สำนักงานปรมาณูเพื่อสันติ (ปส.) กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (วท.) ซึ่งเป็นหน่วยงานหลักของประเทศในการกำกับดูแลความปลอดภัยการใช้สาร กัมมันตรังสีและพลังงานนิวเคลียร์ และดำเนินการกรณีเกิดเหตุฉุกเฉินสาธารณภัยทางรังสีในภายประเทศ จึงได้จัดส่งเจ้าหน้าที่เข้าทำการตรวจสอบบริเวณดังกล่าว เพื่อระงับและบรรเทาภัยรวมถึงลดความหวาดวิตกของประชาชนและผู้ปฏิบัติ งานบริเวณนั้น ซึ่งจากผลการตรวจสอบไม่พบสิ่งผิดปกติใดๆ โดยการปฏิบัติงานในครั้งนี้สำเร็จลุล่วงไปด้วยดี เนื่องจากได้รับการติดต่อประสานงานอย่างทันทีและมีประสิทธิภาพของหน่วยงาน ที่เกิดเหตุ หน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้อง ทำให้เหตุการณ์ในครั้งนี้ไม่มีผู้ได้รับอันตราย และสามารถสร้างความเชื่อมั่นให้แก่ประชาชนในระยะเวลารวดเร็ว โดย กลุ่มเตรียมความพร้อมและประสานงานฉุกแฉินทางรังสี เผยแพร่โดย ห้องสมุดพลังงานปรมาณู สำนักงานปรมาณูเพื่อสันติ

1. รายงานสรุป
การเกิดเหตุฉุกเฉินทางรังสีบริเวณอาคารคลังสินคาทาอากาศยานสุวรรณภูมิ
วันที่ 25 ธันวาคม 2552
โดย
สํานักงานปรมาณูเพือสันติ (ปส.)
่
กระทรวงวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (วท.)

2. คํานํา
ดวยวันที่ 25 ธันวาคม 2552 ไดเกิดเหตุฉุกเฉินทางรังสี บริเวณอาคารคลังสินคา บริษัท บางกอก ไฟลท
เซอรวิส (บีเอฟเอส คารโก) ทาอากาศยานสุวรรณภูมิ สํานักงานปรมาณูเพื่อสันติ (ปส.) กระทรวงวิทยาศาสตร
และเทคโนโลยี (วท.) ซึ่ ง เป น หน ว ยงานหลั ก ของประเทศในการกํ า กั บ ดู แ ลความปลอดภั ย การใช ส าร
กัมมันตรังสีและพลังงานนิวเคลียร และดําเนินการกรณีเกิดเหตุฉุกเฉินสาธารณภัยทางรังสีในภายประเทศ จึงได
จัดสงเจาหนาที่เขาทําการตรวจสอบบริเวณดังกลาว เพื่อระงับและบรรเทาภัยรวมถึงลดความหวาดวิตกของ
ประชาชนและผูปฏิบัติงานบริเวณนั้น ซึ่งจากผลการตรวจสอบไมพบสิ่งผิดปกติใดๆ โดยการปฏิบัติงานในครั้ง
นี้สําเร็จลุลวงไปดวยดี เนื่องจากไดรับการติดตอประสานงานอยางทันทีและมีประสิทธิภาพของหนวยงานที่เกิด
เหตุ หนวยงานภาครัฐที่เกี่ยวของ ทําใหเหตุการณในครั้งนี้ไมมีผูไดรับอันตราย และสามารถสรางความเชื่อมั่น
ให แ ก ป ระชาชนในระยะเวลารวดเร็ ว เนื่ อ งจากท า อากาศยานสุ ว รรณภู มิ เป น ท า อากาศยานขนาดใหญ
มีผูโดยสาร และเจาหนาที่ตางๆ เปนจํานวนมาก หากไมสามารถสรางความเชื่อมั่นใหแกประชาชนอาจทําใหเกิด
ความหวาดวิตก และสงผลกระทบตอประเทศก็เปนได
สํานักงานปรมาณูเพื่อสันติ ขอขอบพระคุณหนวยงานตางๆ ที่ประสานงานในการดําเนินการระงับและ
บรรเทาภัย จนเหตุการณตางๆ กลับคืนสูสภาวะปกติ มา ณ โอกาสนี้
สํานักงานปรมาณูเพื่อสันติ
28 ธันวาคม 2552

