1. Μάθημα 20ο
Η άλωση της Πόλης

2. Η βυζαντινή αυτοκρατορία το 1350

3. Σχολιάζω τον χάρτη

4. Οθωμανοί :
μετά την κρίση, η ανάκαμψη
 Πότε; αρχές 15ου αι.
 Ποιος; Ο σουλτάνος Μουράτ Β΄
 Στρατιωτικές επιτυχίες > πού;
 Γιάννενα
 Θεσσαλονίκη
 Βάρνα
 > στην ουσία : προετοίμασε την πολιορκία της
Πόλης

5. Μουράτ Β΄
 Ποιος ήταν;
 Τι έκανε;

6. Η πολιορκία της Πόλης
 Ποιος; Ο Μωάμεθ Β΄ Πορθητής*
 Πότε; β΄ μισό 15ου αι.
 Έχτισε το Ρουμελί Χισάρ
 Πού;
 στην ευρωπαϊκή ακτή του Βοσπόρου
 Με ποιο σκοπό;
 να εμποδίσει τον επισιτισμό της Πόλης

7. Το Ρουμελί Χισάρ

8. Πού βρίσκεται το Ρουμελί Χισάρ;

9. Εντοπίζω το Ρουμελί Χισάρ
στον Βόσπορο

10. Εντοπίζω
τον Βόσπορο & την Καλλίπολη

11. Η άλωση της Πόλης από τον λαϊκό
ζωγράφο Θεόφιλο

12. Η άλωση της Πόλης
 Πόσο κράτησε η πολιορκία;
 2 περίπου μήνες
 Πότε έπεσε η Πόλη;
 29 Μαΐου 1453
 Ποιοι ήταν οι υπερασπιστές;
 Ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος με ελάχιστες
δυνάμεις
 Οι πολιορκητές; Συντριπτική υπεροχή σε
στρατιώτες & οπλισμό

13. Ποιοι είναι οι 2 αντίπαλοι;

14. Ο Μωάμεθ Β΄ πλησιάζει στην Πόλη

15. Περιγράφουμε το γεγονός
 Σφοδροί βομβαρδισμοί
 Συνεχείς επιθέσεις
 Οι γενίτσαροι πέρασαν από τα ρήγματα
του τείχους
 Ο αυτοκράτορας έπεσε στο πεδίο της
μάχης
 Η Πόλη παραδόθηκε στους μαχητές
 3 μέρες > οι σφαγές & η λεηλασία

16. Πολιορκία Κωνσταντινούπολης

17. Η αλυσίδα στον Κεράτιο

18. Ένα από τα κανόνια των
Οθωμανών

19. Ο Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής
 Την πρώτη μέρα μπήκε με πομπή
στην Πόλη
 Προσευχήθηκε στην Αγία Σοφία*
 Ανακήρυξε πρωτεύουσα του
κράτους του την
Κωνσταντινούπολη > γιατί;
 Ισταμπούλ > τι σημαίνει;

20. Πολιορκία της Πόλης το 1453
Είσοδος των Οθωμανών στην Πόλη

21. Από την πύλη του Χαρισίου εισήλθε
στην πόλη ο Μωάμεθ Β΄

22. Εντοπίζω την πύλη του Χαρισίου

23. Ο Μωάμεθ Β΄ Πορθητής
με τον πατριάρχη Γεννάδιο

24. Οι συνέπειες της άλωσης
 Τραυμάτισε την περηφάνια των
Βυζαντινών
 Θρήνος για τη μεγάλη συμφορά
 Αργότερα : ελπίδα αναγέννησης
 Οι Οθωμανοί : έκλεισαν τους δρόμους της
Ανατολής
 > ώθησαν τους Ευρωπαίους στις μεγάλες
γεωγραφικές ανακαλύψεις

25. Η συνεισφορά του βυζαντίου
 Ρώσοι > κληρονόμοι βυζαντινής πολιτικής
& πνευματικής κληρονομιάς*
 Επίδραση βυζαντινού πολιτισμού στους
βαλκανικούς λαούς
 Συμβολή στον ευρωπαϊκό πολιτισμό
 Μεγάλη & πρωτότυπη τέχνη
 Επιρροές > Αναγέννηση, οθωμανική
αρχιτεκτονική

26. Συνεισφοράς συνέχεια…
 Διάδοση κλασικής κληρονομιάς &
ρωμαϊκής νομικής παράδοσης
 Χρονογραφία, αστρονομία, μαθηματικά
 Τελειοποίησε την κρατική διοίκηση >
επηρέασε τα μεσαιωνικά κράτη
 Θρησκευτική μουσική

