SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 22
ფრინველებს ჰეტეროტროფული კვება ახასიათებ, მათი
კვების ნირი განსხვავებულია, თუმცა საჭმლის
მომნელებელი სისტემა მსგავსია. რფრინველები საკვებს
ინტენსიურად ინელებენ, მოუნელებელ საგნებს (მაგ.,
მატყლი, ძვლები, თევზის ქერცლი და სხვა) ამოანთხევენ.
გამომყოფი ორგანოებია თირკმლები (დიდი
მოცულობისა), შარდის ბუშტი არა აქვთ, შარდსაწვეთები
პირდაპირ კლოაკაში იხსნება, სადაც წყლის ნაწილი
კედლებში შეიწოვება და ორგანიზმის
ცხოველმოქმედებას ხმარდება
პირის ღრუ ზემოდან მოსაზღვრულია ზედა ნისკარტით და მაგარი სასით; ქვემოდან კი _ ქვემო
ნისკარტით და პირის ღრუს ძირით. ფრინველთა კლასის არც ერთ წარმომადგენელს არა აქვს
ტუჩები, ლოყები, ღრძილები, კბილები, რბილი სასა და სასის ფარდა; პირის ღრუ იყოფა 2
ნაწილად _ ზედა ნაწილი და ქვედა ნაწილი. პირის ღრუს ზედა ნაწილს ქმნის პირის ღრუს
სახურავი, რომელიც წარმოდგენილია ვიწრო და გრძელი მაგარი სასით. მაგარი სასის უკანა
ნაწილში არის დვრილები, რომლებიც ხელს უწყობს საკვების დამაგრებას პირის ღრუში და
გადაადგილებას საყლაპავი მილის მიმართულებით.პირის ღრუს ქვედა ნაწილი ქმნის პირის
ღრუს ძირს. პირის ღრუს ძირი ფრინველთა კლასის ყველა წარმომადგენელში უჭირავს ენას.
ლორწოვანი გარსის ფირფიტები პირის ღრუს ამ ნაწილში მნიშვნელოვნად თხელია.
ხახა მდებარეობს პირის ღრუს აბორალურად;
მასთან დაკავშირებულია ერთი მხრივ _ პირის და
ცხვირის ღრუ, მეორე მხრივ კი _ საყლაპავი მილი
და ხორხი. ხახაში გაივლის საკვები და გადადის
საყლაპავ მილში;
საყლაპავი მილი გრძელი, მილის ფორმის
ორგანოა; იწყება ხახიდან და ბოლოვდება
ჯირკვლოვან კუჭში. ხახასა და საყლაპავ მილს
შორის საზღვრად ითვლება ხახისა და ხორხის
დვრილები. საყლაპავი მილის დანიშნულებაა
გაატაროს საკვები ჩიჩახვისა და კუჭის
მიმართულებით შემდგომი
დამუშავებისათვის.ფრინველთა კლასის
სხვადასხვა წარმომადგენელში საყლაპავი მილის
სიგრძე განსხვავებულია, დამოკიდებულია კისრის
სიგრძეზე და შეადგენს 10-60 სმ-მდე.
ჩიჩახვში გამოიყოფა ლორწოვანი
სეკრეტი, რომელიც ფერმენტულად
ამუშავებს ან მხოლოდ ასველებს მშრალ
საკვებს და მის გარკვეულ ულუფას
აწვდის კუჭს. ამონანთხევის სახით
ფრინველები იცილებენ მოუნელებელ
ნაწილებს, კვებავენ მართვეებს, ჩიჩახვით
მოაქვთ მათთვის წყალი და სხვა.
ზოგიერთი ფრინველის ტიხტიხის დროს
ჩიჩახვი რეზონატორის როლს თამაშობს
კუჭი ფრინველთა კლასის ყველა
წარმომადგენელში იყოფა ორ ნაწილად ანუ
კამერად: წინა ნაწილს _ ჯირკვლოვან, ხოლო უკანა
ნაწილს _ კუნთოვან კუჭს უწოდებენ.
ჯირკვლოვანი კუჭი გამოყოფს ფერმენტებს,
კუნთოვანი კუჭი უზრუნველყოფს
საკვებისმექანიკურ დამუშავებას
თორმეტგოჯა ნაწლავი, იწყება კუნთოვანი
კუჭის წინა ბრმა ჩანთიდან. იქ სადაც კუჭის
კედელი თორმეტგოჯაში გადადის
ლორწოვან- კუნთოვანი ნაკეცია, რომელიც
კუჭიდან გამოსავალს კეტავს. ფრინველთა
კლასის სხვადასხვა წარმომადგენელში
თორმეტგოჯა ნაწალვის სიგრძე
განსხვავებულია.
წვრილი ნაწლავი საკვების მონელების და შეწოვის
ფუნქციას ასრულებს. მონელებული საკვები სისხლში
და ლიმფაში შეიწოვება და მთელ ორგანიზმში
ვრცელდება.
მსხვილი ნაწლავი საჭმლის მომნელებელი სისტემის
საბოლოო ნაწილია; სადაც მთავრდება წვრილი
ნაწლავიდან გადმოსული საკვების შეწოვის პროცესი.
ფრინველთა კლასის თითქმის ყველა
წარმომადგენელს ნაწლავის ეს განყოფილება მოკლე
აქვს, რაც სიმსუბუქეს უნარჩუნებს. მსხვილი
ნაწლავის შემადგენლობაში შედის: ბრმა ნაწლავი და
სწორი ნაწლავი; სწორი ნაწლავი კლოაკაში იხსნება.
სწორი ნაწლავი მსხვილი ნაწლავის საბოლოო
ნაწილია. ამ ნაწლავის სახელწოდებით ცნობილია
ბრმა ნაწლავის შესართავსა და კლოაკას შორის
მდებარე ნაწლავის ლულის შედარებით მოკლე
ნაწილი; მისი ფუნქციაა წყლის შეწოვა და უვარგისი
ნივთიერებების გამოყოფა.
კლოაკა მომნელებელი აპარატის საბოლოო ნაწილია.
მდებარეობს სწორი ნაწლავის უკან და ანალური
ხვრელით იხსნება გარემოში.
მტაცებელი ფრინველები ხორცით
იკვებებიან (ნადირობენ რა
მწერებზე, ჩიტებზე, რეპტილიებსა
და ძუძუმწოვრებზე). ნანადირევის
მირთმევისას მათ ეხმარებათ
ბუნებისაგან ბოძებული ბასრი და
განმგმირავი ნისკართი, რომელიც
მთავარ როლს ასრულებს ნადავლის
დანაწევრებაში.
მტაცებელი ფრინველების ყველა წარმომადგენელი საკვების
