1. Polska w czasach
stalinizmu
1948-1956

2. 1. Czym był stalinizm?
 Okres w historii Polski
Ludowej przypadający na
lata 1948-1956, cechujący
się pogłębieniem
zależności od ZSRR oraz
naśladowaniem wzorców
radzieckich we wszystkich
dziedzinach życia.

3. 2. Geneza stalinizmu.
 Eliminacja opozycji
(podziemie
niepodległościowe, PSL
Mikołajczyka) i
umocnienie władzy PPR
po wyborach 1947 r.
Rotmistrz W. Pilecki w
czasie procesu, 1948 r.

4. 2. Geneza stalinizmu.
 Odsunięcie od władzy W. Gomułki
(oskarżonego o odchylenie prawicowo-
nacjonalistyczne, IX 1948) a następnie czystka
w partii wyeliminowała przeciwników
wiernego kopiowania wzorców stalinowskich
i umocniła pozycję B. Bieruta i jego otoczenia
(Hilary Minc, Jakub Berman).

5. 2. Geneza stalinizmu.
 „Zjednoczenie ruchu
robotniczego”, a
faktyczne wchłonięcie
PPS przez PPR,
skutkiem czego
powołano Polską
Zjednoczoną Partię
Robotniczą (XII 1948). B. Bierut na Kongresie
Zjednoczeniowym

6. 3. Cechy stalinizmu w Polsce.
 Przyjęcie sowieckiego
modelu społeczno-
gospodarczego,
wyrażającego się w
programie gwałtownej
industrializacji (plan 6
letni) a także próbie
kolektywizacji wsi.

7. 3. Cechy stalinizmu w Polsce.
 Umocnienie kontroli PZPR
nad wszystkimi dziedzinami
życia społeczno-
gospodarczego i
państwowego, czego wyrazem
było m.in. powstanie systemu
nomenklatury (1950).
 „Wchłonięcie państwa przez partię” – A.
Paczkowski

8. 3. Cechy stalinizmu w Polsce.
 Sowiecka dominacja w wielu dziedzinach
życia (wojsku, gospodarce) wyrażająca się w
obecności wielu „doradców” przysyłanych z
ZSRR w celu kontroli najważniejszych
aspektów funkcjonowania Polski Ludowej.
 Od 1949 r. ministrem obrony i członkiem BP KC
PZPR był radziecki marszałek Konstanty
Rokossowski.

9. 3. Cechy stalinizmu w Polsce.

10. 3. Cechy stalinizmu w Polsce.
 Kult jednostki – na
gruncie polskim dotyczył
osoby Stalina oraz
Bolesława Bieruta.

11. 3. Cechy stalinizmu w Polsce.
 Bojownik o wolność i pokój, dobrobyt i
kulturę;
 Człowiek bliski i drogi wszystkim prostym
ludziom;
 Człowiek, który wygrał wszystkie bitwy;
 Człowiek o darze naukowego przewidywania;
 Geniusz proletariackiej rewolucji;
 Inżynier naszych marzeń;
 Jeden z majstrów rewolucji;
 Mądry i prosty jak prawda;
 Największy geniusz świata cywilizowanego;
 Największy humanista naszych czasów;
 Niezawodny przewodnik całej postępowej
ludzkości;
 Obrońca spokojnego bytu ludu pracującego;
 Opiekun postępowego chłopstwa;
 Siewca demokracji, ładu i pokoju;
 Tytan myśli i czynu;
 Wielki geniusz ludzkości;
 Wielki humanista;
 Wielki językoznawca;
 Wielki teoretyk kwestii narodowej;
 Wielki przodownik ludzkości;
 Wypróbowany przyjaciel Polski;
 Po prostu Stalin.
Robert Kupiecki, „Natchnienie milionów. Kult Józefa
Stalina w Polsce 1944–1956” WSiP, 1993

12. 3. Cechy stalinizmu w Polsce.
 Nowa postać terroru, wymierzonego teraz nie
tylko w przeciwników reżimu, ale również w
całe społeczeństwo (komuniści, chłopi,
robotnicy, wojskowi, duchowieństwo).
 Powszechna „szpiegomania” oraz częste procesu
pokazowe.

13. 3. Cechy stalinizmu w Polsce.
 Rozbudowany system propagandy i
indoktrynacji.

14. 3. Cechy stalinizmu w Polsce.
 Walka z Kościołem katolickim.
 Procesu biskupa Kaczmarka,
internowanie w 1953 r. kardynała
Wyszyńskiego.

15. 4. Konstytucja PRL.
 Uchwalona 22. 07.
1952 r. i wzorowana
na konstytucji
radzieckiej z 1936 r.
wprowadzała nową
nazwę państwa Polska
Rzeczpospolita
Ludowa.