პირიტის უჟანგბადო არეში გახურებისას:
FeS2 → FeS + S
2. გოგირდწყალბადის არასრული წვისას:
2H2S + O2 → 2H2O + 2S

2. 2
3. გოგირდის ოქსიდის ნახშირით აღდგენისას:
SO2 + C → CO2 + S
4. მეტალურგიული პროცესისას, აგრეთვე ქვანახშირის გადამუშავებისას მიიღება
გოგირდწყალბადი და გოგირდის (IV) ოქსიდი. ასეთი აირადი ნარევი
შეიძლება გამოყენებულ იქნას გოგირდის მისაღებად:
2H2S + SO2 → 2H2O + 3S
გოგირდი მყარი ნივთიერებაა. მას ყვითელი ფერი აქვს. წყალში არ იხსნება.
იხსნება გოგირდნახშირბადში (CS2). არსებობს რომბული, მონოკლინური და
პლასტიკური გოგირდი. რომბული გოგირდი ყველაზე მდგრადია.
მონოკლინური გოგირდი ნემსისებური კრისტალური ნივთიერებაა. იგი
მიიღება გამლღვალი გოგირდის ნელი გაცივებით. ამორფული ფორმაა
პლასტიკური გოგირდი, რომელიც ნელნელა გადადის რომბულ ფორმაში.
ყველა ამ მოდიფიკაციას სხვადასხვა აღნაგობა აქვს, ხოლო მოლეკულა კი
ყველა მათგანს ერთნაირი აქვს S8:
S S S
S S
S S S
ალოტროპიის ასეთ სახეს, როცა მოდიფიკაციები ერთმანეთისგან კრისტალის
სტრუქტურით განსხვავდებიან, პოლიმორფიზმი ქვია.
ქიმიური თვისებები
1. არამეტალებთან ურთიერთქმედებისას გოგირდი შეიძლება იყოს აღმდგენი.
(ეს ის არამეტალებია, რომლებსაც გოგირდზე მაღალი ელექტროუარყოფითობა
აქვთ)
+6 -1
S + 3F2 → SF6 ( SF6 )
+4 -2
S + O2 → SO2 ( SO2 )
+2 -1
S + Cl2 → SCl2 ( SCl2 )
გოგირდსა და ნახშირბადს ერთნაირი ელექტროუარყოფითობა აქვთ (2,5),
ამიტომ გოგირდნახშირბადში გოგირდის დაჟანგულობის ხარისხი ნულის
0 0
ტოლია - CS2
C + 2S → CS2
იმ არამეტალებთან, რომლებსაც გოგირდზე დაბალი ელექტროუარყოფითობა
ახასიათებთ, გოგირდი მჟანგავ უნარს ავლენს:
+1 -2
H2 + S → H2S ( H 2S )
+3 -2
2P + 3S → P2S3 ( P2S3 )

3. 3
2. ჩვეულებრივ პირობებში გოგირდი საკმაოდ ინერტულია. გაცხელებისას
მეტალებთან გოგირდი სულფიდებს წარმოქმნის:
Fe + S → FeS
Zn + S → ZnS
Hg + S → HgS
ამ რეაქციებში გოგირდი მჟანგავია:
0 -2
S + 2e S
3. ტუტეებთან გაცხელებისას გოგირდი განიცდის დისპროპორციონირებას ანუ
გოგირდის ატომების ნაწილი იჟანგება, ნაწილი აღდგება:
0 +4 -2
3S + 6KOH K2SO3 + 2K2S + 3H2O
0 +4
1 2 S - 4e S
0 -2
2 4 S + 2e S
მოპოვებული გოგირდის დაახლოებით ნახევარი გოგირდმჟავას წარმოებაზე
იხარჯება. დიდი ნაწილი იხარჯება კაუჩუკის ვულკანიზაციაზე, სოფლის
მეურნეობაში (მავნე მწერების მოსასპობად). სხვადასხვა ცხიმოვან შემავსებ-
ლებთან ერთად გოგირდი გამოიყენება კანის დაავადებების სამკურნალოდ.
საშინაო დავალება:
1. დაწერეთ გოგირდის ურთიერთქმედების რეაქციები ნატრიუმთან,
კალციუმთან, ალუმინთან, დარიშხანთან.
2. რამდენი გრამი გოგირდის მიღება შეიძლება 40გ პირიტის გაცხელებით?
3. გოგირდისა და რკინის ურთიერთქმედების რეაქციაში წარმოიქმნება 44გ
რკინის სულფიდი. რამდენი გრამი რკინა და გოგირდი დაიხარჯა ამ დროს?