მოპოვების მიზნით ნადირობს,თუმცა სხვა ჩიტებისაგან
განსხვავებით,მსხვერპლს ნისკარტით არ იჭერს.ამ დროს მტაცებელი
ძლიერ კიდურებსა და ბასრ ბრჭყალებს იყენებს. ყველა მტაცებელი
ფრინველი (ბუსა და ჭოტის გამოკლებით), აქტიურობს
დღისით,იმისდა მიუხედავად,ცოცხალ ნადავლზე ნადირობს იგი,თუ
ლეშს ეძებს.
მიმინო
მტაცებელ ფრინველთა ისეთი
წარმომადგენელი,როგორიცაა
მიმინო გამოირჩევა შედარებით
მოკლე ფრთებითა და გრძელი
კუდით.სხეულის ასეთი
აგებულება ეხმარება მას ჰაერში
სწრაფი მანებრირებისა და
დიდი სიჩქარის
მიღწევაში.მიმინო დაფრინავს
გამწვანებულ
ადგილებთან,სადაც ბევრი
წვრილი ჩიტი ეგულება და
იჭერს თავის მსხვერპლს
წამიერი მოძრაობით.
შევარდენი
მტაცებელ ფრინველთა შორის
ყველაზე სწრაფი
შევარდენია.როდესაც ქვევით ეშვება
მსხვერპლის დასაჭერად,იგი 300
კმ/სთ სიჩქარეს ავითარებს.მისი
ძირითადი ნადავლია
მტრედი,რომელსაც შევარდენი
15/18 მეტრის სიმაღლიდან ხედავს
და უსწრაფესად ეშვება ქვემოთ მის
დასაჭერად.მიმინოს
მსგავსად,შენარდენიც წამიერი
მოძრაობით განგმირავს მცირე
ზომის მსხვერპლს.რაც შეეხება დიდ
ნადავლს,მტაცებელი ნაწილ-ნაწილ
მიირთმევს.
სვავები
ეჭვგარეშეა,რომ მტაცებელმა
ფრინველებმა საუკეთესო და უსასტიკესი
მონადირეების სახელი
დაიმკვიდრეს.თითოეულ სახეობას
ნადირობის საკუთარი მეთოდი
გააჩნიათ,რათა თავიდან აიცილონ
ერთმანეთს შორის
მეტოქეობა.განსაკუთრებული ჩვევები
ახასიათებთ ლეში ჭამია
სვავებსაც.მაგალითად ე.წ. აფრიკულ სვავს
გააჩნია ძლიერი ნისკარტი,რომლის
საშუალებითაც ახლად მოკლულ
ნადავლსაც ადვილად მიირთმევს,ხოლო
ე.წ. თეთრთავა სვავი ელოდება სანამ მისი
მსხვერპლი კარგად დალპება და მხოლოდ
ამის შემდეგ იწყებს ჭამას.
გადამფრენი ფრინველები
ფრინველთა მიმოფრენის სიშორე დამოკიდებულია მათი ცხოვრების ნირზე,
ეკოლოგიაზე: ფრინველები, რომლებიც მარცვლოვნებით იკვებებიან, უფრო
ახლოს მიფრინავენ; რომლებიც მწერებს ჭამენ — უფრო სამხრეთით,
წყალმცურავნი კი — გაუყინავი წყალსატევეებისაკენ და ა.შ. ყველაზე შორს —
ანტარქტიკაში მიფრინავენ არქტიკაში მობუდარი პოლარული
თევზიყლაპიები.
კოლიბრი
ყველაზე პატარა ფრინველი კოლიბრია. ზოგი
მათგანი იმდენად პატარაა, რომ ,,ფრინველ-ბუზს”
უწოდებენ. ასეთი ჩიტუნია 2გრამზე მეტს იწონის.
კოლიბრს ყველაზე ლამაზ ფრინველად თვლიან
დედამიწის ზურგზე. სილამაზის გამო ხალხი მას ხან
,,მზის სხივს” უწოდებს, ხან – ,,ტყის ვარსკვლავს”, ხან
– ,,ცეცხლოსანს” და სხვა. ერთ-ერთი კოლიბრის
ქოჩორი მუზარადს წააგავს, ამის გამო მას
,,მუზარადიანი კოლიბრი” შეარქვეს. ახლა კოლიბრის
ნისკარტი ვნახოთ: ზოგს ისეთი წვეტიანი ნისკარტი
აქვს, რომ ნემსი გეგონებათ. ამიტომაა, რომ
მტაცებელი ფრინველებიც კი გაურბიან. აბა გაბედონ
და თავს დაესხან! იმ წუთში თვალებს გამოკორტნის
მტაცებელს. კოლიბრის საკვები ყვავილის ნექტარი,
თაფლი, ბუზები, პეპლები და პატარა ხოჭოებია.
კოლიბრი გავრცელებულია ამერიკაში,
განსაკუთრებით ბევრია სამხრეთ ამერიკაში
ბეღურასნაირნი
ბეღურასნაირნი მცირე და
საშუალო ზომის ფრინველებია.
სხეულის სიგრძე 9,5 სმ-იდან
(ნარჩიტა) 65 სმ-მდეა
(ყორანი).ბეღურასნაირები
კერძოდ განიერნისკარტები
გავრცელებული არიან აფრიკასა
და სამხრეთ აზიაში. აქვთ მოკლე
და განიერი ნისკარტი,
ძირითადად მწერებით
იკვებებიან. ცნობილია 14
სახეობა, რომლებიც ერთიანდება
რკანისკარტასებრთა ოჯახში;
ხოხობი
ულამაზესი ფრნველია ის იკვებება
ძირითადად მცენარეული საკვებით,
უფრო იშვიათად (გაზაფხულზე) —
ხოჭოებით და სხვა მწერებით.
თუთიყუშისნაირნი იკვებებიან
მცენარეული (ნაყოფი, თესლი,
ნექტარი), იშვიათად
ცხოველური (მწერები)
საკვებით. ახალ ზელანდიაში
ნესტორი ხანდახან თავს ესხმის
ცხვრებს. ზოგი
თუთიყუშისნაირნი (არა, ჟაკო)
მნიშვნელოვან ზიანს აყენებს
მეურნეობას
ბუსნაირნი
ბუსნაირებს მოკლე და
მოკაუჭებული ნისკარტი, ბასრი
ბრჭყალები, აქვთ მოქმედი ბრმა
ნაწლავი, . ჩიჩახვი არა აქვთ.
იკვებებიან მღრღნელებით,
რითაც სარგებლობა მოაქვთ.
ქათმისნაირები
ქათმისნაირებს ნისკარტი აქვს მნიშვნელოვნად მოკლე
(საშუალოდ 3,5 სმ.); კონუსისებური ფორმის, გამოდრეკილი
ზურგით და ბლაგვი საგიტალური ქედით; ნისკარტი ოდნავ
მოხრილია ქვემოთ და აქვს გლუვი ნაპირები.
ბატისნაირები
ბატისნაირებს კი ნისკარტი აქვთ
გრძელი და დორსალური
ზედაპირიდან მნიშვნელოვნად
გაბრტყელებული.
ფრინველების კვება და საჭმლის მომნელებელი სისტემა

