1. QËLLIMI DHE DETYRAT
E FINANCAVE
Objektivat studimore:
Roli i financave dhe i menaxherit financiar në firmë
Funksionet themelore të financës në firmë, që kanë
të bëjnë me investimet, financimin dhe dividendin;
Karakteri shkencor i menaxhmentit financiar dhe
etapat themelore të zhvillimit të kësaj shkence;
Roli dhe rëndësia e menaxhmentit financiar në
varshmëri nga format e organizimit të firmave;
Të identifikohet roli i veqantë i faktorëve të mjedisit
në pozitën e firmës dhe në menaxhmentin financiar;
Prezantimi i detyrave themelore të menaxhmentit
financiar;
Të shtjellohen financat në strukturën organizative
të firmës
2. I.1. Roli kyq i financave të
firmës
Menaxheri financiar
Rol kyq në një firmë;
Detyrat:
Buxheti
Rritja e fondeve në tregun e kapitalit
Zgjidhja dhe vlerësimi i projekteve investive
Planifikimi i strategjisë së marketingut dhe qmimeve
Detyrë primare:
Të parashikojë përfitimet dhe të shfrytëzojë
fondet për maksimizimin e vlerës së firmës.
Apo, të merr vendim lidhur me alternativat e
burimeve dhe shfrytëzimin e fondeve.
3. Disa nga aktivitetet e
menaxherit financiar”
Parashikimi dhe Planifikimi: sigurimi i
interaksionit të aktiviteteve me personelin
tjetër egzekutiv, për të ardhmen e sigurt të
firmës
Parashikimi përfshin: parashikimin e
shpenzimeve, kushtet e tregut të kapitalit,
nevojat për fonde për investime, kthimin nga
projektet e propozuara investive,
shfrytëzimin historik të të dhënave për
planifikimin e operacioneve në të ardhmen
etj.
4.
Investimet dhe marrja e vendimeve
financiare
Në planet afatgjata menaxheri financiar duhet
të sigurojë mjetet financiare për të mbështetur
rritjen e firmës
Firmat e suksesshme shesin më shumë,
sigurojnë fonde edhe për investime
Menaxheri financiar merr vendime më të
përshtatshme për rrjedhën e fondeve investive
5.
Bashkërenditja dhe kontrolli i aktiviteteve:
menaxheri financiar duhet të bashkëpunojë
me të gjithë, sepse implikimet lidhen me
financat; të gjithë menaxherët
bashkërendojnë aktivitetet. Rol kyq – mbajtja
e evidencës financiare.
Ndërlidhja me tregun e kapitalit: puna e
menaxherit financiar: paraja dhe tregu i
kapitalit.
Menaxhimi i riskut: rreziqet e ndryshme
(zjarri, vërshimet, thatësia, pasiguria e tregut,
inflacioni…) krijojnë pasiguri në punë.
Përgjegjës për riskun – menaxheri financiar.
7. I.2. Menaxhimi strategjik,
operativ dhe i riskut
Menaxheri financiar ballafaqohet me një
mori detyrash; qëllimi: maksimizimi i
fitimit dhe minimizimi i rreziqeve.Për
zgjidhjen e këtyre detyrave menaxheri i
orienton aktivitetet e ndërmarrjes në
aspektin strategjik, operativ dhe të riskut.
9. I.3. Financat si disciplinë
shkencore
Financat janë të lidhura në tre fusha:
paranë dhe tregun e kapitalit
investimet
menaxhmentin financiar
Menaxhmenti financiar si shkencë i lidhur
ngusht me ekonominë dhe kontabilitetin;
Nuk shihet i ndarë nga menaxhmenti ekonomik
dhe i kontabilitetit, prandaj është formë e
ekonomisë së aplikuar;
Menaxhmenti financiar duhet të gjejë vendin në
trekëndëshin: Ekonomi – Financë –
Kontabilitet;
10.
Ekonomia ka rëndësinë e vetë në aspektin
makro dhe mikro; Makro (ambienti i
përgjithshëm institucional ku vepron firma,
me qëllim të krijimit të një strategjie optimale
për marrjen e vendimeve). Menaxherët duhet
të njohin politikat makroekonomike shtëtrore
(instrumentet politike). Mikro (kërkesa, oferta,
maksimizimi i fitimit, minimizimi i
shpenzimeve dhe humbjeve, faktorët e
prodhimit, konkurrenca e tregut).
