1. BIGARREN MAILAKO AZTERKETA
Bigarren mailako agiriak Helduen Euskalduntzearen Oinarrizko Kurrikuluan deskribatzen
den bigarren maila ziurtatzen du.
Mailaren helburuak hauek dira:
"Bigarren maila burutzerakoan, ikaslea gai izango da ohiko gai eta egoera ezagunei
buruzko solasaldi eta jardunak, narrazioak, deskribapenak, instrukzioak eta azalpen
laburrak ulertu eta, ahoz nahiz idatziz, adierazteko. Dena den, zailtasunak izango ditu
ñabardurak jaso eta adierazterakoan."
Bigarren mailako azterketaren zatiak eta puntuazioa:
Proba Irakurmena %20 20 puntu 45mn
Idatzia inguru
%50 Idazmena %30 30 puntu 60mn
Ahozko Entzumena %20 20 puntu 25mn
proba
%50 Mintzamena %30 30 puntu 10mn
Agiria eskuratzeko gutxienez 60 puntu lortu beharko dira denera eta 30, proba bakoitzean.
Idatzizko proban, gutxienez 15 puntu lortu beharko dira idazmenean eta ahozko proban, 15
puntu mintzamenean.
Agiria eskuratzeko bi probetan (idatzian eta ahozkoan) gai izan beharko da azterketaria.
Emaitza bakarra emango zaio azterketariari: GAI/EZ GAI.
1. PROBEN DESKRIBAPENA
Orientazio gisa, hona hemen trebetasunez trebetasuneko eginkizunen zenbait adibide1.
1.1 Irakurmena
Azterketariak irakurmena adierazteko hainbat egiteko izango ditu bi testu luzetan (500 hitz
ingurukoak) edo hainbat testu laburretan (200 hitz ingurukoak) oinarritutakoak. Testuen
kopurua alda liteke hitz kopurua osatzeko (denera, 800-1000 hitz inguru).
Xedea: testuaren ulermen orokorra edota xehea adieraztea, datuak ziurtatzea edota testuko
informazioa transferitzea, esanahi inferitua adieraztea, ideia orokorrak biltzea, idazlearen
asmoa, jarrera eta gaia bereiztea, dedukzioak egitea edota bestelako osagai linguistikoak
ulertzea.
Ariketa motak: erantzun laburreko galderak, aukera anitzekoak, egia/gezurra
erantzutekoak, taulak osatzekoak, loturak egitekoak, laburpenak, izenburuak eta testuak
lotzekoak, berridazketak, hiztegia, anaforak…
1
Ez da azterketa eredu osoa, eredu izango denaren adibide multzo bat baizik.

2. Ondoren duzuna horren adibide bat da:
1 Testua
Erretiroari buruzko testu bat irakurriko duzu.
Hiru eginkizun izango dituzu testuaren ulermena frogatzeko.
A. Paragrafoak eta ideiak lotu.
B. Izenburu egokia aukeratu
C. Testuko hitzak aldatuta, ideia bera beste era batera adierazi.
A Kontua jakina da langilearen bizimodua errutina bihurtzen dela adin batetik aurrera,
eta inertziaren indarrez bizi ohi ditu azkeneko urteak, erretiroa noiz ailegatuko zain, nahiz eta
sarritan erretiroak berak ere traumak sortzen dizkion, batik bat garaia baino lehen hartzen badu.
4. lerr. B Gaurko jendeak, gu bizi garen ingurumarian behintzat, ikasten ematen du
bizitzaren laurdena; beste laurdena, lan-munduan kokatzen eta ahal den mailarik altuenera
iristeko ahaleginetan. Horrela heltzen da 50 urteko mugara. Hortik aurrera, motibazioa jaitsi
egiten da.
8. lerr. C Motibazioak bi zutabe ditu errekonpentsa eta zigorra. Behin 50 urtez gero,
zaila da errekonpentsarik espero izatea, esan baitugu kategoria profesionalak goia jo duela. Era
berean, ez da normala zigorraren beldur izatea, egin beharrekoak ondo egin baititu, hainbat
urtetako eskarmentuari esker. Beraz, esan genezake etxera dirua eraman beharra beste
motibaziorik ez dagoela ia-ia.
13. lerr. D Horregatik gertatu ohi da askotan, erretiratu arren, jendea GKEtan, Caritasen
edo (15. Lerr) antzeko beste erakunde altruistaren batean sartzea. Erretiratzeko prestatzea
deitzen diote horri. Baina ez da horrela! Baizik eta eguneroko lana errutina bihurtzearen ondorioa.
17. lerr. E Dena dela, bada azkarregi erretiratu izanaren damuz bizi denik, autoestima
gradu batzuk jaitsita. Aurrekoan egin nuen topo batekin. 53 urterako hasi zitzaizkion erretira zedin
presionatzen. Hori ere ez da gustagarria izango.
F Besteak beste, nola joango zara adin horrekin eta, batez ere, haren sasoiarekin
Inserso-rekin oporretara; edo zaharren egoitzara, baxoerdia 10 xentimo merkeago edatera.
(22. lerr. G ………………………………..)
Rufino Iraola, DV, 2003/01/31

