Malarz-tapeciarz

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Barbara Dobrek
Malowanie farbą klejową
714[01].Z1.04
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

1
Recenzenci:
mgr inż. Romik Zbigniew
mgr inż. Szablewska Ewa
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Machnik Marek
Konsultacja:
mgr inż. Machnik Marek
mgr inż. Sagan Teresa
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 714[01].Z1.04
Malowanie farbą klejową, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu malarz –
tapeciarz 714[01]
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut badawczy, Radom 2006

2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie.................................................................................................. 3
2. Wymagania wstępne....................................................................................... 4
3. Cele kształcenia ............................................................................................... 5
4. Materiał nauczania........................................................................................ 6
4.1. Składniki farby klejowej................................................ ............................ 6
4.1.1.Materiał nauczania ... .......................................................................... 6
4.1.2.Pytania sprawdzające .......................................................................... 6
4.1.3.Ćwiczenia............................................................................................. 7
4.1.4.Sprawdzian postępów .......................................................................... 7
4.2. Właściwości i zastosowanie farby klejowej ............................................... 9
4.2.1.Materiał nauczania ... ........................................................................... 9
4.2.2. Pytania sprawdzające .......................................................................... 10
4.2.3. Ćwiczenia ............................................................................................ 10
4.2.4. Sprawdzian postępów .......................................................................... 10
4.3. Przygotowanie farby klejowej i materiałów pomocniczych ..................... 11
4.3.1.Materiał nauczania ... ............................................................................. 11
4.3.2. Pytania sprawdzające ............................................................................ 12
4.3.3. Ćwiczenia ............................................................................................. 13
4.3.4. Sprawdzian postępów ........................................................................... 15
4.4. Przygotowanie podłoży ................................................................................ 16
4.4.3. Ćwiczenia .............................................................................................. 19
4.5. Wykonywanie powłoki klejowej ................................................................. 21
4.5.1.Materiał nauczania ... .............................................................................. 21
4.5.3. Ćwiczenia .............................................................................................. 21
4.6. Metody malowania ........................................................................................ 23
4.6.1.Materiał nauczania ... .............................................................................. 23
4.6.2. Pytania sprawdzające ............................................................................. 31
4.6.3. Ćwiczenia ............................................................................................. 31
4.7. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót ...................................... 35
4.7.3. Ćwiczenia .............................................................................................. 37
4.7.4. Sprawdzian postępów ............................................................................ 37
4.8. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska ....... 38
4.7.3. Ćwiczenia .............................................................................................. 38
4.7.4. Sprawdzian postępów ............................................................................ 39
5. Sprawdzian osiągnięć ...................................................................................... 40
6. Literatura ......................................................................................................... 45

3
1. WPROWADZENIE
Uczysz się zawodu malarz - tapeciarz, wykorzystują modułowy program nauczania. Program
taki zakłada, że w trakcie jego realizacji wykazujesz się dużą aktywnością i samodzielnie
rozwiązujesz wiele problemów zawodowych. W ten sposób nabywasz konkretne kwalifikacje,
stanowiące podstawę do zatrudnienia, a następnie do awansu zawodowego.
Do nauki otrzymujesz poradnik „Malowanie farbą klejową”, który zawiera:
− wymagania wstępne, czyli tę część wiedzy i umiejętności opanowanych w trakcie realizacji
programu poprzednich jednostek modułowych, która będzie Ci niezbędna do realizacji
materiału tej jednostki modułowej (co już musisz umieć, aby nauczyć się czegoś nowego),
− wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z tym poradnikiem (czego nowego
się nauczysz),
− nowy materiał nauczania (co powinieneś wiedzieć, aby samodzielnie wykonać ćwiczenia),
− zestawy pytań, które pomogą Ci sprawdzić, czy opanowałeś podane treści i możesz już
rozpocząć realizację ćwiczeń (czy możesz już przystąpić do ćwiczeń),
− ćwiczenia, które mają na celu ukształtowanie Twoich umiejętności praktycznych (co i w jaki
sposób masz wykonać praktycznie),
− sprawdziany postępów (sam możesz sprawdzić, czy już potrafisz poradzić sobie
z problemami, jakie wcześniej rozwiązywałeś),
− zestawy zadań testowych (w jaki sposób nauczyciel sprawdzi i potwierdzi poziom Twojej
wiedzy),
− literaturę i wykaz niezbędnych norm (gdzie zaglądnąć, aby więcej wiedzieć i lepiej wykonać
zadania). Poradnik nie jest podręcznikiem ani tym bardziej kompendium wiedzy związanej
z zawodem. Aby zdobyć więcej interesujących Cię informacji, musisz sięgnąć do
przedstawionych pozycji, które przedstawiają najbardziej aktualną wiedzę w zawodzie.
Pamiętaj, że przedstawiony wykaz literatury nie jest czymś stałym i w każdej chwili mogą
pojawić się na rynku nowe pozycje.
Po przeczytaniu każdego pytania ze sprawdzianu postępów zaznacz w odpowiednim miejscu
TAK albo NIE – właściwą, Twoim zdaniem, odpowiedź. Odpowiedzi NIE wskazują na luki
w Twojej wiedzy i nie w pełni opanowane umiejętności. W takich przypadkach jeszcze raz
powróć do elementów programu nauczania lub ponownie wykonaj ćwiczenie (względnie jego
elementy). Zastanów się, co spowodowało, że nie wszystkie odpowiedzi brzmiały TAK.
Po opanowaniu programu jednostki modułowej, nauczyciel sprawdzi poziom Twoich
umiejętności i wiadomości. Otrzymasz do samodzielnego rozwiązania test pisemny oraz zadanie
praktyczne. Nauczyciel oceni oba sprawdziany i na podstawie określonych kryteriów podejmie
decyzję o tym, czy zaliczyłeś program jednostki modułowej. Aby zapoznać się z taką formą
sprawdzania kwalifikacji, zakresem kontroli oraz poznać kryteria oceniania, przejrzyj
przykładowe zadania kontrolne.
W każdej chwili (z wyjątkiem testów końcowych) możesz zwrócić się o pomoc do
nauczyciela, który pomoże Ci zrozumieć tematy ćwiczeń i sprawdzi, czy dobrze wykonujesz
daną czynność.
Podczas realizacji programu jednostki modułowej musisz przestrzegać regulaminów,
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, instrukcji przeciwpożarowych i zasad ochrony
środowiska wynikających z charakteru wykonywanych prac. Z odpowiednimi przepisami
zapoznasz się w trakcie nauki.