11.
Financat shprehin në firmë fakte të ndryshme;
merren me mënyrat se si individët
shpërndajnë të ardhurat e tyre midis konsumit
dhe investimeve.
Kontabiliteti – problemi i firmës qëndron në
alokimin e resurseve dhe rritjen e parasë.
I.4. Zhvillimi i financave të firmës
Financat e firmave si pjesë e shkencave
ekonomike në vitin 1900; në këtë periudhë
merren me instrumentet financiare, procedurat
dhe format e tregut të kapitalit;
Inovacionet teknologjike në industritë e reja
më 1920, ku nevojiten mjete financiare më
shumë.
12.
Investimet e reja kërkojnë mjete me shumë nga burimet
e jashtme se sa ato të brendshme.
Kriza ekonomike e viteve ’30 (Depresioni i Madh)
kërkon aktivitete financiare, ku përqendrohet në
sigurimin e ekzistencës, ruajtjen e likuiditetit, zbatimin e
falimentimit dhe në riorganizimin e ri.
Pas LDB kërkohen detyra të reja financiare (vitet ’50
lajmërimi i kompjuterit furnizon me të dhëna, lehtësohet
marrja e vendimeve financiare).
Vitet ’60, ngjarje kryesore lajmërmi i teorisë së
portfolios dhe aplikimi i saj (Teoria: “risku i një pasurie
nuk duhet të vlerësohet nga devijimi i mundshëm i
kthimit, por ai do të vlerësohet në bazë të kontributit
margjinal ndaj riskut të përgjithshëm të portfolios së
pasurisë”).
13.
Vitet ’80, informacionet për letrat me vlerë
(plasmani, dividendi, investimet dhe ristrukturimi
i korportave); por, kemi edhe përparime të
mëdha shkencore e profesionale në vlerësimin
e bizneseve në kushtet e pasigurisë.
Vitet ’90, Teoria e kostove margjinale (fillojnë të
vlerësohen vendimet mbi prodhimin, investimin
dhe biznesin në përgjithësi; Kjo teori ndhmon
identifikimin se qfarë përfitimi kërkon tregu i
kapitalit nga firmat (përcaktimet alternative).
Dekadat e fundit: globalizimi i ekonomisë dhe
aplikimi më i madh i teknologjisë informative,
sfidat themelore të menaxhmentit financiar. Në
globalizimin e eknomisë llogaritet se do të
ndikojnë këta faktorë:
14. Përmirësimi i transportit dhe komunikimit
do të ndikojë në uljen e shpenzimeve,
gjë që bën tregtinë ndërkombëtare më të
realizueshme;
Ngritja e ndikimit politik të
konsumatorëve do të ndikojë në
zvogëlimin e barrierave tregtare;
Presioni i konkurrencës do t’i shtyjë
firmat të shpërngulin prodhimin në
vëndet ku kanë shpenzime më të ulta.
15. ORGANIZIMI I FIRMAVE
Firmat klasifikime të ndryshme, varësisht nga kriteret;
C’është firma (biznesi)? Mendime të ndryshme:
Biznesi kuptohet si koncern tregtar ose industrial, i cili ekziston
që të veprojë në prodhim, shitje ose furnizim me të mira dhe
shërbime;
Biznesi është organizatë, e cila shfrytëzon resurset ekonomike
që të krijojë të mira dhe shërbime, të cilat i blejnë
konsumatorët;
Biznesi është një organizatë, e cila krijon dhe ofron punë për
njerëzit;
Biznesi është organizatë, e cila investon në resurse
(blen ndërtesa, makina, paguan punëtorët), me qëllim
që të krijojë më shumë para për pronarët
16.
Sipas kriterit ligjor, dallojmë firmat:
Individuale
Ortakitë dhe
Korporatat (shoqëritë aksionare)
Firmat individuale, pronë e vetëm një pronari,
nga i cili drejtohet. Përfitimet dhe dobësitë,
meritë e tij.
Përparësitë:
Lehtësia e fillimit dhe zhvillimit të biznesit
Pronari është pronar i vetvetes
Pronari gëzon të drejtën në fitim
Tatimimi kryesisht i lehtë dhe pa tatime të
veqanta
17.
Të metat:
Përgjegjësia e pakufizuar
Kufizimi i resurseve financiare
Vështirësitë në menaxhment
Kufizimi i rritjes dhe jetëgjatësisë i lidhur me
jetëzgjatjen e themeluesit.
Ortakitë, dy apo më shumë pronarë që bëjnë
biznes së bashku. Ortakia e plotë dhe e
kufizuar; të drejtat sipas “marrëveshjes”.
Përparësitë:
Resurse më të mëdha financiare
Aftësi më të lartë menaxhuese dhe
organizuese
Jetë më të gjatë
Tatime më të ulëta nga korporatat.
18.
Të metat:
Përgjegjësi e pakufizuar
Jetëzgjatje e kufizuar
Probleme rreth transferimit të pronësisë
Vështirësi për të ardhur te kapitali më i madh.
Korporatat, definicioni i John Marshall: “Një krijesë artificiale, e
padukshme, e paprekshme, dhe që ekziston vetëm në ëndërrat e
ligjit”. Korporata formë e shoqërive askionare. Kapitali i një
korporate formohet nëpërmjet shitjes së aksioneve;
Përparësitë:
Menaxhimi është efikas. Është ndarë menaxhmenti dhe pronësia;
me korporatat menaxhojnë individët dhe ekipet profesionale.
Përgjegjësia është e kufizuar. Pronarët përgjigjen vetëm me
pasurinë e investuar.
Madhësia e korporatave. Kjo mundëson që korporata të ketë qasje
më të lehtë te bankat dhe burimet e tjera financiare, të ketë më
shumë ekspertë dhe specialistë, të kyqet në më shumë biznese dhe
të ulë riskun e biznesit.
19.
Lehtësia për transferimin e pasurisë.
Transformimi dhe rritja e pronësisë bëhet
përmes shitjes së aksioneve.
Të metat:
Tatimimi i dyfishtë. Në fillim bëhet tatimimi i
fitimit të korporatës, si tatim mbi fitimin, e më
pas tatimimi i të ardhurave të aksionarëve si
tatim mbi të ardhurat. Nëqoftëse fitimi nuk
shpërndahet në formë dividendi, por ai
riinvestohet në biznes, atëherë të ardhurat e
shoqërisë aksionare tatimohen vetëm një herë.
Kostoja fillestare. Inkorporimi, apo procesi i
themelimit, mund të kërkojë shuma të mëdha
parash
20.
Jofleksibiliteti. Korporatat e mëdha në disa raste mund të
jenë shumë jofleksibile dhe nuk mund t’u përgjigjen
ndryshimeve të tregut.
Konflikti i mundshëm. Konflikti më i mundshëm është
ndërmjet menaxhmentit dhe aksionarëve..
Korporatat kanë rëndësi të veqantë në rritjen e vlerës së
biznesit, sepse:
Përgjegjësia e kufizuar ulë riskun e investimit dhe ul
riskun e firmës për aq sa është më e madhe vlera e saj;
Vlera e firmës është e varur nga mundsitë e rritjes,
prandaj ajo është e varur nga aftësia e firmës për ta
tërhequr kapitalin.;
Vlera e një mjeti, po ashtu, varet nga likuiditeti i tij. Qfarë
nënkupton lehtësinë më të madhe për shtije të mjeteve
dhe konvertimin e tyre në para në tregun e letrave me
vlerë.
21.
Zgjerimi i korporatave bëhet në dy forma:
(a) Forma merxher dhe
(b) Forma e zotërimit .
- Forma merxher nënkupton kur dy korporata
formojnë një korporatë të përbashkët.
- Kjo është formë e lidhjes ndërmjet
korporatave.
- Qëllimi kryesor i këtyre korporacioneve është
plasmani më i volitshëm i kapitalit.
22. Format themelore të korporatave merxher
janë :
(1) vertikale, kur procesi fillon me nxjerrjen
e lëndëve të para, përpunimin deri te
finalizimi i produkteve të gatshme;
(2) horizontale, kur bashkohen korporatat
e degëve të ngjashme, me qëllim
specializimi, kooperimi etj.;
(3) konglomerat, bashkim i firmave të
fushave të ndryshme, me qëllim që të
arrihet ekonomia e vëllimit.
23.
Forma e zotërimit paraqet blerjen e
pasurisë dhe obligimeve të një korporate
nga një korporatë tjetër.
24. Organizimi i financave të firmës
mvaret nga madhësia e firmës (në
organizata të vogla mbulohet nga
departamenti i firmës, kurse tek të
mëdhatë financat ndahen nga
kontabiliteti).