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

სისხლისა და ლიმფის მიმოქცევის სისტემა.ppt
სისხლისა და ლიმფის მიმოქცევის სისტემა.pptსისხლისა და ლიმფის მიმოქცევის სისტემა.ppt
სისხლისა და ლიმფის მიმოქცევის სისტემა.ppta.sanamiani a.sanamiani
 
გულის აგებულება და მუშაობა
გულის აგებულება და მუშაობაგულის აგებულება და მუშაობა
გულის აგებულება და მუშაობაa.sanamiani a.sanamiani
 
შინაგანი გარემო
შინაგანი გარემოშინაგანი გარემო
შინაგანი გარემოa.sanamiani a.sanamiani
 
სისხლი
სისხლისისხლი
სისხლიenuqishvili
 
მემკვიდრული დაავადებები
მემკვიდრული დაავადებებიმემკვიდრული დაავადებები
მემკვიდრული დაავადებებიNineli Kuxalashvili
 
სუფთა ნივთიერებები და ნარევები
სუფთა ნივთიერებები და ნარევებისუფთა ნივთიერებები და ნარევები
სუფთა ნივთიერებები და ნარევებიaroshidzemakvala
 
იმუნიტეტი
იმუნიტეტიიმუნიტეტი
იმუნიტეტიana lipartia
 
ექსკრეტორული სისტემა
ექსკრეტორული სისტემაექსკრეტორული სისტემა
ექსკრეტორული სისტემაa.sanamiani a.sanamiani
 
ორგანიზმის ინდივიდუალური განვითარება.Pptx
ორგანიზმის   ინდივიდუალური   განვითარება.Pptxორგანიზმის   ინდივიდუალური   განვითარება.Pptx
ორგანიზმის ინდივიდუალური განვითარება.Pptxgigaele
 