4
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:
− stosować terminologię budowlaną,
− odróżniać technologie wykonania budynku,
− przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać i zapobiegać zagrożeniom,
− stosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
− rozpoznawać i charakteryzować podstawowe materiały budowlane,
− odczytywać i interpretować rysunki budowlane,
− posługiwać się dokumentacją budowlaną,
− wykonywać przedmiary i obmiary robót,
− wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne,
− organizować stanowiska składowania i magazynowania,
− transportować materiały budowlane,
− rozpoznawać i dobierać farby i materiały pomocnicze do prac malarskich,
− dobierać rodzaj i kolor farby w zależności od funkcji i charakteru pomieszczenia, obiektu,
− przygotowywać farby i materiały pomocnicze do malowania,
− rozpoznawać oraz dobierać ręczne i mechaniczne narzędzia i sprzęt malarski,
− odczytywać dokumentację budowlaną w celu rozpoznania rodzaju robót malarskich,
− oceniać warunki techniczne przystąpienia do malowania,
− stosować ogólne zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej
w trakcie przygotowania podłoża i wykonywania robót malarskich.

5
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
– określić składniki farby klejowej,
– odmierzyć składniki farby klejowej,
– przygotować farbę klejową w kolorach jasnych, półpełnych i pełnych,
– przygotować podłoże pod malowanie klejowe,
– dobrać i nazwać narzędzia oraz sprzęt konieczny do malowania farbą klejową,
– pomalować ściany w sposób zwykły lub doborowy, zgodnie z zasadami,
– nanieść na ściany i sufity farbę klejową pędzlem, wałkiem lub aparatem natryskowym,
– przygotować stanowisko robocze do malowania techniką klejową,
– dokonać obmiaru i przedmiaru robót malarskich,
– określić szacunkowo ilość potrzebnego materiału,
– dostarczyć materiały na stanowisko robocze,
– wykonać malowanie klejowe z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.

6
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Składniki farby klejowej
4.1.1. Materiał nauczania
Farba klejowa składa się z pigmentów, roztworu kleju (roślinnego, celulozowego, kostnego
lub kazeinowego) oraz wody.
Podstawowym pigmentem jest kreda (glinka malarska) lub kreda pławiona (do malowania
doborowego oraz w kolorach pełnych). Oprócz kredy stosuje się barwne pigmenty, których
udział w farbie zależy od stopnia nasycenia barwy:
− jasne kolory zawierają do 15 % barwnych pigmentów w stosunku do kredy,
− kolory półpełne około 30 % barwnych pigmentów, w stosunku do kredy,
− kolory pełne do 60 % barwnych pigmentów w stosunku do kredy.
Przed przystąpieniem do przyrządzania farby, poszczególne jej składniki powinno się
odpowiednio przygotować. Kredę (w bryłach, pławioną lub w proszku) należy w przeddzień
malowania rozdrobnić i zalać wodą w beczce lub wiaderku. Wody powinno być tyle, aby kreda
była całkowicie zanurzona. Na drugi dzień należy ją dokładnie wymieszać.
W tym samym dniu miesza się również pigmenty barwne z niewielką ilością wody i uciera je
na gęstą pastę. Dopiero następnego dnia dodaje się więcej wody, rozrzedzając przygotowana
masę tak, aby dała się wylać z naczynia.
Najczęściej stosowanym spoiwem farby klejowej jest klej roślinny, zwany klejem malarskim
MT, oraz klej karboksymetylocelulozowy (Glikocel). Kleje skórne lub kostne stosuje się do
malowania doborowego farbami w kolorach pełnych.
Klej otacza cząstki pigmentów i wiąże je w powłokę, zapewniając jednocześnie jej
przyczepność do podłoża.
Klej malarski MT należy rozpuścić w zimnej wodzie, w proporcji 1 kg kleju na 8 litrów
wody (1 : 8), wsypując go wolno, cienką strużką, stale mieszając. Otrzymaną gęstą masę klejową
należy mieszać bardzo energicznymi ruchami drewnianym mieszadłem. Następnie, stale
mieszając, należy dodawać małymi porcjami wodę, aż roztwór kleju będzie łatwo spływać
z mieszadła. Należy go przygotować w ilości potrzebnej do zużycia w ciągu jednego dnia.
Klej celulozowy (Glikocel) – należy rozpuścić w wodzie w stosunku 1 kg kleju na 10 litrów
wody (1 : 10). Jest on gotowy do użycia już po upływie jednej godziny. Klej należy wsypywać
do wody bardzo wolno, stale mieszając, aby uniknąć powstawania grudek.
Klej kostny (stolarski) – należy zalać wodą na 24 godziny przed użyciem, w ilości 1 kg
kleju na 10 litrów wody. Następnie należy go podgrzać, aż do całkowitego rozpuszczenia się
kleju.
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonywania ćwiczeń.
1. Jakie znasz podstawowe pigmenty używane w technice klejowej?
2. Jaką ilość barwnych pigmentów zawiera farba klejowa w kolorze jasnym?

