1. Οη επηξξνέο ηνπ θνηλσληθνύ
πεξηβάιινληνο
• Vygotsky,
• Bruner,
• θνηλσληθνπνιηηηζκηθέο ζεσξίεο

2. Α. Ζ αλαθαιππηηθή κάζεζε
(discovery learning)
• J. Bruner (γλσζηηθόο ςπρνιόγνο ηεο
κάζεζεο)
– Έκθαζε ζηε δηεπθόιπλζε ηεο κάζεζεο κέζσ
ηεο θαηαλόεζεο ησλ δνκώλ θαη ησλ
επηζηεκνληθώλ αξρώλ ελόο γλσζηηθνύ
αληηθεηκέλνπ
– Αλαθαιππηηθή κέζνδνο
– Καζνδεγνύκελε αλαθάιπςε

3. Θεσξία ηνπ Bruner
• ηξόπνη ζθέςεο ηνπ καζεηεπόκελνπ γηα
θαηαλνεί ηηο πιεξνθνξίεο θαη λα
αλαπηύζζεηαη γλσζηηθά

4. Αλαπαξαζηάζεηο
– Πξαμηαθέο αλαπαξαζηάζεηο (enactive
representation) πξσηαξρηθή κνξθή -
ζρεηίδνληαη κε ηελ εθηέιεζε δξάζεσλ
ζύκθσλα κε ηηο ιεηηνπξγίεο ηεο
ςπρνθηλεηηθόηεηαο

5. Αλαπαξαζηάζεηο
– Εηθνληθέο αλαπαξαζηάζεηο (iconic
representation) αληηζηνηρνύλ ζηηο δνκέο ηνπ
ρώξνπ, ζρεηηθά αλεμάξηεηεο ηεο δξάζεο,
ζρεηίδνληαη κε ηελ νπηηθή αληίιεςε
(εζσηεξηθέο λνεηηθέο εηθόλεο)

6. Αλαπαξαζηάζεηο
– ζπκβνιηθέο αλαπαξαζηάζεηο (πξνηαζηαθέο
αλαπαξαζηάζεηο) πνπ δελ έρνπλ εηθνληθή
(αλαινγηθή) ζρέζε κε απηό πνπ αλαπαξηζηάηαη
(αλαπαξάζηαζε ζρέζεσλ κε αθεξεκέλα
ζύκβνια, κε δπλαηόηεηα δηαθόξσλ
ζπζρεηηζκώλ θαη δηαηύπσζεο ζεσξηώλ)

7. Πνιηηηζκηθέο επηξξνέο
• θάζε ζπκβνιηθή αλαπαξάζηαζε
νηθνδνκείηαη θαηά θύξην ιόγν πνιηηηζκηθά
θαη επηηξέπεη ζην παηδί ηελ επξεία
ρξεζηκνπνίεζε ησλ αληηιεπηηθώλ
ραξαθηεξηζηηθώλ ηνπ θόζκνπ ώζηε λα
αλαπηύμεη δξαζηεξηόηεηεο
θαηεγνξηνπνίεζεο θαη ελλνηνπνίεζεο γηα
ηελ θαιύηεξε επίηεπμε ησλ πξάμεώλ ηνπ

8. βαζηθέο ζέζεηο ηνπ Bruner
• αηξεηηθή άπνςε: όινη κπνξνύλ λα κάζνπλ
νηηδήπνηε θαη ζε νπνηαδήπνηε ειηθία (κε
θαηάιιειε δνκή θαη νξγάλσζε ηεο ύιεο -
αλάινγε κεζόδεπζε ηεο δηδαζθαιίαο)
• ν καζεηήο πξέπεη λα έξρεηαη αληηκέησπνο
κε πξνβιεκαηηθέο θαηαζηάζεηο

9. ζπεηξνεηδέο αλαιπηηθό
πξόγξακκα
• έκθαζε ζην πνιηηηζκηθό πιαίζην:
επθαηξίεο θνηλσληθήο αιιειεπίδξαζεο
• ν ξόινο ηνπ δαζθάινπ σο δηεπθνιπληή,
δηακεζνιαβεηή, εκςπρσηή θαη ζπληνληζηή

10. Β. Οη θνηλσληθν- πνιηηηζκηθέο
ζεσξίεο
• L. Vygotsky, A. Luria (ζνβηεηηθή ζρνιή)
• Δλδηαθέξνλ ζηελ επηθνηλσληαθή θαη
πνιηηηζκηθή δηάζηαζε ηεο κάζεζεο

