Си хэлний заагч төрөл

1. Лекц № 6
Си-гийн заагч
А. Хүдэр

2.  Заагч хувьсагчийг зарлах ба анхны утга олгох
 Заагч дээрх үйлдлүүд
 Аргументыг функц руу хаягаар дамжуулах
 const тодорхойлогчийг заагч дээр ашиглах
 Хаягаар дуудах арга хэрэглэсэн бөмбөлгөн
эрэмбэлэлт
 sizeof оператор
 Заагчтай илэрхийлэл ба заагчийн арифметик
 Заагч ба хүснэгт
 Заагч төрлийн хүснэгт
 Функцийн заагч
212/16/2015Vanderbilt university

3.  Утга нь санах ойн хаяг байна
 Энгийн хувьсагчид ямар нэг утга хадгалдаг
(шууд хаяглалт)
 Заагч нь ямар нэг утга агуулж байгаа
хувьсагчийн хаягийг агуулна (шууд бус
хаяглалт)
312/16/2015Vanderbilt university

4.  Заагч хувьсагчид * - ыг хэрэглэнэ
int *myPtr;
 int төрлийн заагчийг тодорхойлно (int * төрлийн заагч)
 Олон заагч зарлах бол хувьсагч бүрийн өмнө * -ыг бичнэ
int *myPtr1, *myPtr2;
 Ямар ч төрлийн заагч зарлаж болно
 Заагчийн анхны утгаар 0, NULL эсвэл ямар нэг хаяг өгөх
◦ 0 эсвэл NULL – юуг ч заахгүй
◦ 0 нь заагчид олгож болох цорын ганц бүхэл утга юм
◦ Заагчид анхны утгыг нь 0 гэж олгох нь NULL -ыг олгохтой
ижил боловч NULL –ыг ихэвчлэн хэрэглэнэ
◦ NULL -ыг <stddef.h>, <stdio.h> гэх мэт хэд хэдэн толгой
файлд тодорхойлсон байдаг
412/16/2015Vanderbilt university

5.  Заагч хувьсагчийг зарлах ба анхны утга олгох
 Заагч дээрх үйлдлүүд
 Аргументыг функц руу хаягаар дамжуулах
 const тодорхойлогчийг заагч дээр ашиглах
 Хаягаар дуудах арга хэрэглэсэн бөмбөлгөн
эрэмбэлэлт
 sizeof оператор
 Заагчтай илэрхийлэл ба заагчийн арифметик
 Заагч ба хүснэгт
 Заагч төрлийн хүснэгт
 Функцийн заагч
512/16/2015Vanderbilt university

6.  & (хаяг авах үйлдэл)
◦ Операндынхаа хаягийг буцаана
int y = 5;
int *yPtr;
yPtr = &y; /* yPtr заагч y – гийн хаягийг авна */
 /* yPtr заагч y-г заана*/
612/16/2015Vanderbilt university

7.  * (шууд бус хаяглалт/хаяглах үйлдэл)
◦ Операндынхаа зааж байгаа зүйлийн өөр
нэр/зохиомол нэрийг буцаана
◦ *yptr нь y-ийг буцаана (yptr нь y-г зааж байгаа
учир)
◦ *-ыг утга олгоход хэрэглэж болно
 Объектийн өөр нэрийг буцаана
 *yptr = 7; /* changes y to 7 */
 Хаяглалтанд хэрэглэж байгаа заагч нь (*-ын
операнд) lvalue байх ѐстой (тогтмол байж болохгүй).
 * ба & нь эсрэг үйлдлүүд юм
 Бие биенийгээ устгана
712/16/2015Vanderbilt university

8. Хэрэв aPtr нь a-г зааж байгаа
бол &a болон aPtr нь ижил
утга юм
a болон *aPtr нь ижил
&*aPtr болон *&aPtr нь ижил
утгатай
812/16/2015Vanderbilt university

9. 912/16/2015Vanderbilt university

10. 1012/16/2015Vanderbilt university

11.  Заагч хувьсагчийг зарлах ба анхны утга олгох
 Заагч дээрх үйлдлүүд
 Аргументыг функц руу хаягаар дамжуулах
 const тодорхойлогчийг заагч дээр ашиглах
 Хаягаар дуудах арга хэрэглэсэн бөмбөлгөн
эрэмбэлэлт
 sizeof оператор
 Заагчтай илэрхийлэл ба заагчийн арифметик
 Заагч ба хүснэгт
 Заагч төрлийн хүснэгт
 Функцийн заагч
1112/16/2015Vanderbilt university