3. รายงานสรุปเหตุฉุกเฉินทางรังสีบริเวณอาคารคลังสินคาทาอากาศยานสุวรรณภูมิ
ดวยเมื่อวันที่ 25 ธันวาคม 2552 เวลาประมาณ 8.45 น. นายภาคภูมิ อรามรุญ นักฟสิกสรังสี กลุมเตรียม
ความพรอมประสานงานกรณีฉุกเฉินทางรังสี สํานักกํากับดูแลความปลอดภัยทางรังสี สํานักงานปรมาณูเพื่อ
สันติ (ปส.) ไดรับแจงทางหมายเลขฉุกเฉินทางรังสี (08 9200 6243) จากเจาหนาที่ของบริษัท บางกอก ไฟลท
เซอรวิส (บีเอฟเอส คารโก) วาไดเกิดรังสีรั่วไหลของพัสดุหีบหอที่มีการขนสงมาทางเครื่องบิน ซึ่งไดมีการเก็บ
ไวที่หองเก็บสินคาวัตถุอันตราย อาคารคลังสินคาบริษัท บีเอฟเอส บริเวณจุดฟรีโซน ทาอากาศยานสุวรรณภูมิ
โดยไมทราบวาเปนสารกัมมันตรังสีชนิดใด และเมื่อเจาหนาที่บริษัทฯใชเครื่องสํารวจรังสีที่ทางบริษัทมีอยูนั้น
สามารถวัดระดับรังสีได 50 มิลลิซีเวิรตตอชั่วโมง ในเบื้องตนนายภาคภูมิ ซึ่งเปนผูรับแจงเหตุดังกลาว ไดให
คําแนะนําในการดําเนินการ โดยใหเจาหนาที่ของบริษัทฯ ทําการปดหองดังกลาว พรอมทั้งปดระบบระบาย
อากาศ และใชเครื่องมือที่มีอยูทําการตรวจวัดผูที่เขาไปทําการขนยายหีบหอและใหทําการจํากัดเขตเจาหนาที่ที่
เกี่ยวของเพื่อปองกันการเปรอะเปอนของสารกัมมันตรังสี เพราะยังไมทราบวาเปนสารกัมมันตรังสีที่สามารถมี
การรั่วไหลหรือมีการแพรกระจายไดหรือไม
เมื่อเวลา 8.50 น. นายภาคภูมิ ไดรับการประสานงานเพิ่มเติมจากเจาหนาที่ของกรมควบคุมมลพิษ วาเมื่อ
เวลาประมาณ 7.23 น. กรมควบคุมมลพิษไดรับแจงจากเจาหนาที่บริษัท บีเอฟเอส วาไดเกิดเหตุรั่วไหลของสาร
กัมมันตรังสีที่อาคารคลังสินคาของบริษัทฯ บริเวณจุดฟรีโซน ทาอากาศยานสุวรรณภูมิ และหลังจากนั้นไม
นานเจาหนาที่ของบริษัทฯ ไดโทรศัพทแจงขอมูลเพิ่มเติมวา หีบหอดังกลาวไดมีการขนสงสารกัมมันตรังสี ชนิด
อิริเดียม-192 (Ir-192) ซึ่งเปนสารกัมมันตรังสีแบบปดผนึก
เมื่อเวลาประมาณ 9.00 น. นายกิตติศักดิ์ ชินอุดมทรัพย ผูอํานวยการสํานักกํากับดูแลความปลอดภัยทาง
รังสี ไดจัดสงเจาหนาที่ของสํานักงานกํากับดูแลความปลอดภัยทางรังสีจํานวน 4 นาย คือ
กลุมเตรียมความพรอมประสานงานกรณีฉุกเฉินทางรังสี (กตฉ.)
1. นายภาคภูมิ อรามรุญ นักฟสิกสรังสี ปฏิบัติการ
กลุมกํากับดูแลความปลอดภัยการใชรังสีทางการอุตสาหกรรม (กปอ.)
1. นายรชต สุทธศิริ นักฟสิกสรังสี ชํานาญการ
2. นางสาวนัทฐิยา วงศศราพันธชัย เจาหนาที่วิทยาศาสตร
3. นายคมศักดิ์ หนุนเพชร นักวิทยาศาสตรนิวเคลียร

