Tổng hợp lý thuyết và bài tập cơ bản nâng cao hóa học 11

HÓA H C 11
T NG H P LÝ THUY T & BÀI T P
CƠ B N - NÂNG CÁO T P 1
HOÀNG THÁI VI T - TRƯ NG ĐH BÁCH KHOA ĐÀ N NG
Sưu T m & Biên So n - TRƯ NG ĐH SƯ PH M HÀ N I 2
Liên h th y Hoàng Thái Vi t
Sđt: 01695316875
Gmail : nguyenvanvietbkdn@gmail.com
Face: https://www.facebook.com/ttbdgdhtv
Trang chia s tài li u c a th y :
http://www.slideshare.net/barackobamahtv
Tài li u dùng cho h c sinh 11 t h c và các
giáo viên d y thêm ngoài gi .
Đà N ng 2015

CHƯƠNG 1. S I N LI
§1. S I N LI. PHÂN LO I CÁC CH T I N LI
A. Tóm t t lí thuy t
I. S I N LI
1. nh nghĩa:
- S i n li: là quá trình phân li các ch t trong nư c ra ion.
- Ch t i n li: là nh ng ch t tan trong nư c phân li ra ion. Do ó dung d ch ch t i n li d n
i n ư c.
Ví d : NaCl là ch t i n li; còn ư ng saccarozơ không ph i là ch t i n li m c dù nó
tan ư c trong nư c nhưng không phân li ra các ion.
2. i n li (ααα) và ch t i n li m nh, y u
- i n li α (anpha) c a ch t i n li là t s phân t phân li ra ion (n) và t ng s phân t
hoà tan (n0).
α =
on
n
; 0 < α ≤ 1, n u tính theo ph n trăm thì 0% < α ≤ 100%
Thí d , trong dung d ch CH3COOH 0,043M, c 100 phân t CH3COOH hoà tan thì
ch có 2 phân t phân li ra ion, i n li là: α =
100
2
= 0,02 hay 2%.
- N u α = 0, quá trình i n li không x y ra, ó là ch t không i n li.
- N u α = 1, ó là ch t i n li m nh, khi tan trong nư c các phân t hoà tan u phân li ra
ion. Ví d :
+ Các axit m nh như HCl, HNO3 , HBr, H2SO4, HClO4 ,...
+ Các bazơ m nh như NaOH, KOH, Ba(OH)2
, Ca(OH)2...
+ Mu i tan: NaCl, KNO3, Na2SO4, BaCl2, AgNO3, ZnCl2, K3PO4...
- N u 0 < α < 1, ó là các ch t i n li y u, khi tan trong nư c, ch có m t ph n s phân t
hoà tan phân li ra ion, ph n còn l i v n t n t i dư i d ng phân t trong dung d ch. Ví d :
+ Các axit y u như CH3COOH, H2S, H2CO3, H2SO3, HClO...
+ Các bazơ y u như Mg(OH)2, Cu(OH)2…
Thí d : CH3COOH CH3COO-
+ H+
HOÀNG THÁI VI T - TRƯ NG Đ I H C BÁCH KHOA - ĐH SƯ PH M HÀ N I 2
Liên h : Sđt 01695316875 - Face : https://www.facebook.com/ttbdgdhtv

H ng s cân b ng i n li ư c kí hi u K i n li
* Khi pha loãng dung d ch, i n li c a các ch t i n li u tăng.
B. Các d ng bài t p và phương pháp gi i
D ng 1:Tính n ng các ion trong dung d ch ch t i n li
Phương pháp gi i
+ Vi t phương trình i n li c a các ch t.
+ Căn c vào d ki n và yêu c u c a u bài, bi u di n s mol các ch t trong phương trình
theo t ng th i i m (ban u, ph n ng,cân b ng) ho c áp d ng C=Co. α.
Ví d 1. Tr n 100 ml dung d ch NaCl 0,10M v i 100ml dung d ch Na2SO4 0,10M. Xác nh
n ng các ion có m t trong dung d ch.
L i gi i
NaCl, Na2SO4 là nh ng ch t i n li m nh nên ta có
NaCl → Na+
+ Cl-
(1); Na2SO4 → 2Na+
+ SO4
2-
(2)
0,01 0,01 0,01 ; 0,01 0,02 0,01
[Na+
] =
1,01,0
02,001,0
+
+
= 0,15M; [Cl-
] = 0,05M; [SO4
2-
]= 0,05M
Ví d 2. Tính n ng mol c a các ion CH3COOH, CH3COO-
, H+
t i cân b ng trong dung
d ch CH3COOH 0,1M có α = 1,32%.
Bài gi i
CH3COOH H+
+ CH3COO-
(1)
Ban u: Co 0 0
Ph n ng: Co. α Co. α Co. α
Cân b ng: Co(1-α) Co. α Co. α
V y: [H+
]= [CH3COO-
] = α.Co = 0,1. 1,32.10-2
M = 1,32.10-3
M
[CH3COOH] = 0,1M – 0,00132M = 0,09868M
D ng 2: Tính i n li ααα c a dung d ch ch t
Phương pháp gi i

+ Bi u di n s mol các ch t trong phương trình theo t ng th i i m (ban u, ph n ng,cân
b ng) tùy theo yêu c u và d ki n bài toán.
+ Xác nh n ng ch t (s phân t ) ban u, n ng ch t (s phân t ) tr ng thái cân
b ng, suy ra n ng ch t (s phân t ) ã ph n ng (phân li).
+ i n li α =
on
n
=
o
N
N
=
o
C
C
Ví d 1. Trong 1 lít dung d ch CH3COOH 0,02M có ch a 1,2407.1022
phân t chưa phân li
và ion. Tính i n li α c a CH3COOH t i n ng trên, bi t N0=6,022.1023
.
Bài gi i
3 OOHCH Cn = 0,02 mol → S phân t ban u là:
n0 = 1. 0,02.6,022.1023
= 1,2044.1022
phân t
CH3COOH H+
+ CH3COO-
(1)
Ban u n0
Ph n ng n n n
Cân b ng (n0-n) n n
tr ng thái cân b ng có t ng s phân t chưa phân li và các ion là:
(n0 – n) + n + n = 1,2047.1022
Suy ra: n = 1,2047.1022
– 1,2044.1022
= 0,0363. 1022
(phân t ).
V y α =
22
22
0
0,0363.10
0,029
1,2047.10
n
n
= = hay α = 2,9%
Ví d 2. Tính i n li c a axit HCOOH 0,007M trong dung d ch có [H+
]=0,001M
Bài gi i
HCOOH + H2O H-
+ H3O+
Ban u: 0,007 0
Ph n ng: 0,007. α 0,007. α
Cân b ng: 0,007(1-α) 0,007. α
Theo phương trình ta có: [H+
] = 0,007. α (M) → 0,007. α= 0,001
α =
0
0,001
0,1428
0,007
C
C
= = hay α = 14,28%.

Ví d 3. a) Tính i n li c a dung d ch NH3 0,010M.
b) i n li thay i ra sao khi
- Pha loãng dung d ch ra 50 l n.
- Khi có m t NaOH 0,0010M.
Bi t: NH3 + H2O NH4
+
+ OH-
; Kb =
][
]].[[
3
4
NH
OHNH −+
=10-3,36
Bài gi i
a) Tính i n li c a dung d ch NH3 0,010M:
NH3 + H2O NH4
+ + OH- Kb = 10-3,36
Ban u: Co Co
ph n ng: Coα Coα Coα Coα
cân b ng: C0(1- α) Coα Coα
2
3,360
10
1
C α
α
−
=
−
→ α = 18,8%
b) * Pha loãng dung d ch ra 50 l n: 3NHC = 10-2
: 50 = 2.10-4
M =Co
4 2
3,362.10
10
1
α
α
−
−
=
−
→ α = 74,5%
i n li tăng vì n ng càng nh m t ion càng ít thì kh năng tương tác gi a
các ion t o ch t i n li càng gi m, i n li càng l n.
* Khi có m t NaOH 0,0010M: NaOH → Na+ + OH-
NH3 + H2O NH4
+ + OH- Kb = 10-3,36 (1)
Ban u: Co Co 0 1. 10-3
ph n ng: Coα’ Coα’ Coα’ (Coα’ +10-3
)
cân b ng: C0(1- α’) Coα’ (Coα’ +10-3
)
Vì Co = 0,01M →
3
3,360 0
0
( ' 10 ). '
10
(1 ').
C C
C
α α
α
−
−+
=
−
→ α’ = 14,9% <18,8%
Nh n xét: α gi m vì OH- c a NaOH làm chuy n d ch cân b ng (1) sang trái.

D ng 3: Tính pH c a dung d ch khi bi t i n li ααα và h ng s Ka , Kb
Phương pháp gi i
+ Bi u di n s mol các ch t trong phương trình theo t ng th i i m (ban u, ph n ng, cân
b ng) tùy theo yêu c u và d ki n bài toán.
+ V i các ch t i n li y u là axit HA: HA H+
+ A-
.
H ng s i n li:
+ -
[H ].[A ]
[HA]
aK =
+ V i các ch t i n li y u là bazơ BOH: BOH B+
+ OH -
.
H ng s i n li:
+ -
[B ].[OH ]
[BOH]
bK =
+ [H+
].[OH-
] = 10-14
+ Tính pH c a dung d ch axit: Xác nh n ng mol/l c a ion H+
trong dung d ch tr ng
thái cân b ng → pH=-lg([H+
])
+Tính pH c a dung d ch bazơ: Xác nh n ng mol/l c a ion OH-
thái cân b ng → [H+
]→ pH, ho c pH = 14-pOH= 14+lg([OH-
]).
Ví d 1. Cho cân b ng trong dung d ch:CH3COOH + H2O CH3COO-
+ H3O+
Tính pH c a dung d ch CH3COOH 0,1M (Ka = 1,75.10-5
).
Bài gi i
CH3COOH + H2O CH3COO-
+ H3O+
Ban u 0,1 0 0
Ph n ng x x x
Cân b ng 0,1 - x x x
Ka =
][
]][[
3
33
COOHCH
COOCHOH −+
=
)1,0(
2
x
x
−
= 1,75.10-5
Gi s x << 0,1; ta có x2
= 1,75.10-6
→ x = 1,32.10-3
(tho mãn i u gi s )
V y [H+
] = 1,32.10-3
→ pH = 2,9.
Ví d 2. a. Tính pH c a dung d ch Ba(OH)2 0,025 M có α = 0,8
b. Tính pH c a dung d ch CH3COOH 0,01 M có α = 4,25%

Bài gi i
a. Ba(OH)2 → Ba2+
+ 2OH-
Ban u: 0,025 0 0
Ph n ng: 0,025.α 0,025.α 2.0,025.α
Còn l i: 0,025(1-α) 0,025.α 2.0,025.α
Theo phương trình: [OH-
] = 2.0,025. α = 2.0,025. 0,8 = 0,04 M
Do tích s ion c a nư c: [H+
].[OH-
] = 10-14
nên [H+
] =
14
1410
25.10
0,04
−
−
=
V y pH = -lg(25.10-14
) = 12,60.
b. CH3COOH + H2O CH3COO-
+ H3O+
Ban u: 0,01 0 0
Ph n ng: 0,01. α 0,01. α 0,01. α
Cân b ng: 0,01(1-α) 0,01. α 0,01. α
[H3O+
]= [H+
] = 0,01. α= 0,01.0,0425= 4,25.10-4
V y pH = -lg(4,25.10-4
) = 3,372.
C. Bài t p ôn luy n
Bài 1. a. Tính n ng mol/l c a ion Ca2+
, OH-
trong dung d ch Ca(OH)2 0,025 M có α =
0,8.
b. Tính n ng mol/l c a ion CH3COO-
, H+
trong dung d ch CH3COOH 0,01 M có
α = 4,25%.
Bài 2. Tính n ng mol/l c a các ion trong dung d ch CH3COONa 1,087mol/l, bi t h ng s
phân li bazơ c a CH3COO-
là Kb = 5,75.10-10
.
Bài 3. Tính n ng mol/l c a các ion trong dung d ch HNO2 0,100 mol/l. Bi t h ng s phân
li c a axit HNO2 là Ka = 4,0.10-10
.
Bài 4. Tính th tích dung d ch KOH 14% ( d= 1,128 g/ml) có ch a s mol OH-
b ng s mol
OH-
có trong 0,2 lít dung d ch NaOH 5M.
Bài 5. Tính n ng mol c a ion H+
trong dung d ch NH4Cl 0,1 M. Bi t h ng s phân li bazơ
Kb(NH3) = 1,8.10-5
.

Bài 6. Tính i n ly α và pH c a dung d ch HCOOH 1M và dung d ch HCOOH 10–2
M.
Bi t h ng s Ka c a HCOOH là 1,7. 10– 4
. So sánh α c a HCOOH 2 dung d ch . Gi i
thích.
Bài 7. a. Metytamin trong nư c có x y ra ph n ng:
CH3NH2 + H2O CH3NH3
+
+ OH-
H ng s bazơ Kb = 4.10-4
.
Hãy tính i n li c a metylamin, bi t r ng dung d ch có pH = 12. Tích s ion c a nư c là
10-14
.
b. i n li thay i ra sao ( nh tính) n u thêm vào 1 lít metylamin 0,10M:
+ 0,010 mol HCl.
+ 0.010 mol NaOH.
Bài 8. M t axit CH3COOH 0,1M có Ka=1,58.10-5
. tính phân li c a axit và PH c a dung
d ch ch a axit CH3COOH 0,1M.
Bài 9. Giá tr PH c a m t axit ơn là 2,536. sau khi pha loãng g p ôi thì PH c a dung d ch
là 2,692.
a. Tính h ng s phân li c a axit.
b. Tính n ng mol/l c a axit ban u.
áp s và hư ng d n gi i
Bài 1. a. Ba(OH)2 → Ba2+
+ 2OH-
Ban u: 0,025 0 0
Ph n ng: 0,025.α 0,025.α 2.0,025.α
Còn l i: 0,025(1-α) 0,025.α 2.0,025.α
Theo phương trình: [OH-
] = 2.0,025. α = 2.0,025. 0,8 = 0,04 M
[Ba2+
] = 0,025. α = 0,025. 0,8 = 0,02 M
b. [H3O+
]= [H+
] = 0,01. α= 0,01.0,0425= 4,25.10-4
M
[CH3COO-
] = [H3O+
]=4,25.10-4
M.
Bài 2. CH3COONa → CH3COO-
+ Na+
1,087M 1,087M 1,087M

CH3COO-
+ H2O CH3COOH + OH-
Ban u: 1,087 M 0 0
Ph n ng: 1,087. α 1,087. α 1,087. α
Cân b ng: 1,087.(1-α) 1,087. α 1,087. α
Ta có:
-
3
3 2
[OH ].[ ] (1,087. ).(1,087. )
[ ].[ ] 1,087(1- )
b
CH COOH
k
CH COO H O
α α
α−
= = = 5,75.10-10
.
Gi s α 1 nên b qua (1-α). Suy ra: 1,087. α2
= 5,75.10-10
→ α= 2,3.10-5
th a mãn i u gi s .
V y [ Na+
] = 1,087M ; [OH-
] = 2,5. 10-5
M. ; [CH3COO-
]=1,086975 M.
Bài 3. Tương t bài 2.
áp s : α= 6,3245.10-5
; [H+
] = [NO2
-
]= 6,3245.10-6
M.
Bài 4. nOH
-
= 0,2.5 = 0,1 mol.
V = dd .100 56.0,1.100
35,461
d . (%) 1,128.14
ctm m
=
d C
= = ml
Bài 5. NH4Cl → NH4
+
+ Cl-
0,1 0,1 0,1
NH4
+
+ H2O NH3 + H3O+
Ban u 0,1 0 0
Cân b ng 0,1 - x x x
Ka =
][
]][[
4
33
+
+
NH
NHOH
=
)1,0(
2
x
x
−
;Ka (NH4
+
) . Kb (NH3) = 10-14
→ Ka (NH4
+
) = 10-14
.1,8.10-5
= 5,6.10-10
. Gi s x << 0,1; ta có
x2
= 5,6.10-11
⇒ x = 0,75.10-5
(tho mãn i u gi s ). V y [H+
] = 0,75.10-5
Bài 6. HCOOH + H2O HCOO-
+ H3O+
Ban u: 1M 0 0
Ph n ng: α α α
Cân b ng: (1-α) α α

Ta có:
+ 2
3
2
[H ].[ ]
[ ].[ ] (1- )
b
O HCOO
k
HCOOH H O
α
α
−
= = = 1,7. 10– 4
Gi s α 1 nên b qua (1-α). Suy ra: α2
= 1,7. 10– 4
→ α= 0,013. th a mãn . Hay α= 1,3%. V y [H3O+
] = 0,013M → pH = 1,8848.
+ Khi [HCOOH]0 = 0,01M.
HCOOH + H2O HCOO-
+ H3O+
Ban u: 0,01M 0 0
Ph n ng: 0,01α’ 0,01α’ 0,01α’
Cân b ng: 0,01(1-α’) 0,01α’ 0,01 α’
Ta có:
+ 2
3
2
[H ].[ ] 0,01. '
[ ].[ ] (1- ')
b
O HCOO
k
HCOOH H O
α
α
−
= = = 1,7. 10– 4
→ α’= 0,1222 Hay α’= 12,22%
Nh n xét: N ng ban u gi m thì i n li α tăng.
Bài 7. a. CH3NH2 + H2O CH3NH3
+
+ OH-
Ban u: Co (M) 0 0
Ph n ng: α. Co Coα Coα
Cân b ng: Co(1-α) Coα Coα
Ta có: pH = 12 →[H+
] = 10-12
→[OH-
] = 10-2
M→ Coα= 0,01
2
0.
(1- )
b
C
k
α
α
= = 4.10 -4
→ α = 0,03846
b. + Thêm 0,01 mol HCl: HCl ph n ng v i OH-
làm cân b ng d ch chuy n theo chi u
thu n nên i n li tăng lên.
+ Thêm 0,010 mol NaOH: NaOH phân li ra ion OH-
làm tăng n ng ion OH-
, do ó
cân b ng d ch chuy n theo chi u ngh ch(sang bên trái), làm i n li gi m xu ng.
Bài 8. α= 0,01257 hay α= = 1,257% ; pH = 2,901
Bài 9. a. H ng s phân li c a axit. Ka = 1,83.10-4
b. N ng mol/l c a axit ban u là 0,049M.

