1. AUTYZM
Autos (gr.) – sam
• zamknięcie we własnym świecie,
• izolowanie się od innych osób,
• brak dążenia do przebywania z nimi,
• niezdolność do tworzenia więzi emocjonalnych,
• dobry potencjał intelektualny (?) (Leo Kanner)
4. Przyczyny autyzmu
Od wielu lat trwają poszukiwania
przyczyn autyzmu. Prawdopodobnie
nie istnieje jeden uniwersalny (tzn.
występujący we wszystkich
przypadkach autyzmu) czynnik oraz w
przypadku różnych osób ten czynniki
może być odmienny.
5. Obecnie genezy zaburzenia poszukuje się
wśród licznych czynników, do których
zaliczyć można:
Komplikacje w przebiegu ciąży, porodu, wczesnego
dzieciństwa
Uszkodzenia struktur mózgu ( m. in. pnia mózgu,
płatów skroniowych i czołowych, móżdżku, ciała
migdałowego, hipokampa)
Zaburzenia biochemiczne (np. podwyższony poziom
serotoniny)
Czynniki genetyczne (np. „łagodny autyzm” u
krewnych występujący w postaci deficytów
poznawczych, zaburzeń o charakterze społecznym)
Zanieczyszczenie środowiska
Szczepionki (?)
Wzrost zastosowania antybiotyków, którego ubocznym
skutkiem jest rozwój drożdżaków uszkadzających CUN
6. Prawdopodobnie można przyjąć,
że autyzm jest behawioralną
ekspresją różnych defektów
neurologicznych leżących u
podstaw wielu zaburzeń. Z drugiej
strony jest on zapewne rezultatem
działania wielu czynników
patogennych i różnych dróg
patogenezy.
7. Objawy autyzmu
- trudności w kontaktach z innymi dziećmi,
- dążenie do monotonii, opór przed zmianami,
- śmiech nieodpowiedni do sytuacji,
- brak strachu przed niebezpieczeństwem,
- ciągła dziwaczna zabawa,
- wyraźna niewrażliwość na ból,
- echolalia,
- chęć pozostania na uboczu, społeczna izolacja,
- niechęć do przytulania,
- kręcenie przedmiotami,
- pozorna głuchota, niereagowanie na własne imię,
- niewłaściwe przywiązanie do przedmiotów,
- trudności w wyrażaniu potrzeb, zamiast słów pokazywanie
palcem,
- zauważalna nadmierna lub skrajnie ograniczona aktywność
fizyczna,
- napady złego nastroju, skrajna rozpacz bez wyraźnego
powodu,
- niepodatność na zwykłe metody nauczajnia,
-nierównomierny rozwój zdolności ruchowych,
- brak mowy, mowa dziwaczna, śpiewająca, przekręcanie sylab,
własny szyk zdaniowy,
8. Objawy autyzmu c.d. ...
- słaby kontakt wzrokowy,
- nadmierne porządkowanie zabawek,
- autoagresja, samookaleczenia,
- brak zrozumienia "tak", "nie",
- nie uśmiecha się,
- nagłe machanie rękoma,
- kołysanie,
- tępe spojrzenie,
- radość z wirowania w kółko i zabaw antygrawitacyjnych,
- słaba odporność,
- powtarzanie mechaniczne czynności,
- jedzenie wybranych potraw, odmawianie jedzenia, jedzenie
rzeczy niejadalnych,
- problemy z koncentracją,
- nocne czuwanie,
- nagłe cofnięcie się w rozwoju, mimo, że dziecko wcześniej
rozwijało się normalnie,
- hiperaktywność, agresja,
- trudność w integrowaniu wrażeń zmysłowych.
9. Autystyczne Spektrum
Zaburzeń (ASD, Autism
Spectrum Disorder)
szerokie pojęcie, obejmujące różne typy
osób o cechach autystycznych,
wykazujących odmienne mechanizmy lub
przyczyny powodujące trudności rozwojowe
i mające często odrębne wymagania wobec
środowiska. Wszystkie one charakteryzują
się znacznymi zaburzeniami interakcji
społecznych i komunikacji, jak również
znacznie ograniczonymi zainteresowaniami i
bardzo powtarzalnym zachowaniem.
11. Triada nieprawidłowości
Jakościowe zaburzenia interakcji społecznych
Jakościowe zaburzenia
w porozumiewaniu się
(komunikacji)
Ograniczony i powtarzający się
wzorzec zachowań,
aktywności
i zainteresowań
Autystyczne
spektrum
zaburzeń
12. Jakościowe zaburzenia
interakcji społecznych
wyraźne zaburzenie w posługiwaniu się zachowaniami
niewerbalnymi w celu regulowania interakcji
społecznych, takimi jak kontakt wzrokowy, wyraz
twarzy (ekspresja mimiczna), postawa ciała oraz gesty,
nieumiejętność rozwijania relacji z rówieśnikami,
adekwatnych do poziomu rozwoju,
brak spontanicznego poszukiwania kontaktów w celu
dzielenia się z innymi radością, zainteresowaniami lub
osiągnięciami (np. poprzez brak pokazywania,
przynoszenia lub wskazywania obiektów
zainteresowania),
brak społecznego lub emocjonalnego odwzajemniania.