11. Βαζηθέο αξρέο
• Ζ αλάπηπμε ηεο λόεζεο δηαδηθαζία θνηλσληθήο
αιιειεπίδξαζεο όπνπ θπξίαξρν ξόιν παίδεη ε γιώζζα
• Τν παηδί όρη παζεηηθόο δέθηεο αιιά δξνλ ππνθείκελν πνπ
κε ηηο πξάμεηο ηνπ δηακνξθώλεη ηε γλσζηηθή ηνπ
πξαγκαηηθόηεηα
• Ο καζεηεπόκελνο πξόζσπν πνπ δηαζέηεη θνηλσληθά
θίλεηξα
• Ζ λνεηηθή αλάπηπμε αδηάξξεθηα ζπλδεκέλε κε ηελ
ηζηνξηθή δηάζηαζε

12. ε δηακεζνιάβεζε ηνπ ελήιηθα
• θαη ν ξόινο ηνπ θνηλσληθνύ πεξηβάιινληνο
(ε “Εώλε Δπηθείκελεο Αλάπηπμεο”,)

13. Εώλε επηθείκελεο αλάπηπμεο:
• αλεμεξεύλεηε πεξηνρή ηνπ εζσηεξηθνύ
δπλακηθνύ ηνπ καζεηεπόκελνπ πνπ
βξίζθεηαη ζε κηα ελ δπλάκεη ιαλζάλνπζα
θαηάζηαζε εμέιημεο

14. Ζ γιώζζα
• ε ρξήζε γισζζηθώλ (ν θόζκνο δειαδή
θσδηθνπνηεκέλνο ζε γιώζζα) θαη
ζπκβνιηθώλ κνξθώλ γηα επηθνηλσλία θαη
αλαπαξάζηαζε (ην “Γεύηεξν Σύζηεκα
Σήκαλζεο”)

15. Γλσζηηθή αλάπηπμε
• ε γλσζηηθή αλάπηπμε επηηπγράλεηαη όρη
κόλν ράξε ζηνλ έκθπην λνεηηθό εμνπιηζκό
αιιά θαη κέζσ ηεο δηακεζνιάβεζεο ησλ
θνηλσληθώλ γεγνλόησλ θαη ησλ
πνιηηηζκηθώλ εξγαιείσλ θαη ηεο
εζσηεξίθεπζήο ηνπο
• εζσηεξίθεπζε: αηνκηθή πξόζθηεζε
θνηλσληθνύ γεγνλόηνο θαη ε κεηακόξθσζε
ηνπ αηόκνπ από ηε δηαδηθαζία απηή

16. Γ. Ζ θνηλσληθή αλάπηπμε ηεο
λνεκνζύλεο
•

17. από ην θνηλσληθό ζην αηνκηθό ...
• W. Doise, G. Mugny

18. Ζ ζεκαζία ηνπ θνηλσληθνύ
πεξηβάιινληνο
• ε αηνκηθή γλσζηηθή δηαδηθαζία θαη ε
λνεηηθή εμέιημε εμαξηώληαη από ηνλ
θνηλσληθό ρώξν ζηνλ νπνίν
δηαδξακαηίδνληαη νη αλζξώπηλεο
δξαζηεξηόηεηεο θαζώο θαη από ηε θύζε
ησλ πξνβιεκάησλ πνπ θαιείηαη ην
ππνθείκελν λα επηιύζεη

19. Βαζηθέο αξρέο
• θάζε καζεηήο νηθνδνκεί αλαπαξαζηάζεηο
(representations), κνληέια ηεο πξαγκαηηθόηεηαο θαη
εηδηθόηεξα ησλ ηερληθώλ αληηθεηκέλσλ κε ηα νπνία
βξίζθεηαη ζε αιιειεπίδξαζε
• ην ππνθείκελν αλαπηύζζεη ζρήκαηα δξάζεο ηα νπνία
θαηεπζύλνπλ ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ κέζα ζηηο
δξαζηεξηόηεηέο ηνπ ηεο κεηαηξνπήο ηνπ πξαγκαηηθνύ
• ε πξαγκαηηθή θαηεύζπλζε ηεο αλάπηπμεο ηεο ζθέςεο δελ
δηεπζύλεηαη από ην αηνκηθό ζην θνηλσληθό αιιά από ην
θνηλσληθό ζην αηνκηθό