4. ทั้งนี้ไดนําเครื่องมือที่ใชสํารวจระดับรังสี (Survey Meter) ชุดตรวจสอบการรั่วไหลและการเปรอะ
เปอนของสารกัมมันตรังสี และชุดปองกันการเปรอะเปอนทางรังสี ไปใชในการปฏิบัติงานประเมินสถานการณ
และระงับเหตุเบื้องตน ณ สถานที่เกิดเหตุดังกลาว
เวลา 9.45 น. โดยประมาณ เจาหนาที่ ปส.ไดเดินทางไปถึงในที่เกิดเหตุ พบเจาหนาที่ของบริษัท บีเอฟ
เอส ทําการปดการเขาออกบริเวณทางเขาออกดานนอกอาคารคลังสินคา พรอมดวยรถดับเพลิงจํานวนหนึ่งและ
อุปกรณชําระลางการเปรอะเปอนเคลื่อนที่บริเวณทางเขาออกของอาคาร โดยมีเจาหนาที่จากบริษัท การทาอากาศ
ยานไทย จํากัด (มหาชน) ไดรวมปฏิบัติการในพื้นที่ดวย จากนั้นเจาหนาที่ไดมีการมอบเอกสารการขนสงพบวา
วั ส ดุ กั ม มั น ตรั ง สี ดั ง กล า ว คื อ อิ ริ เ ดี ย ม – 192 มี จํ า นวน 2 หี บ ห อ โดยหี บ ห อ ที่ 1 มี ค วามแรงรั ง สี 4,047.8
กิกะเบคเคอเรล (GBq) หรือ 109.4 คูรี่ (Ci) และหีบหอที่ 2 มีความแรงรังสี 34,176.7 GBq หรือ 923.7 Ci ซึ่ง
จากการประเมินของเจาหนาที่ ปส. แลว ทําใหทราบวาสารดังกลาวเปนสารกัมมันตรังสีแบบปดผนึก หมายความ
วา เปนสารกัมมันตรังสีที่ถูกหอหุมดวยวัสดุที่มีความคงทนถาวรและมีความแข็งแรง จึงทําใหไมมีโอกาสที่จะมี
การเปรอะเปอนได เจาหนาที่ของ ปส. จึงไมจําเปนที่จะตองสวมใสชุดปองกันการเปรอะเปอนทางรังสี
จากนั้นเจาหนาที่ไดทําการเปดเครื่องสํารวจรังสีและเดินเขาไปภายในอาคาร พบวาคาการวัดระดับรังสี
เทากับระดับรังสีพื้นหลัง (Background) หรือระดับรังสีในธรรมชาติ และเมื่อถึงบริเวณหองเก็บวัสดุกัมมันตรังสี
ดังกลาว ซึ่งเปนหองที่เก็บวัตถุอันตราย เจาหนาที่บริษัท บีเอฟเอส ไดมีการปดหองโดยไมใหผูที่เกี่ยวของเขาไป
และเมื่อทําการวัดดวยเครื่องสํารวจรังสีบริเวณหนาหองขณะประตูปดอยู ระดับรังสีมีคาเทากับระดับรังสีพื้น
หลัง จากนั้นเจาหนาที่ ปส. ไดใหเจาหนาที่ของบริษัท บีเอฟเอส ทําการเปดหองและเขาทําการตรวจสอบ พบวา
หีบหอที่ 1 ที่มีการหอหุมดวยกลองกระดาษและหอหุมดวยพลาสติกอีกชั้นหนึ่ง มีการฉีกขาดบริเวณกลอง
กระดาษและมีรอยบุบเล็กนอย ดังรูปที่ 1 รูปที่ 2 และรูปที่ 3 สวนหีบหอที่ 2 ถูกหอหุมดวยสเตนเลสและไมมี
รอยบุบหรือเสียหายแตอยางใด โดยหีบหอทั้งสองวางอยูในบริเวณเดียวกัน
เจาหนาที่ไดใชเครื่องมือสํารวจรังสี วัดระดับรังสีโดยไมมีการเคลื่อนยาย ในระยะตางๆ ดังนี้
ที่ระยะสัมผัสหีบหอ วัดได 50 มิลลิเรนตเกินตอชั่วโมง (mR/h)
ที่ระยะ 1 ฟุตหางจากหีบหอ วัดได 20 mR/h
ที่ระยะ 1 เมตรหางจากหีบหอ วัดได 3 mR/h

5. จากนั้ น ทํ า การวั ด ความเปรอะเป อ นทางรั ง สี บ นพื้ น ผิ ว โดยใช วิ ธี ก ารวั ด การเปรอะเป อ นโดยอ อ ม
(Indirect Method หรือ Smear Test) ไมพบการเปรอะเปอนแตอยางใด
ดังนั้นเจาหนาที่ ปส. จึงไดประเมินและทําการตรวจสอบระดับรังสีอยางละเอียดอีกครั้งหนึ่ง โดยทํา
การตรวจสอบแตละหีบหอ ซึ่งเจาหนาที่ ปส. ไดทําการเคลื่อนยายหีบหอที่ 1 ที่มีความชํารุดภายนอกหีบหอ
ออกมาวัด โดยใชเครื่องสํารวจรังสี พบวา
หีบหอที่ 1 ระดับรังสีที่ระยะสัมผัสหีบหอ วัดได 14 mR/h
ระดับรังสีที่ระยะ 1 ฟุตหางจากหีบหอ วัดได 2 mR/h
ระดับรังสีที่ระยะ 1 เมตรหางจากหีบหอ วัดได 0.6 mR/h
จากนั้นทําการวัดระดับรังสีหีบหอที่ 2 ซึ่งไมมีการชํารุดของหีบหอภายนอก พบวา
หีบหอที่ 2 ระดับรังสีที่ระยะสัมผัสหีบหอ วัดได 70 mR/h
ระดับรังสีที่ระยะ 1 ฟุตหางจากหีบหอ วัดได 18 mR/h
ระดับรังสีที่ระยะ 1 เมตรหางจากหีบหอ วัดได 4 mR/h
จากการประเมินคาระดับรังสีทั้งหมดสามารถสรุปไดวา ถาคิดระดับรังสีที่ 70 mR/h ซึ่งเปนคาที่วัดได
สูงสุดของหีบหอทั้งสองที่ทําการตรวจวัด ผูปฏิบัติงานสามารถอยู ณ ระยะสัมผัสสารกัมมันตรังสี เปนเวลา
ประมาณ 1 ชั่วโมงตอสัปดาห โดยไมเปนอันตราย และถาประเมินระดับรังสีของหีบหอที่ 1 ที่มีความชํารุด
บริเวณหีบหอภายนอก ผูปฏิบัติงานสามารถอยูในระยะสัมผัสสารกัมมันตรังสี เปนเวลาประมาณ 7 ชั่วโมงตอ
สัปดาห โดยไมเปนอันตราย [คิดจากระดับรังสีสูงสุดที่กฎหมายกําหนด คือ 50 มิลลิซีเวิรตตอป (mSv/ป) หรือ
100 mR/สัปดาห]
เมื่อทําการเปรียบเทียบกับเอกสารที่ใชในการขนสงสารกัมมันตรังสีทั้งสองหีบหอ โดยใช
Transport Index (T.I.) ซึ่งเปนคาระดับรังสีปกติที่ตรวจวัดระดับรังสีของหีบหอที่ระยะ 1 เมตร โดยสามารถสรุป
คาทั้งหมดไดดังตารางที่ 1