12.  Заагч аргумент ашиглан хаягаар дуудах
◦ Аргументийн хаягийг & оператор ашиглан дамжуулна
◦ Санах ой дахь бодит байрлал дээр өөрчлөлт хийх
боломж олгоно
◦ Хүснэгтийг дамжуулахад & үйлдлийг ашиглахгүй, учир
нь хүснэгтийн нэр өөрөө заагч байдаг
 * оператор
◦ Функцийн дотор хувьсагчийн өөр нэр ашиглахад
хэрэглэгдэнэ
void timestwo( int *number )
{
*number = 2 * ( *number );
}
◦ *number нь дамжуулагдсан хувьсагчийн өөр нэр
байдлаар ашиглагдана
1212/16/2015Vanderbilt university

13. 1312/16/2015Vanderbilt university

14. 14
Заагч аргумент авах функцийн загвар
cubeByReference функц руу
заагч хувьсагчийн утга байж
болох хаяг дамжуулсан
Энэ програмд *nPtr нь number – тэй
адил тул энэ үйлдэл нь number
хувьсагчийн утгыг өөрчилнө
12/16/2015Vanderbilt university

15. 1512/16/2015Vanderbilt university

16. 1612/16/2015Vanderbilt university

17.  Заагч хувьсагчийг зарлах ба анхны утга олгох
 Заагч дээрх үйлдлүүд
 Аргументыг функц руу хаягаар дамжуулах
 const тодорхойлогчийг заагч дээр ашиглах
 Хаягаар дуудах арга хэрэглэсэн бөмбөлгөн
эрэмбэлэлт
 sizeof оператор
 Заагчтай илэрхийлэл ба заагчийн арифметик
 Заагч ба хүснэгт
 Заагч төрлийн хүснэгт
 Функцийн заагч
1712/16/2015Vanderbilt university

18.  const тодорхойлогч
◦ Хувьсагчийн утга өөрчлөгдөхгүй
◦ Хэрэв функц ямар нэг хувьсагчаа өөрчлөх хэрэггүй бол
const тодорхойлогчийг хэрэглэнэ
◦ const хувьсагчийг өөрчлөх гэж оролдвол алдаа гарна
 const заагчид
◦ Санах ойн тогтмол байрлал руу заана
◦ Тодорхойлох үедээ анхны утгыг нь олгох ѐстой
◦ const int *myPtr = &x;
 const int төрлийн энгийн заагч
◦ int *const myPtr = &x;
 int *const төрөл нь int төрлийн тогтмол заагч юм
 x нь өөрчлөгдөж болох боловч myPtr өөрчлөгдөхгүй
◦ const int *const Ptr = &x;
 const int төрлийн const заагч
1812/16/2015Vanderbilt university

19. 19
sPtr болон *sPtr хоѐулаа тогтмол
биш
12/16/2015Vanderbilt university

20. 20
sPtr болон *sPtr-ын утгыг
converttoUppercase функц
өөрчилнө
12/16/2015Vanderbilt university

21. 21
sPtr заагчийг өөрчилж болохгүй боловч зааж
байгаа өгөгдөл *sPtr-ийг өөрчилж болно
12/16/2015Vanderbilt university

22. 22
sPtr-ийг printCharacters функц
өөрчилж байна
12/16/2015Vanderbilt university

23. 23
xPtr заагч өөрчлөгдөнө харин зааж байгаа
өгөгдөл *xPtr нь өөрчлөгдөхгүй
Хөрвүүлэлтийн алдаа!
*xPtr нь const тодорхойлогчтой
байхад утгыг нь өөрчлөх гэвэл
алдаа гарна
12/16/2015Vanderbilt university

24. 24
ptr заагч өөрчлөгдөхгүй боловч зааж
байгаа *ptr өгөгдөл тогтмол биш
Хөрвүүлэлтийн алдаа!
12/16/2015Vanderbilt university

25. 25
Заагч sPtr болон өгөгдөл *sPtr
хоѐулаа тогтмол
Хөрвүүлэлтийн алдаа!
12/16/2015Vanderbilt university