უჯრედის აგებულება
უჯრედის აგებულებაუჯრედის აგებულება
უჯრედის აგებულებაTbilisi State Universiti
 

Mais procurados (20)

სისხლისა და ლიმფის მიმოქცევის სისტემა.ppt
სისხლისა და ლიმფის მიმოქცევის სისტემა.pptსისხლისა და ლიმფის მიმოქცევის სისტემა.ppt
სისხლისა და ლიმფის მიმოქცევის სისტემა.ppt
 
გულის აგებულება და მუშაობა
გულის აგებულება და მუშაობაგულის აგებულება და მუშაობა
გულის აგებულება და მუშაობა
 
მიტოზი
მიტოზიმიტოზი
მიტოზი
 
თემა
თემათემა
თემა
 
ქსოვილები
ქსოვილებიქსოვილები
ქსოვილები
 
შინაგანი გარემო
შინაგანი გარემოშინაგანი გარემო
შინაგანი გარემო
 
Virusebi
VirusebiVirusebi
Virusebi
 
Meiozi
MeioziMeiozi
Meiozi
 
სუნთქვა
სუნთქვასუნთქვა
სუნთქვა
 
სისხლი
სისხლისისხლი
სისხლი
 
მემკვიდრული დაავადებები
მემკვიდრული დაავადებებიმემკვიდრული დაავადებები
მემკვიდრული დაავადებები
 
სუფთა ნივთიერებები და ნარევები
სუფთა ნივთიერებები და ნარევებისუფთა ნივთიერებები და ნარევები
სუფთა ნივთიერებები და ნარევები
 
Sokoebi
SokoebiSokoebi
Sokoebi
 
Genetika
GenetikaGenetika
Genetika
 
იმუნიტეტი
იმუნიტეტიიმუნიტეტი
იმუნიტეტი
 
ექსკრეტორული სისტემა
ექსკრეტორული სისტემაექსკრეტორული სისტემა
ექსკრეტორული სისტემა
 
Dabalansebuli kveba
Dabalansebuli kvebaDabalansebuli kveba
Dabalansebuli kveba
 
ორგანიზმის ინდივიდუალური განვითარება.Pptx
ორგანიზმის   ინდივიდუალური   განვითარება.Pptxორგანიზმის   ინდივიდუალური   განვითარება.Pptx
ორგანიზმის ინდივიდუალური განვითარება.Pptx
 
Ujredis qimia
Ujredis qimiaUjredis qimia
Ujredis qimia
 
უჯრედის აგებულება
უჯრედის აგებულებაუჯრედის აგებულება
უჯრედის აგებულება
 

Destaque

Chven Da Prinvelebi 1
Chven Da Prinvelebi 1Chven Da Prinvelebi 1
Chven Da Prinvelebi 1beqa bea
 
"ფრინველების მოგზაურობა"
"ფრინველების მოგზაურობა""ფრინველების მოგზაურობა"
"ფრინველების მოგზაურობა"elenkhachidze
 
პროექტი ფრინველები
პროექტი ფრინველებიპროექტი ფრინველები
პროექტი ფრინველებიarabashvili nana
 
დედამიწის დაცვის დღე
დედამიწის დაცვის დღედედამიწის დაცვის დღე
დედამიწის დაცვის დღეLali Macharashvili-Lomidze
 
ბაღის ფრინველები
ბაღის ფრინველები ბაღის ფრინველები
ბაღის ფრინველები qetevan nandoshvili
 
მგალობელი ფრინველები
მგალობელი ფრინველებიმგალობელი ფრინველები
მგალობელი ფრინველებიteadarchia2
 
3 კლ. მოძრაობა
3 კლ.  მოძრაობა3 კლ.  მოძრაობა
3 კლ. მოძრაობაmakaafriamashvili
 
სლაიდები
სლაიდებისლაიდები
სლაიდებიninomegreli123
 
შინაური ფრინველები
შინაური  ფრინველებიშინაური  ფრინველები
შინაური ფრინველებიIrina Zaqareishvili
 

Destaque (13)

Birdwatching
BirdwatchingBirdwatching
Birdwatching
 
Video meetings
Video meetingsVideo meetings
Video meetings
 
Chven Da Prinvelebi 1
Chven Da Prinvelebi 1Chven Da Prinvelebi 1
Chven Da Prinvelebi 1
 
"ფრინველების მოგზაურობა"
"ფრინველების მოგზაურობა""ფრინველების მოგზაურობა"
"ფრინველების მოგზაურობა"
 
Animals
AnimalsAnimals
Animals
 
ცხოველები
ცხოველებიცხოველები
ცხოველები
 
პროექტი ფრინველები
პროექტი ფრინველებიპროექტი ფრინველები
პროექტი ფრინველები
 
დედამიწის დაცვის დღე
დედამიწის დაცვის დღედედამიწის დაცვის დღე
დედამიწის დაცვის დღე
 
ბაღის ფრინველები
ბაღის ფრინველები ბაღის ფრინველები
ბაღის ფრინველები
 
მგალობელი ფრინველები
მგალობელი ფრინველებიმგალობელი ფრინველები
მგალობელი ფრინველები
 