D. Bài t p tr c nghi m
Câu 1. Cho các ch t sau: H2S; H2SO3; CH4; SO2; KHCO3; HF; NaClO; C6H6; Ba(OH)2;
C12H22O11. S ch t i n li là
A. 5. B.6. C.7. D.8.
Câu 2. Có 3 dung d ch , m i dung d ch có ch a 1 cation và 1 anion trong s các ion sau
(không trùng l p gi a các dung d ch): Ba2+
, Mg2+
, Na+
, PO3-
4, Cl-
, và OH-
. V y 3 dung d ch
ó là:
A. Mg3(PO4)2, Ba(OH)2 và NaCl B. Mg(OH)2, Na3PO4 và BaCl2
C. Ba3(PO4)2 , MgCl2 và NaOH. D. MgCl2, Ba(OH)2 và Na3PO4
Câu 3. N u ta kí hi u n, N, C là (s mol, s phân t , n ng ) phân li; no, No, CO là (s mol,
s phân t , n ng ) ban u. phân li α chính là
A. n/no B. N/No C. C/Co D. t t c u úng
Câu 4. Dung d ch axit HA 0,1 M (HA H+
+ A-
) có pH=2. v yα có giá tr là
A. 0,1 B. 0,01 C. 0,2 D. 0,02
Câu 5. T ng n ng các ion c a dung d ch BaCl2 0,01 M là:
A. 0,03M B. 0,04M C. 0,01M D. 0,02M
Câu 6 (2007_kh i A): Dung d ch HCl và dung d ch CH3COOH có cùng n ng mol/l, pH
c a hai dung d ch tương ng là x và y. Quan h gi a x và y là (gi thi t, c 100 phân t
CH3COOH thì có 1 phân t i n li):
A. y=x-2. B. y=100x. C. y=x+2. D. y=2x.
Câu 7. Trong 1ml dung d ch HNO2 có 5,64.1019
phân t HNO2 và 3,60.1018
ion NO2
-
.
i n li α c a HNO2 trong dung d ch ó là
A. 4,2%. B. 5%. C. 6%. D. 8%.
Câu 8. 200ml dung d ch natri sunfat 0,2M i n li hoàn toàn t o ra:
A. 0,02mol Na+
, 0,04mol SO4
2-
B. 0,04mol Na+
, 0,02mol SO4
2-
C. 0,06mol Na+
, 0,04mol SO4
2-
D. 0,08mol Na+
, 0,04mol SO4
2-
Câu 9. Dung d ch CH3COOH 0,6% có kh i lư ng riêng d = 1g/ml. i n li α =1%. [H+
]
trong dung d ch có giá tr
A. 0,100M. B. 0,010M. C. 0,001M. D. 0,020M.

Câu 10. Dung d ch có ch a t ng s mol ion b ng t ng s mol ion c a dung d ch CaCl2 1M là
dung d ch
A. Na3PO4 0,5M B. CuSO4 1M C. Fe2(SO4)3 0,05M D. Na2SO4 1M
Câu 11. Khi thay i nhi t c a m t dung d ch ch t i n li y u (có n ng không
i) thì:
A. i n li và h ng s i n li u không thay i
B. i n li thay i và h ng s i n li không thay i
C. i n li và h ng s i n li u thay i
D. i n li không i và h ng s i n li thay i
Câu 12. H ng s cân b ng Ka c a axít axetic là 1,8.10-5
. i n li α c a CH3COOH trong
dung d ch 0,1 M là:
A. 1,43% B. 0,67% C. 1,34% D. 2,34%
Câu 13. Cho các axit sau:
(1). H3PO4 (Ka = 7,6 . 10-3
) (2). HOCl (Ka = 5 . 10-8
)
(3). CH3COOH (Ka = 1,8 . 10-5
) (4). HSO4
-
(Ka = 10-2
)
S p x p m nh c a các axit theo th t tăng d n:
A. (2) < (1) < (3) < (4) B. (4) < (1) < (3) < (2)
C. 4) < (3) < (1) < (2) D. (2) < (3) < (1) < (4)
Câu 14. Trong quá trình i n li, nư c óng vai trò:
A. Môi trư ng i n li B. Dung môi không phân c c
C. Dung môi phân c c D. T o liên k t hi ro v i các ch t tan
Câu 15. Trong nh ng ch t sau, ch t nào là ch t i n li m nh?
1. NaCl 2. Ba(OH)2 3. Cu(NO3)2 4. H2S 5. Cu(OH)2 6. HClO4
A. 1, 2, 3, 6. B. 1, 4, 5, 6. C. 2, 3, 4, 5. D. 1, 2, 3
Câu 16. Hoà tan x mol Al2(SO4)3 vào nư c thu ư c dung d ch có ch a 0,6 mol SO4
2-
, thì
giá tr c a x là
A. 1,8 mol B. 0,4 mol C. 0,2 mol D. 0,6 mol

Câu 17. Dãy ch g m các ch t i n li y u là
A. HF, HCl, HBr, HI, H2O. B. KOH, KF, NaCN, KHCO3.
C. HF, Cu(OH)2, HClO, H2S. D. HI,KCN, CH3COONa, NaHSO3
Câu 18. M t phân t amoni photphat i n li hoàn toàn t o ra:
A. NH4
+
, PO4
3-
B. NH4
+
, 3PO4
3-
C.3NH4
+
, 2PO4
3-
D. 3NH4
+
, PO4
3-
Câu 19. Cho các y u t : B n ch t hóa h c c a ch t i n li (1); Nhi t môi trư ng (2); n ng
ch t i n li (3). i n li α c a ch t i n li ph thu c vào y u t
A. (1);(2). B. (2); (3). C. (1);(3). D. (1);(2); (3).
Câu 20. Dung d ch CH3COOH trong nư c có n ng 0,1 M, α = 1% có pH là:
A. 11 B. 3 C. 5 D. 7.
ÁP ÁN VÀ HƯ NG D N
1.B 2.D 3.D 4.A 5.A 6.C 7.C 8.D 9.C 10.D
11.C 12.C 13.D 14.C 15.A 16.C 17.C 18.D 19.D 20.B
Câu 4. HA H+
+ A-
Ban u: 0,1
Ph n ng: 0,1α 0,1α 0,1α
Cân b ng: 0,1 (1 )α− 0,1α 0,1α
2
0,1 2 10H pH H Mα+ + −
   = → = → =   
2
0,1 10 0,1 10%α α α−
⇒ = → = → =
Câu 6. HCl là axit m nh 1α→ = ,ta có: HCl H +
→ + Cl−
0
0 10
10
x
x
H C
C
pH x H
+
−
+ −
  = 
⇒ → =
 = → =  
(1)
Vì c 100 phân t CH3COOH thì có 1 phân t i n li →
1
0,01
100
α = =

3CH COOH 3CH COO−
+ H +
b 0C
pư 0C α 0C α 0C α
cb 0 (1 )C α− 0C α 0C α
⇒ +
0pH= y H 10 10y y
C α− −
 → = ⇒ =  ⇒ 2
0
10 10
10
0,01
y y
y
C
α
− −
− +
= = = = (2)
t (1),(2)
2
10 10 2x y
x y− − +
→ = → + =
Câu 7.
18
19 18
3,6.10
.100 6%
5,64.10 3,6.10
α = =
+
Câu 9. 3CH COOH 3CH COO−
+ H +
G i n ng ban u c a 3CH COOH là 0C (M) ⇒ H +
   = 0C α
Xét 1 lít dung d ch V = 1000ml
M
M
Cd
M
C
V
m
MV
m
V
n
C ddct
1,0
100.60
1000.6,0
.1
100.
(%).
.
1000100.
(%)
.
.
0 ======
⇒ H +
   = 0C α = 0,1.0,01 = 0,001 M ⇒ C
+ H +
0C
0 (1 )C α− 0C α 0C α
2
50 0 0
0
. ( )
1,8.10
(1 ) 1
C C C
Ka
C
α α α
α α
−
= = =
− −
. 0 0,1C M= → 2 4 5
1,8.10 1,8.10 0α α− −
+ − =
0,0133
0,0136
B
α
α
=
⇒ ⇒ = −
+ H +
H +
   = 0C α =0,1.0,01= 3
10−
3pH→ =

§2. AXIT, BAZƠ VÀ MU I. S IÊN LI C A NƯ C pH, CH T CH TH AXIT- BAZƠ
A. Hư ng d n t ôn lí thuyêt
1.Thuy t axit – bazơ c a Areniut
- Axit: là ch t khi tan trong nư c phân li ra ion H+
+ Axit ch phân li m t n c ra ion H+
g i là axit m t n c :HCl → H+
+ Cl-
+ Axit mà phân t phân li nhi u n c ra ion H+
g i là axit nhi u n c, thí d :
H2SO4 → H+
+ HSO4
-+
; HSO4
-
H+
+ SO4
2-
- Bazơ: là ch t khi tan trong nư c phân li cho ion OH-
+ Bazơ ch phân li m t n c ra ion OH-
g i là bazơ m t n c: NaOH → Na+
+ OH-
+ Bazơ mà phân t phân li nhi u n c ra ion OH-
là bazơ nhi u n c, thí d :
Ca(OH)2 → Ca(OH)+
+ OH-
; Ca(OH)+
Ca2+
+ OH-
- Hi roxit lư ng tính: là ch t khi tan trong nư c v a có th phân li như axit, v a có th phân
li như bazơ. Thí d :
Zn(OH)2 Zn2+
+ 2OH-
(phân li ki u bazơ)
Zn(OH)2 (hay H2ZnO2) 2H+
+ ZnO2
2-
Hi roxit lư ng tính thư ng g p là: Al(OH)3, Pb(OH)2, Cr(OH)3, Sn(OH)2.
2. Thuy t axit-bazơ c a Bron-stêt
- nh nghĩa: axit là ch t như ng proton (H+
), bazơ là ch t nh n proton
Axit Bazơ + H+
Theo thuy t này, H2O là h p ch t lư ng tính: H2O + H2O H3O+
+ OH-
- H ng s phân li axit: S phân li c a axit y u trong nư c là quá trình thu n ngh ch, h ng s
cân b ng phân li axit này ư c kí hi u là Ka. Gi ng như tính ch t c a h ng s cân b ng, Ka
ch ph thu c vào b n ch t axit và nhi t .
+ Thí d , :CH3COOH H+
+ CH3COO-
Ka c a axit CH3COOH ư c bi u di n như sau Ka =
COOHCH
COOCHH
3
3 ]][[ −+
ho c CH3COOH + H2O H3O +
+ CH3COO-
Ka =
COOHCH
COOCHOH
3
33 ]][[ −+

trong ó [H+
], [CH3COO-
], [CH3COOH] là n ng mol.l c a H+
, CH3COO-
, CH3COOH
lúc cân b ng.
+ Giá tr Ka c a axit càng nh , l c axit (tính axit) c a nó càng y u.
Thí d , 250
C, Ka c a CH3COOH là 1,75.10-5
và c a HClO là 5.10-8
. V y l c axit c a HClO
y u hơn c a CH3COOH.
- H ng s phân li bazơ: H ng s cân b ng phân li bazơ ư c kí hi u là Kb, nó ch ph thu c
vào b n ch t bazơ và nhi t . Giá tr Kb c a bazơ càng nh , l c bazơ (tính bazơ) c a nó
càng y u.
Thí d : NH3 + H2O NH4
+
+ OH-
có Kb =
][
]][[
3
4
NH
OHNH −+
- Mu i: là h p ch t khi tan trong nư c phân li ra cation kim lo i (ho c NH4
+
) và anion g c
axit.
+ Mu i trung hoà: là mu i trong phân t không còn kh năng phân li ra ion H+
.
Thí d : K2SO4 → 2K+
+ SO4
2-
+ Mu i axit: là mu i trong phân t v n còn hi ro có kh năng phân li ra ion H+
Thí d : NaHCO3 → Na+
+ HCO3
-
; HCO3
-
H+
+ CO3
2-
Chú ý: Na2HPO3, NaH2PO2 v n còn hi ro trong phân t nhưng không ph i là mu i axit
+ Mu i ph c t p: mu i kép, thí d NaCl.KCl; mu i ph c, thí d [Ag(NH3)2]Cl
NaCl.KCl → Na+
+ K+
+ 2Cl-
[Ag(NH3)2]Cl → [Ag(NH3)2]+
+ Cl-
[Ag(NH3)2]+
Ag+
+ 2NH3
K t lu n: Thuy t axit-bazơ c a Bron-stêt t ng quát hơn thuy t axit-bazơ c a Areniut và có
tính nh lư ng (d a vào Ka, Kb ta bi t l c axit và l c bazơ).
3. Khái ni m v pH
- Tích s ion c a nư c: OHK 2
= [H+
][OH-
] = 10-14
250
C, là h ng s nhi t không i.
Trong dung d ch loãng c a các ch t khác nhau 250
C luôn có [H+
][OH-
] = 10-14
.
Thí d : trong dung d ch có n ng H+
= 10-3
M
⇒ n ng OH-
là: [OH-
] = 10-14
. [H+
] = 10-14
. 10-3
= 10-11
.
- Quy ư c pH = -lg[H+
] hay [H+
] = 10-pH
thì n u [H+
] = 10-a
, pH = a

+ Môi trư ng trung tính, [H+
] = [OH-
] = 10-7
, pH =7
+ Môi trư ng axit: [H+
] > 10-7
nên pH <7
+ Môi trư ng bazơ: [H+
] < 10-7
nên pH >7
D ng 1: Tính giá tr pH c a dung d ch
+ Tính pH c a dung d ch axit: Xác nh n ng mol/l c a ion H+
thái cân b ng → pH=-lg([H+
])
+Tính pH c a dung d ch bazơ: Xác nh n ng mol/l c a ion OH-
thái cân b ng → [H+
]→ pH, ho c pH = 14-pOH= 14+lg([OH-
]).
Ví d 1. Tr n 100 ml dung d ch g m Ba(OH)2 0,1M và NaOH 0,1M v i 400 ml dung d ch
g m H2SO4 0,0375 M và HCl 0,0125 M thu ư c dung d ch X. Tính pH c a dung d ch X .
L i gi i
H+
+ OH-
→ H2O
T ng s mol OH-
: (0,1.2 + 0,1).0,1 = 0,03 mol
T ng s mol H+
: (0,0375.2 + 0,0125).0,4 = 0,035 mol
S mol H+
dư: 0,035 – 0,03 = 0,005 mol → [H+
]= 0,01M → pH = 2
Ví d 2. Cho dung d ch A là m t h n h p: H2SO4 2.10-4
M và HCl 6.10-4
M
Cho dung d ch B là m t h n h p: NaOH 3.10-4
M và Ca(OH)2 3,5.10-4
M
a) Tính pH c a dung d ch A và dung d ch B
b) Tr n 300ml dung d ch A v i 200ml dung d ch B ư c dung d ch C. Tính pH c a dung
d ch C.
L i gi i
a. [ H+
] trong A: 2.2.10-4
+ 6.10-4
= 10-3
mol pH = 3
[OH-
] trong B: 3.10-4
+ 2.3,5.10-4
= 10-3
mol pOH = 3 → pH =11
b. Trong 300ml dung d ch A có s mol H+
= 0,3.10-3
mol
Trong 200 ml dung d ch B có s mol OH-
= 0,2.10-3
mol
Dung d ch C có: V = 0,5 lít; s mol H+
= 0,3.10-3
- 0,2.10-3
= 10-4
mol
V y [H+
] =
4
10
0,5
−
2.10-4
M → pH = 3,6989

D ng 2: Pha tr n dung d ch
Phương pháp gi i
+ S d ng phương pháp ư ng chéo, ghi nh : Nư c có C% ho c CM =0.
+ Xác nh s mol ch t, pH → [H+
]→ mol H+
ho c mol OH-
.
+ Vi c thêm, cô c n nư c làm thay i n ng mol/l và không làm thay i s mol ch t →
tính toán theo s mol ch t.
Ví d 1. 1. Dung d ch HCl có pH=3. H i ph i pha loãng dung d ch HCl ó b ng nư c bao
nhiêu l n ư c dung d ch HCl có pH = 4. Gi i thích?
2. Pha thêm 40cm3
nư c vào 10 cm3
dung d ch HCl có pH=2. Tính pH c a dung d ch
sau khi pha thêm nư c.
L i gi i
1. Gi s dung d ch HCl ban u có th tích V1 (l), pH = 3.
S mol H+
ban u là V1.10-3
mol ; Th tích H2O c n thêm vào là V2 (l).
S mol H+
trong dung d ch pH= 4 là (V1 + V2 ).10-4
Vi c pha loãng dung d ch ch làm thay i n ng mol/l ch không làm thay i s mol H+
.
Vì v y : (V1 + V2 ).10-4
= V1.10-3
→ 9 V1 = V2
V y ph i pha loãng dung d ch g p 10 l n (nư c thêm vào g p 9 l n th tích ban u)
2. 1dm3
= 1 lít; 1cm3
= 10-3
lít. S mol H+
là 10.10-3
. 0,01 = 10-4
mol.
Thêm 40.10-3
lít nư c thì th tích dung d ch là 50.10-3
lít.
Vi c pha loãng không thay i s mol H+
nên: CM(H+
) =
4
3
10
50.10
−
−
= 0,002M
→pH = 2,6989
Ví d 2. Thêm t t 400 gam dung d ch H2SO4 49% vào H2O và i u ch nh lư ng H2O
thu ư c úng 2 lít dung d ch A. Coi H2SO4 i n li hoàn toàn 2 n c.
a. Tính n ng mol/l c a ion H+
trong dung d ch A
b. Tính th tích dung d ch NaOH 1,8M c n thêm vào 0,5 lít dung d ch A thu ư c
+ dung d ch có pH= 1
+ dung d ch có pH= 13
L i gi i
a. H2SO4 → 2H+
+ SO4
2-