6. ตารางที่ 1 แสดงรายละเอียดของหีบหอในการขนสง และการเปรียบเทียบคาระดับรังสีจากเอกสารขนสงและคา
ระดับรังสีที่เจาหนาที่สํานักงานฯวัดไดจริง
ชนิดฉลากรังสี คา ระดับรังสีที่ สรุปความ
ชื่อวัสดุ ความแรง
หีบหอ ลักษณะ ที่ใชสําหรับ Transport วัดไดระยะ 1 ผิดปกติที่
กัมมันตรังสี (GBq)
การขนสง Index (T.I.) เมตร เกิดขึ้น
1 เปนหีบหอที่มี มีรอยบุบและมี 4,047.8 YELLOW II 0.6 0.6 ไมพบความ
ลักษณะภายนอก รอยฉีกขาดเพียง
ผิดปกติ
เปนกลองกระดาษ เล็กนอยภายนอก
ถูกหอหุมดวย หีบหอ
พลาสติกดานนอก
2 เปนหีบหอที่ สภาพภายนอก 34,176.9 YELLOW III 4 4 ไมพบความ
หอหุมดวยสเตน ปกติ
ผิดปกติ
เลส
เวลาประมาณ 11.00 น. เจาหนาที่ ปส. ไดแจงใหเจาหนาที่ของบริษัท บีเอฟเอส และเจาหนาที่ของบริษัท
ทาอากาศยานไทย จํากัด (มหาชน) วาไมพบความผิดปกติของหีบหอทั้งหมดที่บรรจุสารกัมมันตรังสี อิริเดียม-
192 แตอยางใด จากนั้นทางบริษัท บีเอฟเอส จึงเปดพื้นที่ใหมีการใชงานบริเวณดังกลาวตามปกติ และยกเลิก
ภาวะฉุกเฉินทางรังสีในเวลาดังกลาว
เวลา 13.30 น. นายชัยวัฒน ตอสกุลแกว เลขาธิการสํานักงานปรมาณูเพื่อสันติ ไดเดินทางไปตรวจสอบ
บริเวณที่เกิดเหตุอีกครั้งหนึ่ง เพื่อยืนยันวาสถานการณตางๆ บริเวณอาคารคลังสินคาไดเขาสูสภาวะปกติ โดย
ไดรับการรายงานสรุปจากเจาหนาที่ บริษัท บีเอฟเอส และเจาหนาที่ ปส. วาเหตุการณทั้งหมดไดกลับคืนสู
สภาวะปกติและบริษัท ผูนําเขาสารกัมมันตรังสีไดมาขอรับหีบหอดังกลาวเปนที่เรียบรอยแลว โดยนายชัยวัฒน
ใชเวลาในการตรวจสอบบริเวณอาคารคลังสินคาโดยละเอียดประมาณ 1 ชั่วโมง จนมั่นใจวาทุกอยางเขาสูสภาวะ
ปกติจึงเดินทางกลับ
อนึ่ง จากการตรวจสอบในระบบฐานขอมูลการนําเขาวัสดุกัมมันตรังสีอิริเดียม-192 (Ir-192) ซึ่งบรรจุใน
Gamma Projector รุน Delta 880 ซึ่งเปนอุปกรณถายภาพดวยรังสีแกมมา ดําเนินการนําเขาโดย บริษัท เอนซิส

7. เทคโนโลยี จํากัด ซึ่งบริษัทดังกลาวเปนผูแทนนําเขาใหกับ บริษัทนีโอ สกิล จํากัด โดยไดรับใบอนุญาตใหนําเขา
ถูกตอง
สําหรับสารกัมมันตรังสีอิริเดียม-192 (Ir-192) นั้น มีคาครึ่งชีวิต 73.83 วัน มีการสลายตัวใหรังสีบีตา
และรังสีแ กมมา โดยในประเทศไทยมี การนําอิริเ ดีย ม-192 มาเป น อุปกรณใ นการถา ยภาพด ว ยรังสีแ กมมา
(Gamma Radiography) เปนเทคนิคหนึ่งในการตรวจสอบโดยไมทําลาย (nondestructive testing, NDT) ซึ่งเปน
วิธีการในตรวจสอบคุณภาพ เพื่อหาขอบกพรองหรือตําหนิของวัสดุทางอุตสาหกรรม NDT เชน การตรวจหา
รอยบกพรองหรือตําหนิในในทอที่มีความหนาเทียบเทาเหล็ก 12 - 55 มิลลิเมตร เปนตน
-------------------------------------------------------

8. รูปที่ 1 สภาพหีบหอบริเวณภายในอาคารเก็บสินคา
รูปที่ 2 ภาพหีบหอที่บรรจุวสดุกัมมันตรังสีที่มีความชํารุดเสียหายบริเวณภายนอก
ั

9. รูปที่ 3 รายละเอียดขอมูลภายนอกหีบหอทีขนสงวัสดุกัมมันตรังสี
่
รูปที่ 4 ลักษณะภายในของเครื่อง Gamma Radiography Projector ซึ่งภายในบรรจุวัสดุกัมมันตรังสี
อิริเดียม-192 (Ir-192)

10. แจงเหตุฉุกเฉินทางรังสี
กลุมเตรียมความพรอมประสานงานกรณีฉุกเฉินทางรังสี
สํานักกํากับดูแลความปลอดภัยทางรังสี
โทรศัพท 0 2596 7600 เวลาราชการ
089 200 6243 ตลอด 24 ชั่วโมง
โทรสาร 0 2562 0086
อีเมล rad_emer@oaep.go.th