3 კლ. მოძრაობა
3 კლ.  მოძრაობა3 კლ.  მოძრაობა
3 კლ. მოძრაობა
 
სლაიდები
სლაიდებისლაიდები
სლაიდები
 
შინაური ფრინველები
შინაური  ფრინველებიშინაური  ფრინველები
შინაური ფრინველები
 

Semelhante a ფრინველების კვება და საჭმლის მომნელებელი სისტემა

ლალიკო გველები
ლალიკო გველებილალიკო გველები
ლალიკო გველებიzazuka1717
 
ლალიკო გველები
ლალიკო გველებილალიკო გველები
ლალიკო გველებიzazuka1717
 
ღორის და ხარის სოლიტერი
ღორის და ხარის სოლიტერიღორის და ხარის სოლიტერი
ღორის და ხარის სოლიტერიDimitry Gagua
 

Semelhante a ფრინველების კვება და საჭმლის მომნელებელი სისტემა (7)

Cxovelebi
CxovelebiCxovelebi
Cxovelebi
 
მ წ ე რ ე ბ ი
მ  წ  ე  რ  ე  ბ  იმ  წ  ე  რ  ე  ბ  ი
მ წ ე რ ე ბ ი
 
Sasargeblo da mavne mwerebi
Sasargeblo da  mavne mwerebiSasargeblo da  mavne mwerebi
Sasargeblo da mavne mwerebi
 
ლალიკო გველები
ლალიკო გველებილალიკო გველები
ლალიკო გველები
 
ლალიკო გველები
ლალიკო გველებილალიკო გველები
ლალიკო გველები
 
Zgvis binadarni
Zgvis binadarniZgvis binadarni
Zgvis binadarni
 
ღორის და ხარის სოლიტერი
ღორის და ხარის სოლიტერიღორის და ხარის სოლიტერი
ღორის და ხარის სოლიტერი
 

Mais de ana lipartia

საქართველოს პარლამენტი
საქართველოს პარლამენტისაქართველოს პარლამენტი
საქართველოს პარლამენტიana lipartia
 
სამცხე-ჯავახეთი
სამცხე-ჯავახეთისამცხე-ჯავახეთი
სამცხე-ჯავახეთიana lipartia
 
ხევსურეთი
ხევსურეთიხევსურეთი
ხევსურეთიana lipartia
 
კახეთი
კახეთიკახეთი
კახეთიana lipartia
 
დედამიწის ხელოვნური თანამგზავრები
დედამიწის ხელოვნური თანამგზავრებიდედამიწის ხელოვნური თანამგზავრები
დედამიწის ხელოვნური თანამგზავრებიana lipartia
 
ელექტროლიზის გამოყენება
ელექტროლიზის გამოყენებაელექტროლიზის გამოყენება
ელექტროლიზის გამოყენებაana lipartia
 
შანხაი
შანხაიშანხაი
შანხაიana lipartia
 
Кра́сная пло́щадь
Кра́сная пло́щадьКра́сная пло́щадь
Кра́сная пло́щадьana lipartia
 
კოლხეთის სამეფო
კოლხეთის სამეფოკოლხეთის სამეფო
კოლხეთის სამეფოana lipartia
 
ალბერტ აინშტაინი
ალბერტ აინშტაინიალბერტ აინშტაინი
ალბერტ აინშტაინიana lipartia
 
სათბურის ეფექტი
სათბურის ეფექტისათბურის ეფექტი
სათბურის ეფექტიana lipartia
 
ადამიანი და კომპიუტერი
ადამიანი და კომპიუტერიადამიანი და კომპიუტერი
ადამიანი და კომპიუტერიana lipartia
 
სქესის განსაზღვრის ქრომოსომული მექანიზმები
სქესის განსაზღვრის ქრომოსომული მექანიზმებისქესის განსაზღვრის ქრომოსომული მექანიზმები
სქესის განსაზღვრის ქრომოსომული მექანიზმებიana lipartia
 
ფრანც იოზეფ ჰაიდნი
ფრანც იოზეფ ჰაიდნიფრანც იოზეფ ჰაიდნი
ფრანც იოზეფ ჰაიდნიana lipartia
 
სტილები და დიზაინი
სტილები  და დიზაინისტილები  და დიზაინი
სტილები და დიზაინიana lipartia
 
იდენტური და არაიდენტური ტყუპები
იდენტური და არაიდენტური ტყუპებიიდენტური და არაიდენტური ტყუპები
იდენტური და არაიდენტური ტყუპებიana lipartia
 
რა აბინძურებს ჰაერს
რა აბინძურებს ჰაერსრა აბინძურებს ჰაერს
რა აბინძურებს ჰაერსana lipartia
 

Mais de ana lipartia (20)

საქართველოს პარლამენტი
საქართველოს პარლამენტისაქართველოს პარლამენტი
საქართველოს პარლამენტი
 
გაერო
გაეროგაერო
გაერო
 
სამცხე-ჯავახეთი
სამცხე-ჯავახეთისამცხე-ჯავახეთი
სამცხე-ჯავახეთი
 
ხევსურეთი
ხევსურეთიხევსურეთი
ხევსურეთი
 
კახეთი
კახეთიკახეთი
კახეთი
 
დედამიწის ხელოვნური თანამგზავრები
დედამიწის ხელოვნური თანამგზავრებიდედამიწის ხელოვნური თანამგზავრები
დედამიწის ხელოვნური თანამგზავრები
 