20. Φύζε ηεο κάζεζεο
• ε κάζεζε έρεη πάλσ από όια θνηλσληθή
θύζε
– θάζε δηαπξνζσπηθή δηαδηθαζία
κεηαζρεκαηίδεηαη ζε ελδνπξνζσπηθή
δηαδηθαζία: θάζε ιεηηνπξγία εκθαλίδεηαη δύν
θνξέο ζηελ πνιηηηζκηθή αλάπηπμε ηνπ παηδηνύ
• ζε θνηλσληθό επίπεδν (αλάκεζα ζε άηνκα)
• θαη ζηε ζπλέρεηα ζε αηνκηθό επίπεδν
(κέζα ζην ίδην ην παηδί)

21. ε γλσζηηθή αλάπηπμε
σο πξντόλ θνηλσληθνγλσζηηθήο ζύγθξνπζεο
• θνηλσληθνγλσζηηθή ζύγθξνπζε (conflit
sociocognitif), ησλ W. Doise θαη G. Mugny
(1981)
• ηνπνζεηείηαη ζην ζεκείν ζύγθιηζεο ηνπ
θνηλσληθνύ κε ην γλσζηηθό
• ζύλζεζε ησλ πξνζεγγίζεσλ Piaget θαη
Vygotsky ζε κηα πξνζπάζεηα θνηλσληθνύ
νξηζκνύ ηεο λνεκνζύλεο

22. Γλσζηηθή Αλάπηπμε
• ε δπλακηθή ηεο γλσζηηθήο αλάπηπμεο πξνέξρεηαη βαζηθά
από κηα ζύγθξνπζε θνηλσληθήο επηθνηλσλίαο
– “όηαλ θάπνηνο εηζαγάγεη κε θαηεγνξεκαηηθό ηξόπν κηα
θεληξνζέηεζε (centration) αληίζεηε ζε απηήλ ηνπ παηδηνύ, απηό
δελ βξίζθεηαη απέλαληη ζε κηα ζύγθξνπζε γλσζηηθήο κόλν πθήο,
αιιά θαη θνηλσληθήο. H θνηλσληθνγλσζηηθή απηή ζύγθξνπζε πνπ
επηβάιιεη ηε ζπλύπαξμε κέζα ζηελ ίδηα θαηάζηαζε θαη ζηνλ ίδην
ρξόλν δύν αληίζεησλ θεληξνζεηήζεσλ, δελ κπνξεί λα αγλνεζεί
ηόζν εύθνια όζν κηα ζύγθξνπζε πνπ πξνθύπηεη από
ηαιαληεύζεηο αλάκεζα ζε πξνζσξηλέο θαη δηαδνρηθέο
θεληξνζεηήζεηο”

23. θνηλσληθνγλσζηηθή ζύγθξνπζε
– αζπκθσλία αλάκεζα ζε ππνθείκελα αλάινγσλ λνεηηθώλ δπλαηνηήησλ
πάλσ ζηε ιύζε πξνβιήκαηνο ή ηελ θξίζε πάλσ ζε έλα γλσζηηθό
αληηθείκελν
– κεραληζκόο κέζσ ηνπ νπνίνπ ε παηδηθή ζθέςε νδεγείηαη ζε αλώηεξνπ
επηπέδνπ εμηζνξξόπεζε
– δηαδηθαζία θαηά ηελ νπνία, όηαλ ην άηνκν αληηκεησπίδνληαο έλα
πξόβιεκα δηαηππώλεη θάπνηα εθηίκεζε, δέρεηαη από ην θνηλσληθό
πεξηβάιινλ κηα ζπγθξνηεκέλε αληίδξαζε πνπ ππεξαζπίδεηαη κε
ζαθήλεηα αληίζεηεο από ηε δηθή ηνπ απόςεηο
– ην ππνθείκελν ζπλεηδεηνπνηεί όηη εθηόο από ηε δηθή ηνπ άπνςε ππάξρνπλ
θαη άιιεο ζεσξήζεηο ελώ ηαπηόρξνλα ε θνηλσληθνγλσζηηθή ζύγθξνπζε
ηνπ παξέρεη θαη λέεο πιεξνθνξίεο θαζηζηώληαο ην ηθαλό γηα δηαθνξεηηθέο
απαληήζεηο