S mol H+
:
49.400
2 4
98.100
mol= → CM(H+
) =
4
2
=2M
b.Th tích dung d ch NaOH c n thêm vào pH =1.
H+
+ OH-
→ H2O
2.0,5 V.1,8
Vì pH = 1 → [H+
] = 0,1→ s mol H+
sau ph n ng: = (0,5 + V) .0,1 ( mol)
0,5.2 – 1,8.V = (0,5 + V) .0,1 → V = 0,5 lít.
+ Th tích dung d ch NaOH c n thêm vào pH =13.
Vì pH = 13 → [OH-
] = 0,1M → S mol OH-
sau ph n ng: (0,5 + V).0,1 mol
V.1,8 -2.0,5 = (0,5 + V) .0,1 → V = 0,0882 lít.
Bài 1. Ch dùng thêm quỳ tím hãy trình bày cách phân bi t các dung d ch ng trong các l
riêng bi t m t nhãn sau:
a) NH4Cl ; (NH4)2SO4; BaCl2 ; NaOH ; Na2CO3
b) Na2SO4; BaCl2 ; KNO3; Na2CO3
Bài 2. 1.Thêm t t 100 gam dung d ch H2SO4 98% vào nư c và i u ch nh ư c 2 lít
dung d nh X. tính n ng mol/l c a dung d ch X.
2. Tính t l th tích dung d ch KOH 0,001M c n pha loãng v i nư c ư c dung
d ch có PH=9.
Bài 3. Dung d ch thu ư c khi tr n l n 200 ml dd NaCl 0,3M và 300ml dung d ch Na2SO4
0.15 M n u b qua hi u ng th tích thì dung d ch thu ư c có n ng Na+
là bao nhiêu?
Bài 4. Hòa tan 20 ml dung d ch HCl 0,05 mol/l vào 20 ml dung d ch H2SO4 0,075 mol/l. coi
th tích thay i không áng k . Tính PH c a dung d ch thu ư c.
Bài 5. Cho 200ml dung d ch HNO3 có PH=2. tính kh i lư ng HNO3 có trong dung d ch. N u
thêm 300 ml dung d ch H2SO4 0,05M vào thì PH c a dung d ch thu ư c là bao nhiêu?
Bài 6. Tr n 300 ml dung d ch NaOH 0,1 mol/lit và Ba(OH)2 0,025 mol/l v i 200 ml dung
d ch H2SO4 n ng x mol /lit Thu ư c m gam k t t a và 500 ml dung d ch có PH = 2 . Hãy
tính m và x . Coi H2SO4 i n li hoàn toàn c hai n c .
Bài 7. X là dung d ch H2SO4 0,02M. Y là dung d ch NaOH 0,035M. Khi tr n l n dung d ch
X và dung d ch Y ta thu ư c dung d ch Z có th tích b ng t ng th tích 2 dung d ch em

tr n và có pH=2. Coi H2SO4 i n li hoàn toàn 2 n c. Hãy tính t l th tích gi a dung d ch X
và dung d ch Y
Bài 8.Cho m gam h n h p Mg , Al vào 250 ml dung d ch X ch a h n h p axit HCl 1M và
axit H2SO4 0,5M thu ư c 5,32 lít khí H2 ktc và dung d ch Y. Tính PH c a dung d ch Y (
Coi dung d ch có th tích như ban u ) .
Bài 9. Tr n 200 ml dung d ch NaHSO4 0,2M và Ba(HSO4)2 0,15M v i V lit dung d ch h n
h p NaOH 1M và Ba(OH)2 1M thu ư c dung d ch có PH = 7. Tính V và kh i lư ng k t
t a t o thành.
Bài 10. Tr n 250 ml dung d ch h n h p HCl 0,08 mol/l và H2SO4 0,01 mol /l v i 250 ml
dung d ch Ba(OH)2 có n ng x mol /l thu ư c m gam k t t a và 500 ml dung d ch có pH
= 12 . Hãy tính m và x . Coi Ba(OH)2 i n li hoàn toàn c hai n c .
áp án và hư ng d n gi i
Bài 1.
1. Dùng gi y quỳ tím:
+ Dung d ch làm quỳ tím chuy n : NH4Cl ; (NH4)2SO4; (nhóm 1)
+ Dung d ch không làm quỳ tím chuy n màu: BaCl2
+ Dung d ch làm quỳ tím chuy n màu xanh: NaOH ; Na2CO3(nhóm 2)
- L y dung d ch BaCl2 cho vào các nhóm trên:
+ Nhóm 1: * V a có k t t a, có khí mùi khai là (NH4)2SO4.
* Dung d ch có khí mùi khai thoát ra là NH4Cl.
+ Nhóm 2: * Có k t t a là Na2CO3
* Còn l i là NaOH.
2. Na2SO4; BaCl2 ; KNO3; Na2CO3.
Dùng gi y quỳ tím:
+ Dung d ch không làm quỳ tím chuy n màu: Na2SO4; BaCl2 ; KNO3
+ Dung d ch làm quỳ tím chuy n màu xanh: Na2CO3
- L y dung d ch Na2CO3 cho vào nhóm trên:
* Có k t t a là BaCl2: Na2CO3 + BaCl2 → BaCO3 + 2NaCl
* Không có hi n tư ng là: Na2SO4; KNO3

- L y dung d ch BaCl2 cho vào Na2SO4; KNO3
+ Có k t t a là Na2SO4: Na2SO4 + BaCl2 → BaSO4 + 2NaCl
+ Không có hi n tư ng là KNO3
Bài 2. 1.CM(X) = 1M
2. VK2O / VH2O =1/99
Bài 3. N ng Na+
: 0,2.0,3 + 0,3.2.0,15 = 0,15mol
V y CM(Na+
) = 0,3M
Bài 4. PH=1.
Bài 5. [H+
]= 0,01M → s mol H+
= HNO3 = 0,002mol.
Kh i lư ng HNO3 = 0,126 gam
Thêm H+
: 0,03 mol → T ng mol H+
: 0,032 mol [H+
]= 0,064M
→ pH= 1,1938
Bài 6. pH= 2 → [H+
] =0,01 M;
0,2.x – (0,1 +0,025.2).0,3 = 0,01.0,5 → x=0,25M
Kh i lư ng k t t a: m = 0.0075.233= 1,7475 gam
Bài 7. H+
+ OH-
→ H2O
VX.0,02.2 VY. 0,035
VX.0,02.2 - VY. 0,035 = 0,01.( VX + VY) → VX/VY = 3/2.
Bài 8. áp s pH = 1.
Bài 9. NaHSO4 → Na+
+ HSO4
-
; Ba(HSO4)2 → Ba2+
+ 2HSO4
-
HSO4
-
+ OH-
→ H2O + SO4
2-
(0,04 +0,06) 4V (0,04 +0,06)
Do pH = 7 nên 0,1 = 4V → V = 0,025(lit)
Ba2+
+ SO4
2-
→ BaSO4
0,375 0,1 → nBaSO4 = nBa2+ = 0,375 mol.
V y: kh i lư ng BaSO4 là 87,375 gam.
Bài 10. pH= 12 → [OH-
] =0,01 M;
0,25.2.x – (0,08 +0,01.2).0,25 = 0,01.0,5 → x=0,06M

Kh i lư ng k t t a: m = 0,0025.233= 0,5825gam
Câu 1. Cho các ch t: Al, Al2O3, Al2(SO4)3, Zn(OH)2, NaHS, K2SO3, (NH4)2CO3. S ch t u
ph n ng ư c v i dung d ch HCl, dung d ch NaOH là
A. 7. B. 6. C. 4. D. 5.
Câu 2. Ch n câu phát bi u sai. Dung d ch mu i
A. CH3COOK có pH >7. B. NaHCO3 có pH.<.7.
C. NH4Cl có pH < 7. D. Na2SO4 có pH = 7.
Câu 3. Thêm m gam H2SO4 vào 2 lít dung d ch axit m nh ( pH=2) thì thu ư c dung d ch có
pH=1, m có giá tr là
A.8,28 gam B. 4,14 gam C. 8,82 gam D.4,41gam
Câu 4. Phát bi u nào sau ây không úng?
A. Giá tr pH tăng thì tính bazơ tăng
B. Giá tr pH tăng thì tính axit tăng
C. Dung d ch có pH = 7 có môi trư ng trung tính
D. Giá tr [H+
] tăng thì tính axit tăng
Câu 5. C n thêm bao nhiêu l n th tích nư c ( V2) so v i th tích ban u ( V1) pha loãng
dung d ch có pH=3 thành dung d ch có pH=4?
A. V2=9V1 B. 3V1=V2 C. V2=V1 D. V1=3V2
Câu 6. Dung d ch Ba(OH)2 có n ng Ba2+
là 5.10-4
. pH c a dung d ch này là:
A. 9,3 B. 8,7 C. 14,3 D.11
Câu 7. C n pha loãng bao nhiêu l n th tích dung d ch KOH 0,001M v i nư c ư c dung
d ch có pH= 9?
A. 100 l n B. 101 l n C. 99 l n D. 10 l n
Câu 8. C n thêm bao nhiêu gam dung d ch NaOH 10% vào 20 gam dung d ch NaOH 30%
ư c dung d ch NaOH 25%?
A. 15 gam B. 6,67gam C. 4 gam D. 12 gam
Câu 9. Pha loãng 40 ml dung d ch NaOH 0,09 M thành 100ml dung d ch A, r i thêm vào
dung d ch A 30ml dung d ch HCl 0,1 M. pH c a dung d ch m i là:
A. 11,66 B. 12,38 C. 12,18 D. 9,57

Câu 10. Cho 500 ml dung d ch HCl 0,02M v i 500ml dung d ch NaOH 0,018M ư c m t
dung d ch m i có pH là:
A. 3 B. 2,7 C. 5 D. 4,6
Câu 11. Tìm câu tr l i sai trong s các câu sau ây v pH:
A. pH = lg[H+
] B. pH + pOH = 14
C. pH = -lg[H+
] D. pH = 14 + lg[OH-
]
Câu 12( H,2007-A). Tr n 100ml dung d ch (g m Ba(OH)2 0,1M và NaOH 0,1M) v i 400
ml dung d ch (g m H2SO4 0,0375 M và HCl0,0125M), thu ư c dung d ch X. Giá tr pH c a
dung d ch X là
A. 7 B. 2 C. 1 D. 6
Câu 13. Cho các ph n ng sau:
HCl + H2O = H3O+
+ Cl-
(1) NH3 + H2O = NH4
+
+ OH-
(2)
CH3COOH + H2O = CH3COO-
+ H3O+
(3) HSO3
-
+ H2O = H2SO3 + OH-
(4)
HCO3
-
+ H2O = H3O+
+ CO3
2-
(5) CuSO4 + 5H2O = CuSO4.5H2O (6)
Theo thuy t bronsted, H2O óng vai trò là axit trong các ph n ng sau:
A. (1), (3), (5). B. (2), (4). C. (2), (4), (6). D. (1), (3), (5), (6).
Câu 14. Tr n V1 lít dung d ch HCl (pH=5) v i dung d ch V2 lít NaOH(pH=9) thu ư c dung
d ch có pH=6. T l V1/V2 là:
A. 3/1 B. 1/3 C. 9/11 D.11/9
Câu 15. N ng ion OH-
trong dung d ch A là 1,8.10-5
M. pH c a dung d ch A là
A.7,25M B. 5,25M C.9,25M D. 11,25M
Câu 16. Cho các dung d ch mu i sau, dung d ch có pH > 7 là
(X1) KCl; (X2) Na2CO3; (X3) CuSO4; (X4) CH3COONa
(X5) ZnSO4; (X6) AlCl3 ; (X7) NaCl ; (X8) NH4Cl.
A. X1, X2, X4, X7 B. X2, X4, X8 C. X1, X3, X4, X6 D. X2, X4
Câu 17. ( H, C kh i A-2007). Cho dãy các ch t: Ca(HCO3)2, NH4Cl, (NH4)2CO3, ZnSO4,
Al(OH)3, Zn(OH)2. S ch t trong dãy có tính lư ng tính là:
A. 3. B. 4. C. 2. D. 5.

Câu 18. Cho các dung d ch ư c ánh s th t như sau:
1. KCl 2. Na2CO3 3. CuSO4 4. CH3COONa
5. Al2(SO4)3 6. NH4Cl 7. NaBr 8. K2S
Các dung d ch u có pH < 7 là:
A. 3, 5, 6 B. 2, 4, 6 C. 1, 2, 3 D. 6, 7, 8
Câu 19. Th tích KOH 0,001M c n pha 1,5 lít dung d ch có pH=9 là:
A.3.10-2
lít B. 2,5.10-2
lít C. 1,5.10-3
lít D. 1,5.10-2
lit
Câu 20. Nh dung d ch phenolphtalein vào dung d ch nào sau ây, dung d ch chuy n sang
màu h ng?
A. AlCl3 B. MgCl2 C. Na2S D. NH4NO3
áp án và hư ng d n
1.D 2.B 3.C 4.B 5.A 6.D 7.A 8.B 9.A 10.B
11.A 12.B 13.B 14.D 15.C 16.D 17.B 18.A 19.D 20.C
Câu1
2) 2 3 3 26 2 3Al O HCl AlCl H O+ → + ; 2 3 2 22 2Al O NaOH NaAlO H O+ → +
3) 3 2 2( ) 2Zn OH HCl ZnCl H O+ → + ; 2 2 2 2Zn(OH) 2 2NaOH Na ZnO H O+ → +
4) 2NaHS HCl NaCl H S+ → + ; 2 2NaHS NaOH Na S H O+ → +
5) 4 2 3 4 2 2( )NH CO HCl NH Cl H O CO+ → + +
4 2 3( )NH CO + NaOH → 32NH ↑ + 2 3 2Na CO H O+
Câu 2. 2
2 4 42H SO H SO+ −
→ +
Trong 2lít dung d ch axit 2 4H SO (pH=2) có: 2
2.10 0,02( )H
n mol+
−
= =
g/s thêm m (g) không làm thay i th tích dd,ta có:
trong 2lít dd axit 2 4H SO (pH=1): 1
2.10 0,2( )H
n mol+
−
= =
v y s mol 2 4H SO thêm vào là:
0,2 0,02
0,09( )
2
mol
−
= 2 4
0,09.98 8,82( )H SOm gam→ = =

Câu 3. Gi s th tích dung d ch KOH 3
10−
là 1V 3
1.10OH
n V−
−
→ =
thêm 2V (l) nư c vào dung d ch thu ư c ( 1V + 2V )l dd KOH 5
10−
⇒ OH
n − =( 1V + 2V ). 5
10−
V y: 3
1.10V −
=( 1V + 2V ). 5
10−
→ c n pha loãng 100 l n → A
Câu 12.
100ml 2( ) 0,1
0,1
Ba OH M
NaOH M



0,03( )OH
n mol−→ =
400ml 2 4 0,0375
(0,0375.2 0,0125).0,4 0,035
0,01251 H
H SO M
n mol
HClO M
+

→ = + =

H +
+ OH −
→ 2H O
0,035 0,03
dư: 0,005 0 0,005 ⇒ H
n + dư =0,005 ⇒
0,005
0,01 2
0,5
H pH+
  = = → = 
Câu 14. 1V (l) dd HCl pH=5→ H
n + = 5
10−
1V (mol)
2V (l) dd NaOH pH=9 →pOH=5→ OH
n − = 5
10−
2V (mol)
⇒ H +
+ OH −
→ 2H O
5
10−
1V 5
10−
2V
do: 6 7pH axit= < → dư → 1V . 5
10−
> 2V 5
10−
và 6
1 2( ).10H V V+ −
  = + 
→ 1V . 5
10−
- 2V 5
10−
= 6
1 2( ).10V V −
+ → 1
2
11
9
V
D
V
= →
Câu 19. pH=9 →pOH=5→ OH
n − =1,5. 5
10−
.g/s th tích KOHV ban u là V(l)
→ OH
n − =V.0,001 →1,5. 5
10−
=V. 3
10−
→V=1,5. 2
10−
(l) → D.

§3. PH N NG TRAO I ION TRONG DUNG D CH CÁC CH T I N LI
A. Hư ng d n t ôn lí thuyêt
1. i u ki n x y ra ph n ng trao i ion
- Ph n ng t o thành ch t k t t a:
Thí d , phương trình phân t : Na2SO4 + BaCl2 → BaSO4↓ + 2NaCl
Phương trình ion y : 2Na+
+ SO4
2-
+ Ba2+
+ 2Cl-
→ BaSO4↓ + 2Na+
+ 2Cl-
Phương trình ion rút g n: SO4
2-
+ Ba2
→ BaSO4↓
- Ph n ng t o thành ch t i n li y u:
+ Ph n ng t o thành nư c:
Thí d : NaOH + HCl → NaCl + H2O
Phương trình ion rút g n: OH-
+ H+
→ H2O
+ Ph n ng t o thành axit y u:
Thí d : HCl + CH3COONa → NaCl + CH3COOH
Phương trình ion rút g n: H+
+ CH3COO-
→ CH3COOH
- Ph n ng t o thành ch t khí:
Thí d : Na2CO3 + H2SO4 → Na2SO4 + H2O + CO2↑
Phương trình ion rút g n: CO3
2-
+2H+
→ H2O + CO2↑
K t lu n: Ph n ng trao i ion trong dung d ch các ch t i n li ch x y ra khi có ít nh t m t
trong các i u ki n: t o thành ch t k t t a, ch t khí, ho c ch t i n li y u.
2. Ph n ng thu phân c a mu i
- Khái ni m v s thu phân c a mu i: ph n ng trao i ion gi a mu i hoà tan và nư c là
ph n ng thu phân c a mu i.
- Ph n ng thu phân c a nư c: nư c nguyên ch t có pH = 7, i a s ph n ng thu phân
làm thay i pH c a nư c.
+ Mu i trung hoà t o b i cation c a bazơ m nh và g c axit y u, khi tan trong nư c g c axit
y u b thu phân, môi trư ng c a dung d ch là ki m (pH >7). Thí d CH3COONa, K2S,
Na2CO3.
Thí d , dung d ch CH3COONa có pH > 7 ư c gi i thích như sau:

CH3COONa → CH3COO-
+ Na+
CH3COO-
+ H2O CH3COOH + OH-
Các anion OH-
ư c gi i phóng sau ph n ng th y phân, nên môi trư ng có pH > 7
+ Mu i trung hoà t o b i cation c a bazơ y u và g c axit m nh, khi tan trong nư c, cation
c a bazơ y u b thu phân làm cho dung d ch có tính axit (pH <7). Thí d NH4Cl, FeCl3,
ZnBr2.
Thí d , dung d ch NH4Cl có pH < 7 ư c gi i thích như sau:
NH4Cl → NH4
+
+ Cl-
NH4
+
+ H2O NH3 + H3O+
Các cation H+
ư c gi i phóng sau ph n ng th y phân, nên môi trư ng có pH < 7
+ Mu i trung hoà t o b i cation c a bazơ m nh và g c axit m nh, khi tan trong nư c không
b thu phân, môi trư ng c a dung d ch v n trung tính (pH = 7). Thí d , NaCl, KNO3, KI.
+ Mu i trung hoà t o b i cation c a bazơ y u và g c axit y u, khi tan trong nư c, cation c a
bazơ y u và axit y u u b thu phân. Môi trư ng là axit hay ki m ph thu c vào thu
phân c a 2 mu i ó. Thí d , (NH4)2CO3, Al2S3.
+ Mu i axit như NaHCO3, KH2PO4, K2HPO4 khi hoà tan vào nư c phân li ra các anion
HCO3
-
, H2PO4
-
, HPO4
2-
, các ion này là lư ng tính, chúng ph n ng v i nư c nên môi trư ng
c a dung d ch tuỳ thu c vào b n ch t c a anion.
D ng 1: Vi t phương trình ion thu g n
Phương pháp gi i
+ Vi t ph n ng d ng phân t , phân tích d ng phân t thành d ng ion. Rút g n nh ng ion
gi ng nhau hai v , cân b ng i n tích và nguyên t hai v , thu ư c phương trình io rút
g n.
Các ch t k t t a, ch t khí và ch t i n li y u v n gi d ng phân t .
Ví d 1: Vi t phương trình ion rút g n (n u có) x y ra trong dung d ch trong các trư ng h p
sau:
1. Fe2(SO4)3 + NaOH → ; 2. Cu(OH)2 + NH3 + H2O →
3. KNO3 + NaCl → ; 4. FeS + HCl →

5. NaHCO3 + Ba(OH)2 → ; 6. Ba(HSO4)2 + KOH →
7. KH2PO4 + HCl → ; 8. NH4Cl + NaOH →
9. CaCO3+ CO2 + H2O → ; 10. FeCl3 + Na2CO3 + H2O →
L i gi i
1. Fe2(SO4)3 + 6NaOH →2Fe(OH)3 + 3Na2SO4; Fe3+
+ 3OH-
→ Fe(OH)3 ↓
2. Cu(OH)2 + 4NH3 + H2O →[Cu(NH3)4](OH)2 (ph c tan);
Cu(OH)2 + 4NH3 → [Cu(NH3)4]2+
+ 2OH-
3. KNO3 + NaCl → không ph n ng
4. FeS + 2HCl →FeCl2 + H2S↑ ; FeS + 2H+
→ Fe2+
+ H2S↑
5. 2NaHCO3 + Ba(OH)2 → BaCO3 + Na2CO3 +2H2O
HCO3
-
+ Ba2+
+ OH-
→ BaCO3 ↓ + H2O
6. Ba(HSO4)2 +2KOH → BaSO4 + K2SO4 + 2H2O
Ba2+
+ HSO4
-
+ OH-
→ BaSO4 + H2O
7. KH2PO4 + HCl → KCl + H3PO4 ; HPO4
2-
+ 2H+
→ H3PO4
8. NH4Cl + NaOH →NH3 + NaCl + H2O ; NH4
+
+ OH-
→ NH3 + H2O
9. CaCO3+ CO2 + H2O → Ca(HCO3)2 ; CaCO3+ CO2 + H2O → Ca2+
+ 2HCO3
-
.
10. 2FeCl3 + 3Na2CO3 + 3H2O →2Fe(OH)3 + 6NaCl + 3CO2.
2Fe3+
+ 3CO3
2-
+ 3H2O → 2Fe(OH)3 + 3CO2.
D ng 2: Xác nh môi trư ng dung d ch
Phương pháp gi i
+ Vi t phương trình i n li các ch t t o thành ion, nh n xét kh năng th y phân trong nư c
c a các ion v a t o thành.
+ Ion g c c a axit y u th y phân trong nư c t o môi trư ng bazơ: CO3
2-
; SO3
2-
; S2-
, PO4
3-
,
CH3COO-
...
+ Ion g c c a bazơ y u th y phân trong nư c t o môi trư ng axit: Cu2+
, Fe3+
; Zn2+
, NH4
+
..
+ Ion g c c a axit m nh (ví d : SO4
2-
, Br-
, Cl-
, NO3
-
, ClO4
-
...) và ion g c c a bazơ m nh (ví
d : Na+
; K+
, Ba2+
, Ca2+
, Mg2+
...) không b th y phân trong nư c, óng vai trò trung tính.

Ví d 1. ánh giá môi trư ng axit, bazơ, trung tính c a các dung d ch thu ư c khi hòa tan
các ch t sau vào các c c nư c riêng bi t: CuCl2; Na2CO3; NaClO4; K2S; NH4Cl; Fe(NO3)3;
Na3PO4 ; K2SO3, K2SO4 .
L i gi i
- Các ch t hòa tan trong nư c cho môi trư ng bazơ, pH>7 là: Na2CO3; K2S; K2SO3, Na3PO4.
Na2CO3 → 2Na+
+ CO3
2-
; CO3
2-
+ H2O HCO3
-
+ OH-
K2S → 2K+
+ S2-
; S2-
+ H2O HS-
+ OH-
K2SO3 → 2K+
+ SO3
2-
; SO3
2-
+ H2O HSO3
-
+ OH-
Na3PO4 → 3Na+
+ PO4
3-
; PO4
3-
+ H2O HPO4
2-
+ OH-
- Các ch t hòa tan trong nư c cho môi trư ng axit, pH<7 là: NH4Cl; Fe(NO3)3; CuCl2;
NH4Cl → NH4
+
+ Cl-
; NH4
+
+ H2O NH3 + H3O+
Fe(NO3)3 → Fe3+
+ 3NO3
-
; Fe3+
+ H2O Fe(OH)2+
+ H+
CuCl2 → Cu2+
+ 2Cl-
; Cu2+
+ H2O Cu(OH)+
+ H+
- Các ch t hòa tan trong nư c cho môi trư ng pH=7 là: NaClO4; K2SO4.
NaClO4 → Na+
+ ClO4
-
; H+
+ OH-
→ H2O
K2SO4 → 2K+
+ SO4
2-
; H+
+ OH-
→ H2O
Ví d 2.Cho các ion sau, ion nào óng vai trò axit, bazơ, lư ng tính, trung tính : Zn2+
, NH4
+
,
Fe3+
, SO3
2-
, Na+
; Ba2+
; ClO4
-
; I-
; CO3
2-
, S2-
, PO4
3-
; OH-
, SO4
2-
, Cl-
, NO-
3;
HCO3
-
; H2PO4
-
; HSO4
-
,Cu2+
; Al3+
; HS-
, HSO3
-
; H2PO4
-
; CH3COO-
; ClO-
.
L i gi i
- Ion có tính axit là: Zn2+
, NH4
+
, Fe3+
, HSO4
-
, Cu2+
; Al3+
.
NH4
+
+ H2O NH3 + H3O+
Zn2+
+ H2O Zn(OH)+
+ H+
HSO4
-
→ H+
+ SO4
2-
- Ion có tính bazơ là: SO3
2-
, CO3
2-
, S2-
, PO4
3-
; OH-
, CH3COO-
; ClO-
.
SO3
2-
+ H2O HSO3
-
+ OH-
S2-
+ H2O HS-
+ OH-
PO4
3-
+ H2O HPO4
2-
+ OH-

CH3COO-
+ H2O CH3COOH + OH-
ClO-
+ H2O HClO + OH-
- Ion có tính lư ng tính là: HCO3
-
; HPO4
2-
; HS-
, HSO3
-
; H2PO4
-
.
HCO3
-
+ H2O CO2 + H3O+
; HCO3
-
+ H2O CO3
2-
+ OH-
.
HS-
+ H2O SO2 + H3O+
; HS-
+ H2O S2-
+ OH-
.
HPO4
2-
+ H2O PO4
3-
+ H3O+
; HPO4
2-
+ H2O H2PO4
-
+ + OH-
.
- Ion trung tính là: SO4
2-
, Cl-
, NO-
3; Na+
; Ba2+
; ClO4
-
; I-
.
D ng 3: Áp d ng nh lu t b o toàn i n tích ( LBT T)
Phương pháp gi i
+ nh lu t b o toàn i n tích: “ Trong m t dung d ch, t ng s mol các i n tích dương c a
ion dương và t ng s mol các i n tích âm c a ion âm luôn luôn b ng nhau”.
+ Khi cô c n dung d ch, kh i lư ng ch t r n t o ra b ng kh i lư ng các ion dương và ion âm
có trong dung d ch (tr H+
+ OH-
→ H2O )
mmu i = mcation/NH4+ + manion.
Ví d 1. M t dung d ch ch a: a mol Na+
; b mol Ca2+
; c mol Al3+
; d mol Cl-
; e mol NO3
-
.
a- L p bi u th c liên h gi a a, b, c, d, e.
b- L p công th c tính t ng kh i lư ng các mu i trong dung d ch theo a, b, c, d, e.
L i gi i
a. L p bi u th c liên h gi a a, b, c, d, e.
áp d ng nh lu t b o toàn i n tích ta có: a + 2b + 3c =d + e
b.Tính t ng kh i lư ng các mu i trong dung d ch
Kh i lư ng mu i = T ng kh i lư ng các ion = 23a + 40b + 27c + 35,5d + 62e
Ví d 2. Dung d ch A ch a a mol Na+
; b mol NH4
+
; c mol HCO3
-
; d mol CO3
2-
; e mol SO4
2-
. Thêm (c + d + e) mol Ba(OH)2 vào dung d ch A, un nóng thu ư c k t t a B, dung d ch X
và khí Y duy nh t có mùi khai. Tính s mol c a m i ch t trong k t t a B, khí Y và m i ion
trong dung d ch X theo a, b, c, d, e. N u cô c n dung d ch thu ư c, làm khan ư c m gam
ch t r n. Tính m theo a, b, c, d, e?
L i gi i

Ba(OH)2 → Ba2+
+ 2OH-
; s mol Ba2+
= c + d + e; s mol OH-
= 2(c + d + e)
Các phương trình hóa h c x y ra khi cho Ba(OH)2 vào dung d ch A:
OH-
+ NH4
+
→ NH3 + H2O (1) ; OH-
+ HCO3
-
→ CO3
2-
+ H2O (2)
b b mol c c mol
Ba2+
+ CO3
2-
→ BaCO3 (3) ; Ba2+
+ SO4
2-
→ BaSO4 (4)
(c + d) (c + d) mol e e mol
K t t a B: BaCO3, BaSO4
áp d ng L BT T cho dung d ch A:a + b = c + 2d + 2e ⇒ a + b + c = 2(c + d + e).
T (1) và (2) → OH-
dư a mol
V y, t (1): s mol NH3 = b mol; s mol BaCO3 = c + d; s mol BaSO4 = e
Dung d ch X g m a mol Na+
không tham gia ph n ng và a mol OH-
dư.
Cô c n, làm khan thu amol NaOH, kh i lư ng NaOH = 40a (gam).
D ng 4: Bài t p nh n bi t
Phương pháp gi i
+ Vi t phương trình i n li, nh n xét kh năng th y phân trong nư c c a các ion , xác nh
môi trư ng dung d ch ư c t o thành.
+ Hóa ch t dùng nh n bi t c n có ph n ng v i hi n tư ng (t o khí, t o k t t a, i màu) v i
các ch t c n nh n bi t:
* Dãy ch t c n nh n bi t có ch a ion kim lo i Fe2+
, Fe3+
, Cu2+
, Al3+
, Zn2+
...hay ion
NH4
+
thì nên dùng NaOH, Ba(OH)2, Ca(OH)2 ...
* Dãy ch t c n nh n bi t có ch a ion CO3
2-
; SO4
2-
; SO3
2-
...thì nên s d ng các ch t
có ch a ion Ba2+
, Ca2+
, H+
...
Ví d 1. Ch dùng thêm m t thu c th hãy trình bày phương pháp hóa h c phân bi t các
dung d ch sau: NH4HSO4; HCl; H2SO4; NaCl; CH3COONH4; BaCl2; Ba(OH)2. Vi t các
phương trình hóa h c c a ph n ng x y ra.
L i gi i
Dùng gi y quỳ tím:
+ Dung d ch làm quỳ tím chuy n : NH4HSO4; HCl; H2SO4 (nhóm 1)

+ Dung d ch không làm quỳ tím chuy n màu: NaCl; CH3COONH4; BaCl2 (nhóm 2)
+ Dung d ch làm quỳ tím chuy n màu xanh: Ba(OH)2.
- L y dung d ch Ba(OH)2 cho vào các nhóm trên:
+ Nhóm 1: * V a có k t t a, có khí mùi khai là NH4HSO4.
* Ch t o k t t a là dung d ch H2SO4
* Còn l i là dung d ch HCl.
+ Nhóm 2: * Dung d ch có khí mùi khai thoát ra là CH3COONH4.
* L y dung d ch H2SO4 ã nh n bi t trên nh n bi t NaCl và BaCl2.
Ví d 2. Có các l ng các dung d ch riêng bi t m t nhãn sau: AlCl3; NaNO3; FeCl2;
K2CO3; NH4NO3; (NH4)2CO3. Ch ư c dùng thêm m t dung d ch làm thu c th phân bi t
các dung d ch trên. Hãy trình bày phương pháp phân bi t t ng dung d ch trên và vi t phương
trình hóa h c d ng phân t và ion minh h a.
L i gi i
Ch n dung d ch Ba(OH)2 l n lư t cho tác d ng v i các dung d ch c n phân bi t.
- Dung d ch t o k t t a sau ó tan khi Ba(OH)2 dư là dung d ch AlCl3.
2AlCl3 + 3Ba(OH)2 → 2Al(OH)3 + 3BaCl2
Al3+
+ 3OH-
→ Al(OH)3
Al(OH)3 + OH-
→ AlO2
-
+ 2H2O.
- Dung d ch t o k t t a tr ng xanh, sau ó chuy n sang màu nâu là dung d ch FeCl2.
FeCl2 + Ba(OH)2 → Fe(OH)2 + BaCl2
Fe2+
+ 2OH-
→ Fe(OH)2
4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O → 4Fe(OH)3
- Dung d ch t o k t t a tr ng là dung d ch K2CO3.
K2CO3 + Ba(OH)2 → BaCO3 + 2NH3 + 2H2O
CO3
2-
+ Ba2+
→ BaCO3 + 2H2O.
- Dung d ch t o k t t a tr ng và có khí thoát ra là dung d ch (NH4)2CO3.
(NH4)2CO3 + Ba(OH)2 → BaCO3 + 2NH3 + 2H2O
2NH4
+
+ CO3
2-
+ Ba2+
+ 2OH-
→ BaCO3 + 2NH3 + 2H2O.
- Dung d ch có khí thoát ra là dung d ch NH4NO3.

2NH4NO3 + Ba(OH)2 → Ba(NO3)2 + 2NH3 + 2H2O
NH4
+
+ OH-
→ NH3 + H2O
- Dung d ch không có hi n tư ng gì là NaNO3.
D ng 5: Bài t p s d ng phương trình ion thu g n
+ V i dung d ch có ch a nhi u ion, xác nh kh năng ph n ng c a các ion t o k t t a, t o
khí, t o ch t i n li y u hơn, vi t phương trình ph n ng d ng ion thu g n (ch nên vi t
phương trình liên quan n yêu c u c a bài toán).
+ Bi u di n n ng các ch t theo phương trình ion, d a trên d ki n và yêu c u u bài.
+ Áp d ng nh lu t b o toàn i n tích (n u c n).
Ví d 1. M t dung d ch X ch a 0,15 mol Na+
, 0,10 mol Mg2+
, 0,05 mol Cl-
, 0,10 mol HCO3
-
và a mol SO4
2-
. C n thêm V lít dung d ch Ba(OH)2 1M thu ư c lư ng k t t a l n nh t.
a) Xác nh giá tr c a V?
b) Gi s th tích dung d ch thu ư c sau ph n ng là 1,0 lít, xác nh pH c a dung d ch.
L i gi i
a) Áp d ng LBT T: 0,15 + 0,1.2 = 0,05 + 0,1 + 2a ⇒ a = 0,1mol
Ba(OH)2 → Ba2+
+ 2OH-
(1); Mg2+
+ 2OH-
→ Mg(OH)2↓ (2)
xmol xmol 2xmol 0,1 0,2
HCO3
-
+ OH-
→ CO3
2-
+ H2O (3); Ba2+
+ SO4
2-
→ BaSO4↓ (4)
0,1 0,1 0,1 0,1
Ba2+
+ CO3
2-
→ BaCO3↓ (5).
0,1 0,1
N u tính theo OH-
thì s mol Ba(OH)2 là 0,15mol, nhưng tính theo Ba2+
thì c n 0,20mol.
thu lư ng k t t a l n nh t c n th a mãn i u ki n k t t a h t Mg(OH)2, BaCO3 và BaSO4.
Lư ng k t t a l n nh t khi s mol Ba(OH)2= s mol Ba2+
= 0,1.2=0,2mol
⇒ 2( )
0,2
1
Ba OHV = =0,2 lít
b) Tính pH: S mol OH-
còn dư là (0,2.0,2) -0,3 = 0,1mol
[OH-
] =
0,1
1
= 0,1M = 10-1
M ⇒ [H+
] =
-14
1
10
10−
=10-13
hay pH = 13.