26.  Заагч хувьсагчийг зарлах ба анхны утга олгох
 Заагч дээрх үйлдлүүд
 Аргументыг функц руу хаягаар дамжуулах
 const тодорхойлогчийг заагч дээр ашиглах
 Хаягаар дуудах арга хэрэглэсэн бөмбөлгөн
эрэмбэлэлт
 sizeof оператор
 Заагчтай илэрхийлэл ба заагчийн арифметик
 Заагч ба хүснэгт
 Заагч төрлийн хүснэгт
 Функцийн заагч
2612/16/2015Vanderbilt university

27.  Заагч ашиглан бөмбөлгөн эрэмбэлэлтийг
хэрэгжүүлэх
◦ Хоѐр элементийн байрыг солих
◦ swap функц хүснэгтийн элементүүдийн хаягийг
хүлээж авна (& - г хэрэглэн)
◦ Заагч болон * операторыг хэрэглэн swap функц
хүснэгтийн элементүүдийг солино
 Псевдокод
Хүснэгтэд анхны утга олгох
өгөгдлийг анхны хэлбэрээр нь хэвлэх
bubblesort функцийг дуудах
эрэмбэлэгдсэн хүснэгтийг хэвлэх
bubblesort функцийг тодорхойлох
2712/16/2015Vanderbilt university

28. 2812/16/2015Vanderbilt university

29. 2912/16/2015Vanderbilt university

30. 30
swap функц нь хоѐр заагчийн зааж буй
int төрлийн утгуудын байрыг солино
12/16/2015Vanderbilt university

31.  Заагч хувьсагчийг зарлах ба анхны утга олгох
 Заагч дээрх үйлдлүүд
 Аргументыг функц руу хаягаар дамжуулах
 const тодорхойлогчийг заагч дээр ашиглах
 Хаягаар дуудах арга хэрэглэсэн бөмбөлгөн
эрэмбэлэлт
 sizeof оператор
 Заагчтай илэрхийлэл ба заагчийн арифметик
 Заагч ба хүснэгт
 Заагч төрлийн хүснэгт
 Функцийн заагч
3112/16/2015Vanderbilt university

32.  sizeof
◦ Операндын хэмжээг байтаар буцаана
◦ Хүснэгтийн хувьд: нэг элементийн хэмжээ х
элементийн тоо
◦ Хэрэв sizeof(int) нь 4 байт бол
int myArray[ 10 ];
printf( "%d", sizeof( myArray ) );
 40 гэж хэвлэнэ
 sizeof-ыг доорх зүйлд ашиглаж болно
◦ Хувьсагчийн нэр
◦ Төрлийн нэр
◦ Тогтмолын нэр
3212/16/2015Vanderbilt university

33. 33
float нь санах ойд 4 байт эзэлдэг бол 20
ширхэг float нь 80 байт болно
12/16/2015Vanderbilt university

34. 3412/16/2015Vanderbilt university

35. 3512/16/2015Vanderbilt university

36.  Заагч хувьсагчийг зарлах ба анхны утга олгох
 Заагч дээрх үйлдлүүд
 Аргументыг функц руу хаягаар дамжуулах
 const тодорхойлогчийг заагч дээр ашиглах
 Хаягаар дуудах арга хэрэглэсэн бөмбөлгөн
эрэмбэлэлт
 sizeof оператор
 Заагчтай илэрхийлэл ба заагчийн арифметик
 Заагч ба хүснэгт
 Заагч төрлийн хүснэгт
 Функцийн заагч
3612/16/2015Vanderbilt university

37.  Заагч дээр арифметик үйлдэл хийж болно
◦ Заагчийг нэмэгдүүлэх/хорогдуулах (++ эсвэл --)
◦ Заагч дээр бүхэл тоо нэмэх (+ эсвэл +=, - эсвэл
-=)
◦ Заагчуудыг бие биенээс нь хасч болно
◦ Эдгээр үйлдлүүдийг хүснэгт дээр хийх үед л
утгатай байна
3712/16/2015Vanderbilt university

38.  Бүхэл тоон төрөл нь 4 байт байдаг машин
дээрх 5 элементтэй хүснэгт
◦ vPtr эхний элемент v[0] рүү заана
 3000 гэсэн байрлал руу (vPtr=3000)
◦ vPtr+=2; vPtr-ийг 3008 утгатай болгоно
 vPtr нь v[2] руу заах (2-оор нэмэгдсэний дараа) ба, машин
4 байтын int төрөлтэй тул зааж буй хаяг нь 3008 болно.
38v хүснэгт ба түүн рүү заах vPtr заагч 12/16/2015Vanderbilt university

39. 3912/16/2015Vanderbilt university

40.  Заагчийг хасах
◦ Нэг заагчаас нөгөөг хүртлэх элементийн тоог
буцаана. Хэрэв
vPtr2 = v[2];
vPtr0 = v[0];
◦ vPtr2 – vPtr0 нь 2 болно
 Заагчийг харьцуулах
◦ Аль заагч нь илүү их дугаартай хүснэгтийн
элемент зааж байгааг олох
◦ Заагчийн утга 0-тэй тэнцүү эсэхийг шалгах
4012/16/2015Vanderbilt university

41.  Ижил төрлийн заагчдын хооронд утга
олгох үйлдэл хэрэглэж болно
◦ Хэрэв төрөл нь ялгаатай бол төрөл хувиргах
үйлдэл хэрэглэнэ
◦ Онцгой тохиолдол: void төрлийн заагч (void *
төрөл)
 Ерөнхий заагч, ямар ч төрлийг зааж чадна
 void заагч руу шилжүүлэхэд төрөл хувиргалт
хэрэггүй
 void төрлийн заагч дээр шууд бус хаяглалтыг хийж
болохгүй
4112/16/2015Vanderbilt university

42.  Заагч хувьсагчийг зарлах ба анхны утга олгох
 Заагч дээрх үйлдлүүд
 Аргументыг функц руу хаягаар дамжуулах
 const тодорхойлогчийг заагч дээр ашиглах
 Хаягаар дуудах арга хэрэглэсэн бөмбөлгөн
эрэмбэлэлт
 sizeof оператор
 Заагчтай илэрхийлэл ба заагчийн арифметик
 Заагч ба хүснэгт
 Заагч төрлийн хүснэгт
 Функцийн заагч
4212/16/2015Vanderbilt university

43.  Заагч ба хүснэгт нь нягт холбоотой
◦ Хүснэгтийн нэр нь тогтмол заагч юм
◦ Заагчаар хүснэгтийн индексийн үйлдлийг хийж
болно
 b[5] хүснэгт ба bPtr заагч зарлая
◦ Тэдгээрийг ижил болгохын тулд дараах үйлдлийг
хийнэ
bPtr = b;
 Хүснэгтийн нэр (b) нь b[5] хүснэгтийн эхний
элементийн хаяг юм
bPtr = &b[0];
 bPtr заагчид b хүснэгтийн эхний элементийн хаягийг
олгоно
4312/16/2015Vanderbilt university

44.  b[3] элемент
◦ *(bPtr+3) гэж хандаж болно
 Шилжилтийн утга n-ийн хувьд заагч/шилжилтийн
тэмдэглэгээ гэж нэрлэгддэг
◦ bPtr[3] гэж хандаж болно
 Заагч/индексийн тэмдэглэгээ гэж нэрлэгддэг
 bPtr[3] нь b[3] –тай адил
◦ Хүснэгт дээрээ заагчийн арифметикийг хэрэглэн
*(b+3) гэж хандаж болно
4412/16/2015Vanderbilt university

45. 45
Хүснэгтийн индексийн
тэмдэглэгээ
Заагч/шилжилтийн
тэмдэглэгээ
12/16/2015Vanderbilt university

46. 46
Заагчийн индекс тэмдэглэгээ
Заагчийн шилжилттэй
тэмдэглэгээ
12/16/2015Vanderbilt university

47. 4712/16/2015Vanderbilt university

48. 4812/16/2015Vanderbilt university

49. 49
for давталтын нөхцөл дотор
үйлдэл гүйцэтгэж байна
12/16/2015Vanderbilt university

50.  Заагч хувьсагчийг зарлах ба анхны утга олгох
 Заагч дээрх үйлдлүүд
 Аргументыг функц руу хаягаар дамжуулах
 const тодорхойлогчийг заагч дээр ашиглах
 Хаягаар дуудах арга хэрэглэсэн бөмбөлгөн
эрэмбэлэлт
 sizeof оператор
 Заагчтай илэрхийлэл ба заагчийн арифметик
 Заагч ба хүснэгт
 Заагч төрлийн хүснэгт
 Функцийн заагч
5012/16/2015Vanderbilt university