27. Από το Χρονικό του Φραντζή
 «Και έπρεπε να δεις τον τεράστιο και πανάγιο εκείνο ναό της Σοφίας του
Θεού, τον επίγειο ουρανό, το θρόνο της δόξας του Θεού, το όχημα των
Χερουβείμ και δεύτερο στερέωμα, τον φτιαγμένο λες από το χέρι του Θεού,
το αξιόλογο και θαυμάσιο θέαμα, το αγλάισμα όλου του κόσμου, τον
ωραιότερο ναό μεταξύ των ωραίων, που πάνω από το άδυτό του και πάνω
στο θυσιαστήριο έτρωγαν και έπιναν […]Ποιος να μην σε θρηνήσει άγιε ναέ;
Παντού πλημμύριζε το κακό και έχανε κανείς το μυαλό του. Στα σπίτια
θρήνοι και κλαυθμοί, οδυρμοί στις τριόδους, ολοφυρμοί στις εκκλησίες,
οιμωγές ανδρών, ολολυγμοί γυναικών, τραβήγματα, εξανδραποδισμοί,
ξεσχίσματα και βιασμοί. Οι σεμνοί ατιμάστηκαν, οι πλούσιοι εξευτελίστηκαν,
σε πλατείες, σε γωνίες, σε κάθε τόπο, παντού το κακό ξεχείλιζε. Κανένα
σημείο δεν έμεινε ανεξερεύνητο και αμόλυντο. Ω βασιλεύ Χριστέ μου,
ελευθέρωσε από τέτοια θλίψη κάθε πόλη και χώρα που κατοικούν
χριστιανοί. Κανέναν αυλόγυρο και κανένα σπίτι δεν άφησαν οι ασεβείς χωρίς
να τα σκάψουν για να βρουν τάχα κρυμμένα χρήματα. Βρήκαν πολλούς
θησαυρούς, παλιούς και νέους, και άλλα πολύτιμα πράγματα που τα
σφετερίστηκαν».

28. Χρονικό της πολιορκίας
του Νικολό Μπαρμπάρο
 «Όλοι άρχισαν να τρέχουν σαν λυσσασμένα σκυλιά στη στεριά
ψάχνοντας για χρυσάφι, κοσμήματα κι άλλα πλούτη, κι ακόμα να
αιχμαλωτίσουν τους εμπόρους. Περισσότερο έψαχναν μέσα στα
μοναστήρια κι όλες οι μοναχές στάλθηκαν στο στόλο τους κι
ατιμάστηκαν και ταπεινώθηκαν από τους Τούρκους. Έπειτα
πουλήθηκαν όλες σκλάβες στα παζάρια της Τουρκίας. Αλλά και όλες
οι κοπέλες ατιμάστηκαν κι έπειτα πουλήθηκαν και μάλιστα ακριβά,
αν και μερικές από εκείνες προτίμησαν να ριχτούν στα πηγάδια και
να πνιγούν παρά να πέσουν στα χέρια των Τούρκων. Το ίδιο έκαναν
και πολλές παντρεμένες. Οι Τούρκοι φόρτωσαν τα καράβια τους με
αιχμαλώτους και αμύθητα πλούτη. [...] Το αίμα έτρεχε στη γη όπως
όταν βρέχει και το νερό πλημμύριζε τα ρείθρα των δρόμων, τόσο
πολύ αίμα χύθηκε. Τα κορμιά των σκοτωμένων, τόσο των
χριστιανών όσο και των Τούρκων, πετάχτηκαν στα Δαρδανέλια και
παρασύρονταν από το ρέμα όπως τα πεπόνια στα κανάλια.»

29. Διαβάζουμε τις πηγές & απαντάμε
στα ερωτήματα
 Ποιος ο δημιουργός;
 Πού & πότε δημιουργήθηκε η πηγή;
 Θέμα της πηγής
 Άποψη του δημιουργού
 Είδος & μορφή των πηγών
 Σκοπός της πηγής
 Τι στοιχεία αντλούμε από τις πηγές;
 Αξιοπιστία & αξιολόγηση της πηγής
 Στάση & αξίες που προκύπτουν από τη μελέτη

30. Η βυζαντινή και η οθωμανική
πλευρά
 Σύγκριση πηγών
 διαφορετικής προέλευσης
 και
 διαφορετικής οπτικής γωνίας

31. Η άλωση της
Κωνσταντινούπολης
το 1453
Σύμφωνα με τον βυζαντινό
ιστορικό Κριτόβουλο και τον
Οθωμανός χρονογράφο Ασίκ
Πασαζαντέ