Ví d 2. Cho 500ml dung d ch A ch a các ion Na+
0,1mol, OH-
0,25mol, Cl-
0,15mol và a
mol Ba2+
. H p th hoàn toàn 4,48 lít CO2 ktc vào dung d ch A thì thu ư c bao nhiêu gam
mu i không tan, tách ra thành k t t a?
L i gi i
Áp d ng LBT T ta có: 0,1 + 2a = 0,25 + 0,15 ⇒ a = 0,15 (mol)
S mol CO2 =
4,48
22,4
= 0,2mol; Tùy theo s mol CO2 và OH-
có th x y ra các phương trình
hóa h c sau:
CO2 + 2OH-
→ CO3
2-
+ H2O (1)
xmol 2xmol xmol
CO2 + OH-
→ HCO3
-
(2)
ymol ymol
Ta có x + y = 0,2 (I)
2x + y = 0,25 (II) ⇒ x = 0,05 và y = 0,15
S mol BaCO3 k t t a = 0,05mol, m = 0,05.197 = 9,85g.
Ví d 3: M t dung d ch h n h p A có ch a AlCl3 và FeCl3. Thêm dung d ch NaOH vào 100
ml dung d ch A cho n dư. L c l y k t t a em nung nóng n kh i lư ng không i ư c
2 gam ch t r n. M t khác ph i dùng h t v i 45 ml AgNO3 1,5M k t t a h t ion Cl-
có
trong 50 ml dung d ch A. Tính n ng hai mu i trong A?
L i gi i
G i s mol AlCl3 và FeCl3 l n lư t là x và y mol (trong 100ml dung d ch A)
Al3+
→ Al(OH)3 → AlO2
-
; Fe3+
→ Fe(OH)3→ Fe2O3 r n.
x x x y y y/2
→ 2 3Fe On = 0,0125 mol= y/2 →y = 0,025 mol
Ag+
+ Cl-
→ AgCl
3x + 3y = 2.0,045.1,5 = 0,135 → x = 0,02 mol.
V y: [AlCl3] = 0,2M; [FeCl3] = 0,25M

Ví d 4. Hoà tan a gam h n h p Na2CO3 và KHCO3 vào nư c thu ư c 400 ml dung d ch A.
Cho t t 100 ml dung d ch HCl 1,5 M vào dung d ch A, thu ư c dung d ch B và 1,008 lít
khí ( ktc). Cho B tác d ng v i Ba(OH)2 dư thu ư c 29,55 gam k t t a. Tính a và n ng
mol c a các ion trong dung d ch A .
L i gi i
nHCl = 1,5 x 0,1 = 0,15mol ⇒ s mol H+
= 0,15; s mol CO2 =
1,008
22,4
= 0,045mol
CO3
2-
+ H+
→ HCO3
-
(1)
HCO3
-
+ H+
→ CO2 ↑ + H2O (2)
0,045 0,045 0,045
Do Ba(OH)2 tác d ng v i dung d ch B thu ư c k t t a nên dung d ch B có HCO3
-
dư; S
mol k t t a BaCO3 =
29,55
197
= 0,15 (mol).
HCO3
-
+ Ba2+
+ OH-
→ BaCO3 ↓ + H2O (3)
0,15 0,15
S mol H+
ph n ng (1) = 0,15 – 0,045 = 0,105mol;
Theo (1) s mol CO3
2-
= 0,105 ⇒ s mol Na2CO3 = 0,105 và s mol Na+
= 0,21 mol;
S mol HCO3
-
sinh ra ph n ng (1) = 0,105 mol.
T ng s mol HCO3
-
= 0,045 + 0,15 = 0,195 mol,
⇒ S mol HCO3
-
có ban u = 0,195 - 0,105 = 0,09 mol
⇒ S mol KHCO3 = s mol K+
= 0,09 mol.
V y a = 32CONam + 3KHCOm = (106 x 0,105) + (100 x 0,09) = 20,13 (gam)
Nông các ion trong dung d ch A:
[Na+
] =
0,21
0,4
= 0,525M; [CO3
2-
] =
0,105
0,4
= 0,263M;
[K+
] =
0,09
0,4
= 0,225M; [HCO3
-
] =
0,09
0,4
= 0,225M

Bài 1. Trong phòng thí nghi m có các dung d ch b m t nhãn: AlCl3, NaCl, KOH, Mg(NO3)2,
Pb(NO3)2, Zn(NO3)2, AgNO3. Dùng thêm m t thu c th , hãy nh n bi t m i dung d ch. Vi t
các phương trình ph n ng (n u có).
Bài 2. Tr n 3 dung d ch H2SO4 0,1M, HNO3 0,2M, HCl 0,3 M v i nh ng th tích b ng nhau
thu ư c dung d ch A. L y 300ml dung d ch A cho tác d ng v i dung d ch B g m NaOH
0,2M và KOH 0,29 M. Tính th tích dung d ch B c n dùng sau khi tác d ng v i 300ml
dung d ch A thu ư c dung d ch có pH=2.
Bài 3. Nh t t t ng gi t dung d ch NaOH 2M vào 100ml dung d ch X ch a các ion Zn2+
,
Fe3+
, SO4
2-
cho n khi k t t a hoàn toàn ion Zn2+
, Fe3+
thì dùng h t 350 ml. Ti p t c thêm
dung d ch NaOH 2M vào h trên cho n khi kh i lư ng k t t a không thay i thì h t
200ml. Tính CM c a m i mu i trong dung d ch X.
Bài 4. Thêm m gam K vào 300 ml dung d ch ch a Ba(OH)2 0,1M và NaOH 0,1M thu ư c
dung d ch X . Cho t t 200 ml dung d ch Al2(SO4)3 0,1M thu ư c k t t a Y . Xác nh giá
tr c a m là thu ư c lư ng k t t a Y l n nh t.
Bài 5. Cho 200 ml dung d ch ch a Fe2(SO4)3 0,3M và H2SO4 0,5M tác d ng v i 100 ml dung
d ch NaOH 25% (d = 1,28 g/ml) thu ư c k t t a C và dung d ch B. Nung C nhi t cao
n khi thu ư c ch t r n có kh i lư ng không i.Vi t các PTPƯ x y ra. Tính kh i lư ng
ch t r n thu ư c sau khi nung và n ng mol c a các ion trong dung d ch B.
Bài 6. Cho 10,2g h n h p A g m Mg và Al tác d ng v i dung d ch HCl dư ta th y có 11,2 lít
khí H2 ( ktc) thoát ra và dung d ch B. Thêm t t V lít dung d ch NaOH 0,5M thì thu ư c
lư ng k t t a l n nh t có giá tr m gam.
1. Sau ph n ng thu ư c bao nhiêu gam mu i clorua?
2. Tính giá tr c a V và m?
Bài 7. Dung d ch Xcó ch a các ion Ca2+
, Al3+
, Cl-
. làm k t t a h t ion Cl-
trong 10 ml
dung d ch ph i dùng h t 70 ml AgNO3 1M . Khi cô c n 100 ml dung d ch X thu ư c 35,55
gam mu i khan. Tính n ng mol/l c a Ca2+
trong X.
Bài 8. Dung d ch A ch a các ion Mg2+
, Ca2+
, HCO3
-
tác d ng v a v i 400 ml dung d ch
Ca(OH)2 1M . Sau ph n ng ch thu ư c k t t a và H2O .Tính kh i lư ng mu i ban u.
Bài 9. Cho 100ml dung d ch A g m NaOH 0,1M và Ba(OH)2 0,2M tác d ng v a v i V
ml dung d ch B ch a HCl 0,1M và H2SO4 0,075 M, sau ph n ng thu ư c m gam k t t a

tr ng. L c b k t t a, cô can dung d ch thì thu ư c m1 gam ch t r n. Xác nh giá tr V ml,
m (gam), m1 (gam).
ÁP ÁN VÀ HƯ NG D N GI I
Bài 1. Có th dùng thêm phenolphtalein nh n bi t các dung d ch AlCl3, NaCl, KOH,
Mg(NO3)2, Pb(NO3)2, Zn(NO3)2, AgNO3.
∗ L n lư t nh vài gi t phenolphtalein vào t ng dung d ch.
- Nh n ra dung d ch KOH do xu t hi n màu h ng.
∗ L n lư t cho dung d ch KOH vào m i dung d ch còn l i:
- Dung d ch AgNO3 có k t t a màu nâu
Ag+
+ OH−
→ AgOH ↓ ; (ho c 2 Ag+
+ 2 OH−
→ Ag2O + H2O)
- Dung d ch Mg(NO3)2 có k t t a tr ng, keo. Mg2+
+ 2 OH−
→ Mg(OH)2 ↓
- Các dung d ch AlCl3, Pb(NO3)2, Zn(NO3)2 u có chung hi n tư ng t o ra k t t a tr ng, tan
trong dung d ch KOH (dư).
Al3+
+ 3 OH−
→ Al(OH)3 ↓ ; Al(OH)3 ↓ + OH−
→ Al(OH)4
−
Pb2+
+ 2 OH−
→ Pb(OH)2 ↓ ; Pb(OH)2 ↓ + 2 OH−
→ Pb(OH)4
2−
Zn2+
+ 2 OH−
→ Zn(OH)2 ↓ ; Zn(OH)2 ↓ + 2 OH−
→ Zn(OH)4
2−
- Dung d ch NaCl không có hi n tư ng gì
- Dùng dung d ch AgNO3 nh n ra dung d ch AlCl3 do t o ra k t t a tr ng
Ag+
+ Cl−
→ AgCl ↓
- Dùng dung d ch NaCl nh n ra dung d ch Pb(NO3)2 do t o ra k t t a tr ng
Pb2+
+ 2 Cl−
→ PbCl2 ↓
- Còn l i là dung d ch Zn(NO3)2.
Bài 2. G i th tích dung d ch B là V(lít)
Th tích m i dung d ch axit là: 300/3 = 100 ml
T ng s mol H+
: (0,1.2 + 0,2 + 0,3).0,1 = 0,07 mol
T ng s mol OH-
: (0,2 + 0,29). V (mol)
H+
+ OH-
→ H2O (1)
Vì pH = 2 →môi trư ng axit nên trong ph n ng (1) thì H+
dư, [H+
] = 0,01M
S mol H+
dư = 0,07 - (0,2 + 0,29). V = 0,01.(0,3 + V) → V = 0,08 lít.

Bài 3. Zn2+
+ 2OH-
→ Zn(OH)2 (1) ; Fe3+
+ 3OH-
→ Fe(OH)3 (2)
x 2x x y 3y y (mol)
Zn(OH)2 + 2OH-
→ ZnO2
2-
+ H2O (3)
x 2 x
→ 2x + 3y = 0,35.2 = 0,7 và 2 x = 0,2.2 = 0,4
→ x = 0,2 mol; y = 0,1 mol. V y CM (ZnSO4) = 2M; CM(Fe2(SO4)3) = 0,5M.
Bài 4. Kh i lư ng k t t a l n nh t khi Al3+
k t t a hoàn toàn.
G i s mol K là x mol → nOH- = 0,03 + 2.0,03 + x = 0,12→ x = 0,03 mol
→ m= 1,17 gam.
Bài 5. S mol Fe2(SO4)3 = 0,3 x 0,2 = 0,06 ⇒ s mol Fe3+
= 0,12; s mol SO4
2-
= 0,18
S mol H2SO4 = 0,5 x 0,2 = 0,1 ⇒ s mol H+
= 0,2; s mol SO4
2-
= 0,1.
S mol NaOH =
40.100
28,1.100.25
= 0,8 ⇒ s mol OH-
= 0,8; s mol Na+
= 0,8.
H+
+ OH-
→ H2O ; Fe3+
+ 3OH-
→ Fe(OH)3
0,2 0,2mol 0,12 0,36 0,12mol
T ng s mol OH-
ph n ng = 0,2 + 0,36 = 0,56 ⇒ s mol OH-
dư = 0,8 - 0,56 = 0,24
K t t a C: Fe(OH)3.
Dung d ch B g m: SO4
2-
(0,18 + 0,1 = 0,28mol), Na+
(0,8mol), OH-
(0,24mol).
2Fe(OH)3
0
t
→ Fe2O3 + 3H2O
0,12 0,06
Ch t r n thu ư c là Fe2O3 có kh i lư ng = 0,06 x 160 = 9,6g.
Bài 6. a) Các phương trình hóa h c Mg + 2HCl → MgCl2 + H2↑ (1)
2Al + 6HCl → 2AlCl3 + 3H2↑ (2)
áp d ng phương pháp b o toàn kh i lư ng mMu i = mKim lo i + mG c axit
S mol Cl-
= 2 l n s mol H2 =
11,2
22,4
2= 1,0 mol; mMu i = 10,2 + 35,5 = 45,7g.

a) Lư ng k t t a l n nh t khi
Mg2+
+ 2OH-
→ Mg(OH)2 ↓ (3); Al3+
+ 3OH-
→ Al(OH)3 ↓ (4)
xmol 2xmol xmol ymol 3ymol ymol
Gi i h : 24x + 27y = 10,2 (I)
2x + 3y = 1,0 (II) ⇒ x = 0,2 và y = 0,2 ⇒m = 0,2(58 + 78)=27,2 (g)
V=
1,0
0,5
= 2lít; N u lư ng NaOH l n hơn s hòa tan m t ph n k t t a Al(OH)3.
Bài 7. G i s mol CaCl2 và AlCl3 trong 10ml dung d ch l n lư t là x và y mol.
S mol ion Cl-
: 0,07 mol
2x + 3y = 0,07
40x + 27y +0,07.35,5=3,555



→ x = 0,02 mol; y = 0,01 mol→CM(Ca2+
) = 2M.
Bài 8. áp s m = 30,8 gam .
Bài 9. H+
+ OH-
→ H2O (1) ; Ba2+
+ SO4
2-
→ BaSO4 (2)
Ta có: 0,1.0,5 = (0,1 + 0,15).V.10-3
→ V= 200ml
m = 0,015.233= 3,495 gam;
m1 = mNaCl + mBaCl2 =0,01.58,5 +0,005.208 = 1,625 gam.
Câu 1. Tr n 200 ml dung d ch NaOH 1M v i 250 ml dung d ch ch a ng th i NaHCO3 1M
và BaCl2 xM thu ư c 31,52 gam k t t a. Xác nh x.
A. 0,6M B. 0,64 M C. 0,65M D. 0,55M.
Câu 2. ư c phép un nóng có th nh n bi t ư c bao nhiêu dung d ch m t nhãn trong s
các dung d ch sau: BaCl2 ; Ba(HCO3)2 ; NaHSO4 ; NaHCO3 ; NaHSO3, NaOH.
A. 2 B. 3 C. 4 D. 6
Câu 3. Phương trình ph n ng: Fe2(SO4)3 + 3Ba(OH)2 → 3BaSO4 + 2Fe(OH)3
có phương trình ion thu g n là:
A. SO4
3-
+ Ba2+
→ BaSO4
B. Fe3+
+ 3OH-
→ Fe(OH)3
C. 2Fe3+
+ 3Ba(OH)2 → 3Ba2+
+ 2Fe(OH)3
D. 2Fe3+
+ 3SO4
3-
+3Ba2+
+ 6OH-
→ 3BaSO4 + 2Fe(OH)3

Câu 4. Dung d ch X ch a Na2SO4 0,05M, NaCl 0,05M và KCl 0,1M. Ph i dùng h n h p
mu i nào pha ch dung d ch X:
A. KCl và Na2SO4 B. NaCl và K2SO4
C. KCl và NaHSO4 D. NaCl và KHSO4
Câu 5. Phương trình ion rút g n sau: H+
+ OH-
→ H2O
có phương trình d ng phân t là:
A. 3HNO3 + Fe(OH)3 → Fe(NO3)3 + 3H2O
B. 2HCl + Ba(OH)2 → BaCl2 + 2H2O
C. H2SO4 + Ba(OH)2 → BaSO4 + 2H2O
D. 2HNO3 + Cu(OH)2 → Cu(NO3)2 + 2H2O
Câu 6( H,B-2009). Hoà tan m gam h n h p g m Al, Fe vào dung d ch H2SO4 loãng (dư).
Sau khi các ph n ngx y ra hoàn toàn, thu ư c dung d ch X. Cho dung d ch Ba(OH)2 (dư)
vào dung d ch X, thu ư c k tt a Y. Nung Y trong không khí n kh i lư ng không i, thu
ư c ch t r n Z là
A. h n h p g m BaSO4 và FeO B. h n h p g m Al2O3 và Fe2O3.
C. h n h p g m BaSO4 và Fe2O3. D. Fe2O3.
Câu 7. Cho các c p dung d ch sau:
1, BaCl2 và Na2CO3 2, NaOH và AlCl3 3, BaCl2 và NaHSO4
4, Ba(OH)2 và H2SO4 5, AlCl3 và K2CO3 6, Pb(NO3)2 và Na2S
Tr n các dung d ch trong t ng c p v i nhau, nh ng c p nào x y ra ph n ng?
A. 1,2,3,4,5,6 B. 1,2,4,5,6 C. 1,2,4,6. D. 1,2,4.
Câu 8(2007- Kh i B). Trong các dung d ch: HNO3, NaCl, Na2SO4, Ca(OH)2, KHSO4,
Mg(NO3)2, dãy g m các ch t u tác d ng ư c v i dung d ch Ba(HCO3)2 là:
A. HNO3, Ca(OH)2, KHSO4, Na2SO4. B. NaCl, Na2SO4, Ca(OH)2.
C. HNO3, Ca(OH)2, KHSO4, Mg(NO3)2. D. HNO3, NaCl, Na2SO4.
Câu 9 (2009- Kh i B). Cho các ph n ng hóa h c sau:
(1) (NH4)2SO4 + BaCl2 → (2) CuSO4 + Ba(NO3)2 →
(3) Na2SO4 + BaCl2 → (4) H2SO4 + BaSO3 →
(5) (NH4)2SO4 + Ba(OH)2 → (6) Fe2(SO4)3 + Ba(NO3)2 →

Các ph n ng u có cùng m t phương trình ion rút g n là:
A. (1), (2), (3), (6). B. (1), (3), (5), (6).
C. (2), (3), (4), (6). D. (3), (4), (5), (6).
Câu 10. Cho sơ sau : Fe2(SO4)3 + X1 → K2SO4 + …...
Hãy cho bi t X1 có th là ch t
A. KOH B. K2CO3 C. K D. KOH, K2CO3, K.
Câu 11. Dung d ch X có ch a Na+
0,1 mol; Al3+
0,15 mol ; Fe2+
0,1mol; SO4
2-
0,2 mol và
Cl-
x mol. Hãy l a ch n giá tr úng c a x.
A. x= 0,25 B. x = 0,35 C. x= 0, 45 D. x = 0,55
Câu 12. Dung d ch X có ch a Ba2+
0,1 mol , Mg2+
0,05 mol và Na+
0,15 mol và anion
A. OH-
0,45 mol B. Cl-
0,5 mol
C. NO-
3 0,45 mol D. SO4
2-
0,225 mol
Câu 13. Cô c n dung d ch X ch a Al3+
0,1 mol ; Cu2+
0,1 mol ; SO4
2-
0,2 mol và ion Cl-
thì
thu ư c bao nhiêu gam mu i khan ?
A. 28,3 gam B. 31,85 gam C. 34,5 gam D. 35,81gam.
Câu 14. Dung d ch A có a mol NH4
+
, b mol Mg2+
, c mol SO4
2-
và d mol HCO3
-
. Bi u th c
bi u th úng s liên quan gi a a, b, c, d là
A. a + b = c + d B. a + b = 2c + d
C. a + 2b = c + d D. a + 2b = 2c + d
Câu 15. M t dung d ch có ch a 2 cation là Fe2+
(0,1 mol) và Al3+
(0,2 mol)và 2 anion là Cl-
(x mol) , SO4
2-
(y mol). Khi cô c n dung d ch thu ư c 46,9 gam mu i khan. Giá tr c a x và
y l n lư t là:
A. 0,3 và 0,2 B.0,2 và 0,3 C. 0,1 và 0,2 D. 0,2 và 0,1
Câu 16. Trong các ph n ng sau, ph n ng nào không x y ra?
A. KHCO3 + KOH → K2CO3 + H2O
B. H2ZnO2 + 2NaOH → Na2ZnO2 + 2H2O
C. Pb(NO3)2 + H2S → PbS + 2HNO3.
D. BaCl2 + SO2 + H2O → BaSO3 + 2HCl