7
3. Jak przygotowuje się kredę przed przystąpieniem do przyrządzania farby?
4. W jaki sposób przygotowuje się pigmenty barwne przed przystąpieniem do przyrządzania
farby?
5. W jaki sposób rozrabiamy klej malarski MT?
6. W jaki sposób rozrabiamy klej celulozowy (Glikocel)?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przygotuj składniki farby klejowej: 5 kg kredy (w bryłkach), 2 kg barwnego pigmentu oraz
1kg kleju malarskiego MT. W trakcie wykonywania ćwiczenia przestrzegaj przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuj środki ochrony osobistej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wybrać i zapisać te składniki, które będą potrzebne do wykonania ćwiczenia,
2) zapisać sposób przygotowania tych składników,
3) przekazać nauczycielowi swoje notatki,
4) przystąpić do wykonywania ćwiczenia,
5) zwracać uwagę na porządek i przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
6) w razie wątpliwości skonsultować się z nauczycielem.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− beczka 50 l,
− waga,
− wiadra malarskie z podziałką objętościową lub pojemnik cechowany,
− różne rodzaje kredy: w bryłach, pławiona, w proszku,
− pigmenty barwne,
− klej roślinny MT,
− klej celulozowy,
− klej kostny,
− woda,
− mieszadło.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz TAK NIE
1) rozpoznać kredę w bryłkach? □ □
2) rozpoznać kredę pławioną? □ □
3) rozpoznać kredę w proszku? □ □
4) rozpoznać pigmenty barwne? □ □
5) rozpoznać klej malarski MT? □ □
6) rozpoznać klej celulozowy? □ □

8
7) odmierzyć potrzebną ilość kredy malarskiej? □ □
8) odmierzyć potrzebną ilość barwnych pigmentów? □ □
9) odmierzyć potrzebną ilość klejów malarskich? □ □
10) przygotować kredę (w bryłach, pławioną lub w proszku)? □ □
11) przygotować klej malarski MT? □ □
12) przygotować pigmenty barwne? □ □

9
4.2. Właściwości i zastosowanie farby klejowej
Techniką klejową nazywa się roboty malarskie wykonywane farbą klejową, której spoiwem
jest klej rozpuszczający się w wodzie.
Zaletą powłok klejowych jest łatwość wykonania, dobre i równe krycie powierzchni,
możliwość uzyskania wielu barw o różnym stopniu nasycenia i przyjemnym, matowym
wyglądzie powierzchni.
Powłoki klejowe są odporne na ścieranie i dobrze związane z podłożem. Technikę klejową
można stosować jedynie do robót wewnętrznych, na suchych podłożach. Zawilgocenie powłok
powoduje pęcznienie kleju, obniża się ich przyczepność. Istnieje również możliwość pojawienia
się pleśni.
Powłoka ta ma znaczenie jedynie dekoracyjne. Po wyschnięciu umożliwia „oddychanie”
ścian. Właściwie wykonana powłoka z farby klejowej, użytkowana w suchych warunkach, ma
dość dużą trwałość. Do zalet powłok klejowych należy również łatwość usuwania ich z podłoży,
przez zmycie pędzlem, zeskrobanie cykliną (rys. 1) lub szpachlą, po uprzednim namoczeniu
wodą.
Farba klejowa, dobrze trzyma się pędzla, nie ścieka przy malowaniu, zwłaszcza przy
zastosowaniu klejów celulozowych. Może być znacznie zagęszczona do konsystencji rzadkich
szpachlówek, zwanych masami fakturującymi powierzchnię podłoża.
Rys. 1 Cyklina [7]
Najlepszymi podłożami pod farby klejowe są suche tynki wapienne, cementowo – wapienne
i cementowe, nie wykazujące odczynu alkalicznego. Mogą być to również podłoża gipsowe, lecz
wymagają one uprzedniego zmniejszenia nasiąkliwości przez gruntowanie. Inne podłoża, jak na
przykład z drewna, płyt pilśniowych, kartonu, można również malować farbą klejową, lecz
trwałość takich powłok jest niewielka.
Nie nadają się do malowania farbami klejowymi mokre podłoża (na przykład świeże tynki),
a także pomieszczenia, w których występuje duża wilgotność powietrza, takie jak pralnie,
suszarnie, łaźnie i kuchnie.

