διδακτικο σεναριο ιστορια α γυμνασιου

1
Απ. Γατής, MEd ΠΕ07, 3ο Γυμνάσιο Λαμίας
Επιμορφούμενος: Απόστολος Γατής, MEd ΠΕ07, 3ο Γυμνάσιο Λαμίας
Επιμορφωτής: Συκιώτης Απόστολος, ΠΕ02
Περίοδος επιμόρφωσης: 6η (Δεκέμβριος 2014 – Μάιος 2015)
Τίτλος: Η Αθηναία γυναίκα από τον οίκο του πατέρα στον οίκο του συζύγου
Διδακτικό αντικείμενο: Αρχαία Ελληνική Ιστορία (επέκταση του κεφ. 5 «Η
συγκρότηση της αθηναϊκής κοινωνίας-Η καθημερινή ζωή)
Τάξη: Α΄ Γυμνασίου
Χρονική διάρκεια: 8 ώρες
Αριθμός μαθητών: 24
Γνωστικά αντικείμενα (διαθεματικότητα): Αρχαία Ιστορία, Ελληνική Γλώσσα,
Νέα Ελληνική Γλώσσα, Λαογραφία
Προϋποθέσεις υλοποίησης: Εξοικείωση των μαθητών με την ομαδική εργασία,
ευχέρεια πλοήγησης στο διαδίκτυο και χρήση λογισμικών για τη δημιουργία
πολυτροπικών κειμένων και παρουσιάσεων στον ηλεκτρονικό υπολογιστή,
φύλλα εργασίας.
Υλικοτεχνική υποδομή σχολικής μονάδας: Ηλεκτρονικοί υπολογιστές, σύνδεση
στο διαδίκτυο, βιντεοπροβολέας ή διαδραστικός πίνακας.
Τόπος υλοποίησης: Εργαστήριο Πληροφορικής της σχολικής μονάδας
Εφαρμογή στην τάξη: Το συγκεκριμένο σενάριο αποτελεί ενδεικτική πρόταση
διδασκαλίας, η οποία εφαρμόστηκε στην τάξη.
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ
ΤΩΝ Τ.Π.Ε. ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ
ΕΠΙΜOΡΦΩΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Β΄ΕΠΙΠΕΔΟΥ
1. Ταυτότητα

2
Διαθεματική πρόταση διδασκαλίας μέσω της οποίας επιχειρείται να
καταδειχθεί ο ρόλος, η προσωπικότητα και ο κοινωνικός ρόλος της γυναίκας
στην αρχαία Αθήνα, συγκεκριμένα από τον οίκο του πατέρα σε εκείνον του
συζύγου. Με τη χρήση των ΤΠΕ, την αναζήτηση στο διαδίκτυο, τη διερεύνηση
και την αξιολόγηση άμεσων και έμμεσων ψηφιακών πηγών οι μαθητές
επιχειρείται να κατανοήσουν, να δομήσουν, να ερμηνεύσουν, να
αναπλαισιώσουν και τέλος να αποδώσουν με τη χρήση ενός προγράμματος
παρουσίασης το κοινωνικό, πολιτικό, πολιτισμικό, εθιμικό και νομικό πλαίσιο
που συντελούσε στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και του ρόλου της ως
τη διαρκή αναπαραγωγή ενός προτύπου που υποδήλωνε μια, κατά την εποχή,
φυσική εξέλιξη των πραγμάτων.
Το παρόν διδακτικό σενάριο ακολουθεί το Αναλυτικό Πρόγραμμα
Σπουδών, ενώ σχετίζεται άμεσα με την αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. στη διδακτική
προσέγγιση της Ιστορίας στο πλαίσιο των κοινωνικοπολιτισμικών θεωριών και
των θεωριών του εποικοδομητισμού· εμπλέκει ενεργά τους μαθητές στην
ερευνητική διαδικασία, μέσα από την αναζήτηση ψηφιακού ιστορικού υλικού
(πρωτογενείς ή έμμεσες πηγές) σε επιλεγμένους κι έγκυρους ιστοτόπους.
Οι μαθητές/μαθήτριες επιδιώκεται
 να κατανοήσουν ιστορικές και γλωσσικές έννοιες (ιστορικός και
γλωσσικός γραμματισμός)
 να αξιολογήσουν και να αξιοποιήσουν ιστορικές πηγές (ιστορικός και
κριτικός γραμματισμός)
2. Επιδιωκόμενοι στόχοι
3. Σύντομη περιγραφή της διδακτικής πρότασης
4. Γνωστικοί και παιδαγωγικοί στόχοι

3
 να εντοπίσουν και να διερευνήσουν αιτιακές σχέσεις, να εξάγουν και να
συνθέσουν τεκμηριωμένα συμπεράσματα (κριτικός γραμματισμός)
 να διασταυρώσουν πληροφορίες και μηνύματα που λαμβάνουν από
αρχαία κείμενα, λογοτεχνικά, εικαστικά έργα και από επιστημονικά,
δημοσιογραφικά άρθρα, υπερκείμενα κ.ά. (γλωσσικός γραμματισμός)
 να παράξουν γραπτό λόγο μέσα από μια δομημένη διαδικασία
(κλασικός γραμματισμός)
 να εμπλακούν ενεργά στη μαθησιακή μέσω της ομαδοσυνεργατικής
μεθόδου και
 να οικοδομήσουν και να παράξουν ιστορική γνώση προσεγγίζοντας
διερευνητικά την Ιστορία.
Οι μαθητές/μαθήτριες επιδιώκεται
 να σχηματίσουν μια ηλεκτρονική κοινότητα μάθησης και να
συνεργάζονται αξιοποιώντας μεθόδους σύγχρονης και ασύγχρονης
επικοινωνίας
 να έρθουν σε επαφή με τους υπολογιστές και την τεχνολογία, με στόχο
την κατανόηση των ΤΠΕ μέσα στην εκπαιδευτική διαδικασία και ν΄
αναπτύξουν σχετιζόμενες δεξιότητες με άξονες αναφοράς την
πρωτοβουλία, την αυτενέργεια, τη συνεργατικότητα
 να αξιοποιήσουν με δημιουργικό τρόπο τα εργαλεία των ΤΠΕ, με στόχο
την ανάδειξη κριτικού προβληματισμού κατά τη συλλογή πληροφοριών
από ψηφιακούς πόρους και τη δημιουργία πολυτροπικών κειμένων
 να ασκηθούν στη χρήση μηχανών αναζήτησης και στην ορθή
αξιοποίηση ιστοτόπων και των αποτελεσμάτων τους (αξιοπιστία,
εγκυρότητα πληροφοριών)
 να εξοικειωθούν με τη χρήση ηλεκτρονικών λεξικών και των εργαλείων
τους
5. Ψηφιακός γραμματισμός