Câu 17. Tr n dung d ch ch a Ba2+
; OH-
0,06 mol và Na+
0,02 mol v i dung d ch ch a
HCO-
3 0,04mol ; CO2-
3 0,03 mol và Na+
. Hãy cho bi t kh i lư ng k t t a thu ư c sau ph n
ng.
Câu 18. M t dung d ch X g m NaHCO3, Na2CO3. Cho t t t ng gi t dung d ch HCl vào
dung d ch X cho n khi b t u có khí thoát ra thì d ng l i thu ư c dung d ch Y. trong
dung d ch Y ch a các ch t sau:
A. Na2CO3 và NaHCO3 B. NaHCO3 và NaCl
C. Na2CO3; NaHCO3 và NaCl. D. HCl và NaCl.
Câu 19. Cho 0,1 mol Ba vào 1lít dung d ch ch a HCl 0,1M, FeCl2 0,1M và Na2SO4 0,1M.
Hãy cho bi t kh i lư ng k t t a thu ư c sau ph n ng ?
A. 23,3 gam B. 9 gam C. 32,3 gam D. 27,8 gam
Câu 20: H n h p X ch a Na2O, NH4Cl, NaHCO3 và BaCl2 có s mol m i ch t u b ng
nhau. Cho h n h p X vào H2O (dư), un nóng, dung d ch thu ư c ch a
A. NaCl, NaOH, BaCl2. B. NaCl, NaOH.
C. NaCl, NaHCO3, NH4Cl, BaCl2. D. NaCl.
ÁP ÁN VÀ HƯ NG D N GI I
1.B 2.D 3.D 4.B 5.B 6.C 7.B 8.B 9.A 10.A
11.B 12.C 13.B 14.D 15.B 16.A 17.A 18.B 19.D 20.D
Câu1. 3HCO −
+ OH −
2H O + 2
3CO −
; 2
Ba +
+ 2
3CO −
→ 3BaCO
0,25 > 0,2 → 0,2; 0,16 0,16 0,16
→ 2 0,16Ba
n + = → x =
0,16
0,64
0,25
M= →B
Câu 8. Ba(OH)2 + 2HNO3 → Ba(NO3)2 + 2H2O + 2CO2
Ba(HCO3)2 + Ca(OH)2 → BaCO3 + CaCO3 + H2O
Ba(HCO3)2 + 2KHSO4 → BaSO4 + 2 H2O + 2CO2 + K2SO4
Ba(HCO3)2 + Na2SO4 → BaSO4 + 2NaHCO3

Câu 10. Fe2(SO4)3 + X1 → K2SO4
V trái ch có 2 ch t là Fe2(SO4)3 và X1 → X1 là KOH vì
K2CO3 + Fe2(SO4)3 + H2O → K2SO4 +...
6K + Fe2(SO4)3 + 6H2O → 2Fe(OH)2 + 3H2 ↑ + 3K2SO4
Câu 15.Theo b o toàn ion: 0,1.2 + 0,2.3=x.1 +2.y ⇒x+2y=0,8 (1)
T ng mmu i :46,9 = 56.0,1 + 27.0,2 +35,5.x + 96.y ⇔ 35,5x + 96y = 35,9 (2)
Gi i h (1) ; (2) ⇒ x = 0,2 mol; y = 0,3 mol ⇒ (B)
Câu 19. Ba + 2 H2O → Ba(OH)2 + H2 ↑ (1)
0,1 0,1 0,1
H+
+ OH-
→ H2O (2)
0,1 0,1
2OH-
+ Fe2+
→ Fe(OH)3 (3)
0,1 0,05
Ba2+
+ SO4
2-
→ Ba(SO4)2 (4)
0,1 0,1 0,1
⇒ m↓∑ = 0,05.90 + 233.0,1 = 27,8 → (D)
Câu 20. Na2O + H2O →2NaOH
a 2a
NaOH + NH4Cl →NaCl + NH3 + H2O
a a
NaOH + NaHCO3 →Na2CO3 + H2O
a a a
Na2CO3 + BaCl2 →BaCO3 + 2NaCl
a a
NaOH h t , Na2CO3 ư c tao ra r i ph n ng h t , BaCO3 là ch t k t t a , NH3 là khí
Ch t còn l i trong dung d ch sau ph n ng là NaCl. →Ch n D

§4. M T S T KI M TRA
KI M TRA S 1
Th i gian 45 phút
Câu 1. Trong các ph n ng dư i ây, ph n ng nào trong ó nư c óng vai trò là m t axit
Bronstet
A. AlO2
-
+ 2H2O → Al(OH)3 + OH-
B. HCO3
-
+ H2O ↔ H3O+
+ CO3
2-
C.CuSO4 + 5H2O → CuSO4.5H2O D. HNO3 + H2O → H3O+
+ NO3
-
Câu 2. Khi tr n l n t ng c p dung d ch các ch t sau:Na2CO3, CuSO4, Ca(NO3)2, FeCl3,
Al(NO3)3, KOH, s c p ch t có ph n ng v i nhau là:
A.7 B.8 C.6 D.9
Câu 3. (2007_kh i A): Cho dãy các ch t: Ca(HCO3)2, NH4Cl, (NH4)2CO3, ZnSO4, Al(OH)3,
Zn(OH)2. S ch t trong dãy có tính ch t lư ng tính là
A. 3. B.4. C. 2. D. 5.
Câu 4. Cho các ph n ng sau :
(1)CuCl2 + H2S → CuS↓ + 2HCl
(2)Fe + 2HCl → FeCl2 + H2↑
(3)Al + 4HNO3 → Al(NO3)3 + NO↑ + 2H2O
(4)CaCO3 + 2H+
→ Ca2+
+ H2O + CO2↑
(5)CuCl2 + 2NaOH → Cu(OH)2↓ + 2NaCl
Nh ng ph n ng trao i ion là:
A. (1) , (2) , (5) B. (2) , (3) , (5)
C. (3) , (4) , (5) D. (1) , (4) , (5)
Câu 5. Cho các c p dung d ch sau:
1, BaCl2 và Na2CO3 2, NaOH và AlCl3 3, Pb(NO3)2 và Na2S
4, Ba(OH)2 và H2SO4 5, AlCl3 và K2CO3 6, BaCl2 và NaHSO4
Tr n các dung d ch trong t ng c p v i nhau, nh ng c p x y ra ph n ng là
A. 1,2,3,4,5 B. 1,2,4,5,6 C. 1,2,3,4,6. D. 1,2,4,5.
Câu 6. Cho các ph n ng sau:
(1)CaCO3 + H2SO4 = CaSO4 + H2O + CO2

(2)Ca(HCO3)2 + NaHSO4 = CaSO4 + NaHCO3 + CO2 + H2O
(3)Ba(HCO3)2 + 2NaHSO4 = BaSO4 + Na2SO4 + 2CO2 + 2H2O
(4)3NH3 + AlCl3 + 3H2O = Al(OH)3 + 3NH4Cl
Trong các ph n ng trên, ph n ng nào không ph i ph n ng axit- bazơ
A.(1) B.(2) C.(3) D.(4)
Câu 7. Cho dung d ch NaHCO3 vào các dung d ch sau : FeCl3, NaOH, BaCl2 và NaHSO4.
Hãy cho bi t dung d ch nào không có ph n ng x y ra ?
A. NaOH B. NaHSO4 C. FeCl3. D. BaCl2 .
Câu 8 (2007_kh i A): Nh t t cho n dư dung d ch NaOH vào dung d ch AlCl3. Hi n
tư ng x y ra là
A. Ch có k t t a keo tr ng.
B. Không có k t t a, có khí bay lên.
C. Có k t t a keo tr ng , sau ó k t t a tan.
D. Có k t t a keo tr ng và có khí bay lên.
Câu 9. Cho các k t lu n sau :
(1) mu i axit là nh ng ch t mà anion g c axit có kh năng cho proton.
(2) mu i mà anion g c axit có ch a H u là các mu i axit.
(3) mu i có kh năng cho proton u là mu i axit.
(4) mu i axit khi tan vào nư c t o môi trư ng axit.
Hãy cho bi t nh ng k t lu n nào úng ?
A. (1) (2) (3) (4) B. (1) (2) (4) C. (1) (3) D. (1)
Câu 10. Cho các c p ch t (ho c dd) sau ây:
(1) dd Fe (NO3)3 + dd NaI; (2) dd FeCl3 + dd Na2CO3 ; (3) Al + dd NaOH ;
(4) dd AlCl3 + dd NaOH; (5) dd NH3 + dung d ch FeCl3;
(6) dd NH4Cl + dd NaAlO2 (t0
); (7) dd Na2CO3 + dd FeCl2.
Hãy cho bi t có bao nhiêu c p ch t khi ph n ng t o ra s n ph m khí.
A 4 B. 5 C. 3 D. 2
Câu 11. Thêm 15ml dung d ch NaOH 1M vào 15ml dung d ch HCl chưa bi t n ng thì thu
ư c 30ml dung d ch có pH = 7. N ng c a dung d ch HCl ban u là:

A. 1M B. 1,5M C. 2M D. 2,5M
Câu 12 (2007_kh i A): Cho m gam h n h p Mg, Al vào 250 ml dung d ch X ch a h n h p
axit HCl 1M và axit H2SO4 0,5M, thu ư c 5,32 lít H2 ( ktc) và dung d ch Y (coi th tích
dung d ch không i). Dung d ch Y có pH là
A. 1. B. 7. C. 2. D. 6.
Câu 13. Cho các ch t sau : Na2SO4, Na2CO3, NaCl, H2SO4, BaCl2, NaOH. Ch dùng thêm
ch t nào dư i ây phân bi t ư c các ch t trên
A. quỳ tím B. dung d ch HCl
C. dung d ch NaOH D. dung d ch Ba(OH)2
Câu 14. Cho dung d ch Ba(OH)2 dư vào 100 ml dung d ch ch a Fe2+
0,5M, SO4
2-
a M và
Na+
0,4M. Sau khi ph n ng hoàn toàn thu ư c bao nhiêu gam k t t a ?
A. 4,5 gam B. 16,31 gam C. 5,35 gam D. 20,81 gam
Câu 15. Cho r t t t t ng gi t 100 ml dung d ch HCl 2M vào dung d ch ch a Na2CO3 0,1
mol và NaHCO3 0,15 mol. Th tích khí CO2 thoát ra ( ktc) là
A. 2,24 lít. B. 2,8 lít. C. 3,92 lít D. 4,48 lít.
Câu 16. Cho 2,4 gam Mg vào 200 ml dung d ch H2SO4 0,75M thu ư c dung d ch A. Cho
200 ml dung d ch B ch a Ba(OH)2 0,3M và NaOH 0,5M vào dung d ch A thì thu ư c kh i
lư ng k t t a là
Câu 17. Tr n 100 ml dung d ch ch a CaCl2 0,4M và BaCl2 0,2M v i 200 ml dung d ch ch a
K2CO3 0,3M và Na2CO3 0,1M. Kh i lư ng k t t a thu ư c là:
A. 4 gam B. 7,94 gam C. 15,76 gam D. 15,88gam.
Câu 18. Cho 4 ph n ng:
(1) Fe + 2HCl → FeCl2 + H2
(2) 2NaOH + (NH4)2SO4 →Na2SO4 + 2NH3 + 2H2O
(3) BaCl2 + Na2CO3 →BaCO3 + 2NaCl
(4) 2NH3 + 2H2O + FeSO4 →Fe(OH)2 + (NH4)2SO4
Các ph n ng thu c lo i ph n ng axit - bazơ là
A. (2), (4). B. (3), (4). C. (2), (3). D. (1), (2).

Câu 19. Cho các dung d ch sau: Na2S, FeSO4, BaCl2, NH4NO3, NaHSO4, Na2CO3 và
CH3COONa.Hãy cho bi t dung d ch nào có pH > 7
A. Na2S, FeSO4, BaCl2, NH4NO3, NaHSO4, Na2CO3 và CH3COONa.
B. Na2S, NH4NO3, NaHSO4, Na2CO3 .
C. Na2S, Na2CO3 và CH3COONa
D. Na2S, NH4NO3, Na2CO3 và CH3COONa.
Câu 20. T p h p nh ng ion nào sau ây u th hi n tính bazơ:
A. Al3+
, HS-
, SO3
2-
, HPO4
2-
B. CO3
2-
, S2-
, PO4
3-
, OH-
C. HSO4
-
, Cl -
, CH3COO -
, PO4
3-
D. SO4
2-
, HSO-
4 , NO-
3 , NH+
4
Câu 21. Cho 11,15 gam h n h p X g m Na và Al vào nư c dư th y tan hoàn toàn thu ư c
9,52 lít khí H2 ( ktc) và dung d ch Y. Khi thêm 200 ml dung d ch HCl 1M vào dung d ch Y
thì thu ư c kh i lư ng k t t a là
Câu 22. Trong các dung d ch: HNO3, NaCl, Na2SO4, Ca(OH)2, KHSO4, Mg(NO3)2, dãy g m
các ch t u tác d ng ư c v i dung d ch Ba(HCO3)2 là:
A. HNO3, NaCl, Na2SO4. B. HNO3, Ca(OH)2, KHSO4, Na2SO4.
C. NaCl, Na2SO4, Ca(OH)2. D. HNO3, Ca(OH)2, KHSO4, Mg(NO3)2.
Câu 23 (2007_kh i A). Có 4 dung d ch mu i riêng bi t: CuCl2, ZnCl2, FeCl3, AlCl3. N u
thêm dung d ch KOH (dư) r i thêm ti p dung d ch NH3 (dư) vào b n dung d ch thì s ch t
k t t a thu ư c là
A. 3. B. 2. C. 4. D. 1.
Câu 24. Cho 40 ml dung d ch HCl 0,85M vào 160 ml dung d ch ch a ng th i Ba(OH)2
0,08M và KOH 0,04M. Dung d ch thu ư c có pH là:
A. 2 B. 7 C. 12 D. 8.
Câu 25. Dung d ch X ch a HCl và HNO3 pH=1 ; dung d ch Y ch a Ba(OH)2 0,04M và
NaOH 0,02M. Tr n 2 dung d ch trên v i nhau theo t l nào thì thu ư c dung d ch có pH =
7.
A. VX /VY = 1 B. VX /VY = 2 C. VX /VY = 1/2 D. VX /VY = 3
Câu 26. Cho các dung d ch trong dung môi là nư c, có cùng n ng 0,1M sau:
X1: NH4Cl ; X2: CH3COONa ; X3: Na2CO3 ; X4: NaHSO4 ; X5 : NaCl

Các dung d ch có pH l n hơn 7 là:
A. X1, X3, X4, X5 B. X2, X3 C. X1, X4, X5 D. X2, X3, X4
Câu 27. Tr n 200 ml dung d ch NaOH 1,5M v i 150 ml dung d ch H2SO4 aM thu ư c dung
d ch X có th hoà tan v a h t 2,34 gam Al(OH)3 . Tính a = ?
A. 1,5M ho c 1,8M B. 0,9M C. 1,8M D. 1,5M ho c 0,9M
Câu 28. Tr n 100 ml dung d ch (g m Ba(OH)2 0,1M và NaOH 0,1M) v i 400 ml dung d ch (g m
H2SO4 0,0375M và HCl 0,0125M), thu ư c dung d ch X. Giá tr pH c a dung d ch X là
A. 7. B. 2. C. 1. D. 6.
Câu 29. Cho các dung d ch cùng n ng mol/lít: KHS, NaOH, K2CO3,Ca(OH)2, NaCl. Hãy
s p x p các dung d ch ó theo chi u pH c a dung d ch tăng d n
A. NaCl<KHS< K2CO3< NaOH<Ca(OH)2.
B. NaCl<K2CO3<KHS<NaOH<Ca(OH)2.
C. KHS<K2CO3<NaCl<Ca(OH)2<NaOH.
D. KHS<NaCl<K2CO3<Ca(OH)2<NaOH.
Câu 30. Ch s d ng m t hoá ch t nào sau ây có th phân bi t ư c các dung d ch m t nhãn
sau b ng phương pháp hoá h c: NaCl ; AlCl3 ; CuCl2 ; FeCl3 ; FeCl2 ; NH4NO3 ;
(NH4)2CO3?
A. quỳ tím B. dd Ba(OH)2 C. dd NaOH D. dd NH3
áp án tr c nghi m
1.A 2.B 3.B 4.D 5.A 6.A 7.D 8.C 9.D 10.C
11.A 12.A 13.A 14.D 15.A 16.C 17.B 18.A 19.C 20.B
21.D 22.B 23.D 24.A 25.B 26.D 27.D 28.B 29.A 30.B
Câu 12. 2H+
→ H2
0,475 0,2375 mol → H
n + ã pư t o 2H = 0,475
H
n + bd = 0,25.1 + + 0,25.2.0,5 = 0,5 → H
n + dư = 0,5 – 0,475 = 0,025 mol
H +
   dư =
0,025
0,1
0,25
= → pH = 1 → A
Câu 15. 2H+
+ CO3
2-
→ HCO3
-
; H+
+ HCO3
-
→ H2O + CO2 ↑
0,1 0,1 ; 0,1 0,1 0,1