10
1. Jakie znasz zalety powłok klejowych?
2. Co powoduje pęcznienie powłok klejowych?
3. W jaki sposób usuwamy starą powłokę klejową z podłoża?
4. Jakie znasz podłoża, na których można malować farbą klejową?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Z wymienionych niżej pomieszczeń wybierz to, w którym Twoim zdaniem najlepiej byłoby
zastosować technikę klejową. Uzasadnij swój wybór.
− kuchnia,
− łazienka,
− przedpokój,
− sypialnia,
− sala gimnastyczna,
− sala lekcyjna.
1) wymienić i zapisać właściwości farby klejowej,
2) określić cechy, jakimi powinny charakteryzować się powierzchnie przegród w podanych
pomieszczeniach,
3) ocenić przydatność malowania farba klejową w poszczególnych pomieszczeniach,
4) przedstawić nauczycielowi swój wybór i uzasadnić swoje decyzje.
− zeszyt do ćwiczeń,
− przybory do pisania.
1) określić właściwości farby klejowej? □ □
2) wymienić wady powłok klejowych? □ □
3) podać zastosowanie farby klejowej? □ □
4) dobrać podłoże do farb klejowych? □ □
5) określić sposób zmniejszenia nasiąkliwości podłoża
gipsowego pod powłoki klejowe? □ □

11
4.3. Przygotowanie farby klejowej i materiałów pomocniczych
Przygotowanie farby należy rozpocząć od wymieszania przygotowanych dzień wcześniej
gęstych past pigmentowych w proporcjach wynikających z żądanego odcienia i nasycenia barwy.
Dopiero po wymieszaniu tych składników dodaje się przygotowany roztwór kleju. Do farb
sufitowych można dodać mniej kleju, ponieważ powłoki w tych miejscach nie są narażone na
ścieranie. Klej należy bardzo dokładnie wymieszać z pastami pigmentowymi. Otrzymaną farbę
należy przecedzić przez gęste sito.
Przy dużym zapotrzebowaniu na farbę, przygotowuje się ją w sposób zmechanizowany,
w specjalnych agregatach. Do farby białej dodaje się niewielką ilość ultramaryny, w celu
osłabienia żółtego odcienia zaczynu kredowego, co intensyfikuje biel farby.
Orientacyjne receptury farb klejowych (podano składniki na 10 l farby klejowej).
Farba biała sufitowa:
glinka malarska 6 kg
klej skrobiowy 0,1-0,2 kg
ultramaryna 0,003 kg
Farba w kolorach jasnych:
glinka malarska 8 kg (do malowania aparatem natryskowym 7 kg)
pigmenty barwne 0,8 kg
klej skrobiowy 0,35 kg (do malowania aparatem natryskowym 0,4-0,5 kg)
Farba w kolorach półpełnych:
kreda pławiona 3 kg
glinka malarska 2 kg
pigmenty barwne 3 kg
klej glutynowy 0,4 kg
Farba w kolorach pełnych:
kreda pławiona 2 kg
pigmenty barwne 6 kg
klej glutynowy 0,4 kg
Przygotowanie farby klejowej można uprościć, stosując fabrycznie produkowane suche
mieszanki.
Przyrządzona farbę klejową należy obowiązkowo sprawdzić kontrolując:
− zawartość spoiwa w farbie,
− zgodność barwy z ustalonym wzorcem,
− właściwości robocze farby, w zależności od metody malowania (pędzlem czy
aparatem natryskowym),
− konsystencję farby.

12
Sprawdzenie farby przeprowadza się za pomocą próbnych wymalowań fragmentu podłoża,
na którym ma być wykonana powłoka malarska. Barwę próbki powłoki ocenia się po
wyschnięciu, przez porównanie z wzorcem, należy jednak pamiętać, że farba klejowa wysychając
jaśnieje. W celu sprawdzenia, czy farba zawiera dostateczną ilość kleju należy próbkę lekko
potrzeć suchą tkaniną ciemnego koloru. Na tkaninie nie powinny pozostać ślady startej powłoki.
Powłoka nie powinna być zbyt twarda i wykazywać spękań, które świadczyłyby o nadmiarze
kleju.
Farbę powinno się nakładać cienką i równą warstwą, wykluczając ściekanie z pędzla.
Przygotowanie materiałów pomocniczych.
Szpachlówka klejowa składa się z mieszaniny dwóch objętościowych części kredy pławionej
i jednej części gipsu, wymieszanej z 10 % roztworem kleju kostnego, z dodatkiem niewielkiej
ilości szarego mydła i pokostu. Stosuje się ją do wypełnienia wgłębień i rys w tynkach
wapiennych, cementowo-wapiennych, cementowych oraz na powierzchniach elementów
betonowych.
Szpachlówka gipsowo klejowa – składa się z mieszaniny gipsu budowlanego z kredą
pławioną i 2 % roztworem kleju kostnego. Zastosowanie jak w przypadku szpachlówki klejowej.
Zaprawa gipsowa – składa się z gipsu i piasku w proporcji 1 : 2 – 1 : 3. Należy wymieszać ją
z 5% roztworem kleju kostnego. Stosowana jest do naprawy uszkodzeń tynków gipsowo –
wapiennych.
Gruntowniki.
Gruntowanie to powlekanie powierzchni przeznaczonej do malowania warstwą materiału
mającego właściwości silnego wiązania się z podłożem, w celu stworzenia jednolitej powłoki
oraz zwiększenia przyczepności materiału malarskiego do powierzchni malowanej.
Do malowania klejowego stosuje się następujące gruntowniki.
Gruntownik mydlany – jest to roztwór 1% - 2% szarego mydła (10 g – 20 g na litr wody).
Stosuje się go do gruntowania tynków wapiennych, cementowo wapiennych i cementowych.
Gruntownik klejowy – jest to 2,5% roztwór kleju kostnego (na 10 l wody – 0,25 kg kleju).
Stosuje się go do tynków gipsowych lub elementów gipsowych.
Gruntownik pokostowy – jest to pokost lniany rozcieńczony terpentyną lub benzyną lakową
w proporcji 1:1. Stosuje się go do nasycenia powierzchni elementów gipsowych i płyt gipsowo -
kartonowych.
Istnieją gotowe do użycia gruntowniki do podłoży tynkarskich i betonowych, takie jak
Unigrunt, Ekogrunt.
1. Jakie składniki należy zgromadzić, aby przystąpić do przygotowania farby klejowej?
2. Jaki składnik dodajemy do farby klejowej sufitowej, aby zniwelować żółty odcień zaczynu
kredowego?
3. Jakie składniki musisz przygotować, aby otrzymać farbę klejową sufitową?
4. Jakie składniki musisz przygotować, aby otrzymać farbę klejową w kolorze półpełnym?
5. Jakie ilości składników będą Ci potrzebne, aby przygotować 10 litrów farby w kolorze
jasnym?