3. Egitekoa:
A. Ondorengo baieztapenak testuko paragrafoekin lotu, adibidean egiten den bezala:
(paragrafo guztiek ez dute nahitaez baieztapenik eta paragrafo batek izan dezake baieztapen bat baino
gehiago).
Adibidea:
1. Erretiroa hartzen duten batzuk gazteegiak dira zaharren gauzak egiteko (F)
2. Erretiroa hartu aurreko azken urteetan lana aspergarria izanten da (…)
3. Lan munduan mailarik gorena jo ondoren, motibazioa jaisten hasten da. (…)
4. Besteen alde lan egitea erabakitzen dutenek ez dute egia esaten (…)
5. Etxera soldata eramatea da 50 urteko langilearen pizgarri bakarra (…)
……………………..
B. Egitekoa:
Izenburu egokiena aukeratu irakurri duzun testuarentzat.
a. Erretiroarekin pozik
b. Motibazioaren alderdi onak eta txarrak
c. Ez da ona gazteegi erretiratzea
d. Erretiroa: lan egin ondorengo atsedena
C. Egitekoa:
Adierazi beste era batera ondorengo testuetako hitzek esan nahi dutena:
a. nahiz eta sarritan erretiroak berak ere traumak sortzen dizkion, batik bat garaia
baino lehen hartzen badu. (lerroa:3.a….)
b. Era berean, ez da normala zigorraren beldur izatea, egin beharrekoak ondo egin
baititu, (lerroa:10.a…)
c. bada azkarregi erretiratu izanaren damuz bizi denik (lerroa:17.a.)
d. Nola joango zara adin horrekin eta, batez ere, haren sasoiarekin (lerroa:20.a.)

4. 2. Testua
Egitekoa:
Egunkariko albiste laburrak irakurriko dituzu. Bakoitzari izenburu egoki bat ezarri behar
diozu.( 4 dira zuzen daudenak eta 3 ez dituzu erabili beharko).
1 3
Kate baten hausturak eragin zuen istripua Eibar- Realak eta Anoeta Kiroldegiak hitzarmena sinatu
Gasteizko lanetan. dute.
Osalanek berretsi egin zuen atzo Eibar-Gasteiz Jose Luis Astiazaran Realeko lehendakariak eta
autobidea eraikitze lanetan hilaren 22an jazotako Odon Elorza Donostiako alkateak talde txuri-
istripua plataforma eusten zuen katearen begi urdinaren eta Anoeta Kiroldegiaren arteko hitzar-
baten hausturak eragin zuela. Istripu horretan mena sinatu zuten atzo. Hitzarmenean pistak
behargin bat hil zen eta beste hiru zauritu. oztopo direla esaten da, eta arazo horri irtenbidea
Langileak plataforma gainean ari ziren lanean, eta emateko ikerketa bat egiteko konpromisoa azaltzen
Osalanen arabera, ezin izan zen istripua saihestu, da.
«nahiz eta egiturara segurtasun arnesekin lotuta
egon, plataformaren erorketak egituraren zati handi
bat bota baitzuen».
2 4
Langabezia tasa %8,5era igo da urteko lehen Fabian Cancellara italiarrak irabazi du Romandiako
hiruhilekoan Hegoaldean. Itzuliko aitzin etapa.
Espainiako Estatitistika Institutuak atzo jakinarazi Fassa Bortolo taldeko Fabian Cancellara italiarrak
zuen urteko lehen hiruhileko Populazio Aktiboaren Romandiako Itzuliko aitzin etapa irabazi zuen atzo.
Inkestaren emaitza. Datuon arabera, langabeziak Cancellararen atzetik Alexander Moos (Phonak)
700 lagunetan egin zuen gora Hego Euskal eta Laurent Dufaux (Alessio) txirrindulari suitzarrak
Herrian, eta, horrez gain, okupatuen kopuruak be- sailkatu ziren, bi eta hiru segundora, hurrenez
hera egin zuen, 4.400 lagunetan. Gauzak horrela, hurren.
langabezia tasa %8,5ean gelditu da. LAB sindi-
katuak datuok salatu zituen, batez ere lanpostuen
desagerpena; baita emakumezkoen egoera ere. (……………………………………………….)
Haien langabezia tasa %12,6koa da.
A Futbol partida prest
B Langabezia tasak behera
C Errepide berria laster prest
D Zenbakien dantza
E Lehenengo garaipena alde txikiarekin
F Bermoldatze lanak aztergai
G Zoritxarreko katea
(H…………………………………….)