→ V = 2,24 lít → A
Câu 16. Mg + H2SO4 → MgSO4 + H2 ↑ (1)
0,1 0,1 0,1 → 2 4H SOn dư = 0,05 mol
H+
+ OH-
→ H2O (2)
0,05.2 → OH
n − dư (sau pư 2)= 0,2(2.0,3+0,5)-0,05.2 = 0,12 mol
Mg2+
+ 2OH-
→ Mg(OH)2
bd 0,1 0,12 0,06 → 2( )Mg OHm ↓ = 3,48 g
pư 0,06 0,12 0,06
Ba2+
+ SO4
2-
→ BaSO4
0,06 0,1 0,06 → 4BaSOm = 13,98 → m↓∑ = 17,46 → C
Câu 18. Ph n ng axit là ph n ng trong ó có s cho và nh n proton H+
Các ph n ng (2) , (4) .
(2) 2NaOH + (NH4)2SO4 →Na2SO4 + 2NH3 + 2H2O
Bazo Axit
(4) 2NH3 + 2H2O + FeSO4 →Fe(OH)2 + (NH4)2SO4
Bazơ Axit
→Ch n A
Câu 22. 2HNO3 + Ba(HCO3)2 →Ba(NO3)2 + CO2 + 2H2O
Na2SO4 + Ba(HCO3)2 →BaSO4 + 2NaHCO3
Ca(OH)2 + Ba(HCO3)2 →BaCO3 + CaCO3 + H2O
KHSO4 + Ba(HCO3)2 →BaSO4 + 2CO2 + 2H2O
→Ch n B
NaCl + Ba(HCO3)2 →Không ph n ng vì NaHCO3 , BaCl2 không k t t a .
Mg(NO3)2 + Ba(HCO3)2 →Không ph n ng vì Mg(HCO3)2 tan , Ba(NO3)2 tan
Câu 23. Thêm KOH (dư):
Cu2+
+ 2OH-
→ Cu(OH)2 ; Zn2+
+ 4OH-
→ ZnO2
2-
+ 2H2O
Fe3+
+ 3OH-
→ Fe(OH)3 ; Al3+
+ 4OH-
→ AlO2
-
+ 2H2O

→s ↓ thu ư c là : Cu(OH)2 ; Fe(OH)3
Thêm NH3 dư : Cu(OH)2 + 4NH3 → Cu(NH3)4(OH)2
V y ↓ còn l i là Fe(OH)3 → D
Câu 27. OH-
+ H+
→ H2O (1)
+) TH1: pư (1) dư OH-
: → OH
n − dư = 0,2.1,5 – 2.a.0,15
= 0,3 – 0,3a (mol)
OH-
+ Al(OH)3 → AlO2
-
+ 2H2O
0,03 0,03 → OH
n − = 0,03 → 0,3 – 0,3a = 0,03 → a = 0,9 M
+)TH2: pư (1) dư H+
: H
n + dư = 2a.0,15 – 0,2.1,5 = 0,3a -0,3
3H+
+ Al(OH)3 → Al3+
+ 3H2O
0,09 0,03 → H
n + = 0,09 → 0,3a – 0,3 = 0,09 → a = 1,3 M
V y ch n áp án D.
Câu 28. n Ba(OH)2 = 0,1.0,1 = 0,01 mol , n NaOH = 0,1.0,1 = 0,01 mol ,
n H2SO4 = 0,4.0,0375 = 0,015 mol , n HCl =0,0125.0,4 = 0,025 mol
Ba(OH)2 →Ba2+
+ 2OH-
; NaOH → Na+
+ OH-
0,01 0,02 ; 0,01 0,01
→T ng s mol OH-
: 0,02 + 0,01 = 0,03 mol
H2SO4 →2H+
+ SO4
2-
; HCl → H+
+ Cl-
0,015 0,03 ; 0,005 0,005
→T ng s mol c a H+
: 0,035 mol
Ph n ng : H+
+ OH-
→ H2O
Ban u 0,035 0,03
Ph n ng 0,03 0,03
K t thúc 0,005 0
→Sau ph n ng dư 0,005 mol H+
, T ng th tích là 0,5 lit
→[H+
] = 0,005/0,05 = 0,01 →PH = -Lg[H+
] = -lg0,01 = 2
→Ch n B

KI M TRA S 2
Th i gian 45 phút
Câu 1. Cân b ng sau t n t i trong dung d ch: CH3COOH CH3COO-
+ H+
nhi t không i, i n li α c a CH3COOH s bi n i như th nào khi pha loãng
dung d ch?
A. α tăng B. α gi m C. α không i D. α tăng sau ó gi m.
Câu 2. Dãy ch t nào dư i ây g m t t c các mu i u b th y phân khi tan trong nư c?
A. Na3PO4, FeCl2, KNO3 B. Mg(NO3)2, BaCl2, NaNO2
C. AlCl3, Na3PO4, K2SO3 D. K2S, Na2SO4, K3PO4.
Câu 3. K t qu phân tích cho th y m t dung d ch có [OH-
] = 10-3
M thì môi trư ng c a dung
d ch là:
A. Bazơ B. Lư ng tính C. Trung tính D. Axit
Câu 4 (2007_kh i A): nh n bi t 3 axit c, ngu i: HCl, H2SO4, HNO3 ng riêng bi t
trong 3 l m t nhãn, ta dùng thu c th là
A. Al. B. Fe. C.CuO. D. Cu.
Câu 5. Cho 4,6 gam Na vào 100 ml dung d ch HCl aM thu ư c dung d ch A. Cho dung d ch
A vào 100 ml dung d ch AlCl3 0,8M thì thu oc 0,78 gam k t t a. Tính a
A. 1,1M B. 1,7M C. 2,4M D. 2M.
Câu 6 (2007_kh i A): Tr n dung d ch ch a a mol AlCl3 v i dung d ch ch a bmol NaOH.
thu ư c k t t a thì c n có t l
A. a : b =1 : 5. B. a: b > 1 : 4. C. a : b = 1: 4. D. a :b < 1: 4.
Câu 7. Cho dung d ch ch a các ion: Na+
, Ca2+
, H+
, Cl-
, Ba2+
, Mg2+
. N u không ưa ion l
vào dung d ch, dùng ch t nào sau ây tách nhi u ion nh t ra kh i dung d ch?
A. dung d ch Na2SO4 v a . B. dung d ch NaOH v a .
C. dung d ch Na2S v a . D. dung d ch Na2CO3 v a .
Câu 8(2007_kh i A): Hoà tan hoàn toàn 2,81gam h n h p g m Fe2O3, MgO, ZnO trong
500ml axit H2SO4 0,1M (v a ). Sau ph n ng, h n h p mu i sunfat khan thu ư c khi cô
c n dung d ch có kh i lư ng là
A. 6,81 gam. B. 4,81 gam. C. 3,81 gam. D. 5,81 gam

Câu 9. T p h p các ion nào sau ây th hi n tính ch t bazơ :
A. CO3
2-
, S2-
, PO4
3-
, CH3COO-
B.Fe3+
,S2-
, SO3
2-
, OH-
C. HSO4
-
,Br-
,CH3COO-
,PO4
3-
D.SO4
2-
, HS-
,NO-
3,OH-
Câu 10. Dung d ch thu ư c khi tr n l n 200 ml dung d ch NaCl 0,2M và 300 ml dung d ch
Na2SO4 0,2M có n ng [Na+
] là
A. 0,23M B. 32M C. 0,2M D. 0,1M
Câu 11. Tr n dung d ch ch a Ba2+
; OH-
0,06 mol và Na+
0,02 mol v i dung d ch ch a HCO-
3 0,04mol ; CO2-
3 0,03 mol và Na+
. Hãy cho bi t kh i lư ng k t t a thu ư c sau ph n ng.
Câu 12. Các ch t nào v a tác d ng v i dung d ch HCl v a tác d ng v i dung d ch NaOH?
A. Pb(OH)2, ZnO, Fe2O3 B. Al(OH)3, Al2O3, Na2CO3
C. Na2SO4, HNO3, Al2O3 D. Na2HPO4, ZnO, Zn(OH)2
Câu 13( H,2009-A). X là dung d ch AlCl3, Y là dung d ch NaOH 2M. Thêm 250 ml dung
d ch Y vào c c ch a 100 ml dd X, khu y u thì trong c c t o ra 10,92 gam k t t a. Các
ph n ng u x y ra hoàn toàn. Hãy xác nh n ng mol c a dung d ch X.
A. 1,4M B. 1,6M C. 1,8M D. 1,5M
Câu 14. Cho dãy các ch t: KHCO3, Pb(OH)2, NH4NO3, CH3COONa, (NH4)2CO3, AlCl3,
ZnO, Al(OH)3. S ch t trong dãy có tính ch t lư ng tính là
A. 5 B.6 C.7 D.4
Câu 15 (2009- Kh i B). Tr n 100 ml dung d ch h n h p g m H2SO4 0,05M và HCl 0,1M
v i 100 ml dung d ch h n h p g m NaOH 0,2M và Ba(OH)2 0,1M, thu ư c dung d ch X.
Dung d ch X có pH là
A. 13,0. B. 1,2 C. 1,0. D. 12,8.
Câu 16. Dung d ch A ch a a mol NH4
+
, b mol Na+
, c mol SO4
2-
, d mol HCO3
-
và e mol
CO3
2-
không k các ion H+
và OH-
c a nư c). Thêm (c+d+e) mol Ba(OH)2 vào dung d ch A,
un nóng thu ư c k t t a B, dung d ch X và khí Y duy nh t có mùi khai. S mol m i ch t
trong k t t a B là:
A. c mol BaSO4, (e+d) mol BaCO3. B. (e+d) mol BaCO3.
C. (c+d) mol BaSO4. D. e mol BaSO4, (c+d) mol BaCO3.

Câu 17 ( H, C Kh i A–2004). Cho 40ml dung d ch HCl 0,75M vào 160ml dung d ch
ch a ng th i Ba(OH)2 0,08M và KOH 0,04M. (cho bi t [H+
].[OH-
] = 10-14
). Giá tr pH c a
dung d ch thu ư c là:
A. 10. B. 11. C. 12. D. 13.
Câu 18 ( H SPHN-2001). Th tích dung d ch Ba(OH)2 0,025M c n cho vào 100ml dung
d ch g m HNO3 và HCl có pH = 1,0 pH c a h n h p thu ư c b ng 2,0 là:
A. 110 ml. B. 150 ml. C. 250 ml. D. 200 ml.
Câu 19. Nhúng m u gi y quỳ tím vào dung d ch CH3COOH loãng, quỳ chuy n màu h ng.
Màu h ng c a quỳ m d n lên trong trư ng h p nào sau ây?
A. un nóng B. Thêm Na2CO3
C. Thêm NH4Cl D. Thêm NaCl
Câu 20( H,2007-B) Trong các dung d ch: HNO3, NaCl, Na2SO4, Ca(OH)2, KHSO4,
Mg(NO3)2, dãy g m các ch t u tác d ng ư c v i dung d ch Ba(HCO3)2 là:
A. HNO3, NaCl, Na2SO4. B. HNO3, Ca(OH)2, KHSO4, Na2SO4.
C. NaCl, Na2SO4, Ca(OH)2. D. HNO3, Ca(OH)2, KHSO4, Mg(NO3)2.
Câu 21. Có b n l m t nhãn ng b n dung d ch: HCl, H2SO4, Na2CO3, BaCl2. Thu c th
nào sau ây có th nh n bi t ư c c b n dung d ch trên:
A. Dung d ch NH3. B. Quỳ tím.
C. Dung d ch NaCl. D. Dung d ch NaOH.
Câu 22( H,2009-A). Cho 3,68 gam h n h p g m Al và Zn tác d ng v i m t lư ng v a
dung d ch H2SO4 10%, thu ư c 2,24 lít khí H2 ( ktc). Kh i lư ng dung d ch thu ư c sau
ph n ng là
A. 101,48 gam. B. 101,68 gam. C. 88,20 gam. D. 97,80 gam.
Câu 23. C n tr n dung d ch X ch a HCl 0,1M và H2SO4 0,1M v i dung d ch Y ch a NaOH
0,3M và Ba(OH)2 0,1M theo t l th tích như th nào thu ư c dung d ch có pH = 13?
A. VX/VY = 1/1 B. VX/VY = 1/2 C. VX/VY = 1/3 D. VX/VY = 3/1
Câu 24( H,2007-B). Cho 200 ml dung d ch AlCl3 1,5M tác d ng v i V lít dung d ch NaOH
0,5M, lư ng k t t a thu ư c là 15,6 gam. Giá tr l n nh t c a V là
A. 1,2. B. 1,8. C. 2,4. D. 2.
Câu 25. Cho các dung d ch Ba(NO3)2; Al2(SO4)3; ZnCl2; Mg(NO3)2; CuSO4; FeCl3. nh n
bi t ư c các dung d ch trên có th dùng thu c th là dung d ch

A. Ca(OH)2. B. KOH. C. H2S. D. NH3.
Câu 26. Ch s d ng m t hoá ch t nào sau ây có th phân bi t ư c các dung d ch m t nhãn
sau b ng phương pháp hoá h c: NaCl ; AlCl3 ; NaAlO2 ; Na2CO3; Na2S?
A. H2O. B. quỳ tím.
C. Dung d ch HCl. D. Dung d ch NaOH.
Câu 27. Mu i trung hoà là
A. Mu i không còn hi ro có kh năng thay th b i kim lo i.
B. Mu i mà dung d ch có pH = 7
C. Mu i không còn có hi ro trong phân t
D. Mu i không có kh năng ph n ng v i axit và bazơ.
Câu 28( H,2009-A). Dãy g m các ch t u tác d ng ư c v i dung d ch HCl loãng là:
A. AgNO3, (NH4)2CO3, CuS. B. FeS, BaSO4, KOH.
C. Mg(HCO3)2, HCOONa, CuO. D. KNO3, CaCO3, Fe(OH)3.
Câu 29( H,2009-A). Cho b n h n h p, m i h n h p g m hai ch t r n có s mol b ng nhau:
Na2O và Al2O3; Cu và FeCl3; BaCl2 và CuSO4; Ba và NaHCO3. S h n h p có th tan hoàn
toàn trong nư c (dư) ch t o ra dung d ch là
A. 1. B. 3. C. 2. D. 4.
Câu 30. N ng OH-
c a dung d ch NH4OH 0,1M có 1% bazơ b phân li là:
A. 10-2
M B. 10-3
M C. 10-4
M D. 10-1
M.
áp án và hư ng d n gi i
1.A 2.C 3.A 4.D 5.B 6.B 7.D 8.A 9.A 10.D
11.D 12.D 13.B 14.A 15.C 16.A 17.C 18.B 19.C 20.B
21.B 22.A 23.A 24.D 25.D 26.C 27.A 28.C 29.A 30.B
Câu 6. AlCl3 + 3NaOH → Al(OH)3 + 3NaCl (1)
a 3a a
NaOH + Al(OH)3 → NaAlO2 + 2H2O (2)
a a

→ NaOHn∑ = 4a = b. thu ư c ↓ thì NaOHn <a → NaOHn∑ =b<4a
⇒
1
4
a
b
> → (B)
Câu 7. Fe2O3 Fe2SO4
MgO  → 42SOH
MgSO4
ZnO ZnSO4
2,81gam m gam
Nh n xét : các nguyên t oxi trong oxit ã ư c thay b ng (SO4)2-
→m=2,81+(96-16). 2
4SO
n − = 2,81+80.0,5.0,1=6,81 ⇒ (A)
Câu 13. AlCl3 + 3NaOH → Al(OH)3 + 3NaCl (1)
NaOH + Al(OH)3 → NaAlO2 + 2H2O (2)
* TH1: ch có pư (1) → 3( )Al OHn = 0,14 → 3AlCln = 0,14 → lo i
* TH2: t o pư (1) và (2): 3AlCln =0,1x → 3( )Al OHn (1) = 0,1x (mol)
3( )Al OHn dư sau (2) =0,14 → 3( )Al OHn pư (2) = 0,1x-0,14= NaOHn pư (2)
V y NaOHn∑ (1)+(2) =3.0,1x + 0,1x -0,14 = 0,4x -0,14 =0,5→x=1,6(M) → B
Câu 15. H+
+ OH-
→ H2O
( )
( )
0,1 2.0,05 0,1 0,02
0,1 0,2 0,12 0,04
H
OH
n
n
+
−
= + = 

= + = 
OH
n − dư = 0,02
→
0,02
0,1
0,1
OH −
 = = →  pOH=1 → pH=13 → ch n A
Câu 20. 2HNO3 + Ba(HCO3)2 →Ba(NO3)2 + CO2 + 2H2O
Na2SO4 + Ba(HCO3)2 →BaSO4 + 2NaHCO3
Ca(OH)2 + Ba(HCO3)2 →BaCO3 + CaCO3 + H2O
KHSO4 + Ba(HCO3)2 →BaSO4 + 2CO2 + 2H2O
→Ch n B
NaCl + Ba(HCO3)2 →Không ph n ng vì NaHCO3 , BaCl2 không k t t a .
Mg(NO3)2 + Ba(HCO3)2 →Không ph n ng vì Mg(HCO3)2 tan , Ba(NO3)2 tan

Câu 22. 2H+
→ H2
0,2 0,1 → H
n + = 0,2 → 2 4H SOn = 0,1 → m = 9,8(g)
→ mdd =98(g); mdd = mkloai +mH2SO4- 2Hm = 3,68 + 98 -0,1.2 =101,48 → ch n A.
Câu 24. n AlCl3 = 0,2.1,5 = 0,3 mol , S mol k t t a n Al(OH)3 = 15,6/78 = 0,2 mol
* Trư ng h p 1 : Ch có 1 ph n ng sau (sau ph n ng (1) NaOH h t ) :
AlCl3 + 3NaOH →Al(OH)3 + 3NaCl
Ban u 0,3 mol 0,6
Ph n ng 0,2 0,6 0,2
K t th c 0,1 0 0,2
n AlCl3 ph n ng = 0,2 →AlCl3 dư = 0,3 – 0,2 = 0,1 mol
n NaOH ph n ng = 0,6 mol →V NaOH = 0,6/0,5 = 1,2 lít
* Trư ng h p 2 : Có c hai ph n ng (trong ph n ng (1) NaOH dư , AlCl3 h t ) :
AlCl3 + 3NaOH → Al(OH)3 + 3NaCl (1); Al(OH)3 + NaOH →NaAlO2 + H2O (2)
0,3 0,9 0,3 ; x x
Sau (1) , (2) thu ư c 0,2 mol ch t k t t a →0,3 – x = 0,2 x = 0,1 mol t ng s mol
NaOH tham gia ph n ng là : 0,9 + 0,1 = 1 mol →V = 1/0,5 = 2 lít
→Ch n D.
Câu 28. Ch n áp án C
Mg(HCO3)2 + 2HCl → MgCl2 + 2H2O + 2CO2.
HCOONa + HCl → HCOOH + NaCl
CuO + 2HCl → CuCl2 + H2O
Câu 29.
1) Na2O + H2O → 2NaOH; 2NaOH + Al2O3 → 2NaAlO2 + H2O.
2) Cu + 2FeCl3 → CuCl2 + 2FeCl2 → dư Cu → lo i
3) BaCl2 + CuSO4 →lo i
4) Ba + 2H2O →Ba(OH)2 + H2 ;
Ba(OH)2 + 2NaHCO3 → BaCO3 + Na2CO3 + 2H2O →lo i
V y có 1 h n h p th a mãn → Ch n áp án A