13
6. Co możemy sprawdzić przez malowanie próbne?
7. Jak przygotowujemy szpachlówkę klejową?
8. Do czego służą gruntowniki?
9. Jakie rodzaje gruntowników używamy w technice klejowej?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przygotuj 10 litrów farby klejowej sufitowej oraz gruntownik do podłoża cementowo -
wapiennego. Sprawdź jakość materiałów przez próbne pomalowanie fragmentu ściany
o powierzchni około 1m2
. W trakcie wykonywania ćwiczenia przestrzegaj przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuj środki ochrony indywidualnej
1) wybrać i zapisać składniki potrzebne do wykonania ćwiczenia,
2) określić proporcje składników farby klejowej sufitowej,
3) dobrać narzędzia oraz sprzęt potrzebny do wykonania pracy,
4) przygotować właściwe materiały,
5) przygotować stanowisko robocze,
6) wykonać próbne pomalowanie fragmentu ściany,
7) ocenić efekty swojej pracy.
− wiadra malarskie,
− pędzle kątowe,
− pędzle ławkowce,
− przygotowana dzień wcześniej glinka malarska,
− klej skrobiowy,
− ultramaryna,
− szare mydło,
− miarka,
− mieszadło,
− sito malarskie,
− woda,
− środki ochrony indywidualnej.
Ćwiczenie 2
Przygotuj 10 litrów farby klejowej w kolorze jasnym oraz gruntownik do podłoża
cementowego. Sprawdź jakość farby przez próbne wymalowanie fragmentu ściany o powierzchni
około 1m2
. W trakcie wykonywania ćwiczenia przestrzegaj przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy oraz stosuj środki ochrony indywidualnej.

14
2) określić proporcje składników farby klejowej w kolorze jasnym,
4) dobrać i nazwać narzędzia oraz sprzęt potrzebny do wykonania pracy,
6) wykonać próbne pomalowanie fragmentu ściany,
− przygotowana dzień wcześniej glinka malarska,
− przygotowany dzień wcześniej pigment w kolorze jasnym,
− klej skrobiowy,
− szare mydło,
− miarka,
− mieszadło,
− sito malarskie,
− woda,
Ćwiczenie 3
Przygotuj około 2 kg szpachlówki klejowej. Wykonaj nią naprawy wgłębień i rys na
wskazanym stanowisku pracy.
2) określić proporcje składników potrzebnych do wykonania szpachlówki klejowej,
4) dobrać i nazwać narzędzia i sprzęt potrzebny do wykonania pracy,
5) wykonać naprawę wgłębień i rys na wyznaczonym stanowisku,
− klej skrobiowy,
− kreda pławiona,
− gips,
− szare mydło,
− szpachelki,
− miarka,
− woda,
− środki ochrony osobistej.

15
Ćwiczenie 4
Przygotuj 2 litry gruntownika pokostowego. Zagruntuj nim przygotowane rozety gipsowe.
Pamiętaj o przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy w trakcie wykonywania ćwiczenia.
2) określić proporcje składników potrzebnych do wykonania gruntownika pokostowego,
4) dobrać i nazwać narzędzia i sprzęt potrzebny do wykonania ćwiczenia,
5) wykonać gruntownie elementów gipsowych,
− pędzle płaskie,
− pokost lniany,
− terpentyna,
− benzyna lakowa,
− miarka,
− mieszadło,
− środki ochrony osobistej.
1) wymienić składniki farby klejowej białej sufitowej? □ □
2) wymienić składniki farby klejowej w kolorach jasnych? □ □
3) wymienić składniki farby klejowej w kolorach półpełnych? □ □
4) wymienić składniki farby klejowej w kolorze pełnym? □ □
5) wymienić składniki szpachlówki klejowej? □ □
7) wymienić składniki gruntownika klejowego? □ □
8) wymienić składniki gruntownika pokostowego? □ □
9) określić proporcje składników farby klejowej białej sufitowej □ □
10) określić proporcje składników farby klejowej w kolorach jasnych? □ □
11) określić proporcje składników farby klejowej w kolorach półpełnych? □ □
12) określić proporcje składników farby klejowej w kolorze pełnym? □ □
13) określić proporcje składników szpachlówki klejowej? □ □
14) określić proporcje składników zaprawy gipsowej? □ □
15) określić proporcje składników gruntownika klejowego? □ □
16) określić proporcje składników gruntownika pokostowego? □ □
17) przygotować farbę klejową w kolorze jasnym? □ □
18) przygotować farbę klejową w kolorze półpełnym? □ □
19) przygotować farbę klejową w kolorze pełnym? □ □