4
 να παράξουν συνεργατικά ιστορική γνώση και λόγο με τη χρήση
λογισμικού εφαρμογών , π.χ. κειμενογράφος, λογισμικό παρουσίασης
 να αναπτύξουν οργανωτικές δεξιότητες που αναφέρονται στην
ταξινόμηση, τη μετάδοση πληροφοριών/γνώσεων σε αποδέκτες με
τρόπο ελκυστικό και κατανοητό μέσω εμπλουτισμένων κειμένων ή
παρουσιάσεων και
 μέσω της χρήσης των ΤΠΕ να αναπλαισιώσουν διευρευνητικά την
ιστορική γνώση και να οδηγηθούν σε προσωπική δημιουργική
ανασύνθεση του ιστορικού γεγονότος σε συνάρτηση με τον χρόνο και
το χώρο που αυτό διαδραματίζεται.
6.1 Αφετηρία
Με αφορμή τον πολύ λίγο χώρο που αφιερώνει το σχολικό εγχειρίδιο
όσο αφορά τις γυναίκες στην αρχαία Αθήνα, οι μαθητές ωθούνται στο να
προβληματιστούν αλλά και να καλύψουν το κενό μέσα από τη δική τους
έρευνα, με τον καθοδηγητικό, υποστηρικτικό ρόλο του/της εκπαιδευτικού στην
μαθησιακή ανακαλυπτική διαδικασία, με τη δημιουργία κατάλληλων φύλλων
εργασίας που αναφέρονται σε συγκεκριμένα ομαδοσυνεργατικά πεδία
έρευνας και καλύπτουν ένα ευρύτερο φάσμα ιστορικής αναζήτησης. Πρέπει,
δε, να σημειωθεί ότι η κατανόηση μιας κοινωνίας προϋποθέτει τη μελέτη όλων
των πτυχών της αλλά και των σχετιζόμενων με αυτήν εποικοδομημάτων που
ορίζουν και οριοθετούν τον ρόλο των μερών της που την αποτελούν. Μέσα
από αυτή την οπτική δεν μπορεί να αγνοηθεί ο ρόλος των γυναικών, του μισού
πληθυσμού μιας κοινωνίας.
6.2 Θεωρητικό πλαίσιο
Η αλματώδης ανάπτυξη της Υπολογιστικής Τεχνολογίας σε παγκόσμιο
επίπεδο έχει επηρεάσει σε µμεγάλο βαθμό την εκπαιδευτική διαδικασία, ενώ η
ανάπτυξη του διαδικτύου προώθησε την ευρεία διάδοση της γνώσης και την
εύκολη πρόσβαση στην πληροφορία. Ήδη από τη δεκαετία του ’80 κ.ε. το
6. Λεπτομερής περιγραφή

5
ενδιαφέρον στρέφεται στις διεργασίες και τις στρατηγικές μάθησης, στην
ανακάλυψη της γνώσης, την εξατομίκευσή της, τη συνεργατικότητα, την
εποπτεία, τη διερεύνηση κτλ.
Ο Piaget θεμελίωνε την έννοια της μάθησης ως μια δημιουργική
δραστηριότητα και αντιπαράθεση των μαθητών με το περιβάλλον, ότι η γνώση
οικοδομείται µμέσα από τη συνεχή αλληλοδιαπλοκή αισθητηριακής εμπειρίας
και λογικής και ο εκπαιδευτικός θεωρείται ο εμψυχωτής και οργανωτής ενός
πλούσιου μαθησιακού περιβάλλοντος (Διαµαντάκη, Ντάβου & Πανούσης,
2001).
Ο Βruner τόνισε την αξία της ανακαλυπτικής ή ευρετικής µάθησης
(discovery learning) µέσω της ενεργητικής συμμετοχής των μαθητών, την αξία
της πραξιακής μάθησης (discovery learning) και της εικονικής
αναπαράστασης (iconic representation) των διδασκόμενων αντικειμένων µε τη
χρήση εποπτικών μέσων. Τις τελευταίες δεκαετίες δόθηκε έμφαση όχι στο τι
μαθαίνει ο μαθητής αλλά στο πώς μαθαίνει και κυρίως στο να «µάθει πώς να
μαθαίνει». Αυτό περιλαμβάνει και µεταγνωστικές δεξιότητες, που τελικά
στηρίζουν την αυτόνομη ή ενεργή μάθηση (autonomous /engaged learning)
(∆ιαµαντάκη κ. συν., 2001). Το δασκαλοκεντρικό εκπαιδευτικό σύστημα γίνεται
μαθητοκεντρικό, καθώς ο μαθητής γίνεται ο κύριος συντελεστής για την
κατάκτηση της γνώσης αξιοποιώντας το μαθησιακό περιβάλλον που του
προσφέρεται και καλείται ο ίδιος να αξιοποιήσει.
Τέλος, ο Vigotsky βλέπει τη μάθηση ως μια διαδικασία κοινωνικής
αλληλεπίδρασης. Το άτομο (μαθητής) μέσα από τη συνεργασία με άλλα
άτομα αναπτύσσει ικανότητες και δεξιότητες που διαφορετικά θα βρίσκονταν
σε λανθάνουσα κατάσταση εξέλιξης, δηλαδή δεν υπάρχει μαθησιακή
δραστηριότητα έξω από το κοινωνικό, ιστορικό και πολιτισμικό πλαίσιο.
6.2.1 Η συμβολή των ΤΠΕ στη διδασκαλία της Ιστορίας
Τα ανοιχτά περιβάλλοντα μάθησης μέσα από τη χρήση των
Τηλεπικοινωνιών και του Διαδικτύου συμβαδίζουν µε τις νέες απαιτήσεις. Η
Ιστορία δεν αντιμετωπίζεται πλέον –ή δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται- ως μια

6
διαδικασία αφήγησης γεγονότων. Άλλωστε τα νέα Διαθεματικά Ενιαία Πλαίσια
Σπουδών Προγραμμάτων σκοπός έχουν «να καταστούν οι µαθητές ικανοί,
μέσα από τη γνώση του παρελθόντος, να κατανοήσουν το παρόν, να
στοχαστούν για τα προβλήματά του και να προγραμματίσουν υπεύθυνα το
µέλλον τους[…]. Να συνειδητοποιήσουν την αναγκαιότητα επιλογής και
κριτικής αξιοποίησης των πηγών» (∆.Ε.Π.Π.Σ., 2002, σ. 261). Οι παραπάνω
στόχοι σημαίνουν κριτική αντιμετώπιση των ιστορικών γεγονότων, βιωματική
προσέγγιση, ερευνητική μελέτη των πηγών, δυνατότητες λήψεως αποφάσεων,
επίλυση προβλημάτων, στρατηγικές δηλαδή που ακολουθεί η διερευνητική
διαδικασία (Κουτσελίνη – Θεοφιλίδη, 2002). Ειδικότερα η διαθεµατική
προσέγγιση της Ιστορίας φανερώνει τον πολυθεματικό χαρακτήρα της.
Οι ΤΠΕ μπορούν να αξιοποιηθούν στη διδασκαλία της Ιστορίας. Αυτό
σημαίνει µια νέα μεθοδολογική αντιμετώπισή της, μια νέα λογική του
μαθήματος που καλείται να υπηρετήσει ο εκπαιδευτικός. Είναι εμφανές πως
στο επίκεντρο βρίσκεται η έρευνα, η εμβάθυνση µε σκοπό την αποκάλυψη
παραγόντων και δομών που επηρέασαν ένα γεγονός, στη διασύνδεση των
γεγονότων μεταξύ τους, στην ανασύνθεση της όλης δράσης του ανθρώπου
και στην κατανόηση της δράσης αυτής (Βακαλούδη, 2003). Ο εκπαιδευτικός
καλείται να ξεφύγει από την παραδοσιακή διαδικασία αφήγησης –
απομνημόνευσης - εξέτασης και να προωθήσει την πληροφόρηση (ανάκληση,
ενθύμιση, επαγωγικό συμπέρασμα), την κατανόηση (έκφραση, συμπεριφορές,
αιτίες) και τη σκέψη (κρίση, δημιουργία, αιτιολόγηση) καλλιεργώντας
παράλληλα και μεταγνωστικές δεξιότητες.1
1 Η διερεύνηση στην εκπαιδευτική διαδικασία. Το παράδειγµα της Ιστορίας, Ασκιανάκη Κυριακή ,
Βιολέτης Αναστάσιος, 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο των Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ, Σύρος 6, 7, 8
Μαΐου 2011

7
7.1 Δημιουργία ομάδων εργασίας και σταθμοί εργασίας
Οι είκοσι τέσσερις (24) μαθητές/μαθήτριες της χωρίζονται σε έξι (6)
ομάδες μικτές ως προς το φύλο και ανομοιογενείς ως προς το επίπεδο
μαθησιακής επίδοσης:
α. δύο ομάδες Φιλολόγων
β. μια ομάδα Λαογράφων,
γ. δύο ομάδες Νομικών και
δ. μια ομάδα Οικονομολόγων.2
Η κάθε ομάδα απαρτίζεται από τέσσερα (4) άτομα και έχει στη διάθεσή
της έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή και στον κάθε υπολογιστή, στην επιφάνεια
εργασίας, υπάρχει ένας φάκελος εργασίας. Η κάθε ομάδα θα διαθέτει
α. έναν χειριστή του ΗΥ
β. έναν γραμματέα ο οποίος «επιβαρύνεται» με το έργο να κρατά
σημειώσεις
γ. έναν συντονιστή-διαμεσολαβητή ο οποίος θα είναι υπεύθυνος για την
τήρηση του χρονοδιαγράμματος και την επικοινωνία μεταξύ της ομάδας
του με τις υπόλοιπες, εφόσον δύναται να υπάρχει διασύνδεση
περιεχομένων και
δ. τον παρουσιαστή που θα αναλάβει να παρουσιάσει το υλικό που
συγκεντρώθηκε στην ολομέλεια.
2 Οι ομάδες των Φιλολόγων, όπως και των Νομικών αποτελούνται από δύο (2) και αυτό διότι ο
όγκος των πληροφοριών, που θα αναζητηθεί, αλλά και η επεξεργασία του είναι μεγαλύτερος
από εκείνων των υπόλοιπων ομάδων, ενώ πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι κάποια
κείμενα παρουσιάζουν γλωσσικές δυσκολίες, οπότε απαιτείται περισσότερος χρόνος και
ισοκατανομή.
7. Μεθοδολογία

8
Στις ομάδες εργασίας μοιράζονται τα φύλλα εργασίας3 τα οποία
καθοδηγούν τους μαθητές/τριες κατά την ενασχόλησή τους με το αντικείμενο
που τους έχει ανατεθεί.
Για την ολοκλήρωση της προτεινόμενης διδακτικής προσέγγισης
απαιτούνται οχτώ (8) διδακτικές ώρες, εκ των οποίων η μια ώρα, η πρώτη (1η),
αφιερώνεται σε οδηγίες, συμβουλές και επεξηγήσεις που αφορούν στην
διαδικασία και τις πηγές, το διαδίκτυο, την μεθοδολογία, την αναζήτηση με
λέξεις-κλειδιά και κυρίως τα στοιχεία εγκυρότητας και αξιοπιστίας ιστοτόπων.4
Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι καθοδηγητικός, συμβουλευτικός. Δίνεται,
επίσης, η δυνατότητα στις ομάδες να δημιουργήσουν «σύγχρονη
συνεργασία»5 π.χ. με τη δημιουργία google groups ή ακόμη να εκμεταλλευθούν
τη δυνατότητα του titanpad6 και του skype για τη μεταξύ τους επικοινωνία
εκτός του σχολικού εργαστηρίου πληροφορικής, αλλά και «ασύγχρονης»
7μέσω π.χ. ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) ή Google Documents.
Στο Εργαστήριο Πληροφορικής του σχολείου εξηγούνται στους μαθητές
ο σκοπός και οι στόχοι της συγκεκριμένης διδακτικής προσέγγισης, η μέθοδος
που θα ακολουθηθεί. Σε κάθε υπολογιστή θα υπάρχει ο φάκελος εργασίας της
ομάδας, ο οποίος θα περιέχει τα φύλλα εργασίας αλλά και υλικό που έχει
μεταφορτωθεί από τον εκπαιδευτικό, και τον οποίο φάκελο θα κληθούν οι
ομάδες να τον μετονομάσουν δίνοντάς του το όνομα της ομάδας τους. Στη
συνέχεια ο εκπαιδευτικός μοιράζει τα φύλλα εργασίας στις ομάδες, ένα για
κάθε ομάδα και ένα για κάθε έναν μαθητή της ομάδας δίνοντας τις
3
Σε κάποια φύλλα εργασίας (βλ. σχετικά παρακάτω) υπάρχουν αναφορές (υποσημειώσεις) που
κάποιες από αυτές εξυπηρετούν τη διευκρίνιση βημάτων εργασίας για την συγκεκριμένη
παρουσίαση της διδακτικής πρότασης
4
Μπαλκίζας, Νικ.: Νεοελληνική Γλώσσα ΣΤ΄ Δημοτικού, «Περιπλάνηση στον κόσμο του
διαδικτύου», Π.3.2.1 Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες, σύμφωνα με
συγκεκριμένες προδιαγραφές, που αντιστοιχούν σε 30 διδακτικές ώρες ανά τάξη, ΚΕΝΤΡΟ
ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, Θεσσαλονίκη 2013 και Αξιολόγηση ιστοσελίδων: Επιμόρφωση των
εκπαιδευτικών στη χρήση και την αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία,
Επιμόρφωση Β΄επιπέδου, Αθήνα (2008) στο http://users.sch.gr/nikbalki/epim_ergasies.htm
(προσπέλαση 11-4-2015)
5 Τζωρτζάκης Ι.: Αξιοποίηση Web 2.0 εργαλείων στη σχολική εκπαίδευση, Πειραιάς 2009,
Μεταπτυχιακή εργασία
6
Διαδικτυακή μορφή που επιτρέπει τη συνεργατική συγγραφή κειμένου σε πραγματικό χρόνο
από πολλούς χρήστες ταυτόχρονα.
7
Τζωρτζάκης Ι. (2009)

9
απαραίτητες επεξηγήσεις. Η κάθε ομάδα θα κληθεί, εφόσον έχει ολοκληρώσει
τις εργασίες της, να παράξει ένα ενιαίο εμπλουτισμένο κείμενο ως οδηγό, με
συνοχή, στοίχιση και στοιχεία έντονης γραφής, από το οποίο θα
χρησιμοποιήσουν τις πληροφορίες για την τελική τους παρουσίαση με το
αντίστοιχο πρόγραμμα (π.χ. Power Point). Την τελευταία διδακτική ώρα, όγδοη
(8η), ο εκπαιδευτικός οργανώνει συζήτηση των μελών όλων των ομάδων
(κεντρική ολομέλεια) κατά την οποία με τη μέθοδο του αναστοχασμού
ενθαρρύνει τους μαθητές να εκφράσουν τις απόψεις τους, να αναφέρουν
δυσκολίες που αντιμετώπισαν καθ΄όλη τη διάρκεια της μαθησιακής
διαδικασίας.
Ενδείκνυται, δε, για όλες τις ομάδες μια επίσκεψη στο Λαογραφικό
Μουσείο της πόλης της Λαμίας ή στην Υπάτη (άτυπος γραμματισμός) για
άμεση προσέγγιση κι ενημέρωση των τοπικών ηθών και εθίμων.
7.2 Αφόρμηση8
Στους μαθητές προβλήθηκε μέσω του
διαδραστικού πίνακα η εικόνα στη
σελίδα 76 του διδακτικού εγχειριδίου9. Οι
μαθητές κλήθηκαν να περιγράψουν την
εικόνα και με τη μέθοδο του καταιγισμού
ιδεών (brainstorming) να κάνουν
υποθέσεις σχετικά με το ρόλο της
γυναίκας την συγκεκριμένη εποχή. Στόχος να κεντρίσει ο εκπαιδευτικός το
ενδιαφέρον τους και με αυτό τον τρόπο να αναδειχθούν οι θεματικές ενότητες
των φύλλων εργασίας που ακολουθούσαν. Καταγράφηκαν οι λέξεις – κλειδιά
(brainstorming), ακολούθησε η ανάγνωση του αποσπάσματος (στο βιβλίο
βρίσκεται στην σελ. 75, Ο ρόλος της γυναίκας) καθώς και το παράθεμα (στο
σχολικό εγχειρίδιο στην σελ. 76, Ξενοφών, Οικονομικός), ώστε οι μαθητές να
αποκομίσουν μια εικόνα και να ασχοληθούν κατόπιν με τη διερεύνηση του
θέματος, αλλά και να δουν ποιες από τις υποθέσεις τους επαληθεύτηκαν.
8 Για την 1η διδακτική ώρα βλ. σελ. 9
9 Για την προβολή στον διαδραστικό πίνακα καθώς και του παραθέματος που αναφέρεται
παρακάτων χρησιμοποιήθηκε ο ιστότοπος του υπουργείου Παιδείας και συγκεκριμένα η
διεύθυνση http://digitalschool.minedu.gov.gr

10
7. 3 Εργαστήριο Πληροφορικής
Την 3η, 4η, 5η και 6η διδακτική ώρα οι μαθητές ασχολήθηκαν με τα φύλλα
εργασίας τους. Τα μέλη των ομάδων, στα οποία είχαν ανατεθεί συγκεκρμένοι
ρόλοι (βλ. σελ. 8), ερεύνησαν τις πηγές (ψηφιακές και μη) διεκπεραιώνοντας
συνεργατικά τις δραστηριότητες των φύλλων εργασίας τους. Την 7η διδακτική
ώρα έγινε η ολομέλεια της κάθε ομάδας και διεκπεραιώθηκε η τελική ενιαία
παρουσίαση με το Power Point.10
10 Για την 8η ώρα, την τελευταία, βλ. σελ. 10

11

12
ΟΜΑΔΑ 1α: Φιλόλογοι Φύλλο εργασίας
Η γυναίκα στην πατρογονική εστία
1. Πληκτρολογήστε στον φυλλομετρητή σας τη διεύθυνση http://www.greek-
language.gr/Resources/ και ακολουθήστε τη διαδρομή: Αρχαία Ελληνική
Γλώσσα και Γραμματεία > Μνημοσύνη > Ησίοδος > Θεογονία. Επιλέξτε από το
μενού που εμφανίζεται τους στίχους 565-616.
Συμπληρώστε τα παρακάτω στοιχεία στον πίνακα:
ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΣΕ ΣΧΕΣΗ
ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΨΗ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΓΥΝΑΙΚΑ
ΣΤΙΧΟΙ
2. Με τη βοήθεια μιας μηχανής αναζήτησης (π.χ. google, yahoo)
πληκτρολογήστε στο πεδίο αναζήτησης «Γυναίκες Αθηναίες: Ο ρόλος και η
νομική τους θέση στην οικογένεια κατά την περίοδο των κλασσικών
χρόνων».11 Μεταφορτώστε και αποθηκεύστε το έγγραφο στον φάκελο της
ομάδας σας που βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή σας.
Αφού έχετε εκτελέσει αυτό το βήμα, ανοίξτε τον φάκελό σας και το έγγραφο.
Στην αναρτημένη διπλωματική εργασία τής κ. Καινούριου Ευαγγελίας,
αναζητήστε την ενότητα «2.3.1 Η έκθεση των νεογέννητων θηλέων και η
λειτουργία της». Κατόπιν συμπληρώστε τον πίνακα.
α Ποιο θέμα παρουσιάζεται;
β
Ποια είναι η σημασία των εννοιών
«έκθεσις», «εγχυτρισμός», «κύριος»;
γ
Πώς αιτιολογείται το γεγονός που
περιγράφεται στο συγκεκριμένο
απόσπασμα;
δ
Ποια συμπεράσματα εξάγετε σε
σχέση με τη γυναίκα και τον βαθμό
ανεξαρτησίας της;
ε
Μεταβείτε στον ιστότοπο του
Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού,
www.ime.gr και συγκεκριμένα
εδώ12. Αναζητήστε τη λέξη
«επίκληρος». Ποια η ερμηνεία της;
11
Εναλλακτικά μπορείτε να μεταβείτε και στη διεύθυνση http://www.greek-
language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/arxaiotita/page_035.html
12
http://www.ime.gr/chronos/04/gr/society/335priv_dowery_epicle.html

13
3α. Μεταβείτε στην ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ (www.wikipedia.gr) και στο πεδίο αναζήτησης
(πάνω δεξιά) πληκτρολογήστε: «Γυναίκα (Αρχαία Ελλάδα)». Στην σελίδα που
θα εμφανιστεί εντοπίστε τις ενότητες α) «Δημόσιος βίος» και β) «Στον οίκο του
πατέρα». Συμπληρώστε τα ερωτήματα 1-4 του πίνακα που ακολουθεί.
Στην πατρογονική εστία
1 Ανατροφή του κοριτσιού
2
Ασχολίες στον οίκο. Σημ.
Εναλλακτικά μπορείτε να μεταβείτε
και στον ιστότοπο του Μουσείου
Κυκλαδικής Τέχνης και
συγκεκριμένα εδώ.
3
Παρεχόμενη μόρφωση-
εκπαίδευση13
4 Συμμετοχή στα κοινά
5
Ποια η κρατούσα άποψη για τον
προορισμό της γυναίκας;
3β. Μεταβείτε στην ιστοσελίδα του «Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού» και
ακολουθήστε τη διαδρομή www.ime.gr > Κόμβοι ΙΜΕ > Ιστορικοί κόμβοι > e-
history.gr > Αρχαιότητα – Κλασσική περίοδος > Αθήνα > Κοινωνία > Πηγές
(κάτω αριστερά). Αναζητήστε στην σελίδα που εμφανίζεται
α) «Ξενοφών, Οικονομικός 7.18-19» ,
β) «Ξενοφών, Οικονομικός 7.22-28»
και συμπληρώστε το ερώτημα 5 του πίνακα παραπάνω.
Με βάση τις πληροφορίες που έχετε συλλέξει και αξιολογήσει, δημιουργήστε
στο Πρόγραμμα Επεξεργασίας Κειμένου (π.χ. word) ένα συνεκτικό
πολυτροπικό κείμενο (με παραγράφους, έντονη γραφή και υπογραμμίσεις) το
οποίο θα πρέπει να συζητηθεί (αξιολογηθεί) στην ομάδα σας και να λάβει την
τελική του μορφή και με βάση αυτό δημιουργήστε μια παρουσίαση στο Power
Point.
13
Μπορείτε να επισκεφθείτε και τον ακόλουθο σύνδεσμο: http://argolikivivliothiki.gr και στο πεδίο
«Αναζήτηση» να πληκτρολογήσετε «Γαμήλια έθιμα της αρχαιότητας» και να ενεργοποιήσετε
(«κλικ») τον σύνδεσμο που θα εμφανιστεί και να εντοπίσετε το συγκεκριμένο ερώτημα που τέθηκε.
Δείτε και εδώ (σελ. 138).

14
ΟΜΑΔΑ 1β: Φιλόλογοι Φύλλο εργασίας
Η γυναίκα ως σύζυγος
1. α) Μεταβείτε στην «ΒΙΚΙΘΗΚΗ» και συγκεκριμένα εδώ14. Εντοπίστε το
[122] του κειμένου -είναι γραμμένο στην αρχαία Ελληνική γλώσσα- και
σημειώστε τις λέξεις «ἑταίρας» και «παλλακάς».
β) Μεταβείτε στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα ακολουθώντας τη
διαδρομή: www.greek-language.gr > Νέα Ελληνική > Εργαλεία >
Ηλεκτρονικά λεξικά > Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (Μανόλη
Τριανταφυλλίδη). Στο πεδίο αναζήτησης πληκτρολογήστε διαδοχικά τις
λέξεις «εταίρα» και «παλλακίδα» και μεταφέρετε τις ερμηνείες.
εταίρα :
παλλακίδα :
β) Τι πιστεύει ο Δημοσθένης στον «Κατά Νεαίρας» λόγο του για τις
γυναίκες; Ποια η θέση του για τον ρόλο της γυναίκας ως συζύγου;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
……………...
2. Πληκτρολογήστε τις διευθύνσεις
α) http://www.apologitis.com/gr/ancient/a-ginaika.htm#ΕΤΑΙΡΕΣ
β) http://www.apologitis.com/gr/ancient/a-ginaika.htm#ΠΑΛΛΑΚΙΔΕΣ
για να δείτε αντίστοιχα πως ακριβώς διαμορφώθηκαν ιστορικά οι
έννοιες «εταίρες» και «παλλακίδες».
…..……………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………...
14
Πλήρης διεύθυνση:
http://el.wikisource.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC_%CE%9D%CE%B5%CE%B1%CE%AF%
CF%81%CE%B1%CF%82

15
3. Διαβάστε πρώτα τα ζητούμενα του πίνακα που ακολουθεί. Έπειτα
μεταβείτε στη διεύθυνση
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-
B120/203/1363,4756 15 (ΞΕΝΟΦΩΝ, Οἰκονομικός 7, 4-22 & 35-43).
Τίτλος Με βάση τα κείμενα
1
Η θέση της γυναίκας ως
συζύγου
2 Σκοπός του γάμου
3
Ευθύνη των οικονομικών
και της περιουσίας που
περιέρχεται στον «οίκο»
4α
Ασχολίες-καθήκοντα της
συζύγου
4β
Επισκεφθείτε τη διεύθυνση
http://sgtogias.tripod.co
m/articles/ancientathens.
html#02 και εντοπίστε τον
τίτλο «Μια ημέρα από τη
ζωή μιας αθηναίας». Ποιο
συμπέρασμα εξάγετε σε
σχέση με τη μετάβαση
από τον οίκο του πατέρα
σε εκείνον του συζύγου;
4. α) Μεταβείτε στη διεύθυνση http://www.impantokratoros.gr/Gynaika-
isothta.el.aspx και αναζητήστε τα «Γαμικά παραγγέλματα» του
Πλούταρχου.16 Ποιες είναι οι συμβουλές που δίνει σε νιόπαντρη γυναίκα
και πως κρίνετε την αντιμετώπιση αυτή;
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………..……...
….……………………………………………………………………………..………..
…….……………………………………………………………………………………
…….……………………………………………………………………………………
15 ΞΕΝΟΦΩΝ, Οἰκονομικός 7, 4-22 & 35-43. 4. – Ένα αντρόγυνο στην κλασική Αθήνα. Αρχαία
Ελλάδα, ο τόπος και οι άνθρωποι (Ανθολόγιο, Β΄Γυμνασίου) – Βιβλίο μαθητή (Εμπλουτισμένο)
στο http://digitalschool.minedu.gov.gr
16 Μια μετάφραση του συγκεκριμένου έργου του Πλούταρχου διατίθεται στην βιβλιοθήκη Ανέμη
(συγκεκριμένα εδώ), αλλά κρίνεται απαραίτητη η συνδρομή Φιλολόγου της Ελληνικής Γλώσσας.

16
5. Μεταβείτε στη διεύθυνση http://www.greek-
language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/arxaiotita/page_0
35.html και σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχετε συλλέξει, ποια είναι η
σχέση που διαμορφώνεται ανάμεσα στα δύο φύλλα και πως
αντικατοπτρίζεται η σχέση αυτή στον «οίκο»;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………..……..…
……………………………………………………………………………..…………..
….………………………………………………………………………..……………
…….…………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………
Point.

17
ΟΜΑΔΑ 2: Λαογράφοι Φύλλο εργασίας
1. Διαβάστε πρώτα τα ζητούμενα του πίνακα που ακολουθεί και κατόπιν
μεταβείτε
α) στην ιστοσελίδα του «Ινστιτούτου Μείζονος Ελληνισμού» (ime.gr) και
συγκεκριμένα:
http://www.ime.gr/chronos/05/gr/society/wed_intro.html.
Συμπληρώστε τα κενά πεδία (κελιά) του πίνακα
Σκοπός του γάμου :
Ηλικία: :
Απόφαση σύναψης του γάμου :
β) http://www.ime.gr/chronos/05/gr/society/wed_intro.html
Χρόνος τέλεσης του γάμου (πότε
και γιατί)
:
δ) http://www.istoria.gr/apr04/content02.htm
Διάρκεια γαμήλιας τελετής (Φάσεις)
1η:
2η:
3η:
2. Υπάρχουν κάποια ανάλογα έθιμα στις μέρες μας; Αναφέρετε ένα
παράδειγμα με πληροφορίες είτε από τον τόπο σας (τοπικά γαμήλια
έθιμα) είτε μέσω αναζήτησης στο διαδίκτυο.
Σύντομη περιγραφή
Ονομασία
Ονομασία
Ονομασία

18
3. Δημιουργήστε και αποθηκεύστε στον φάκελο εργασίας σας μια μικρή
«συλλογή», φωτογραφιών (π.χ. με το Picasa) αναζητώντας στο
διαδίκτυο παραστάσεις (αγγεία, αγγειογραφία) που έχουν να κάνουν με
το θέμα που πραγματεύεστε (αντιστοίχηση εικόνας/αγγειογραφίας με το
περιεχόμενο)17, χρησιμοποιώντας τον «Οδηγό».
«Οδηγός»
α) ιστότοπος του Metropolitan Museum of Art. Στο πεδίο της
αναζήτησης θα πρέπει να γράψετε τις λέξεις-κλειδιά στα αγγλικά,
β) ιστότοπος (γλώσσα: γερμανικά) http://www.buehler-
hd.de/landeskunde/rhein/geschichte/antike/ausst/hermes_basel/inde
x.htm
γ) ιστότοπος http://educators.mfa.org/ancient/bathing-vessel-
loutrophoros-depicting-bridal-procession-64919
δ) ιστότοπος
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/AR/ar.ag/aggeia.htm
Point.
17
Αυτή η άσκηση μπορεί και να προηγηθεί, να τεθεί στην αρχή, να επακολουθήσει συζήτηση,
σχολιασμός και περιγραφή των παραστάσεων, να γίνει μια αρχική ταξινόμηση και να
ακολουθήσουν έπειτα τα βήματα εργασίας που περιγράφονται

19
ΟΜΑΔΑ 3α: Νομικοί Φύλλο εργασίας
Το δίκαιο που επικρατούσε και καθόριζε τον ρόλο της Αθηναίας γυναίκας
1. Επισκεφθείτε τον ιστότοπο της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των
Φύλων και συγκεκριμένα τη διεύθυνση
http://www.isotita.gr/var/uploads/NOMOTHESIA/2014/Thematikh%2
0Syllogh_Oikogeneia.pdf.
Τι προβλέπει ο σύγχρονος Αστικός Κώδικας για
α) τον γάμο,
β) τις σχέσεις μεταξύ των δύο συζύγων,
γ) το διαζύγιο;
2. Επισκεφθείτε τον ιστότοπο του «Ινστιτούτου Μείζονος Ελληνισμού»
ακολουθώντας τη διαδρομή: www.ime.gr > Ιστορικοί Κόμβοι >
Ελληνική Ιστορία > Αρχαιότητα > Κλασική περίοδος > Αθήνα >
Κοινωνία > Πόλις και στην σελίδα που θα ανοίξει εντοπίστε στο
κείμενο τη λέξη «πολίτες» (ή μέσω της διαδικασίας της αναζήτησης
του φυλλομετρητή σας) και ενεργοποιήστε τον υπερσύνδεσμο.
Πως διαμορφώθηκε και ποιος ήταν ο ορισμός της έννοιας του
«πολίτη» στην αρχαία Αθήνα; Ποιοι θεωρούνταν εν τέλει «πολίτες»;
……………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………...
3. Ως «νομικοί ερευνητές» συλλέξτε από τους παρακάτω κόμβους τα
στοιχεία εκείνα που ορίζουν κατά το Αττικό Δίκαιο τη ζωή της
Αθηναίας γυναίκας. Συγκεκριμένα:
Μεταβείτε, με τη σειρά που σας δίνονται, στις παρακάτω διευθύνσεις
και συμπληρώστε τις πληροφορίες που σας ζητούνται.
1. http://www.ime.gr/chronos/05/gr/society/women.html
2. http://www.ime.gr/chronos/04/gr/economy/property_women.html

20
1
Ποια ήταν η συμμετοχή της
γυναίκας στα κοινά;
2
Ποια ήταν η σχέση της
γυναίκας με την εργασία;
3. Στον φάκελο της ομάδα σας υπάρχει αποθηκευμένο ένα αρχείο.
Μεταβείτε στον φάκελό σας και ανοίξτε το αποθηκευμένο αρχείο με
την ονομασία «Πλούταρχος-Σόλων».18 Ενδιαφέρουν οι σελίδες 39-46.
3α
Τι προβλεπόταν σε
περίπτωση που μια
γυναίκα είχε προγαμιαίες
σχέσεις;
3β
Ποιος ήταν ο σκοπός του
γάμου;
3γ
Διαβάστε το χωρίο στην
σελ. 40. Τι σας κάνει
ιδιαίτερη εντύπωση;
Point.
18 Λόγω της γλωσσικής δυσκολίας του κειμένου κρίνεται απαραίτητη η συμβολή του καθηγητή ή
καθηγητή/τριας της Ελληνικής Φιλολογίας της τάξης

21
ΟΜΑΔΑ 3β: Νομικοί Φύλλο εργασίας
1. Στον φάκελο της ομάδα σας υπάρχει αποθηκευμένο ένα αρχείο.
Μεταβείτε στον φάκελό σας και ανοίξτε το αποθηκευμένο αρχείο με
την ονομασία «Πλούταρχος-Σόλων».19 Ενδιαφέρουν οι σελίδες 39-46.
2. http://www.ime.gr/chronos/04/gr/society/335priv_dowery_epicle.ht
ml
4α Τι ήταν η επίκληρος;
4β
Τι προέβλεπε η
νομοθεσία γι΄αυτές;
5, 6.
http://www.ime.gr/chronos/04/gr/society/334priv_wede_divorce.html
5 Μνηστεία - εγγύη
6 Διαζύγιο – λύση γάμου
7, 8, 9. Στον φάκελο της ομάδα σας ανοίξτε το αποθηκευμένο αρχείο
«Πλούταρχος-Σόλων». Με το τις παρακάτω λέξεις-κλειδιά και με τη
λειτουργία «Αναζήτηση» εντοπίστε τα συγκεκριμένα χωρία στο κείμενο
και συμπληρώστε τις πληροφορίες που σας ζητούνται.
7 Μοιχεία
8 Έξοδος
9 Γυναικονόμοι
Point.
19 Λόγω της γλωσσικής δυσκολίας του κειμένου κρίνεται απαραίτητη η συμβολή του καθηγητή ή
καθηγητή/τριας της Ελληνικής Φιλολογίας της τάξης

22
ΟΜΑΔΑ 4: Οικονομολόγοι Φύλλο εργασίας
Η προίκα
Στη νομοθεσία του Σόλωνα προβλεπόταν ο θεσμός της «προίκας».
1. Μεταβείτε στη διεύθυνση
http://www.ime.gr/chronos/04/gr/economy/property_women.html.
Και http://www.archaiologia.gr/wp-content/uploads/2011/07/109-
10.pdf.
α) Τι ήταν η «προίκα» και ποιον ρόλο επιτελούσε; Γιατί ήθελε να την
καταργήσει ο Σόλωνας;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
β) Τι επιχειρείται να τονιστεί με τον διάλογο της κωμωδίας του
Μενάνδρου, Περικειρομένη;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
β) Πως γινόταν η λεγόμενη δικαιοπραξία και τι περιελάμβανε;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
2. Μεταβείτε στη διεύθυνση http://www.vasilika-lesvos.gr/pdf/proikes.pdf.
Συμπληρώστε τα κενά σύμφωνα με τις πληροφορίες του ψηφιακού
κειμένου.
Η προίκα υφίσταται από τα …………………………………….. Τα
……………………. της νύφης δεν έπαιζαν τόσο ουσιαστικό ρόλο όσο η

23
………………………….. Η νύφη μάλιστα που δεν διέθετε προίκα
θεωρούνταν …………………………………
Η προίκα, βέβαια, θεωρούνταν αναγκαία και αυτό οφειλόταν στο
γεγονός ότι η γυναίκα δεν ………………………………….. και τις
υποχρεώσεις αναλάμβανε εξ΄ολοκλήρου …………………….
Ήδη από τα βυζαντινά χρόνια συντάσσονταν τα
…………………………………. Έφτασαν μέχρι τα χρόνια της
τουρκοκρατίας. Τα ……………………………………………….
υπογράφονταν ενώπιον…………………………………….. πριν από το
…………………………
Ο σύζυγος διαχειριζόταν μεν την προίκα αλλά αυτή εξακολουθούσε να
παραμένει ……………………………… της γυναίκας. Ο σύζυγος δεν
μπορούσε να την εκποιήσει και σε περίπτωση θανάτου του ή διαζυγίου
αυτή περιέρχονταν …………………………………….
3. Μεταβείτε στον ιστότοπο του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και
συγκεκριμένα εδώ.
Ποια κοινά σημεία εντοπίζετε σε σχέση με το παραπάνω ερώτημα (2);
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
4. Μεταβείτε στη διεύθυνση
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-
A111/262/1916,6369/.
Ποια είναι η άποψη του Ανδρέα Λασκαράτου (πληροφορίες για τον
συγγραφέα εδώ) σχετικά με την προίκα και πως κρίνει την αντιμετώπιση
της γυναίκας;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………

24
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
5. Σε συνεργασία με τις ομάδες των Φιλολόγων, ποια στοιχεία εντοπίζετε σε
σχέση με τη θέση της γυναίκας στο πατρικό σπίτι, το γάμο και αργότερα
στον οίκο του συζύγου, σύμφωνα με το απόσπασμα του Α.
Λασκαράτου;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
6. Μεταβείτε στην ιστοσελίδα «Μηχανή του χρόνου»,
http://www.mixanitouxronou.gr/o-xesikomos-ton-chorion-tis-roumelis-
kata-tis-prikas-eftasan-mechri-ti-vasilissa-frideriki/ .
α. Πώς συνδέεται ο θεσμός της προίκας με την τοπική ιστορία της πόλης
σας;
…………………………………………………………………………………………
…….……………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
β. Αναζητήστε με τη βοήθεια μιας μηχανής αναζήτησης πότε καταργήθηκε η
προίκα στην Ελλάδα.
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
στο Πρόγραμμα Επεξεργασίας Κειμένου (π.χ. Word) ένα συνεκτικό
πολυτροπικό κείμενο (με παραγράφους, έντονη γραφή και
υπογραμμίσεις) το οποίο θα πρέπει να συζητηθεί (αξιολογηθεί) στην
ομάδα σας και να λάβει την τελική του μορφή και με βάση αυτό
δημιουργήστε μια παρουσίαση στο Power Point.

25
Βιβλιογραφία
1. Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα
Στήριξης Επιμόρφωσης: Τεύχος 1, Τεύχος 2 (ΕΣΠΑ 2007-2013)
2. Ασκιανάκη Κυριακή , Βιολέτης Αναστάσιος: Η διερεύνηση στην εκπαιδευτική
διαδικασία. Το παράδειγµα της Ιστορίας, 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο των
Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ, Σύρος 6, 7, 8 Μαΐου 2011
3. Αναστασία Δ. Βακαλούδη, Βασίλειος Δαγδιλέλης, Η διαφοροποίηση στη
διδασκαλία της Ιστορίας με την αξιοποίηση διαδραστικών εκπαιδευτικών
λογισμικών, Θέματα Επιστημών και Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση, 7(1-2),
59-75, 2014
4. Μπαλκίζας, Νικ.: Αξιολόγηση ιστοσελίδων: Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών
στη χρήση και την αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διδακτική
διαδικασία, Επιμόρφωση Β΄επιπέδου, Αθήνα (2008)
5. Μπαλκίζας, Νικ.: Νεοελληνική Γλώσσα ΣΤ΄ Δημοτικού, «Περιπλάνηση στον
κόσμο του διαδικτύου», Π.3.2.1 Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές
δραστηριότητες, σύμφωνα με συγκεκριμένες προδιαγραφές, που
αντιστοιχούν σε 30 διδακτικές ώρες ανά τάξη, ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ,
Θεσσαλονίκη 2013
Ιστοσελίδες
http://www.apologitis.com
http://argolikivivliothiki.gr
http://www.archaiologia.gr
http://www.buehler-hd.de
http://www.cycladic.gr
http://digitalschool.minedu.gov.gr
http://ebooks.edu.gr
http://educators.mfa.org
http://www.greek-language.gr

26
http://www.impantokratoros.gr
http://www.ionion.com
http://www.isotita.gr
http://www.istoria.gr
http://www.metmuseum.org/
http://www.mixanitouxronou.gr
http://sgtogias.tripod.com/articles/ancientathens.html#02
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/AR/ar.ag/aggeia.htm
http://www.vasilika-lesvos.gr/
http://www.wikipedia.gr

διδακτικο σεναριο ιστορια α γυμνασιου

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (20)

Semelhante a διδακτικο σεναριο ιστορια α γυμνασιου

Semelhante a διδακτικο σεναριο ιστορια α γυμνασιου (20)

Último

Último (20)

διδακτικο σεναριο ιστορια α γυμνασιου