CHƯƠNG 2. NHÓM NITƠ
§1. NITƠ VÀ H P CH T C A NITƠ
A. Hư ng d n t ôn t p lí thuy t
I. KHÁI QUÁT V NHÓM NITƠ
Nhóm nitơ g m các nguyên t N, P, As, Sb, Bi. Chúng u thu c nguyên t p và nhóm
VA.
I.1. S bi n i tính ch t c a các ơn ch t
Trong i u ki n thư ng, nitơ là ch t khí, các ơn ch t còn l i là ch t r n.
– Trong các h p ch t các nguyên t nhóm nitơ có s oxi hoá cao nh t là +5, ngoài ra còn
có các s oxi hoá +3 và –3. Riêng N còn có thêm các s oxi hoá +1, +2, +4.
– Các nguyên t nhóm nitơ có th th hi n c tính oxi hoá và tính kh và kh năng oxi
hoá gi m d n t nitơ n bitmut.
I.2. S bi n i tính ch t c a các h p ch t
– Hi rua c a các nguyên t nhóm nitơ có công th c chung RH3 v i b n nhi t gi m
d n t NH3 n BiH3. Dung d ch c a nh ng ch t này trong nư c có tính bazơ.
– T nitơ n bitmut, tính axit c a các oxit và hi roxit tương ng gi m d n ng th i
tính bazơ tăng d n.
II. NITƠ VÀ H P CH T C A NITƠ
II.1. Nitơ
– Tính ch t: Có công th c c u t o N ≡ N. Do phân t có liên k t 3 nên i u ki n thư ng
khá trơ v m t hoá h c (ch tác d ng v i Li). nhi t cao nó ho t ng hơn do N có âm
i n khá l n và th hi n tính oxi hoá tr i hơn tính kh .
+ Tính oxi hoá: N2 + 3H2 2NH3
N2 + 6Li → 2Li3N
+ Tính kh : N2 + O2 2NO
Ngay i u ki n thư ng, NO k t h p v i O2 (không khí) → NO2 màu nâu
– i u ch :
+ Trong phòng thí nghi m: NH4NO2
0
t
→ N2 + 2H2O
+ Trong công nghi p: Chưng c t phân o n không khí l ng.
xt, 400o
C
3000
o
C

II.2. Amoniac và mu i amoni
a. Amoniac
– Tính ch t lý hoá: là ch t khí không màu, mùi khai và x c, tan nhi u trong nư c.
+ Tính bazơ y u: NH3 + H2O NH4
+
+ OH–
Kb = 1,8.10–5
Do ó NH3 làm xanh gi y quỳ m
NH3 + H+
→ NH4
+
Al3+
+ 3NH3 + 3H2O → Al(OH)3 ↓ + 3NH4
+
+ Kh năng t o ph c: Cu(OH)2 + 4 NH3 → [Cu(NH3)4](OH)2
AgCl + 2 NH3 → [Ag(NH3)2]Cl
+ Tính kh : 4NH3 + 3O2 → 2N2 + 6H2O
4NH3 + 5O2 (kk)
0
850 C,Pt
→ 4NO + 6H2O
2NH3 + 3Cl2 → N2 + 6HCl
(s n ph m sinh ra khói tr ng là do khí HCl v a t o thành hoá h p v i NH3)
3CuO + 2NH3 →
0
t
3Cu + N2 + 3H2O
– i u ch :
+ Trong phòng thí nghi m: 2NH4Cl + Ca(OH)2 → 2 NH3 ↑ + CaCl2 + 2H2O
+ Trong công nghi p: N2 + 3H2 2NH3
b. Mu i amoni: T t c các mu i amoni u tan trong nư c và khi tan i n li hoàn toàn
thành các ion.
+ Ph n ng trao i ion:
NH4Cl + NaOH → NaCl + NH3 ↑ + H2O (ph n ng nh n bi t mu i amoni)
Hay: NH4
+
+ OH–
→ NH3 ↑ + H2O
+ Ph n ng nhi t phân: NH4Cl → NH3 + HCl ; NH4NO3 → N2O + 2H2O
II.3. Axit nitric và mu i nitrat
a. Axit nitric
– Tính ch t v t lí: là ch t l ng, b c khói m nh trong không khí, khi un nóng nó b phân hu
m t ph n theo phương trình: 4HNO3 → 4NO2 + O2 + 2H2O
- Tính ch t hóa h c
to
Fe, to
to

+ Tính axit m nh: Mang y tính ch t chung c a m t axit.
Lưu ý : HNO3 tác d ng v i kim lo i không gi i phóng H2.
+ Tính oxi hoá m nh: Tuỳ thu c vào n ng axit và và b n ch t c a ch t kh mà HNO3
có th b kh n m t s s n ph m khác nhau c a nitơ như:
+ Dung d ch HNO3 c có th oxi hoá h u h t kim lo i (tr Pt, Au) nhi t thư ng,
ho c Fe, Al, Cr nhi t cao, trong ó N+5
chuy n thành N+4
(NO2).
+ V i kim lo i y u thì HNO3 c t o thành NO2, còn loãng cho s n ph m NO.
+ V i kim lo i m nh HNO3 loãng có th b kh n N+
, N0
ho c N–3
.
+ Dung d ch HNO3 c, ngu i làm th ng hoá m t s kim lo i như Al, Fe, Cr...Ngoài
ra dung d ch HNO3 c còn oxi hoá ư c m t s phi kim như C, S và nhi u h p ch t vô cơ
và h u cơ khác.
+ Dung d ch HNO3 c không b n, nhi t cao ho c khi có ánh sáng, m t ph n axit
HNO3 b phân hu t o thành NO2, O2 và nư c.
4HNO3 c → 4NO2 + O2 + 2H2O
– i u ch :
+ Trong PTN: NaNO3 tinh th + H2SO4 c → NaHSO4 + HNO3 ↑
+ Trong công nghi p: 4NH3 + 5O2 (kk) → 4NO + 6H2O; NO + O2 → NO2
4NO2 + O2 + 2H2O → 4HNO3
b. Mu i nitrat: T t c các mu i nitrat u tan nhi u trong nư c và là ch t i n li m nh.
Chúng kém b n v i nhi t và d b phân hu khi nung nóng.
– Mu i nitrat c a kim lo i m nh phân hu thành mu i nitrit và oxi:
2KNO3
0
t
→ 2KNO2 + O2
– Mu i nitrat c a a s kim lo i như Mg, Zn, Fe, Cu... phân hu thành oxit + nitơ ioxit
và oxi: 2Cu(NO3)2
0
t
→ 2CuO + 4NO2 + O2
Lưu ý: 4Fe(NO3)2
0
t
→ 2Fe2O3 + 8NO2 + O2
D ng 1: Bài t p v N2 và NH3
-3 0 +1 +2 +4 +5
NH4, NH3 N2 N2O NO NO2

* Cách thi t l p công th c phân t Ax By Cz Dt (x,y,z,t là các s nguyên dương)
x:y:z:t =
A
mA
:
B
mB
:
C
mC
:
D
mD
ho c x:y:z:t =
A
A%
:
B
B%
:
C
C%
:
D
D%
* Tính hi u su t:
+ Bi u di n s mol các ch t ( ã cho và c n tìm) theo phương trình ph n ng
+ Xác nh t ng s mol các ch t ban u và sau ph n ng
+ Hi u su t ph n ng: H =
)(
)(
lithuyetmol
thuctemol
.100%
+ Hi u su t c a c quá trình: A  → = %1 aH
B  → = %2 bH
C  → = %3 cH
D  → = %4 dH
E
H = H1. H2. H3. H4 = a%.b%.c%.d%.
Ví d 1: M t oxit A c a nitơ có ch a 30,43% v kh i lư ng nitơ. T kh i c a A v i không
khí là 1,59. Tìm công th c phân t c a A.
L i gi i:
t A là NxOy. Theo u bài: %N = 30,43%; → %O = 69,57%
x: y =
16
57,69
:
14
43,30
=1:2 → A có công th c (NO2)n
MA = 46.n = 46 → n = 1. V y công th c phân t c a A là NO2.
Ví d 2. Trong m t bình kín dung tích 56 lit ch a N2 và H2 theo t l th tích 1:4, 00
C
và 200 atm và m t ít ch t xúc tác (th tích ch t xúc tác không áng k ). Nung nóng bình m t
th i gian sau ó ưa nhi t v 00
C th y áp su t trong bình gi m 10% so v i so v i áp su t
ban u. Tính hi u su t ph n ng i u ch NH3.
L i gi i
Phương trình: N2 + 3H2 ⇔ 2NH3
Ban u 100 400 0 (mol)
Ph n ng x 3x 2x (mol)
Cân b ng sau p/ư: 100-x 400-3x 2x (mol)
S mol h n h p khí sau ph n ng: ns = 100 - x + 400- 3x + 2x (mol) (1)
T ng s mol (N2 và H2) khí ban u : t
PV 200.56
n 500mol
22, 4RT .273
273
= = =

Trong ó : = =2H
500.4
n 400mol
5
và = =2N
500.1
n 100mol
5
Áp su t trong bình sau ph n ng Ps =
500.4
180atm
5
=
cùng i u ki n nhi t áp su t áp su t t l thu n v i s mol khí ch a trong bình:
= ⇒ = =t t
s
s s
n p 500.180
n 450
n p 200
mol (2)
T (1) và (2) ta có: ns = 100 - x + 400- 3x + 2x = 450→ x = 25 mol.
V y H = = =2pu
2bd
N
N
n
25
.100% 25%
n 100
Ví d 3. H n h p A g m ba khí NH3, N2 và H2. D n A vào bình có nhi t cao. Sau ph n
ng phân hu NH3 (coi như hoàn toàn) thu ư c h n h p B có th tích tăng 25% so v i A.
D n B i qua ng ng CuO nung nóng sau ó lo i nư c thì ch còn l i m t ch t khí có th
tích gi m 75% so v i B.
Tính thành ph n % theo th tích c a các khí trong h n h p A.
L i gi i
G i x, y và z là thành ph n % theo th tích c a ba khí NH3, H2 và N2 trong h n h p A. →
Ta có: x + y + z = 1 (1)
Phương trình ph n ng phân hu NH3: 2 NH3 → N2 + 3 H2
x
x
2
3x
2
Sau ph n ng h n h p B g m (y + 1,5x) hi ro và (z + 0,5x) nitơ.
B có th tích tăng 25% so v i A t c là VB = 1,25VA = 1,25. do ó:
( ) ( ) (2)25,1
100
125
zyx2x5,0zx5,1y ==++=+++
T (1) và (2), rút ra : x = 0,25
Khi B i qua ng ng CuO nung nóng thì H2 b oxi hoá : CuO + H2 → Cu + H2O
Lo i nư c thì ch t khí còn l i là N2. Th tích gi m 75% so v i B t c là còn b ng 25% c a B,
do ó:

3125,0
16
5
100
125
.
100
25
x5,0z ===+
Rút ra: z = 0,3125 - (0,5 . 0,25) = 0,1875
Thay các giá tr c a x và z vào (1), ta ư c: 0,25 + y + 0,1875 = 1, rút ra y = 0,5625
Thành ph n % theo th tích c a các khí trong h n h p A:
%VNH3 = 25% ; %VN2 = 18,75% ; %VH2 = 56,25%
D ng 2: Bài t p s d ng nh lu t b o toàn s mol electron
Phương pháp gi i
+ Vi t phương trình cho, nh n electron.
Lưu ý: 2N+5
+ 10e → N2 ; 2N+5
+ 8.e → N2O; N+5
+ 8.e → N-3
(NH4NO3)
+ Tính t ng s mol electron cho và nh n. Áp d ng LBT T.
+ S mol HNO3 ph n ng =
3NO
n − + 5
N
n + (t o khí) ;
+ Cho mu i M(NO3)x ; nM = 3( )xM NOn ;
3NO
n − = x. 3( )xM NOn = x. nM ( mol)
Ví d 1 ( H 2002-A). Cho 18,5 gam h n h p X g m Fe, Fe3O4 tác d ng v i 200 mL dung
d ch HNO3 loãng, un nóng và khu y u. Sau khi ph n ng x y ra hoàn toàn thu ư c 2,24
lít khí NO duy nh t ktc, dung d ch Y và còn l i 1,46 gam kim lo i.
1. Tính n ng mol/l c a dung d ch HNO3 .
2. Tính kh i lư ng mu i trong dung d ch Y.
L i gi i:
Vì ph n ng x y ra hoàn toàn mà còn dư kim lo i (Fe) ⇒ HNO3 h t và mu i thu ư c ch
có Fe(NO3)2. Áp d ng LBT nguyên t v i N :
2
3 3 2 3 2HNO Fe(NO ) NO Fe(NO ) Fe
n 2n n n n 0,27 mol+= + ⇒ = =
Áp d ng LBT electron : G i a, b là s mol Fe và Fe3O4 ph n ng.
Các quá trình như ng, nh n electron :
+2 +8/3 +2 +5 +2
Fe Fe 2e ; 3Fe 2e 3Fe ; N 3e N
2a 2b 0,3 (1)
a a 2a 3b 2b 3b 0,3 0,1
→ → →
→ + =

§LBT e+ + +

M t khác : 2
(1)
Fe
a 0,18
n a 3b 0,27 (2)
b 0,03
+
=
= + = →
=
∑
3NO
n − = 2. 2
Fe
n + = 2.0,27 = 0,54 mol
+ S mol HNO3 ph n ng =
3NO
n − + 5
N
n + (t o khí) = 2.0,27 + 0,1 = 0,64 mol
→ CM (HNO3) = 3,2M.
→ m (Fe(NO3)2) = 0,27.56 + 2.0,27.62 = 48,6 gam.
Ví d 2. Hoà tan h t m (g) h n h p g m FeO; Fe2O3 và Fe3O4 b ng HNO3 c nóng thu
ư c 4,48 (ℓ) NO2 ( ktc), cô c n dung d ch sau ph n ng thu ư c 145,2(g) mu i khan. Tính
giá tr m(g)?
L i gi i
* Cách gi i 1.
4,22
48,4
n 2NO = = 0,2;
242
2,145
n 33 )NO(Fe = = 0,6
G i a, b, c l n lư t s mol FeO, Fe2O3 và Fe3O4 ã dùng:
+2
a Fe - 1e = Fe+3
3
1
Fe
3/8
c3
−
+
e = Fe+3
→
a + c = 0,2
a + 3c + 2b = 0,6



→ 2c + 2b = 0,4 → b + c = 0,2
3
b2
Fe
+
- o.e = Fe+3
5
2,0
N
+
+ 1e = N+4
m = 72a + 160b + 232c = 72 (a + c) + 160 (b + c) = 72 × 0,2 + 160 × 0,2 = 46,4 (g).
* Cách gi i 2. Quy i h n h p FeO; Fe2O3 và Fe3O4 ban u thành hai ch t Fe và Fe2O3,
khi ó ta có: m = 2 3Fe Fe Om m+ . M t khác, ta có s mol e c a Fe cho b ng s mol e c a N+5
nh n thành N+4
và b ng s mol NO2.
Do ó 2Fe NO
4,48
3n n 0,2mol
22,4
= = = , nFe =
0,2
3
⇒ m =
0,2
3
56 + (0,6-
0,2
3
)80 = 46,4 (g)
Ví d 3. Cho 8,32 (g) Cu tác d ng v a v i 240 ml dung d ch HNO3 cho 4,928 (ℓ) ( ktc)
h n h p g m 2 khí NO và NO2 bay ra.
1. Tính s mol c a m i khí ã t o ra.

2. Tính CM c a dung d ch axit ban u.
L i gi i. Cu → Cu2+
+ 2e * nNO = x (mol)
x +5N + 3xe → xN+2
*
2NOn = y (mol)
y +5N + ye → yN+4
* nCu =
8,32
64
= 0,13 (mol)
Áp d ng nh lu t b o toàn electron ⇒ 3x + y = 0,26 (II)
a) S mol m i khí là ⇒ x = 0,02 (mol) NO
y = 0,2 (mol) NO2
b) HNO3
n = x + y + (0,13 × 2)= 0,48 (mol) và )HNO(M 3
C =
24,0
48,0
= 2 (M)
Ví d 4. Hoà tan 4,59 (g) Al trong dung d ch HNO3 1M ngư i ta thu ư c dung d ch nhôm
nitrat và m t h n h p g m 2 khí: NO; N2O có t kh i hơi so v i H2 là 16,75.
1. Tính lư ng mu i thu ư c, tính th tích các khí o ktc.
2. Tính th tích dung d ch HNO3 1M c n dùng.
L i gi i. Al → Al3+
+3e; N+3
+ 3e → N+2
; N+3
+ 4e → N+1
nAl = 4,59
27
= 0,17 (mol) ⇒ KL mu i = 0,17 × 213=36,21g
Al + 4HNO3 → Al(NO3)3 + NO + 2H2O (1)
8Al + 30HNO3 → 8Al(NO3)3 + 3N2O + 15H2O (2)
M =16,75.2 = 33,5, áp d ng phương pháp ư ng chéo cho h n h p khí ta có
N2O 44 3,5
NO 30 10,5 ⇒ 2 3,5 1
10,5 3
N O
NO
n
n
= =
th a mãn t l 1: 3, c n nhân (1) v i 9 và c ng v i (2) ta ư c m t phương trình hóa h c
chung: 17Al + 66HNO3 → 17Al(NO3)3 + 3N2O + 9NO + 33H2O (3)
Theo (3) 17mol Al tác d ng 66mol HNO3 → 3molN2O và 9mol NO
V y 0,17mol Al tác d ng 0,66mol HNO3 → 0,03mol N2O và 0,09mol NO
x + y = 0,22 (I)
M = 33,5

Tổng hợp lý thuyết và bài tập cơ bản nâng cao hóa học 11

Tổng hợp lý thuyết và bài tập cơ bản nâng cao hóa học 11

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (20)

Destaque

Destaque (17)

Semelhante a Tổng hợp lý thuyết và bài tập cơ bản nâng cao hóa học 11

Semelhante a Tổng hợp lý thuyết và bài tập cơ bản nâng cao hóa học 11 (20)

Mais de Hoàng Thái Việt

Mais de Hoàng Thái Việt (20)

Último

Último (20)

Tổng hợp lý thuyết và bài tập cơ bản nâng cao hóa học 11