16
4.4. Przygotowanie podłoży
Kolejność przygotowania podłoża do malowania:
- rozpoznanie podłoża przez oględziny, stwierdzenie jego przydatności oraz określenie zakresu
robót naprawczych,
- oczyszczenie podłoża z kurzu, plam, resztek zaprawy, rdzy,
- usunięcie starych powłok malarskich przez skrobanie, zmywanie, opalanie,
- naprawa, wyrównanie uszkodzonych podłoży,
- neutralizacja czyli zobojętnienie powierzchni alkaicznych,
- wygładzenie, wyrównanie powierzchni przez szpachlowanie i szlifowanie,
- gruntowanie.
Tynki pod malowanie klejowe powinny być dostatecznie twarde i suche, najlepiej 1-2 letnie
wapienne, cementowo - wapienne lub cementowe. Powinny być zagruntowane gruntownikiem
mydlanym. Tynki świeże, szczególnie cementowe i cementowo – wapienne, ze względu na
właściwości alkaliczne, wymagają uprzedniego zneutralizowania metodą fluatowania.
Neutralizowanie podłoży
Świeże i wilgotne tynki cementowe, wapienne oraz wilgotny beton zawierają w swoim
składzie wolne wapno lub węglan wapniowy i z tego powodu mają odczyn alkaiczny lub kwaśny,
co w przypadku powłok malarskich ma duże znaczenie gdyż wolne wapno wchodzi w reakcję
chemiczną z olejem i tworzy mydła nie posiadające cech błonotwórczych. W przypadku pilnych
robót, tynki należy zneutralizować (zobojętnić) przy pomocy fluatów. Fluatować można za
pomocą pędzla lub aparatu natryskowego.
W czasie fluatowania należy zachować specjalne środki ostrożności. Pomieszczenia powinny
być dobrze wywietrzone, należy pracować w okularach ochronnych, a przy natrysku – w masce.
W pomieszczeniach fluatowanych nie wolno spożywać posiłków ani palić papierosów.
Naprawa podłoży
Do naprawy pęknięć, rys, dziur o większych rozmiarach powinno się stosować taką samą
zaprawę, z której wykonany jest tynk (rys.2). Małe uszkodzenia naprawia się gipsem
szpachlowym lub budowlanym. Każda szczelina występująca w tynku powinna być pogłębiona
przynajmniej o 5 mm, a po zmoczeniu wodą wypełniona właściwą zaprawą.
Powierzchnia tynku nie może być zanieczyszczona ani zakurzona, stare powłoki powinny
być usunięte. Przy znacznych uszkodzeniach tynków polegających na odspajaniu się od
powierzchni muru, należy skuć wadliwe fragmenty tynku i miejsca te uzupełnić nowym tynkiem,
wykonanym przez tynkarza.
Nieskuteczne są naprawy rys polegające na powierzchownym zaszpachlowaniu. Z reguły
w miejscu rysy powstanie niebawem pęknięcie, natomiast słabo związana z tynkiem cienka
warstwa zaprawy będzie się złuszczała (rys. 3).

17
Rys. 2 Kolejne fazy naprawy pękniętego tynku: a) stan początkowy,
b) poszerzenie rysy i nasycenie wodą, c) zgrubne wypełnienie ubytku
zaprawą tynkarską , d) całkowite wypełnienie zaprawą na gładko
1 – rysa, 2 – tynk nasycony wodą, 3 – zaprawa tynkarska, 4 – druga
warstwa zaprawy [6,s.240]
Rys. 3 Przykład wadliwego naprawiania rys i uszkodzeń:
a) zaszpachlowanie rysy bez jej poszerzenia, b)spęcznienie zaczynu
gipsowego i różnica w fakturze powierzchni
1 – odspojenie się zaprawy i pęknięcie wzdłuż rysy, 2 – inna faktura [6, s.240]
Czyszczenie powierzchni
Z nowych tynków należy usunąć zaschnięte grudki zaprawy, przez pocieranie drewnianym
klockiem, a następnie powierzchnię tę oczyszcza się z kurzu szczotką. Zanieczyszczenia należy
zmyć wodą z detergentem albo roztworem sody lub amoniakiem, a następnie zmyć czystą wodą.

