1. GURASOAK DISZIPLINA POSITIBOA LANTZEN
KOMUNIKAZIOA
Komunikazioa gizakiaren oinarrizko prozesua da. Gure bizian
ezinbesteko tresna da, norberaren errealizazioaren funtsezko elementua.
Gizakia komunikazioan bizi da, hau da, komunikaziotik jaiotzen da.
Komunikazioa gure inguruan jaso edo ematen dugun informazio oro da,
edozein bitartekari erabilita ere.
Komunikazio motak:
Komunikazioa 3 modu ezberdinetan gerta daiteke, hauen artean
elkarrekintza egonik ala ez:
Gure buruarekiko egiten duguna edo komunikazio intrapertsonala: gure
barnean etengabe gertatzen den komunikazio mota da, norberaren
pentsamenduak, sentimenduak, emozioak edo gorputzeko sentsazioak dira.
Ez ahozko komunikazioa: idatzizko edo ahozko hizkuntzaren bitartez
igortzen ez dena da. Gorputzeko jarrera, gorputzeko, buruko eta eskuko
mugimenduak, aurpegiko adierazpenak, begirada, ahotsaren erritmoa zein
tonua, eta bestelakoek gutaz zerbait esaten dute. Ez ahozko
komunikazioaren bidezko mezuak gauzak esateko modua eratzen du; esaten
duguna baino gehiago, nola esaten dugun. Sentimenduak eta emozioak
adierazteko komunikazio mota ezin hobea da.
Ahozko komunikazioa: lengoaia oinarri gisa du, ahozkoa zein idatzizkoa
eta 2 alderdietan banatzen da:
2. a) Komunikazio adierazkorra: hitza eta idazketa.
b) Komunikazio harkorra: entzun eta irakurri.
Komunikazioa zintzoa denean ahoz eta gorputzaren bidez adierazten
ditugun mezuak bat datoz. Baina bi mezuen artean inkoherentzia
hautematen dugunean, komenigarria da ez ahozko komunikazioari kasu
egitea, hau ez baitago kontrolpean.
Komunikazioaren lehen faseari “ukimena” deritzo; hain zuzen ere,
sorkuntzatik ama eta fetuaren artean ukimenean oinarritutako
komunikazioa gertatzen baita (adibidez: amak eskuekin sabela laztantzen
du). Bigarren fasea “ez ahozko komunikazioan” oinarritzen da, haurrak
jaiotzatik urte eta erdi arte gutxi gora behera lengoaiaren bidez
komunikatu ezin duela kontuan izanik. Azkenik, hirugarren fasea “ahozko
komunikazioa” da, non lengoaia hobetzen den. Hala ere, lengoaiak ez du bere
osotasunean komunikazioa ordezkatzen, orain arte, beharren asetzea batez
ere ez ahozko komunikazioaren bidez lortu baita.
Derrigorrez beti komunikatzen gaude; hau da, ezinezkoa da ez
komunikatzea. Pertsonen arteko edozein egoerak komunikazioa suposatzen
du (adibidez: galdera baten aurrean suertatzen den isiltasuna, beste
pertsonak interes eza bezala uler dezake); keinuak, aldartea, janzteko edo
hurbiltzeko modua, espazio-harremanak... komunikazioaren elementuak
izateaz gain, ekintza komunikatiboak dira. Komunikazio erak gure izateko
eta harremanak izateko moduan zuzenki eragiten du.
Beraz, kontzeptuez gain, sentimenduen, emozioen, erabakien, ohitura
kulturalen... arabera mezuen irakurketa ezberdinak egiten ditugu.
3. Honek komunikatzeko eredua finkatuko du eta hein handian, ingurune
familiarrean ezarriko ditugun harremanak zehaztuko ditu. Gainera, eredu
hau aldatu daitekeela ez dugu ahaztu behar: aldaketa adin guztietan
posiblea da.
KOMUNIKAZIOAREN OZTOPATZAILEAK
1. Helburu kontrajarriak.
2. Toki edo une ez aproposa.
3. Arreta eta mezuen ulermena oztopatzen duten egoera emozionalak.
4. Akusazioak, mehatxuak edota exigentziak.
5. Erasiazko galderak.
6. “Egin behar duzuna...” motako esaldiak.
7. Mezuen hutsaltasuna.
8. Elkarrizketa moztu.
9. Etiketak.
10. Orokortasunak (beti, inoiz…).
11. Eskatutakoa ez den aholkua.
12. Kontzeptu anbiguoak erabili.
13. Mezu garrantzitsuei kasu ez egin.
14. Mezuak epaitu.
15. Interpretatu eta nortasunaren diagnostikoak egin.
16. Iraganeko gertakariei buruz itzulpen ezberdinen tirabira.
17. Bakoitzaren ustea behin eta berriro justifikatzea.
18. Argi ez hitz egin.
19. Ez entzun.
20. Etab.
4. KOMUNIKAZIOAREN LAGUNTZAILEAK
1. Toki edo une egokia.
2. Egoera emozional laguntzaileak.
3. Era aktiboan entzun.
4. Enpatia.
5. Galdera irekiak edo zehatzak egin.
6. Iritzia eskatu.
7. Desira, iritzi eta sentimenduen azalpena.
8. Mezu argiak.
9. Kritika eraikitzaileak onartu.
10. Informazio positiboa.
11. Adoretsu izan.
12. Kodigo berdina erabili.
13. Sentimenduak adierazi.
14. Etab.
ENTZUTE AKTIBO ETA ENPATIKOA
Onurak:
- Komunikazioa jarraitzea errazten du.
- Seme-alabak hobeto ulertzen ditugu, beraien arazoak gureak egin
gabe.
- Norbaiti entzutean esaten diogu: “garrantzitsua zara, esaten duzuna
interesatzen zait, zu interesatzen nauzu”.
Entzun aurretik kontuan hartu beharreko puntuak:
- Entzuteko prest gaudela ziurtatu.
- Seme-alabari arreta guztia jarri.
- Entretenimendu guztiak murriztu.
- Entzule aktiboa izan.
- Seme-alabari hitz egitera gonbidatu.
5. Zer entzun:
1. Istorioaren muina entzun: garrantzizkoa ez denarekin arreta galdu
gabe, istorioaren muina barneratu.
2. Ez pentsatu gauzak konpondu behar dituzunik: erronka nagusia, seme-
alabei entzutea da, iradokizunak, aholkuak edo arazoaren irtenbidea
eman gabe. Seme-alabek arazo bat azaltzen dutenean, ohikoa da
gurasoek berehala hauek eten eta irtenbidea proposatzea. Litekeena
da seme-alaba irtenbidea eskatzen ez egotea, esperientzia
komunikatzea baizik.
3. Sentimenduei kasu egin eta hauei erantzun: gure seme-alabei
entzuten gaudenean, bere hitzei arreta jartzeaz gain, adierazten
dituzten sentimenduei kasu egin behar diegu; adibidez, bere jarrera
fisikoan eta ahotsaren tonuan pistak bilatuz.
Zertan datza:
- Beste pertsonaren lekuan edo ikuspuntuan jarri.
- Mezu osoa jaso.
- Entzuten ari garela aditzera eman.
6. GOGORATZEKO
1. Seme alabek diziplinaren bitartez elkar laguntzen ikasten dute.
Beraien buruaren jabe izateko behar dute.
2. Diziplina erantzule baten ezaugarriak honakoak lirateke:
o Gure seme alabak errespetatzen ditugula erakutsi eta gure
buruak ere errespetatu.
o Gure seme alaben laguntza onartu.
o Aukerak eskaini.
o Ondorioak zehaztu.
3. Egin behar dutena esan ordez, mugak jarri eta aukerak
eskeintzeak, beraien jokaeretaz konturatzen laguntzen die.
4. Umeek aukeratzeko dutenean, aukera bakoitzak bere ondorioa du
modu honetara mugak non dauden barneratzen joango direlarik:
o Ondorioek zurekiko eta seme alabekiko errespetoa
baldintzatzen dute.
o Zuzendu beharreko jokaerentzat egokiak dira.
o Jokaera desegokietarako balio dute eta ez ume gaiztoentzako.
o Oraingoaz ari gara eta ez aspaldi gertatutako zerbaitetaz.
o Argiak eta osasungarriak dira.
o Aukeratzeko aukera ematen digute.
5. Aukerak eskaini ondorioetan oinarritzeko. Seme alabek egindako
aukerarengaitik jaso beharreko jokabidea hartu arte ekin
bukaerarte.
6. Ondorioetan oinarritzerakoan jarraitu beharreko arau batzuk
honakoak dira:
o Tinko egon eta aldi berean eskuzabal.
o Gutxiago hitz egin eta gehiago ekin.
o Ez haserretu eta ezta bertan behera utzi.
o Aukerak errespetatu.
o Aukerarik ez dagoenean, argi eta garbi esan baina ez altuago.
o Seme edo alaba, egindako aukeragatik erantzule izaten utzi.
o Besteek esango dutenagaitik ez arduratu.
7. Izan pazientzia zure seme alabarekin eta baita zure buruarekin ere.