13. Jakościowe zaburzenia w
porozumiewaniu się
(komunikacja)
opóźnienie lub całkowity brak rozwoju mowy (którym
nie towarzyszą próby kompensowania braków mowy
poprzez alternatywne sposoby komunikacji, takie
jak mimika lub gesty),
u osób posługujących się mową, wyraźne zaburzenia
zdolności inicjowania lub podtrzymywania rozmowy,
używanie języka w sposób stereotypowy,
idiosynkratyczny (echolalia, zamiany zaimków, liczne
agramatyzmy, neologizmy, powtarzające się
zadawanie pytań),
brak zróżnicowanej, spontanicznej zabawy z
udawaniem lub społecznej zabawy z naśladowaniem,
właściwej dla danego poziomu rozwoju.
14. Ograniczony i powtarzający się
wzorzec zachowań, aktywności
i zainteresowań (sztywność
myślenia)
pochłaniające zaabsorbowanie jednym lub kilkoma
stereotypowymi i ograniczonymi wzorcami
zainteresowań, których intensywność lub przedmiot są
nietypowe,
dostrzegalnie sztywne przywiązanie do specyficznych,
niefunkcjonalnych czynności rutynowych lub rytuałów,
stereotypowe i powtarzające się manieryzmy ruchowe
(np. trzepotanie palcami lub kręcenie palcami bądź
rękoma lub złożone ruchy całego ciała),
uporczywe zaabsorbowanie częściami obiektów.
15. Praca z dzieckiem
autystycznym
(na przykładzie szkoły Doucecroft
w Wielkiej Brytanii)
16. TEACCH (ang. Treatment and Education
of Autistic and Related Communication
Handicapped Children)
Terapia i Edukacja Dzieci
Autystycznych oraz Dzieci z
Zaburzeniami w Komunikacji
17. TEACCH - Kompleksowy
program pomocy osobom
autystycznym
duży nacisk na zrozumienie istoty autyzmu i indywidualnych
potrzeb danej osoby z autyzmem („kultura autyzmu”)
korzystanie z szeregu pomocy wizualnych w pracy z
osobami z autyzmem
dostosowanie środowiska do potrzeb osób z autyzmem
poprzez strukturyzację (organizacja fizycznego otoczenia,
korzystanie z planów zajęć i systemów pracy )
tworzenie zindywidualizowanych programów nauczania,
które uwzględniają wiek, umiejętności, zainteresowania i
potrzeby osoby z autyzmem
ścisła współpraca z rodziną dziecka i placówkami
edukacyjnymi do których uczęszcza dziecko
25. Komunikacja werbalna
Krótkie jasne polecenia
Używanie imienia dziecka
Czas na zarejestrowanie polecenia
Cierpliwość
Posiłkowanie się symbolami, gestami,
przedmiotami
26. Organizacja pracy dziecka
Plan zajęć (następujących po sobie
czynności)
Rozbicie zadania na poszczególne
etapy
Jasne komunikaty – co i jak dlugo
będziemy robić, kiedy wiadomo, że
praca jest skończona, co nastąpi dalej
Nagradzanie po zakończeniu zadania
27. Szkoła i internat
Jednostka większej organizacji (ciągłość oddziaływań)
Dzieci w wieku 3-19 lat
Dzieci ze spektrum autystycznych zaburzeń
8 pomieszczeń klasowych, w tym 1 edukacji wczesnoszkolnej, 2 klasy dla najstarszej
młodzieży
4 oddzielne budynki internatu dla różnych grup
Dodatkowe zaplecze: kuchnia, pralnia, sala muzyczna, 2 pokoje sensoryczne, sala
fitness, sala komputerowa, basen, 2 place zabaw
Stała współpraca z psychologami i rodzicami, indywidualne zajęcia z logopedą
Duży nacisk na wykształcenie umiejętności praktycznych: zakupy, sprzątanie,
gotowanie, ogrodnictwo, itp
Szeroka oferta zajęć pozaszkolnych: kajaki, bieganie, wspinaczka skałkowa, spacery,
aquapark, wyjścia okolicznościowe do kina, teatru, muzeum, kręgle, kluby młodzieżowe
Przygotowanie do zawodu (college)
Rozwój indywidualnych zainteresowań (muzyka, literatura)
Pozytywne podejście – chwalenie, nagradzanie, dyplomy, konkursy, itp
Zachęcanie do samodzielności – wspieranie i kierowanie zamiast wyręczania
Szkolenia dla kadry
28. Bibliografia:
Ducecroft School Prospectus 2006 – 2007 – materiały
promocyjne szkoły
Feinstein A., A history of autism. Conversations with the
Pioneers, Wiley – Blackwell, United Kingdom, 2010
Grandin T., Scariano M. M., Byłam dzieckiem autystycznym,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
Kruk – Lasocka J., Autyzm czy nie autyzm? Problemy diagnozy i
terapii pedagogicznej małych dzieci, DSWE, Wroclaw 2003
Maurice C. (red.), Modele zachowań oraz współpraca z dziećmi
autystycznymi. Poradnik dla rodziców i osób profesjonalnie
zajmujących się problemem, Warszawa 2007
Victor G., Zagadka autyzmu [w:] Kruk – Lasocka J. (red.), Z
problematyki autyzmu, Wydawnictwo Uniwersytetu
Wroclawskiego, Wrocław 1994, s. 13- 29
Waclaw W., Aldenrud U., Ilstedt S., Dzieci z autyzmem i
zespołem Aspergera. Praktyczne doświadczenia z codziennej
pracy, „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe, Katowice 2000