18
Usuwanie plam, zacieków i rdzy.
Aby usunąć plamę z tynku należy ją najpierw zeskrobać, później zmyć wodą albo
odpowiednim rozpuszczalnikiem. Jeżeli te sposoby nie skutkują, należy plamę zaizolować, czyli
pokryć powłoką malarską, która uniemożliwi jej przebijanie. Po wyschnięciu miejsce takie
dobrze jest powlec rzadkim mlekiem wapiennym lub szkłem wodnym. Plamy dymne należy
zmyć gorącą wodą z amoniakiem, a następnie powlec jednym z wymienionych roztworów.
Szpachlowanie i szlifowanie podłoży.
Gładką powierzchnię tynku uzyskuje się także metodą szpachlowania. Szpachlowanie polega
na nakładaniu na ścianę cienkiej warstwy gipsu szpachlowego lub gładzi za pomocą pacy lub
szpachli, a następnie po wyschnięciu przeszlifowaniu jej.
Szpachlówkę klejową nakłada się za pomocą szpachli (rys.4), w co najmniej dwóch
możliwie cienkich warstwach, zależnie od wymagań jakościowych powłok. Po wyschnięciu
każdą warstwę należy szlifować papierem ściernym.
Rys. 4 Różne rodzaje szpachelek [7]
1. Jakie znasz podłoża malarskie?
2. Jakie czynności wykonuje się kolejno w trakcie przygotowania podłoża?
3. Jakie znasz sposoby czyszczenia podłoży?
4. Jakie znasz metody naprawy tynków?
5. W jakim celu neutralizuje się podłoże (świeże tynki)?
6. W jaki sposób można usunąć tłuste plamy z podłoża cementowo- wapiennego?
7. Jakim materiałem wykonuje się szpachlowanie?
8. Jakie narzędzia potrzebne są do szpachlowania?

19
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Usuń starą powłokę z farby klejowej z podłoża cementowo - wapiennego o powierzchni
około 6 m². W trakcie wykonywania ćwiczenia przestrzegaj przepisów bezpieczeństwa i higieny
1) ustalić i zapisać plan działania,
2) rozpoznać starą powłokę klejową,
3) wybrać i nazwać narzędzia oraz sprzęt potrzebny do usunięcia starej powłoki klejowej,
4) usunąć powłokę klejową,
− wiadro malarskie,
− pędzel ławkowiec,
− cyklina lub skrobak,
− szpachelka,
− mydło techniczne,
− woda,
− drabina,
Ćwiczenie 2
Na wyznaczonym fragmencie podłoża o powierzchni około 5 m² wykonaj gładź gipsową
pod malowanie klejowe.
1) ustalić i zapisać plan działania,
2) przygotować i nazwać materiał potrzebny Ci do pracy,
3) wybrać i nazwać narzędzia oraz sprzęt potrzebny do wykonania gładzi gipsowej,
4) wykonać gładź gipsową na podłożu,
− gips szpachlowy,
− gładź,
− papier ścierny,
− mieszadło,
− szpachelki,

20
− paca,
− woda,
Ćwiczenie 3
Wykonaj naprawę podłoża cementowo – wapiennego o powierzchni około 7 m² pod
malowanie klejowe. W trakcie wykonywania ćwiczenia przestrzegaj przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy oraz stosuj środki ochrony indywidualnej.
1) zapoznać się z podłożem przeznaczonym do naprawy,
2) ustalić i zapisać plan działania wykonania ćwiczenia,
3) przygotować i nazwać materiał potrzebny Ci do pracy,
4) wybrać i nazwać narzędzia oraz sprzęt potrzebny do wykonania naprawy podłoża,
5) wykonać naprawę podłoża,
− kreda pławiona,
− klej kostny,
− szare mydło,
− pokost,
− papier ścierny,
− mieszadło,
− szpachelki,
− paca,
− woda,
1) wykonać naprawę podłoża przed malowaniem klejowym? □ □
2) wykonać gładź na podłożu przed malowaniem klejowym? □ □
3) wykonać szpachlowanie podłoża przed jego malowaniem? □ □
4) rozpoznać i dobrać narzędzia do prac przygotowawczych do malowania
klejowego? □ □
5) określić rodzaj uszkodzenia podłoża? □ □
7) określić rodzaje zanieczyszczeń na podłożach? □ □
8) rozpoznać i dobrać materiały do przygotowywania podłoży? □ □

21
4.5. Wykonywanie powłoki klejowej
Malowanie farbą klejową powinno się odbywać w pomieszczeniach, w których temperatura
powietrza wynosi 5°C do 22°C. Pomieszczenia powinno się chronić przed przeciągami oraz zbyt
intensywnym działaniem urządzeń grzewczych.
Malowanie klejowe może być wykonane jako zwykłe i doborowe (wysokojakościowe).
Różnica między malowaniem zwykłym, a doborowym polega na staranniejszym przygotowaniu
podłoża oraz na nałożeniu dwóch lub trzech warstw powłoki, z gruntowaniem każdej warstwy
podkładowej. Następnie tepuje się ostatnią warstwę, podczas gdy przy malowaniu zwykłym
nakłada się dwie warstwy bez gruntowania warstwy podkładowej i bez tepowania.
Malowanie rozpoczyna się po przeschnięciu gruntownika mydlanego. Przy malowaniu
doborowym pierwsza warstwa farby (po wyschnięciu) jest utrwalana przez nasycenie
gruntownikiem mydlanym. Po wyschnięciu gruntownika mydlanego nakłada się druga warstwę.
Jest ona zazwyczaj ostatnią warstwą, przy malowaniu w kolorach jasnych lub półpełnych, lecz
nie stanowi to reguły.
Zastosowanie tepowania powłoki klejowej przy wykonaniu doborowym ma na celu
likwidację miejscowych zgrubień farby (na przykład śladów pociągnięć pędzla) i nadanie
powłoce jednolitej faktury.
Tepuje się powłokę lekkimi uderzeniami szczeciny specjalnej szczotki do tepowania.
Koniuszki szczeciny zatapiają się w świeżą warstwę farby, jakby nakłuwając ją. Po odsunięciu
szczotki, pod wpływem pewnej przyczepności farby do szczeciny, tworzą się drobne wzniesienia
farby, które nadają malowanej powierzchni bardziej żywy wygląd i pogłębiają odcień barwy.
Podobną fakturę uzyskuje się przy malowaniu wałkiem oraz przy natrysku zagęszczonej nieco
farby. Tepowanie jest jednym ze sposobów dekoracyjnej obróbki powierzchni powłok klejowych
nakładanych pędzlem.
Dopiero po wyschnięciu powłoki można ocenić, czy dwukrotne pomalowanie jest
wystarczające.
1. W jakiej temperaturze można przystąpić do malowania farbą klejową?
2. Jakie czynniki otoczenia wpływają negatywnie na wykonywanie powłok klejowych?
3. Jaka jest różnica między malowaniem zwykłym a doborowym?
4. Gdzie malujemy sposobem doborowym?
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Ustal i zapisz warunki, jakie muszą być spełnione, aby pomalować pomieszczenie sposobem
doborowym farbą klejową.