5. 3. Testua
Egitekoa:
Irakurri arretaz testua eta adierazi ondorengo baieztapenak egia ala gezurra diren (E/G).
Jarri erantzuna laukietan.
EGIAZKOA IZAN OTE ZEN?
Adiskide batek e-postaz jaso eta helarazitako gogoeta baten laburpentxo batekin natorkizue
gaurko honetan. Badakit mito kutsu bat baduela, baina hala ere merezi duela uste dut. Horra
gogoetaren laburpena:
Nire belaunaldikoon haurtzaro garaian ez zegoen haurrentzako propio prestaturiko botika ontzi, ate
edo armairu berezirik. Kaskorik gabe ibiltzen ginen bizikletan, era guztietako bideetatik eta bide ez
ziren tokietatik ere. Orduak ematen genituen goitiberak egiten, baina hori bai, aldapa behera
gindoazen arte ez ginen ohartzen balaztak ipintzea ahaztua genuela. Eta bizirik ateratzen ginen,
bizirik eta, gehienok, osorik ere bai.
Bazkal ostean ateratzen ginen kalera eta ilundu arte ez ginen etxera itzultzen; ez zegoen gu
aurkitzeko modurik, eskuko telefonorik ez zegoen-eta. Buruak irekitzen genizkion elkarri
harrikadaka, baina merkromina apur batekin edo puntu batzuen bidez sendatu egiten ziren zauriak.
Hortzak apurtzen genizkion elkarri, baina ez zegoen errudunak zigortzeko legerik, eta legerik
bazegoen, ohiturarik ez. Txorro-morro-piko-tallo-kean jolasten genuen, eta nik dakidala, gutako
inork ez zuen etendura diskalik pairatu horregatik.
Gozokiak jaten eta limonadak edaten genituen; ez zegoen obesorik, ordea, lodikoteren bat edo
beste agian bai, baina obesorik ez. Botila beretik edaten genuen eta ez genion ezer kutsatzen
elkarri. Hobeki esan, bazegoen elkarri kutsatzen genion zerbait: zorriak; baina ileak ozpin beroaz
garbituz kentzen zizkigun amak; edo bestela, ileak zerora moztuz.
Etxean telebistarik izatekotan, bakarra zen, kanal bat edo bikoa eta zuri beltzean. Ez genuen eduki
playstationik, ez eta horren antzekorik ere. Lagunak genituen, eta lagunekin elkartzen ginen
kalean, aldez aurretik hitzordurik jarri gabe. Eta hor, kalean, txapa jokoan aritzen ginen, eta zibotan
edo kinkinean. Txori ehizan ibiltzen ginen txinbera edo tranpak erabiliz, edo sugandila ehizan, esku
hutsez. Zer ondo pasatzen genuen!
Denetariko ikasleak zeuden eskolan, onak eta txarrak. Ikasmaila gainditzen zuten batzuek, eta
errepikatu egin behar izaten zuten besteek. Eta ikasturtea amaitutakoan, hiru hilabeteko oporrak
zetozen, ezelako ikastaro edo uda jarduerarik antolatu barik.
Askatasuna izan genuen, eta askatasunarekin batera porrota, arrakasta eta erantzukizuna ere bai.
Horrelaxe hazi ginen eta horrelaxe ikasi genuen. Egiazkoa izan ote zen?
Juan Ignacio Perez Iglesias
Berria, 114.zk. 2003ko urriaren 31koa.
(Moldatua)

6. 1. Bere lagun min baten gogoetaren laburpena egiten digu idazleak artikuluan.
2. Idazleari arduragabekeria iruditzen zaio umeak goitiberan kaskorik gabe ibili izana.
Ulertezina gertatzen zaio.
3. Garai hartan, haurrek orduak eta orduak ematen zituzten kalean, eurek euretara. Ez zen
pentsatzen ezer txarrik gertatu behar zitzaienik.
4. Orduko umeek ez zuten inoren beharrik elkarren arteko gorabeherak eta liskarrak
konpontzeko.
5. Artikulugilearen arabera, gaur egun baino askoz eskasago eta okerrago jaten zen
orduan, haurrak ezin okerrago elikatzen ziren eta halakoak ziren ondorioak ere.
6. Belaunaldi hartako umeek hainbat joko eta jolas arriskutsu egiten zuten, istripuak ere
gertatzen ziren, ezer larririk ez, ordea.
7. Ez zen gaurko prebentzio neurririk hartzen, ez zuten izaten elkarri ezer kutsatzeko
beldurrik.
8. Orduan ez omen zegoen telebistarik ia. Beharrik ere ez, umeek berehala asmatzen
baitzuten zerbait, denbora emateko.
9. Idazleak nahiago izango zuen gaur eguneko umeen lekuan egon izan balitz.
10. Artikulugilearen ustez, orduko umeen heziketa oraingoena bezain ona edota hobea zen.
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10