51.  Хүснэгт нь заагчуудыг агуулж болно
 Жишээ: Тэмдэгт мөр төрлийн хүснэгт
◦ char *suit[ 4 ] = { "Hearts", "Diamonds”, "Clubs", "Spades" };
◦ Тэмдэгт мөр нь эхний үсгийнхээ заагч юм
◦ char * - suit-ийн элемент бүр нь char төрлийн заагч юм
◦ Тэмдэгт мөрүүд нь suit хүснэгтэд хадгалагдахгүй ба тэнд
тэдний зөвхөн заагчдыг хадгална
◦ suit хүснэгт нь тогтмол хэмжээтэй ба харин тэмдэгт
мөрүүд нь ямар ч хэмжээтэй байж болно
5112/16/2015Vanderbilt university

52. 5212/16/2015Vanderbilt university

53.  Заагч хувьсагчийг зарлах ба анхны утга олгох
 Заагч дээрх үйлдлүүд
 Аргументыг функц руу хаягаар дамжуулах
 const тодорхойлогчийг заагч дээр ашиглах
 Хаягаар дуудах арга хэрэглэсэн бөмбөлгөн
эрэмбэлэлт
 sizeof оператор
 Заагчтай илэрхийлэл ба заагчийн арифметик
 Заагч ба хүснэгт
 Заагч төрлийн хүснэгт
 Функцийн заагч
5312/16/2015Vanderbilt university

54.  Функцийн заагч
◦ Функцийн хаягийг заана
◦ Хүснэгтийн нэр эхний элементийнхээ хаяг
байдагтай адил
◦ Функцийн нэр нь функцийг тодорхойлсон кодын
эхлэлийн хаяг байна
 Функцийн заагч дээр дараах үйлдлүүдийг
хийж болно
◦ Функц руу дамжуулах
◦ Хүснэгтэнд хадгалах
◦ Өөр функцийн заагчид олгох
5412/16/2015Vanderbilt university

55.  Жишээ: bubblesort
◦ bubble функц аргументаар функцийн заагч авна
 bubble тэр туслах функцийг дуудна
 энэ нь өсөх эсвэл буурахаар эрэмбэлэхийг тодорхойлно
◦ bubble функцийн аргумент болох функцийн заагч:
int ( *compare )( int a, int b );
нь bubble-д хоѐр бүхэл тоон аргументтай, бүхэл тоо
буцаадаг функц орж ирэхийг заана
◦ Хэрэв хаалтуудыг орхивол:
int *compare( int a, int b );
 хоѐр int аргументтай, int-ийн заагч буцаадаг функц гэж
тодорхойлогдоно
5512/16/2015Vanderbilt university

56. 56
bubble функц
аргументаараа функцийн
заагч авч байна
12/16/2015Vanderbilt university

57. 57
Хэрэглэгчийн сонголтоос
хамааран bubble функц ascending
эсвэл descending функцийг хүснэгт
эрэмбэлэхэд ашиглаж байна
12/16/2015Vanderbilt university

58. 58
Програм юуг эрэмбэлэгдээгүй
байна гэж үзэх нь bubble руу ямар
функцийн заагч дамжуулагдсанаас
хамаарна
12/16/2015Vanderbilt university

59. 59
bubble функц руу ascending
функцийг дамжуулахад
програмын энэ хэсэгт ирнэ
bubble функц руу descending
функцийг дамжуулахад програмын
энэ хэсэгт ирнэ
12/16/2015Vanderbilt university

60. 6012/16/2015Vanderbilt university

61.  Заагч: өгөгдлийн төрөл * заагч хувьсагчийн
нэр (%p, арван зургаатын бүхэл тоо)
 Утгаар дуудах (өөрчлөхгүй) ба хаягаар
дуудах (өөрчилнө)
 const тодорхойлогч нь хувьсагчийг
өөрчлөхгүй байхыг заана (дөрвөн хувилбар)
 sizeof нь хэмжээг байтаар тодорхойлно
 Заагчийн хүснэгт
 Функцийн заагч: функцийн нэр нь хаяг
байдаг
6112/16/2015Vanderbilt university