32. Κριτόβουλος, Ιστορία,
δεύτερο μισό 15ου αιώνα
 Α. «Τρέχουν [οι Οθωμανοί στρατιώτες], άλλοι στα
σπίτια των πλούσιων [...] για να αρπάξουν [...], άλλοι
για να λεηλατήσουν τις εκκλησίες και άλλοι στα σπίτια
των απλών ανθρώπων [...] λεηλατώντας [...],
σκοτώνοντας, βρίζοντας, παίρνοντας αιχμαλώτους
άντρες, γυναίκες, παιδιά, γέρους, νέους, ιερείς,
μοναχούς, με απλά λόγια ανθρώπους κάθε
κατηγορίας και κάθε ηλικίας [...]. Και πώς να μην
αναφέρει κανείς την αρπαγή και τη λεηλασία που
έγινε στις εκκλησίες;

33.  Έριχναν κάτω εικόνες [...], έπαιρναν τα στολίδια
τους και άλλες τις έκαιγαν, ενώ άλλες τις έριχναν
στους δρόμους, αφού τις έσπαγαν σε μικρά
κομμάτια [...]. Και από τα ιερά βιβλία [...] αλλά και
από τα βιβλία που δεν ήταν θρησκευτικά, [...],
άλλα τα έκαιγαν, άλλα τα ποδοπατούσαν [...],
αλλά τα περισσότερα [...] τα πουλούσαν [...]. Και
ακόμη γκρέμιζαν από τη βάση τους τις Άγιες
Τράπεζες και [...] έσκαβαν στα δάπεδα των
εκκλησιών για να βρουν χρυσάφι [...]. Έτσι, όλος ο
[οθωμανικός] στρατός [...] άδειασε και ερήμωσε
ολόκληρη την πόλη [...]. Έμειναν μόνο άδεια
σπίτια, που προκαλούσαν μεγάλο φόβο σ’ όσους
τα έβλεπαν, γιατί υπήρχε ερημιά.»

34. Ασίκ Πασαζαντέ, Ιστορία της δυναστείας του
Οσμάν, αρχές 16ου αιώνα
 Β. «Προχώρησε [ο Μωάμεθ Β΄] ενάντια στην πόλη των
Ρωμαίων, την οποία πολιόρκησε από στεριά και θάλασσα.
[…]. Πολέμησαν για πενήντα μέρες και νύχτες. Τότε ο […]
σουλτάνος μας υποσχέθηκε στους πολεμιστές του λεηλασία
και έτσι την πεντηκοστή πρώτη μέρα κατέλαβαν το κάστρο
και κυρίευσαν τη σπουδαία Κωνσταντινούπολη. Έγινε
άφθονη λεηλασία, και οι πολεμιστές, που ήταν πάνω από
200.000, πήραν πάρα πολλά λάφυρα. Βρέθηκε στην πόλη
άφθονο χρυσάφι, αρκετό ασήμι και πάρα πολλοί πολύτιμοι
λίθοι, κοσμήματα, και άλλα πολύτιμα αντικείμενα.
Αιχμαλωτίστηκαν οι κάτοικοι της πόλης και σκοτώθηκε ο
αυτοκράτοράς της με τους αξιωματούχους του.»

35. ερωτήματα
 Ποιο είναι το ιστορικό γεγονός στο οποίο αναφέρονται οι
δύο πηγές;
 Ποιος είναι ο αφηγητής κάθε πηγής και ποια είναι οι
ιδιότητά του;
 Πότε χρονολογείται η κάθε πηγή;
 Βρείτε λέξεις-κλειδιά της κάθε αφήγησης και στη συνέχεια
εντοπίστε το θέμα.
 Ποια η οπτική γωνία κάθε αφηγητή, ανάλογα με :
α) την καταγωγή του
β) τη θέση του ως προς το ιστορικό γεγονός
γ) το σκοπό που υπηρετεί με το κείμενό του

36. ερωτήματα
 Ποιες πληροφορίες αντλούμε από τις ιστορικές
πηγές;
 Φτιάξτε δυο καταλόγους με τις λέξεις-κλειδιά που
μας βοηθούν να κατανοήσουμε το περιεχόμενο
των δυο κειμένων.
 Τι τονίζει η κάθε πλευρά;
 Τι ενδιαφέρει την κάθε πλευρά, έτσι όπως αυτό
αποτυπώνεται στην ιστορική αφήγηση;
 Ποιες επιπλέον πληροφορίες αντλούμε από την
Οθωμανική πηγή;

37. ερωτήματα
 Ποια από τις δύο πηγές προκαλεί
συναισθήματα στον αναγνώστη; Γιατί
πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό;
 Ποιος ο στόχος της κάθε πηγής;
 Εντοπίστε ομοιότητες και διαφορές στα
δύο κείμενα ως προς το περιεχόμενό τους.
Τι παρατηρείτε;
 Τι συμπεράσματα μπορούμε να βγάλουμε;