7. 4. Testua
A. Egitekoa:
LEOPOLDO SALVAREZZA zahartzaroari eta adinekoei buruzko katedrako irakaslea da.
Ondorengo testua berari egindako elkarrizketa da.
Lotu galderak dagozkien erantzunekin, adibidean egiten den bezala.
Adibidea: 5G
(Galdera bat ez duzu erabili behar)
LEOPOLDO SALVAREZZA Θ Zahartzaroari eta adinekoei buruzko katedrako irakaslea
"Norberak erabaki behar du noiz iritsi den zahartzaroa"
Leopoldo Salvarezza Buenos Aireseko Unibertsitateko Psikologia Fakultateko Zahartzaroari eta Adinekoei buruzko
Katedrako irakaslea da. Zahartzaroari buruzko liburu eta artikulu ugari idatzi ditu eta, bere esanetan gizarteak
adinekoei ematen dien tratua kontuan hartuz, ez da harritzekoa gazte izatean jarraitu nahi izatea.
1
Gizarteak adinekoei ematen dien tratua kontuan hartzen badugu, gazte sentitu nahi izatea ez da hain arraroa.
Gizarteak ez ditu adinekoak maite, ez dira produktiboak eta, beraz, baztertu egiten ditu, ez ditu onartzen. Hori guztia
txikitatik ikusten eta ikasten dugu. Horregatik, gazte garenean erabakitzen dugu ez dugula zahartzera iritsi nahi,
baztertuak ez izateko. Gurpil zoroa da: adinekoa baztertu egiten dugu eta, haren egoeran egon nahi ez dugunez, ez
gara hura ulertzen saiatzen, baina, azkenean gure atzetik datozenek, guk egindakoa ikusi dutenez, gu ere baztertu
egiten gaituzte zahartzen garenean.
2
Ez. Adinak ez du zerikusirik. Ez da gauza bera Buenos Airesen 60 urte dauzkan emakume bat izatea edo, adin bera
izan arren, Amazoniako tribu batean bizi den emakumea izatea.
3
Hala da, bai. Horietan oinarritzen da adinekoek jasan behar izaten duten bazterketa ere. Aurreiritzi horien arabera,
adineko guztiak gaixo daude, denak erotuta daude, senilak dira eta ez dute sexualitaterik. Hori guztia ez da egia,
baina aurreiritzi horiek sortzen duten irudia da gizarteak duena. Beraz, ez da hain arraroa gu irudi horrekin
identifikatu nahi ez izatea.
4
Irtenbide bakarra herritarrek adinekoekin duten jarrera aldatzea da. Era horretarako zaharrek bizi duten egoera hartu
behar dute kontuan. Gazteen ikuspegia aldatzeko zaharren lekuan jartzea da hoberena, etorkizunean bizi beharko
duen egoera ulertzeko gai den gazteak zahartzaroa ulertzeko duen era aldatu beharko du. Noizbait zahartu beharko
dugu, hori sahiestu ezin dugun zerbait da. Saiatu gaitezen, beraz, prozesu hori errazten.
5G
Horretarako lehenik zahartzaroa zer den jakin behar dugu eta garai horretara iristen garenean zer egin genezakeen.
Informazioa da behar duguna. Adinekoek zer behar dituzten eta zer eskaintzen diguten jakin behar dugu.
Horretarako baina, gizarte osoa aldatu beharko litzateke eta noizbait zahartzarora iritsi garela onartu beharko
genuke.
6
Hori bakoitzak erantzun beharreko galdera bat da. Norberak erabaki behar du noiz den zaharra. Pertsona bat ez da
egun batetik bestera zahartzean, apurka-apurka zenbait gauza egiteko zaharregia dela konturatzen da. Pertsona
bakoitzak erabaki behar du zein arotan dagoen.
Berria, 2003ko azaroaren 26koa.
A. Baina zer da adinekoa izatea?
B. Zergatik dugu gazte sentitzeko halako beharra?
C. Gizarteak aurreiritzi ugari ditu zahartzaroarekiko
D. Zahartzaroa bakoitzaren urteen araberakoa da?
E. Non bizi dira zaharrak hobeto?
F. Badago aurreiritzi horiek aldatzeko erarik?
G. Nola egin beharko lioke aurre gizakiak zahartzaroari?

8. B. Egitekoa:
Ondorengo azalpenez baliatu testuan erantzunak aurkitzeko.
Idatzi erantzuna hutsunean, adibidean egiten den bezala.
7. Zer da amaierarik edo irtenbiderik ez duen arazoa? (1 galderan)……………………………………………………
8. Jendeak uste duena, baina benetan pentsatu gabe…(3.galderan)…………………………………………………
9. Nahitaezkoa da, ahaleginak eginda ere, berez gertatuko da…(4.galderan)……………………………………….
10. Norbait zokoratu, alboratu egiten da (1 galderan)………baztertu…………………………………………………..
11. 4. lerroan "haren" esaten denean, zein da esanahia edo erreferentea?(1 galderan)……………………… ……
5. Testua
A. Egitekoa:
Zahartzaroaren eta gaztetasunaren inguruko testu bat duzu ondorengoa.Testuaren
ondorengo laburpenak (a,b,c,..) paragrafo bakoitzarekin lotu behar dituzu, adibidean egiten
den bezala. (Bi laburpen ez dituzu erabili beharko).
Adibidea, 7 G
Denboraren beldur
GAZTETASUN AMAIGABEA DA GIZAKIAREN HELBURU NAGUSIETAKO BAT ETA, ONDORIOZ,
GIZARTEAK ADINEKOAK BAZTERTZEN DITU, BATZUEN USTEZ
1 5
Heriotzarekin, ezinarekin, gaixotasunekin, Gizartea bera da zahartzaroa heriotzaren
bakardadearekin eta antzeko ezaugarriekin lotzen ataria dela irakasten diguna. Graciela Zarebski
da zahartzaroa. Ondorioz, gizakia behin eta berriz Argentinako hiriburuko Gerontologia Sareko
saiatzen da gaztaroa luzatzen. Baina hori ez da Aholkulari Kontseiluko idazkari eta psikologoaren
kontu berria. Erdi Aroan, adibidez, noble zaharrek esanetan, baina, gizarteak bere aurreiritziak aldatu
urrearekin egindako edari bereziak edaten zituzten behar ditu. "Aldatu ezean, gazteen ispiluari begira
gazte bilakatu ahal izateko. Sorginek, berriz, jarraituko dugu. Denborak utzi dizkigun arrastoak
orkidea eta mandragorak nahasten zituzten gazte estaltzen saiatuko gara. Baina horrek ez digu
mantendu nahian. balioko betirako, noizbait zahartzaroan gaudela
onartuko beharko dugu" dio.
2 6
"Denok iritsi nahi dugu zahartzarora, baina Ez da ahaztu behar zahartzaroa hainbat eratan
guztiok ukatzen dugu iritsi garela", esan zuen ulertzen dela garaiaren eta ohituren arabera.
Francisco de Quevedo idazleak. Zergatia nahiko Txileko maputxeentzat, esaterako, pertsona bat ez
argi dago: beldurra. Zahartzaroa, heriotza bezala, da zaharra bere familia mantentzeko gai den
tabu bilakatu da eta, horregatik, hainbat izen artean. Zahartu ostean, berriz, zenbait gauza
asmatu ditugu urteetan aurrera doazenei zahar egiteko indarrik ez duten arren, euren jakinduria
deitu behar ez izateko: adinekoak, aiton-amonak, errespetatzen dute tribuko gazteek.
helduak eta abar. Inork ez du onartu nahi zaharra
denik. Zergatik? Gizarte honek gaztaroa miresten
duelako, gizartea produktibitatean oinarritzen
delako, hainbaten ustez.

9. 3 7
Zahartzaroan, baina, etorkizuna iluna izan ohi Zarebskik dioenez, urteetan gazte direnak
da. Mitoak sortu dira zahartzaroaren inguruan: adin zahar sentitu daitezke eta adinean aurrera egin
jakin batetik aurrera zaharrak direla, ez direla dutenak, berriz, gazte. "Ezin dugu esan adineko
egoera berrietara ohitzen, ez direla produktiboak... guztiak zaharrak direnik. Gizakiaz ari garenean,
Finean, Kant filosofoak, adibidez, zahartzaroan kanpoko itxuraz gain, sentimenduak ere oso
egin zituen lanik onenak eta Pablo Picasso, berriz, kontuan hartu behar ditugu. Norberaren esku dago
91 urterekin Espainiako margolaririk gazteena zela zer izan nahi duen eta besteok hori onartzen ikasi
esaten zen. behar dugu", nabarmendu du.
4 8
Adituen ustetan, norbera zahar sentitzen ez den 65 urte betetzeak lan egiteari utzi behar izatea
bitartean ezin da adinekoa denik esan. "Besteak esan nahi du. Lanean jarraitzeko gai izateak ez du
zahartzen ari direla ikusten dugunean betirako ezer esan nahi. Zarebskiren ustetan, ordea,
gaztetasunaren ametsa deusezten zaigu. zahartzaroa eta esperientzia lotuta doaz. "Urteetan
Horregatik mehatxu gisa ulertzen dugu zahartzaroa enpresa berean aritu denak beste inork baino
eta adinekoak ulertzen saiatu beharrean hobeto ezagutzen du lan hori, eta erretiratzean ez
haiengandik ihes egiten dugu" dio Santiago du jakituria hori galtzen. Horregatik, adineko
Kovadloff filosofo argentinarrak. pertsonen aholkuak oso aberatsak izan daitezke
enpresa batentzat", dio argentinarrak.
GAIAK. Bizitzaren giltzak. Gizalegea
Berria, 2003ko azaroaren 26koa.
A Gazte sentitzeko onena lana egiten segitzea da
B Erretiroa hartzen dutenak aholku emaile izan daitezke
C Zahartzaroan bizimodu berri bat hasten da
D Hainbat kulturatan zaharren jakinduria errespetatzen da
E Betidanik nahi izan du gizakiak gaztaroa luzatu.
F Alferrik da zahartzaroari bizkar ematea
G Itxura ez da dena, gazte sentitzen diren zaharrak ere badira
H Zaharrak ez direla produktiboak uste bada ere, badaude horren kontrako frogak
I Gizakiak ihesbideak bilatzen ditu, zahartzaroa aipatzeko beldur delako
J Zahartzen ari garela ikustean zaharrengandik ihes egin nahi izaten dugu
B. Egitekoa:
Ondorengo azalpenez baliatu testuan erantzunak aurkitzeko.
Idatzi erantzuna hutsunean, adibidean egiten den bezala.
Adibidea:
9. Sartzeko lekua, sarrera (5. paragrafoan)……………ataraia……………………………
10. Zerbaitek uzten dituen seinaleak (5. paragrafoan)……………………………………..
11. Norbait edo zerbait goraipatu (2. paragrafoan)…………………………………………
12. Zerbait desegin, desagertu (4. paragrafoan)…………………………………………….
13. Lehen gauza bat izan eta beste bat bihurtu (1. paragrafoan)……………………………
14. (4. paragrafoko 7. lerroan) "haiengandik" esaten denean, zer esan nahi da, nortzuk dira
erreferentzia? ………………………………………………………………………………

10. C. Egitekoa:
Testuan irakurri dituzun ondorengo esaldiak beste era batera adierazi
15. Norbera zahar sentitzen ez den bitartean ezin da adinekoa denik esan (4. paragrafoan)
………………………………………………………………………………………………
16. "Aldatu ezean gazteen ispiluari begira jarraituko dugu" (5.paragrafoan)………………
………………………………………………………………………………………………
17. Pertsona bat ez da zaharra bere familia mantentzeko gai den artean (6. paragrafoan)….
……………………………………………………………………………………………….
1.2. Idazmena
Azterketariak testu luze bat (250 hitz ingurukoa) edo bi testu motz (120 hitz ingurukoak)
ekoiztuko ditu. Horretarako ordubete inguru izango du.
Egitekoak: gehienbat elkarreraginezko xedea dutenak. Hala nola, eskerrak eman, eskaerak
egin, iritziak, jarrerak, barkamenak adierazi; nahiak, premiak, ideiak azaldu; informazioa,
arrazoiak eman; kexak adierazi; informazioa eskatu, helbideak, zerbitzuak, azalpenak,
laguntza, baimena eskatu; agunduak eta aholkuak eman, ohartarazi. Era berean, gertaerak,
ideiak eta prozesuak deskribatu edota argudiatu.
Testuak: inprimakiak, gutunak, oharrak, postalak, kontakizunak, berri emateak,
deskribapenak….
Ariketa motak:
Egoera bat eman eta gutun/postal/ohar/posta elektroniko… eran adierazi
Kontakizuna/deskribapen bat idatzi
Gutun/postal/ohar/posta elektroniko …. idatzi bati erantzun
Taula edo grafiko baten informazioa erabiliz gutun/ postal/ohar/posta elektroniko … idatzi
Irudi, plano, mapetan ikusten duena idatziz adierazi
…………………
A. Egitekoa
Zure euskaltegiko/herriko/auzoko aldizkarian artikulu bat idazteko eskatu dizute.
Gaurko egunkarian esaldi batzuk irakurri dituzu erreportaje batean eta gai
interesgarria iruditu zaizu artikulua idazteko.
Hauek dira esaldiak:"Zaharra herritar ilustrea zen. Orain jada ez da herritarra" eta
beste hau "Gizarteak ez du adineko jendea maite. Jende aurrean jasan egiten du;
bestela gorroto du".
Gaia: Zahartzaroa.
Luzera: 120 hitz inguru)
B. Egitekoa
Auzoko lagun batek haurra izan du. Zorionak emateko gutuna idaztea pentsatu duzu.
Auzokoa txikitako laguna duzu eta aspaldian ez duzu ikusi. Hala ere, lagun onak zarete eta