22
1) zapisać definicję malowania doborowego,
2) ustalić i zapisać warunki malowania doborowego,
3) omówić zapisane warunki z nauczycielem.
1) scharakteryzować warunki przystąpienia do malowania klejowego? □ □
2) scharakteryzować malowanie zwykłe farbą klejową? □ □
3) scharakteryzować malowanie doborowe farbą klejową? □ □

23
4.6. Metody malowania
Powłoki z farb klejowych wykonuje się ręcznie – za pomocą pędzli lub wałków albo
mechanicznie – aparatami natryskowymi.
Malowanie pędzlem polega na kolejnym nanoszeniu niewielkich ilości materiału
powłokowego na podłoże i rozprowadzeniu go równą, cienką warstwą na fragmencie podłoża
o odpowiedniej wielkości. Należy unikać zgrubień powłoki klejowej w miejscach styku
poszczególnych fragmentów pędzla. Konieczne jest w tym celu malowanie zgodne z zasadą
„mokre na mokre” oraz odpowiednie ścienianie warstwy farby w miejscach połączeń ( rys. 5).
Rys. 5 Schemat zasady malowania:
a) „mokre na suche” (nieprawidłowo – widoczna smuga na styku powierzchni
cząstkowych), b) „mokre na mokre” (prawidłowy sposób malowania
większych powierzchni) [6, s. 75]
Nanoszenie pędzlem farby klejowej, pomimo pozornego braku komplikacji, wymaga dużych
umiejętności praktycznych uzyskania jednakowej grubości powłoki, dobranej świadomie,
w zależności od stawianych wymagań.
Do malowania farbą klejową dużych powierzchni ścian i sufitu stosuje się pędzle ławkowce
(rys.6). Do malowania w narożnikach, miejscach niedostępnych używamy pędzli kątowych
(rys.7) lub pędzli płaskich (rys.8). Często też używanymi pędzlami w malowaniu klejowym są
pędzle angielskie (rys.9), które wykorzystywane są między innymi do odcinania na powierzchni
ścian różnych kolorów farby klejowej.

24
Rys. 6 Pędzle ławkowce [7]
Rys. 7 Pędzel kątowy [7]

25
Rys. 8 Pędzle płaskie [7] Rys. 9 Pędzle angielskie [7]
Przy wykonywaniu powłok dwuwarstwowych z farb klejowych stosuje się malowanie „na
krzyż” (rys. 10), w którym kierunek pociągnięć pędzla w drugiej warstwie powinien być
prostopadły do kierunku pociągnięć pędzla przy wykonywaniu warstwy poprzedniej. Kierunek
pociągnięć pędzla w warstwie wierzchniej (drugiej) powłoki klejowej powinien być na ścianach
pionowy a na sufitach prostopadły do ściany okiennej (rys.11).
Rys. 10 Schemat zasady malowania „ na krzyż”
1 – kierunek pociągnięć pędzla przy wykonaniu pierwszej warstwy,
2 – przy wykonaniu drugiej warstwy [ 6,s 75 ]

26
Rys. 11 Kolejność i kierunek pociągnięć pędzla przy malowaniu ścian i sufitów:
a) pierwsza warstwa farby, b) druga warstwa farby[ 6,s 264 ]
Malowanie wałkiem
Malowanie wałkiem zapewnia uzyskanie powłoki klejowej o jednolitej grubości
i przyjemnej fakturze powierzchni. Zasada działania wałka malarskiego (rys.12) jest zbliżona do
zasady działania pędzla. Miękka okładzina wałka (z futra owczego lub nylonowego) po
nasyceniu farbą klejową, przenosi ją na podłoże. W czasie przetaczania wałka po powierzchni
podłoża, farba jest stopniowo wyciskana i równomiernie rozprowadzana.
Rys. 12 Wałek malarski [7]
Rys. 13 Wiadro malarskie [7] Rys. 14 Siatka ociekowa [7]

27
Ze względu na rozmiary wałków oraz mniejszy wysiłek fizyczny przy malowaniu,
wydajność pracy wałkiem jest około dwukrotnie większa niż przy malowaniu pędzlem. Przy
malowaniu wałkiem osiąga się znaczne oszczędności farby, w technice klejowej 25-30%.
Przed przystąpieniem do malowania wałkiem i farbą klejową, należy pomalować pędzlem
miejsce odcięcia koloru oraz inne fragmenty podłoża niedostępne dla wałka (miejsca za rurami,
naroża wklęsłe). