SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 10
ფინიკიური ქალაქ–სახელმწიფოები
და კოლონიზაცია




ფინიკია მდებარეობდა ხმელთაშუა ზღვის
აღმოსავლეთ სანაპიროზე. დღეს უძველესი
ფინიკიის ტერიტორიას სამი ქვეყანა: ლიბანი,
სირია და ისრაელი ინაწილებს.
ძველ ბერძნულად ,,ფინიკია’’ მეწამულს
ნიშნავს. იგი დასტურდება ძვ.წ. XIV
საუკუნიდან.
ქალაქ–სახელმწიფოები:


III ათასწლეულის შუა ხანებში ფინიკიის
ტერიტორიაზე
ჩამოყალიბდა
რამდენიმე
ძლიერი ქალაქ–სახელმწიფო, მათ შორის
განსაკუთრებით
გაძლიერდნენ
ბიბლოსი,
სიდონი, უგართი და ტვიროსი. რომელთა
ძირითად
მოსახლეობას
წარმოადგენდნენ
ხელოსნები და ვაჭრები.
ფინიკის სიმდიდრეთაგან გამორჩეული
იყო:


სპილენძი, რკინა და ხე–ტყე განსაკუთრბით კედრით.



ხე–ტყის სიმდიდრიდან გამომდინარე ფინიკიაში
მაღალ დონეზე იყო გემთშენებლობა. განსაკუთრებით
ცნობილია ნიჩბიანი და იალქნიანი გემები, რომლებსაც
შორეულ ქვეყნებში მოგზაურობა შეეძლოთ.



ფინიკიელები განსაკუთრებით განთქმულები იყვნენ
ვაჭრობასა და საზღვაო საქმიანობით.
ძვ.წ. VII-VI საუკუნეების მიჯნაზე
ფინიკიელებმა აფრიკას შემოუარეს.

ფინიკიელები
ასევე
მაღალ
დონეზე
აწარმოებდნენ
ოქროსა
და
ვერცხლის
ნაკეთობებს, მათ პირველებმა გამოიგონეს
მინა.
კოლონიები:






ძვ.წ.IX
საუკუნეში
ფინიკიის
ქალაქებმა
დამოუკიდებლობას
მიაღწიეს,
მათ
შორის
დაწინაურდა ქ. ტვიროსი რომელმაც დაიწყო მთელი
ხმელთაშუაზღვისპირეთის კოლონიზაცია.
ჩრ.აფრიკაში დაარსეს ქალაქი უტიკა, ხოლო პირინეის
ნახევარ კუნძულზე–გადესი, ასევე მათ აითვისეს
სიცილია, მალტა და ბალეარის კუნძულები.
განსაკუთრებით გამორჩეული იყო ჩრდ. აფრიკაში
ძვ.წ.814/825 წელს დაარსებული ქალაქი კართაგენი.
ძვ.წ. IX-VII საუკუნეებში:




ფინიკიის ქალაქები ასურეთის დაქვემდებარებაში
მოექცნენ. ხოლო საბოლოოდ ძვ.წ. VI საუკუნის შუა
ხანებში ფინიკია დაიპყრო სპარსეთის აქემენიდიანმა
მეფე კიროსმა.

ძვ.წ. 332 წელს ფინიკია დაიპყრო ალექსანდრე
მაკედონელმა, ხოლო მისმა ქალაქებმა ძვ.წ. III
საუკუნეში
ფინიკიის
ქალაქებმა
საბოლოოდ
დაასრულეს არსებობა.
კაცობრიობის ისტორიაში უდიდესი
მიღწევა:






კაცობრიობის ისტორიაში ფინიკიელებმა
გამოიგონეს ანბანი.
ფინიკურ ანბანში ჩამოყალიბდა 22 ასო–
ნიშანი.
ფინიკიური ანბანი გახდა ძველი ბერძნული ანბანის
ფუნდამეტი, რომლიდანაც ჩამოყალიბდა მსოფლიოს
მრავალი ქვეყნის ანბანი მათ შორის ქართულიც.
ფინიკიელთა რელიგია:






ფინიკიელთა
რელიგიის
თავისებურებას
წარმოადგენდა
ღმერთების სახელის ტაბუირების წესი. ფინიკიელები ღმერთს
უბრალოდ ბაალს (ბატონს) უწოდებდნენ.
ბაალი პანათეისტური ღვთაება იყო და , ამდენად ყველა საგანს
თავისი ბაალი ჰყავდა. მათ შორის ქალაქებსაც.
მთელს
ფინიკიაში
გავრცელებული
(ნაყოფიერების) კულტი.

იყო

ადონისის
უპასუხეთ შემდეგ კითხვებს:


რა მიზეზებმა განაპირობა ფინიკიელთა
აქტიური ჩართვა კოლონიზაციაში?



ჩამოთვალეთ
რა
წვლილი
მიუძღვით
ფინიკიელებს ცივილიზაციის წინაშე?



ვინ შექმნა პირველი ანბანური დამწერლობა?

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

პომპეუსის ლაშქრობა ქართლში
პომპეუსის ლაშქრობა ქართლშიპომპეუსის ლაშქრობა ქართლში
პომპეუსის ლაშქრობა ქართლშიNatali Apakidze
 
ძველი ეგვიპტე
ძველი ეგვიპტე ძველი ეგვიპტე
ძველი ეგვიპტე fiqria sidamonize
 
ბაბილონის სამეფო
ბაბილონის სამეფობაბილონის სამეფო
ბაბილონის სამეფოmarika rekhviashvili
 
დავით აღმაშენებელი
დავით აღმაშენებელიდავით აღმაშენებელი
დავით აღმაშენებელიmalxazmurusidze
 
ძველი საბერძნეთის სახელმწიფო
ძველი საბერძნეთის სახელმწიფო ძველი საბერძნეთის სახელმწიფო
ძველი საბერძნეთის სახელმწიფო nino abuladze
 
საფრანგეთის რევოლუცია
საფრანგეთის რევოლუციასაფრანგეთის რევოლუცია
საფრანგეთის რევოლუციაnino nadiradze
 
ძველი ეგვიპტე
ძველი ეგვიპტეძველი ეგვიპტე
ძველი ეგვიპტეEtoDevrisashvili1
 
პეტრე პირველი
პეტრე პირველიპეტრე პირველი
პეტრე პირველიetodevrisashvili
 
დავით აღმაშენებელი-ბაკურ გელაშვილი
დავით აღმაშენებელი-ბაკურ გელაშვილიდავით აღმაშენებელი-ბაკურ გელაშვილი
დავით აღმაშენებელი-ბაკურ გელაშვილიbakurgelashvili
 
თორნიკე ერისთავი
თორნიკე ერისთავითორნიკე ერისთავი
თორნიკე ერისთავიnino nadiradze
 
რომის იმპერია I-II საუკუნეებში
რომის იმპერია I-II საუკუნეებშირომის იმპერია I-II საუკუნეებში
რომის იმპერია I-II საუკუნეებშიManana Jakeli
 
ასურეთის იმპერია და ხეთების სამეფო
ასურეთის  იმპერია და  ხეთების სამეფო ასურეთის  იმპერია და  ხეთების სამეფო
ასურეთის იმპერია და ხეთების სამეფო elisabed1998
 
თერგდალეულთა მოძრაობა
თერგდალეულთა მოძრაობათერგდალეულთა მოძრაობა
თერგდალეულთა მოძრაობაnana iremashvili
 
საქართველო უძველეს ხანაში
საქართველო  უძველეს ხანაში საქართველო  უძველეს ხანაში
საქართველო უძველეს ხანაში elisabed1998
 
ნიდერლანდების რევოლუცია
ნიდერლანდების რევოლუციანიდერლანდების რევოლუცია
ნიდერლანდების რევოლუციაnino nadiradze
 
შეერთებული შტატების შექმნა
შეერთებული შტატების შექმნაშეერთებული შტატების შექმნა
შეერთებული შტატების შექმნაetodevrisashvili
 
რომაული ისტორიოგრაფია
რომაული ისტორიოგრაფიარომაული ისტორიოგრაფია
რომაული ისტორიოგრაფიაfiqria sidamonize
 
გერმანია მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ
გერმანია მეორე მსოფლიო ომის შემდეგგერმანია მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ
გერმანია მეორე მსოფლიო ომის შემდეგetodevrisashvili
 

Mais procurados (20)

პომპეუსის ლაშქრობა ქართლში
პომპეუსის ლაშქრობა ქართლშიპომპეუსის ლაშქრობა ქართლში
პომპეუსის ლაშქრობა ქართლში
 
არაბები
არაბებიარაბები
არაბები
 
ძველი ეგვიპტე
ძველი ეგვიპტე ძველი ეგვიპტე
ძველი ეგვიპტე
 
ბაბილონის სამეფო
ბაბილონის სამეფობაბილონის სამეფო
ბაბილონის სამეფო
 
დავით აღმაშენებელი
დავით აღმაშენებელიდავით აღმაშენებელი
დავით აღმაშენებელი
 
ძველი საბერძნეთის სახელმწიფო
ძველი საბერძნეთის სახელმწიფო ძველი საბერძნეთის სახელმწიფო
ძველი საბერძნეთის სახელმწიფო
 
საფრანგეთის რევოლუცია
საფრანგეთის რევოლუციასაფრანგეთის რევოლუცია
საფრანგეთის რევოლუცია
 
რომი
რომირომი
რომი
 
ძველი ეგვიპტე
ძველი ეგვიპტეძველი ეგვიპტე
ძველი ეგვიპტე
 
პეტრე პირველი
პეტრე პირველიპეტრე პირველი
პეტრე პირველი
 
დავით აღმაშენებელი-ბაკურ გელაშვილი
დავით აღმაშენებელი-ბაკურ გელაშვილიდავით აღმაშენებელი-ბაკურ გელაშვილი
დავით აღმაშენებელი-ბაკურ გელაშვილი
 
თორნიკე ერისთავი
თორნიკე ერისთავითორნიკე ერისთავი
თორნიკე ერისთავი
 
რომის იმპერია I-II საუკუნეებში
რომის იმპერია I-II საუკუნეებშირომის იმპერია I-II საუკუნეებში
რომის იმპერია I-II საუკუნეებში
 
ასურეთის იმპერია და ხეთების სამეფო
ასურეთის  იმპერია და  ხეთების სამეფო ასურეთის  იმპერია და  ხეთების სამეფო
ასურეთის იმპერია და ხეთების სამეფო
 
თერგდალეულთა მოძრაობა
თერგდალეულთა მოძრაობათერგდალეულთა მოძრაობა
თერგდალეულთა მოძრაობა
 
საქართველო უძველეს ხანაში
საქართველო  უძველეს ხანაში საქართველო  უძველეს ხანაში
საქართველო უძველეს ხანაში
 
ნიდერლანდების რევოლუცია
ნიდერლანდების რევოლუციანიდერლანდების რევოლუცია
ნიდერლანდების რევოლუცია
 
შეერთებული შტატების შექმნა
შეერთებული შტატების შექმნაშეერთებული შტატების შექმნა
შეერთებული შტატების შექმნა
 
რომაული ისტორიოგრაფია
რომაული ისტორიოგრაფიარომაული ისტორიოგრაფია
რომაული ისტორიოგრაფია
 
გერმანია მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ
გერმანია მეორე მსოფლიო ომის შემდეგგერმანია მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ
გერმანია მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ
 

Mais de bakurgelashvili

ჩვენი სოფლის ისტორიის კვალდაკვალ
ჩვენი სოფლის ისტორიის კვალდაკვალჩვენი სოფლის ისტორიის კვალდაკვალ
ჩვენი სოფლის ისტორიის კვალდაკვალbakurgelashvili
 
გრიგოლ ხანძთელი-ბაკურ გელაშვილი
გრიგოლ ხანძთელი-ბაკურ გელაშვილიგრიგოლ ხანძთელი-ბაკურ გელაშვილი
გრიგოლ ხანძთელი-ბაკურ გელაშვილიbakurgelashvili
 
მარიამ ციცქიშვილი-ქვემო ქართლი
მარიამ ციცქიშვილი-ქვემო ქართლიმარიამ ციცქიშვილი-ქვემო ქართლი
მარიამ ციცქიშვილი-ქვემო ქართლიbakurgelashvili
 
ნინო ხაჩიძე-კახეთი
ნინო ხაჩიძე-კახეთინინო ხაჩიძე-კახეთი
ნინო ხაჩიძე-კახეთიbakurgelashvili
 
ტატო ტალახაძე-ბორჯომი
ტატო ტალახაძე-ბორჯომიტატო ტალახაძე-ბორჯომი
ტატო ტალახაძე-ბორჯომიbakurgelashvili
 
ბორჯომის კულტურის ძეგლები-ლაშა ლაშხი
ბორჯომის კულტურის ძეგლები-ლაშა ლაშხიბორჯომის კულტურის ძეგლები-ლაშა ლაშხი
ბორჯომის კულტურის ძეგლები-ლაშა ლაშხიbakurgelashvili
 
წმინდა ნინო-ივანე გელაშვილი
წმინდა ნინო-ივანე გელაშვილიწმინდა ნინო-ივანე გელაშვილი
წმინდა ნინო-ივანე გელაშვილიbakurgelashvili
 
ქართლის ცხოვრება-ბაკურ გელაშვილი
ქართლის ცხოვრება-ბაკურ გელაშვილიქართლის ცხოვრება-ბაკურ გელაშვილი
ქართლის ცხოვრება-ბაკურ გელაშვილიbakurgelashvili
 
ვახტანგ გორგასალი-ბაკურ გელაშვილი
ვახტანგ გორგასალი-ბაკურ გელაშვილივახტანგ გორგასალი-ბაკურ გელაშვილი
ვახტანგ გორგასალი-ბაკურ გელაშვილიbakurgelashvili
 
პლოტიკა და სახელმწიფო-ბაკურ გელაშვილი
პლოტიკა და სახელმწიფო-ბაკურ გელაშვილიპლოტიკა და სახელმწიფო-ბაკურ გელაშვილი
პლოტიკა და სახელმწიფო-ბაკურ გელაშვილიbakurgelashvili
 
წყაროთმცოდნეობა-ბაკურ გელაშვილი
წყაროთმცოდნეობა-ბაკურ გელაშვილიწყაროთმცოდნეობა-ბაკურ გელაშვილი
წყაროთმცოდნეობა-ბაკურ გელაშვილიbakurgelashvili
 
პალეოგრაფია-ბაკურ გელაშვილი
პალეოგრაფია-ბაკურ გელაშვილიპალეოგრაფია-ბაკურ გელაშვილი
პალეოგრაფია-ბაკურ გელაშვილიbakurgelashvili
 
ბაგრატ III-ბაკურ გელაშვილი
ბაგრატ III-ბაკურ გელაშვილიბაგრატ III-ბაკურ გელაშვილი
ბაგრატ III-ბაკურ გელაშვილიbakurgelashvili
 
ბორჯომის ხეობის მატერიალური კულტურის ძეგლები-ბაკურ გელაშვილი
ბორჯომის ხეობის მატერიალური კულტურის ძეგლები-ბაკურ გელაშვილიბორჯომის ხეობის მატერიალური კულტურის ძეგლები-ბაკურ გელაშვილი
ბორჯომის ხეობის მატერიალური კულტურის ძეგლები-ბაკურ გელაშვილიbakurgelashvili
 
გენეოლოგია-ბაკურ გელაშვილი
გენეოლოგია-ბაკურ გელაშვილიგენეოლოგია-ბაკურ გელაშვილი
გენეოლოგია-ბაკურ გელაშვილიbakurgelashvili
 
ექვთიმე თაყაიშვილი-bakur gelashvili
ექვთიმე თაყაიშვილი-bakur gelashviliექვთიმე თაყაიშვილი-bakur gelashvili
ექვთიმე თაყაიშვილი-bakur gelashvilibakurgelashvili
 

Mais de bakurgelashvili (16)

ჩვენი სოფლის ისტორიის კვალდაკვალ
ჩვენი სოფლის ისტორიის კვალდაკვალჩვენი სოფლის ისტორიის კვალდაკვალ
ჩვენი სოფლის ისტორიის კვალდაკვალ
 
გრიგოლ ხანძთელი-ბაკურ გელაშვილი
გრიგოლ ხანძთელი-ბაკურ გელაშვილიგრიგოლ ხანძთელი-ბაკურ გელაშვილი
გრიგოლ ხანძთელი-ბაკურ გელაშვილი
 
მარიამ ციცქიშვილი-ქვემო ქართლი
მარიამ ციცქიშვილი-ქვემო ქართლიმარიამ ციცქიშვილი-ქვემო ქართლი
მარიამ ციცქიშვილი-ქვემო ქართლი
 
ნინო ხაჩიძე-კახეთი
ნინო ხაჩიძე-კახეთინინო ხაჩიძე-კახეთი
ნინო ხაჩიძე-კახეთი
 
ტატო ტალახაძე-ბორჯომი
ტატო ტალახაძე-ბორჯომიტატო ტალახაძე-ბორჯომი
ტატო ტალახაძე-ბორჯომი
 
ბორჯომის კულტურის ძეგლები-ლაშა ლაშხი
ბორჯომის კულტურის ძეგლები-ლაშა ლაშხიბორჯომის კულტურის ძეგლები-ლაშა ლაშხი
ბორჯომის კულტურის ძეგლები-ლაშა ლაშხი
 
წმინდა ნინო-ივანე გელაშვილი
წმინდა ნინო-ივანე გელაშვილიწმინდა ნინო-ივანე გელაშვილი
წმინდა ნინო-ივანე გელაშვილი
 
ქართლის ცხოვრება-ბაკურ გელაშვილი
ქართლის ცხოვრება-ბაკურ გელაშვილიქართლის ცხოვრება-ბაკურ გელაშვილი
ქართლის ცხოვრება-ბაკურ გელაშვილი
 
ვახტანგ გორგასალი-ბაკურ გელაშვილი
ვახტანგ გორგასალი-ბაკურ გელაშვილივახტანგ გორგასალი-ბაკურ გელაშვილი
ვახტანგ გორგასალი-ბაკურ გელაშვილი
 
პლოტიკა და სახელმწიფო-ბაკურ გელაშვილი
პლოტიკა და სახელმწიფო-ბაკურ გელაშვილიპლოტიკა და სახელმწიფო-ბაკურ გელაშვილი
პლოტიკა და სახელმწიფო-ბაკურ გელაშვილი
 
წყაროთმცოდნეობა-ბაკურ გელაშვილი
წყაროთმცოდნეობა-ბაკურ გელაშვილიწყაროთმცოდნეობა-ბაკურ გელაშვილი
წყაროთმცოდნეობა-ბაკურ გელაშვილი
 
პალეოგრაფია-ბაკურ გელაშვილი
პალეოგრაფია-ბაკურ გელაშვილიპალეოგრაფია-ბაკურ გელაშვილი
პალეოგრაფია-ბაკურ გელაშვილი
 
ბაგრატ III-ბაკურ გელაშვილი
ბაგრატ III-ბაკურ გელაშვილიბაგრატ III-ბაკურ გელაშვილი
ბაგრატ III-ბაკურ გელაშვილი
 
ბორჯომის ხეობის მატერიალური კულტურის ძეგლები-ბაკურ გელაშვილი
ბორჯომის ხეობის მატერიალური კულტურის ძეგლები-ბაკურ გელაშვილიბორჯომის ხეობის მატერიალური კულტურის ძეგლები-ბაკურ გელაშვილი
ბორჯომის ხეობის მატერიალური კულტურის ძეგლები-ბაკურ გელაშვილი
 
გენეოლოგია-ბაკურ გელაშვილი
გენეოლოგია-ბაკურ გელაშვილიგენეოლოგია-ბაკურ გელაშვილი
გენეოლოგია-ბაკურ გელაშვილი
 
ექვთიმე თაყაიშვილი-bakur gelashvili
ექვთიმე თაყაიშვილი-bakur gelashviliექვთიმე თაყაიშვილი-bakur gelashvili
ექვთიმე თაყაიშვილი-bakur gelashvili
 

ფინიკიური ქალაქ–სახელმწიფოები და კოლონიზაცია-ბაკურ გელაშვილი

  • 1.
  • 2. ფინიკიური ქალაქ–სახელმწიფოები და კოლონიზაცია   ფინიკია მდებარეობდა ხმელთაშუა ზღვის აღმოსავლეთ სანაპიროზე. დღეს უძველესი ფინიკიის ტერიტორიას სამი ქვეყანა: ლიბანი, სირია და ისრაელი ინაწილებს. ძველ ბერძნულად ,,ფინიკია’’ მეწამულს ნიშნავს. იგი დასტურდება ძვ.წ. XIV საუკუნიდან.
  • 3. ქალაქ–სახელმწიფოები:  III ათასწლეულის შუა ხანებში ფინიკიის ტერიტორიაზე ჩამოყალიბდა რამდენიმე ძლიერი ქალაქ–სახელმწიფო, მათ შორის განსაკუთრებით გაძლიერდნენ ბიბლოსი, სიდონი, უგართი და ტვიროსი. რომელთა ძირითად მოსახლეობას წარმოადგენდნენ ხელოსნები და ვაჭრები.
  • 4. ფინიკის სიმდიდრეთაგან გამორჩეული იყო:  სპილენძი, რკინა და ხე–ტყე განსაკუთრბით კედრით.  ხე–ტყის სიმდიდრიდან გამომდინარე ფინიკიაში მაღალ დონეზე იყო გემთშენებლობა. განსაკუთრებით ცნობილია ნიჩბიანი და იალქნიანი გემები, რომლებსაც შორეულ ქვეყნებში მოგზაურობა შეეძლოთ.  ფინიკიელები განსაკუთრებით განთქმულები იყვნენ ვაჭრობასა და საზღვაო საქმიანობით.
  • 5. ძვ.წ. VII-VI საუკუნეების მიჯნაზე ფინიკიელებმა აფრიკას შემოუარეს. ფინიკიელები ასევე მაღალ დონეზე აწარმოებდნენ ოქროსა და ვერცხლის ნაკეთობებს, მათ პირველებმა გამოიგონეს მინა.
  • 6. კოლონიები:    ძვ.წ.IX საუკუნეში ფინიკიის ქალაქებმა დამოუკიდებლობას მიაღწიეს, მათ შორის დაწინაურდა ქ. ტვიროსი რომელმაც დაიწყო მთელი ხმელთაშუაზღვისპირეთის კოლონიზაცია. ჩრ.აფრიკაში დაარსეს ქალაქი უტიკა, ხოლო პირინეის ნახევარ კუნძულზე–გადესი, ასევე მათ აითვისეს სიცილია, მალტა და ბალეარის კუნძულები. განსაკუთრებით გამორჩეული იყო ჩრდ. აფრიკაში ძვ.წ.814/825 წელს დაარსებული ქალაქი კართაგენი.
  • 7. ძვ.წ. IX-VII საუკუნეებში:   ფინიკიის ქალაქები ასურეთის დაქვემდებარებაში მოექცნენ. ხოლო საბოლოოდ ძვ.წ. VI საუკუნის შუა ხანებში ფინიკია დაიპყრო სპარსეთის აქემენიდიანმა მეფე კიროსმა. ძვ.წ. 332 წელს ფინიკია დაიპყრო ალექსანდრე მაკედონელმა, ხოლო მისმა ქალაქებმა ძვ.წ. III საუკუნეში ფინიკიის ქალაქებმა საბოლოოდ დაასრულეს არსებობა.
  • 8. კაცობრიობის ისტორიაში უდიდესი მიღწევა:    კაცობრიობის ისტორიაში ფინიკიელებმა გამოიგონეს ანბანი. ფინიკურ ანბანში ჩამოყალიბდა 22 ასო– ნიშანი. ფინიკიური ანბანი გახდა ძველი ბერძნული ანბანის ფუნდამეტი, რომლიდანაც ჩამოყალიბდა მსოფლიოს მრავალი ქვეყნის ანბანი მათ შორის ქართულიც.
  • 9. ფინიკიელთა რელიგია:    ფინიკიელთა რელიგიის თავისებურებას წარმოადგენდა ღმერთების სახელის ტაბუირების წესი. ფინიკიელები ღმერთს უბრალოდ ბაალს (ბატონს) უწოდებდნენ. ბაალი პანათეისტური ღვთაება იყო და , ამდენად ყველა საგანს თავისი ბაალი ჰყავდა. მათ შორის ქალაქებსაც. მთელს ფინიკიაში გავრცელებული (ნაყოფიერების) კულტი. იყო ადონისის
  • 10. უპასუხეთ შემდეგ კითხვებს:  რა მიზეზებმა განაპირობა ფინიკიელთა აქტიური ჩართვა კოლონიზაციაში?  ჩამოთვალეთ რა წვლილი მიუძღვით ფინიკიელებს ცივილიზაციის წინაშე?  ვინ შექმნა პირველი ანბანური დამწერლობა?

Notas do Editor

  1. ბაკურ გელაშვილი