11. poz handia hartu duzu albistea jakitean.
Aukera ona iruditu zaizu garai bateko kontuak gogoratzeko, txikitako jokoak, auzoko
aspaldiko bizimodua
(Luzera: 120 hitz inguru)
Bigarren aukera:
Egitekoa:
Honako gutun hau bidali berri dizu, Iruñetik, hango euskaltegi/autoikaskuntza
zentro batean ikasten diharduen zeure lagun zahar batek.
Hementxe duzu aukera adiskideari erantzuteko, 250 hitz inguruko gutuna idatziz.
Denbora Ordubete
Iruñean, 2003.eko urriaren 2an
Kaixo, aspaldiko!
Bai. Iñazio naiz. Betiko Iñazio. Euskara mila aldiz ikasten hasi eta beti uzten nuena. Zenbatetan esan
nion neure buruari ez nuela inoiz ezer lortuko! Baina hara nola diren gauzak. Iruñera etorri bizitzera,
buru-belarri giro euskaldun batean sartu, berriro euskaltegi batean hasi, eta hemen nauzu, bigarren
maila amaitzen eta gutun hau idazten.
Izan ere, horixe esan digu irakasleak: gutun bat idazteko lagun zahar bati, euskaraz. Eta hementxe
nauzu. Beti gauza bera esaten digu irakasle horrek: eginez ikasten dela egiten. Eta hitz eginez ikasiko
dugula hizketan. Eta idatziz, idazten. Eta proba egiteko. Baina hori bai: erantzunen (hemen,
erantzunen esaten dute, eta ez erantzungo) digun lagun bati idazteko. Horrela izanen (izango)
dugula-eta aukera idazten jarraitzeko. Eta, gainera, berrehun hitz izan behar omen ditu gutxienez
gutunak. Ez dakit iritsiko naizen. Idazten beti izan naiz alfer samarra. Baina saiatuko naiz.
Badakit zu euskaltegi/autoikaskuntza-zentro batean matrikulatu zinela. Eta zuri ere ondo etorriko
zaizu, noski, ariketa apur bat egitea. Beraz, badakizu. Gainera, lehen bezala jarraitzen baduzue,
izanen duzu zer kontatua. Eta, besterik ez bada, autoikaskuntza-zentroko kontuak idatzi.
Eta zelan uda? Eta herriko jaiak? Eta parrandak?
Oraingoz, besterik ez.
Orain, zure berrien zain gelditzen naiz. Zintzo ibili, eta eutsi goiari.
Laster arte.
Iñazio

12. 1.3. Entzumena
Azterketariak bere eguneroko bizitzako gaien inguruko 2 testu entzun/ ikusiko ditu
(audioan edo bideoan). Testu horien ulermena adierazi beharko du. Testua luzea izan liteke
(5/ 6 minutu ingurukoa, bi zatitan) edo zenbait testu labur (minutu 1 ingurukoa), minutu
kopurua osatu arte.
Xedea: Testuetako ideia nagusia, informazio garrantzitsua eta xehetasunak ulertu;
hizlariaren edo hizlarien jarrera eta informazioa bereizi eta ondorioak atera.
Proba motak: aukera anitzeko galderak, erantzun laburreko galderak, egia/gezurra
erantzutekoak, lauki bateko informazioa osatu eta abar. Ondoren horietako baten adibidea
duzu.
1 ENTZUNGAIA
1 ZATIA(Iraupena: 2:23'').
Ondoren trikitiaren inguruko jardunaldien berri ematen duen elkarrizketa bat entzungo
duzu. Agurtzane Aizpuruk emango dizkigu azalpenak.
Egitekoa:
Irakurri galderak testua entzun aurretik.
Entzundakoarekin osatu laukietan falta den informazioa.
Grabazioa bitan entzungo duzu.
Trikiti jardunaldiak
+ Trikiti jardunaldien izenburua: "……………………(1)…………....…."
+ Jardunaldien aurtengo kokagunea: …………………(2)…………........…
+ Jardunaldien iraupena: ……………………(3)…………………………..
+ Zenbatgarren jardunaldiak izan dira? ……………(4)..………………………
+ Jardunaldien datorren urteko kokagunea ………(6)……………………
+ Nolakoak izan dira emaitzak? ………………(5)………………………….
Egitaraua:
Jardunaldien lehenengo hitzaldiaren izenburua: “Grafia askorik ………(6)…………………”
Transkripzioa (2':23'')
1 ZATIA
TRIKITIXA , Eta, bitartean, arratsaldekoa Euskadi Irratian.
, Agurtzane Aizpuru, arratsalde on.
, Aisterrazu plazatik Donostiako Koldo Mitxelenan izandako
, Kaixo, berdin.
kontu oihartzunak bildu nahi genituzke orain.
, Euskal Herriko trikitixa elkarteko idazkaria zara zu.
, Beti ere kontutan hartuta gero trikiti doinuak eta haien
ingurukoak izango direla Bilbon. , Bai, hori da.

13. , Trikitizalea, seguru.
, Bai, bai, bai. , Bai, bai, bai.. Bueno lehenengoak ziren, martxan jarri dugu,
behintzat, proiektua eta datorren urteetan ere martxa
, Trikitilaria ere bai?
mantentzekotan.
, Ez, ez, ez...
, Zer proiektu duzue ba eskuartean?
, "Inpernuko poza" izenburupean trikitixaren lehen
, Ez, jardunaldiak...
jardunaldiak izan dira joan den astean Donostian.
, Jardunaldiak egitearenak, alegia.
, Bai, ostiralean bukatu genituen asteartean hasita eta, bueno,
pozik gaude. Lehenengo jardunaldiak dira eta urte honen , Bai, jarraitzeko asmoa dugula, alegia.
bukaeran, Bilbon errepikatzeko asmotan. , Jendea erakarri duzue Koldo Mitxelenara?
, Lehenengo jardunaldiak hausnarketarako premia , Bai, hurbildu da jende pixka bat, hurbildu da.
bazegoelako trikitiaren inguruan?
, Egitaraua pausoz pauso gainbegiratuko dugu zure aldetik
, Bai, zalantzarik gabe, eta geratu da oraindik hausnarketarako eragozpenik ez badago behintzat, Agurtzane.
tokirik.
, Gaur zortzi izan zen lehen hitzaldia. Gaia: "Grafia askorik
, Emaitzarekin gustora? gabeko historia apur bat". Amagoia Iban hizlari.
, Bai, bueno, hor Amagoia Ibanek egin… egin zuena edo
proposatu geniona zen, ordurarte argitaratuak zeuden eta
trikixiaren inguruan zeuden teoriei errepaso bat egitea, ez. Ba,
orduan, Amagoia Ibanek bilketa lan bat egin du lan guztiak
irakurri eta horren ondorioz, bere hitzalditxoa atera zuen. Hor
landu zituen, besteak beste, ba trikitixaren etorrerari buruzko
teoriak; elizareriko erlazioa; zein egoera topatzen duen
trikitixak Euskal Herrian sartzen denean; bueno, pixka bat
utzi zuen, ba, hainbat jenerazio zaharrei begiratutxo bat eman,
eta trikitixaren teoriei alde historiografiko bat landu zuen, ta,
gero, hortik aurrera hurrengo egunetan lantzekotan utzi zuen.
, Garai bateko trikitilariak aipatu dituzun honetan, ea musika
pittin batez hornitu dezagun hurrengoa.
2 ZATIA(Iraupena: 3':00'').
Egitekoa:
Testuan entzun duzun informazioa ziurtatu ondorengo adierazpenetan.
Testuak espreski baieztatzen dituenak aukeratu, adibidean egiten den bezala.
Adibidea:
X 0. Ahuntxa, Boni eta orduko beste zenbait trikitilariren garaia izan zen trikitiaren historian
oparoena.
√ 1. Joxe Mari Iriondo mahainguru moderatzaile ona da, baina dantzari kaskarra
√ 2. Juan Mari Beltranek noiznahi jotzen du trikitixa jendaurrean
√ 3. Tiliñok azaldu zuen trikitilaririk zaharrenak bizkaitarrak zirela
√ 4. Elgeta trikitilaria Iturbideren etxean izan zela kontatu zuten Lajak eta Iturbidek
√ 5. Elizak trikitia eta erromeriak ez zituen gustoko
√ 6. Txapelketei esker jendeak erromerietan gogoz parte hartzen du
Transkripzioa (3':00'')
2 ZATIA

14. TRIKITIXA
deskubritu zuen trikitixa eta nola jasotzen duen bai dultzinaren
, "Inpernuko pozaz", Ahuntxa eta Boni.
txistuaren repertorioa ez? Eta atal hori ba Beltranek oso ondo
, Bai, hori da. Ahuntxa eta Boniren garaia izan al zen ezagutzen du, ez? Tiliñok, gero, Bizkaiko errealitatearen berri
txikitixaren garairik oparoena, Agurtzane? eman zigun ez nola trikitixa bueno, ba, han zein datu dauden,
, Bueno, hor, Ahuntxaren garaian eta Sakabi, Elgeta, hor izan nola trikitilari zahar ezagutzen ditugun trikitilari zaharrenak
zen aro garrantzitsu bat Ahuntxaren inguruan eta baita ere, Bizkaikoak diren, eta, pixka bat, e, dantzaren inguruan eta aritu
ba, bueno beste trikitilari garrantzitsuak ere izan ziren e... zen eta, gero, Laja eta Iturbide erabat adibide praktikoan. Ez,
nola bizi zuten, nola Elgeta etorri zen Lajaren etxera 3 hilabetez
, Garaia hura, garai hura gutxi asko bai oparoa horietako bat. berriro kontatu zuten istorio hori; Iturbidek pandero, panderista
, Bai, bai, bueno, batez ere hor Elgetaren ikasleen aro hori familiatik datorkio eta, ba, nola bizi zuen elizareriko zer relazio
litzateke ez? Orduan horrek egiten du lotura Elgeta etorri zuten, erromeriak nola egiten ziren, eta horren bueltan ibili
zenetik, ba, ia gaur egungo belaunaldi berriei edo. ziren.
, "Trikitixa zenbait gogoeta" horixe izan zen hurrengo , Elizarekiko relazioarena behin baino gehiagotan aditu da.
eguneko mahai-inguruko gaia. , Bai, bai.
, Bai, hurrengo egunean Joxe Mari Iriondo jarri genuen , Zer erlazio zen debekuzkoa?
moderatzaile lanetan.
, Bai zalantzarik gabe
, Aproposa bera.
, Je, je, je...
, Bai, zalantzarik gabe, bueno,...
, Denak etorri al ziren azken urteetako ez dakit nola esan...
, Dantzarako ere bai. gainbeherarekin?
, A, bai? , Barkatu?
, Baietz uste dut. , Gainbehera.
, Hainbeste... , Etorri ote zen?
, Noiz egin duzu berarekin dantza? , Bat etorri al ziren azken urte hauetan egon den gainbehera,
, Ez, baina ikusi bai noizbait. hori aipatzerakoan.
, Je, je, je... , Bueno hauek e dantzarekiko gainbehera, ez, erromerien
, Hainbeste ez genekien. beherakada hori aipatzen dute ez. Adibidez, Tiliñok hor
esaten zuen espektakulo edo bihurtu ez ote den eta orduan
, Je, je, je... herriko jendearentzat ez dela hain akzesiblea edo dantza hori
, Eta, gero, ba berarekin jarri genituen Tiliño eta Beltran, Juan egitea, ez, erabat e txapelketa munduan eta egin dena asko
Mari Beltran, eta, gero, Laja eta Iturbide. Orduan han ere pulitu eta perfekzionatu eta orduan ba bueno berak hortara,
izan zen zer esanik ezta? horri e(ra)gozten zion ba dantzarekiko beherakada edo
erromeri giro hori.
, Zer gogoeta egin zuten?
, Jendeak ez duela dantzarik egiten.
, E, bueno, Iriondok aurkeztu zituen Beltran bueno aditua herri
musikan aditu bezala, pixka bat berak nola deskubritu zuen , Gero eta gutxiago.
trikitixa ez. Berak trikitixarik ez du jotzen edo, bueno, , Ez eta erromerietan ere.
kanpoan inoiz emanaldiren bat eman omen du, baina nola
1.4. Mintzamena
Azterketariak ahoz komunikatzeko gaitasuna frogatu beharko du.
Xedea: informazioa, iritzia ematea, argudiatzea, arrazoitzea; elkarreraginean aritzea, bat-
batean esanahia negoziatzea edota elkarreraginean txanda hartu eta uztea. Horretarako
duen trebetasuna eta erabiltzen dituen baliabideak neurtuko zaizkio.
Egiteko era: azterketariaren eta aztertzailearen artekoa.
Ahozko ekoizpenaren probak ondorengo zatiak izango ditu:
a. Sarrera eta galderak aztertzaileekin harremanetan jartzeko
b. Gaiarekin lotutako elkarrizketa, argazki batean oinarri hartuta.
c. Gaiari buruzko elkarrizketa aztertzeileekin; azterketariaren azalpenak.
Adibide gisa:
Gaia: Gure aitona-amonen bizimodua eta gaurkoa
(Prestatzeko denbora: hogei minutu inguru).

15. Gure aitona-amonen bizimodua eta gaurkoa
Egitekoa
Geure bizitzan, tarteka-tarketa alderatu izan ohi ditugu gaurko bizimodua eta lehengoa. Orain, zure aitona-
amonena eta gaurkoa izango dituzu hizpide epaimahaikoen aurrean, bost minutu inguru.
Zehatzago
Azaldu nolakoa den gaurko bizimodua eta nolakoa zen zeure aitona-amonena. Alderatu: alderdi onak eta ez
horren onak...
Adibideez ere horni dezakezu. Eta, agian, pasadizoren bat ere konta dezakezu, gauzak argiago gera
daitezen.
Agian, epaimahaikoek galderaren bat ere egingo dizute. Erantzun.

16. Erantzunak:
Irakurmena
1 testua: A Egitekoa. 1F,2ª,3C,4D,5C. B. Egitekoa: C. C Egitekoa: a. Erretiroak arazoak ematen ditu
askotan garaia baino lehen hartzen delako. b. Lanak ongi egiten dituenez gero, ez dio zigorrari
beldurrik izango. c. Batzuk damututa daude goiz erretiratu direlako. d. Gazteak eta sasoitsuak ezin
dira zaharrekin oporretara joan.
2. testua:1G, 2D, 3F, 4E.
3 testua: 1G, 2G, 3E, 4E, 5G, 6E, 7E, 8E, 9G, 10E.
4 testua:A Eginkizun. 1B, 2D, 3C, 4F, 5G, 6A
B Egitekoa:7 “gurpil zoroa”, 8 “aurreiritzi”, 9 “saihestu ezina”, 10 “baztertu”, 11 “zaharra”.
5 testua: A Egitekoa. 1E, 2I, 3H, 4J, 5F, 6D, 7G, 8B
B Egitekoa.9 “ataria”, 10 “arrastoak”, 11”miretsi”, 12 “deuseztu”, 13 “bilakatu”, 14 “zaharrak”.
C Egitekoa. 15. Gazte sentitzen denari ezin zaio zaharra dela esan. 16. Ez bagara aldatzen, beti gazteen
gauzak egin nahiko ditugu. 17. Familia mantentzeko gauza bada, ez da zaharra izango.
Entzumena
2. Zatia: 0,3,5