ელექტროლიზის გამოყენება
ელექტროლიზის გამოყენებაელექტროლიზის გამოყენება
ელექტროლიზის გამოყენება
 
შანხაი
შანხაიშანხაი
შანხაი
 
Кра́сная пло́щадь
Кра́сная пло́щадьКра́сная пло́щадь
Кра́сная пло́щадь
 
კოლხეთის სამეფო
კოლხეთის სამეფოკოლხეთის სამეფო
კოლხეთის სამეფო
 
ალბერტ აინშტაინი
ალბერტ აინშტაინიალბერტ აინშტაინი
ალბერტ აინშტაინი
 
Georgian cuisine
Georgian cuisineGeorgian cuisine
Georgian cuisine
 
georgian dance
georgian dancegeorgian dance
georgian dance
 
სათბურის ეფექტი
სათბურის ეფექტისათბურის ეფექტი
სათბურის ეფექტი
 
ადამიანი და კომპიუტერი
ადამიანი და კომპიუტერიადამიანი და კომპიუტერი
ადამიანი და კომპიუტერი
 
სქესის განსაზღვრის ქრომოსომული მექანიზმები
სქესის განსაზღვრის ქრომოსომული მექანიზმებისქესის განსაზღვრის ქრომოსომული მექანიზმები
სქესის განსაზღვრის ქრომოსომული მექანიზმები
 
ფრანც იოზეფ ჰაიდნი
ფრანც იოზეფ ჰაიდნიფრანც იოზეფ ჰაიდნი
ფრანც იოზეფ ჰაიდნი
 
სტილები და დიზაინი
სტილები  და დიზაინისტილები  და დიზაინი
სტილები და დიზაინი
 
იდენტური და არაიდენტური ტყუპები
იდენტური და არაიდენტური ტყუპებიიდენტური და არაიდენტური ტყუპები
იდენტური და არაიდენტური ტყუპები
 
რა აბინძურებს ჰაერს
რა აბინძურებს ჰაერსრა აბინძურებს ჰაერს
რა აბინძურებს ჰაერს
 

ფრინველების კვება და საჭმლის მომნელებელი სისტემა

  • 1.
  • 2. ფრინველებს ჰეტეროტროფული კვება ახასიათებ, მათი კვების ნირი განსხვავებულია, თუმცა საჭმლის მომნელებელი სისტემა მსგავსია. რფრინველები საკვებს ინტენსიურად ინელებენ, მოუნელებელ საგნებს (მაგ., მატყლი, ძვლები, თევზის ქერცლი და სხვა) ამოანთხევენ. გამომყოფი ორგანოებია თირკმლები (დიდი მოცულობისა), შარდის ბუშტი არა აქვთ, შარდსაწვეთები პირდაპირ კლოაკაში იხსნება, სადაც წყლის ნაწილი კედლებში შეიწოვება და ორგანიზმის ცხოველმოქმედებას ხმარდება
  • 3. პირის ღრუ ზემოდან მოსაზღვრულია ზედა ნისკარტით და მაგარი სასით; ქვემოდან კი _ ქვემო ნისკარტით და პირის ღრუს ძირით. ფრინველთა კლასის არც ერთ წარმომადგენელს არა აქვს ტუჩები, ლოყები, ღრძილები, კბილები, რბილი სასა და სასის ფარდა; პირის ღრუ იყოფა 2 ნაწილად _ ზედა ნაწილი და ქვედა ნაწილი. პირის ღრუს ზედა ნაწილს ქმნის პირის ღრუს სახურავი, რომელიც წარმოდგენილია ვიწრო და გრძელი მაგარი სასით. მაგარი სასის უკანა ნაწილში არის დვრილები, რომლებიც ხელს უწყობს საკვების დამაგრებას პირის ღრუში და გადაადგილებას საყლაპავი მილის მიმართულებით.პირის ღრუს ქვედა ნაწილი ქმნის პირის ღრუს ძირს. პირის ღრუს ძირი ფრინველთა კლასის ყველა წარმომადგენელში უჭირავს ენას. ლორწოვანი გარსის ფირფიტები პირის ღრუს ამ ნაწილში მნიშვნელოვნად თხელია.
  • 4. ხახა მდებარეობს პირის ღრუს აბორალურად; მასთან დაკავშირებულია ერთი მხრივ _ პირის და ცხვირის ღრუ, მეორე მხრივ კი _ საყლაპავი მილი და ხორხი. ხახაში გაივლის საკვები და გადადის საყლაპავ მილში; საყლაპავი მილი გრძელი, მილის ფორმის ორგანოა; იწყება ხახიდან და ბოლოვდება ჯირკვლოვან კუჭში. ხახასა და საყლაპავ მილს შორის საზღვრად ითვლება ხახისა და ხორხის დვრილები. საყლაპავი მილის დანიშნულებაა გაატაროს საკვები ჩიჩახვისა და კუჭის მიმართულებით შემდგომი დამუშავებისათვის.ფრინველთა კლასის სხვადასხვა წარმომადგენელში საყლაპავი მილის სიგრძე განსხვავებულია, დამოკიდებულია კისრის სიგრძეზე და შეადგენს 10-60 სმ-მდე.
  • 5. ჩიჩახვში გამოიყოფა ლორწოვანი სეკრეტი, რომელიც ფერმენტულად ამუშავებს ან მხოლოდ ასველებს მშრალ საკვებს და მის გარკვეულ ულუფას აწვდის კუჭს. ამონანთხევის სახით ფრინველები იცილებენ მოუნელებელ ნაწილებს, კვებავენ მართვეებს, ჩიჩახვით მოაქვთ მათთვის წყალი და სხვა. ზოგიერთი ფრინველის ტიხტიხის დროს ჩიჩახვი რეზონატორის როლს თამაშობს
  • 6. კუჭი ფრინველთა კლასის ყველა წარმომადგენელში იყოფა ორ ნაწილად ანუ კამერად: წინა ნაწილს _ ჯირკვლოვან, ხოლო უკანა ნაწილს _ კუნთოვან კუჭს უწოდებენ. ჯირკვლოვანი კუჭი გამოყოფს ფერმენტებს, კუნთოვანი კუჭი უზრუნველყოფს საკვებისმექანიკურ დამუშავებას
  • 7. თორმეტგოჯა ნაწლავი, იწყება კუნთოვანი კუჭის წინა ბრმა ჩანთიდან. იქ სადაც კუჭის კედელი თორმეტგოჯაში გადადის ლორწოვან- კუნთოვანი ნაკეცია, რომელიც კუჭიდან გამოსავალს კეტავს. ფრინველთა კლასის სხვადასხვა წარმომადგენელში თორმეტგოჯა ნაწალვის სიგრძე განსხვავებულია.
  • 8. წვრილი ნაწლავი საკვების მონელების და შეწოვის ფუნქციას ასრულებს. მონელებული საკვები სისხლში და ლიმფაში შეიწოვება და მთელ ორგანიზმში ვრცელდება. მსხვილი ნაწლავი საჭმლის მომნელებელი სისტემის საბოლოო ნაწილია; სადაც მთავრდება წვრილი ნაწლავიდან გადმოსული საკვების შეწოვის პროცესი. ფრინველთა კლასის თითქმის ყველა წარმომადგენელს ნაწლავის ეს განყოფილება მოკლე აქვს, რაც სიმსუბუქეს უნარჩუნებს. მსხვილი ნაწლავის შემადგენლობაში შედის: ბრმა ნაწლავი და სწორი ნაწლავი; სწორი ნაწლავი კლოაკაში იხსნება. სწორი ნაწლავი მსხვილი ნაწლავის საბოლოო ნაწილია. ამ ნაწლავის სახელწოდებით ცნობილია ბრმა ნაწლავის შესართავსა და კლოაკას შორის მდებარე ნაწლავის ლულის შედარებით მოკლე ნაწილი; მისი ფუნქციაა წყლის შეწოვა და უვარგისი ნივთიერებების გამოყოფა. კლოაკა მომნელებელი აპარატის საბოლოო ნაწილია. მდებარეობს სწორი ნაწლავის უკან და ანალური ხვრელით იხსნება გარემოში.
  • 9. მტაცებელი ფრინველები ხორცით იკვებებიან (ნადირობენ რა მწერებზე, ჩიტებზე, რეპტილიებსა და ძუძუმწოვრებზე). ნანადირევის მირთმევისას მათ ეხმარებათ ბუნებისაგან ბოძებული ბასრი და განმგმირავი ნისკართი, რომელიც მთავარ როლს ასრულებს ნადავლის დანაწევრებაში.