Tek kompanitë financat ndahen në dy
paralele:
Thesari dhe
Kontrolli.
25. Thesari bëjnë pjesë: menaxhimi i
aktiviteteve financiare, planifikimi
financiar, arka, marrja e vendimeve
financiare, kreditë dhe portfolio e
investimeve.
Kontrolli: aktivitetet kontabël (tatimet,
baza e të dhënave, kontabiliteti i
shpenzimeve dhe kontabiliteti financiar).
26.
Përgjegjësitë e thesarit (disa sosh):
Relacionet bankare
Menaxhimi i parasë (kesh-it)
Planifikimi i strukturës së kapitalit
Menaxhimi i kredisë
Pagimi i dividendit
Kreditimi i konsumatorëve
Menaxhimi i fondeve të pensioneve
Menaxhimi i sigurimeve
27.
Përgjegjësitë e kontrollit (disa sosh):
Kontabiliteti i shpenzimeve
Kontabiliteti financiar
Hartimi i raporteve financiare
Auditimi i brendshëm
Listat e pagave
Ruajtja e dokumenteve financiare
Hartimi i buxhetit
Menaxhimi i tatimeve
28. Marrëdhëniet financiare me qeverinë
Marrëdhëniet me ekonominë botërore
Marrëdhëniet me tregun financiar dhe
bankat
Marrëdhëniet financiare midis firmave
Marrëdhëniet financiare me punonjësit
Marrëdhëniet me klientët
29. VENDIMET MBI FINANCIMIN
Funksionet e financave të firmës
Financat e firmës përfshijnë tri fusha
themelore:
investimet
financimin dhe
dividendin
Vendimi mbi investimin
Vendimi mbi financimin
Vendimi mbi dividendin
30. Strategjia financiare e firmës
Strategjia e firmës është rrjedhë e aksioneve,
që përfshin specifikimin e resurseve të
nevojshme për të arritur objektivat e veqanta.
Strategjia përfshin:
Aktivitetet organizative
Ambientin ku kryhen operacionet
Ndërlidhjen e aktiviteteve organizative me
potencialin e resurseve
Vendimet lidhur me alokimin e resurseve
Efektet e vendimeve operative.
31. Strategjia: afatshkurtër dhe afatgjatë.
Në formulimin e strategjisë ndikojnë këta
faktorë:
Faktorët e rrethinës
Ndikimet nga grupet e interesit (pronarët,
aksionarët) dhe lokacionet e brendshme
Objektivat ekonomike
Përgjegjësitë sociale të organizatës
32. Procedura e vendimmarrjes
financiare
Menaxhimi financiar pjesë e menaxhimit të
përgjithshëm
Politika financiare pjesë integrale e politikës
ekonomike të ndërmarrjes
Vendimmarrja financiare pjesë funksionale e
procesit global të marrjes së vendimeve në
afarizmin e ndërmarrjes
Vendimmarrja financiare shumë e
rëndësishme e menaxhmentiti financiar, krijon
parakushte për zhvillim operativ financiar
Vendimmarrja financiare çelës për zgjidhje
alternativash, në rastet e politikave financiare
33. Fushat e vendimmarrjes
financiare
1Analiza e
financimeve
2Menaxhimi i i kapitalit
punues
3Burimet dhe kostoja e
fondeve
4Përcaktimi i strukturës së
kapitalit
5Politika e dividendit
6Analiza e riskut dhe kthimit
Disiplinat primare:
1.Kontabiliteti
2.Makroekonomia
3.Mikroekonomia
Disiplinat e afërta:
1Marketingu
2Prodhimi
3Metodat
kuantitative
34.
Hapat e marrjes së vendimeve financiare:
Formulimi i objektivave dhe politikave të firmës
Idntifikohen shtigjet e mundshme të aksionit
Sigurohen të dhënat dhe informatat relevante
për të vendosur
Analizohen, vlerësohen të dhënat dhe merret
vendimi
Zbatohet vendimi dhe
Monitorohen efektet e vendimit.
35. Objektivat financiare
Formulimi i objektivave dhe politikave të firmës
Idntifikohen shtigjet e mundshme të aksionit
Sigurohen të dhënat dhe informatat relevante
për të vendosur
Analizohen, vlerësohen të dhënat dhe merret
vendimi
Zbatohet vendimi dhe
Monitorohen efektet e vendimit.