  • 10. მტაცებელი ფრინველების ყველა წარმომადგენელი საკვების მოპოვების მიზნით ნადირობს,თუმცა სხვა ჩიტებისაგან განსხვავებით,მსხვერპლს ნისკარტით არ იჭერს.ამ დროს მტაცებელი ძლიერ კიდურებსა და ბასრ ბრჭყალებს იყენებს. ყველა მტაცებელი ფრინველი (ბუსა და ჭოტის გამოკლებით), აქტიურობს დღისით,იმისდა მიუხედავად,ცოცხალ ნადავლზე ნადირობს იგი,თუ ლეშს ეძებს.
  • 11. მიმინო მტაცებელ ფრინველთა ისეთი წარმომადგენელი,როგორიცაა მიმინო გამოირჩევა შედარებით მოკლე ფრთებითა და გრძელი კუდით.სხეულის ასეთი აგებულება ეხმარება მას ჰაერში სწრაფი მანებრირებისა და დიდი სიჩქარის მიღწევაში.მიმინო დაფრინავს გამწვანებულ ადგილებთან,სადაც ბევრი წვრილი ჩიტი ეგულება და იჭერს თავის მსხვერპლს წამიერი მოძრაობით.
  • 12. შევარდენი მტაცებელ ფრინველთა შორის ყველაზე სწრაფი შევარდენია.როდესაც ქვევით ეშვება მსხვერპლის დასაჭერად,იგი 300 კმ/სთ სიჩქარეს ავითარებს.მისი ძირითადი ნადავლია მტრედი,რომელსაც შევარდენი 15/18 მეტრის სიმაღლიდან ხედავს და უსწრაფესად ეშვება ქვემოთ მის დასაჭერად.მიმინოს მსგავსად,შენარდენიც წამიერი მოძრაობით განგმირავს მცირე ზომის მსხვერპლს.რაც შეეხება დიდ ნადავლს,მტაცებელი ნაწილ-ნაწილ მიირთმევს.
  • 13. სვავები ეჭვგარეშეა,რომ მტაცებელმა ფრინველებმა საუკეთესო და უსასტიკესი მონადირეების სახელი დაიმკვიდრეს.თითოეულ სახეობას ნადირობის საკუთარი მეთოდი გააჩნიათ,რათა თავიდან აიცილონ ერთმანეთს შორის მეტოქეობა.განსაკუთრებული ჩვევები ახასიათებთ ლეში ჭამია სვავებსაც.მაგალითად ე.წ. აფრიკულ სვავს გააჩნია ძლიერი ნისკარტი,რომლის საშუალებითაც ახლად მოკლულ ნადავლსაც ადვილად მიირთმევს,ხოლო ე.წ. თეთრთავა სვავი ელოდება სანამ მისი მსხვერპლი კარგად დალპება და მხოლოდ ამის შემდეგ იწყებს ჭამას.
  • 14. გადამფრენი ფრინველები ფრინველთა მიმოფრენის სიშორე დამოკიდებულია მათი ცხოვრების ნირზე, ეკოლოგიაზე: ფრინველები, რომლებიც მარცვლოვნებით იკვებებიან, უფრო ახლოს მიფრინავენ; რომლებიც მწერებს ჭამენ — უფრო სამხრეთით, წყალმცურავნი კი — გაუყინავი წყალსატევეებისაკენ და ა.შ. ყველაზე შორს — ანტარქტიკაში მიფრინავენ არქტიკაში მობუდარი პოლარული თევზიყლაპიები.
  • 15. კოლიბრი ყველაზე პატარა ფრინველი კოლიბრია. ზოგი მათგანი იმდენად პატარაა, რომ ,,ფრინველ-ბუზს” უწოდებენ. ასეთი ჩიტუნია 2გრამზე მეტს იწონის. კოლიბრს ყველაზე ლამაზ ფრინველად თვლიან დედამიწის ზურგზე. სილამაზის გამო ხალხი მას ხან ,,მზის სხივს” უწოდებს, ხან – ,,ტყის ვარსკვლავს”, ხან – ,,ცეცხლოსანს” და სხვა. ერთ-ერთი კოლიბრის ქოჩორი მუზარადს წააგავს, ამის გამო მას ,,მუზარადიანი კოლიბრი” შეარქვეს. ახლა კოლიბრის ნისკარტი ვნახოთ: ზოგს ისეთი წვეტიანი ნისკარტი აქვს, რომ ნემსი გეგონებათ. ამიტომაა, რომ მტაცებელი ფრინველებიც კი გაურბიან. აბა გაბედონ და თავს დაესხან! იმ წუთში თვალებს გამოკორტნის მტაცებელს. კოლიბრის საკვები ყვავილის ნექტარი, თაფლი, ბუზები, პეპლები და პატარა ხოჭოებია. კოლიბრი გავრცელებულია ამერიკაში, განსაკუთრებით ბევრია სამხრეთ ამერიკაში
  • 16. ბეღურასნაირნი ბეღურასნაირნი მცირე და საშუალო ზომის ფრინველებია. სხეულის სიგრძე 9,5 სმ-იდან (ნარჩიტა) 65 სმ-მდეა (ყორანი).ბეღურასნაირები კერძოდ განიერნისკარტები გავრცელებული არიან აფრიკასა და სამხრეთ აზიაში. აქვთ მოკლე და განიერი ნისკარტი, ძირითადად მწერებით იკვებებიან. ცნობილია 14 სახეობა, რომლებიც ერთიანდება რკანისკარტასებრთა ოჯახში;
  • 17. ხოხობი ულამაზესი ფრნველია ის იკვებება ძირითადად მცენარეული საკვებით, უფრო იშვიათად (გაზაფხულზე) — ხოჭოებით და სხვა მწერებით.
  • 18. თუთიყუშისნაირნი იკვებებიან მცენარეული (ნაყოფი, თესლი, ნექტარი), იშვიათად ცხოველური (მწერები) საკვებით. ახალ ზელანდიაში ნესტორი ხანდახან თავს ესხმის ცხვრებს. ზოგი თუთიყუშისნაირნი (არა, ჟაკო) მნიშვნელოვან ზიანს აყენებს მეურნეობას
  • 19. ბუსნაირნი ბუსნაირებს მოკლე და მოკაუჭებული ნისკარტი, ბასრი ბრჭყალები, აქვთ მოქმედი ბრმა ნაწლავი, . ჩიჩახვი არა აქვთ. იკვებებიან მღრღნელებით, რითაც სარგებლობა მოაქვთ.
  • 20. ქათმისნაირები ქათმისნაირებს ნისკარტი აქვს მნიშვნელოვნად მოკლე (საშუალოდ 3,5 სმ.); კონუსისებური ფორმის, გამოდრეკილი ზურგით და ბლაგვი საგიტალური ქედით; ნისკარტი ოდნავ მოხრილია ქვემოთ და აქვს გლუვი ნაპირები.
  • 21. ბატისნაირები ბატისნაირებს კი ნისკარტი აქვთ გრძელი და დორსალური ზედაპირიდან მნიშვნელოვნად გაბრტყელებული.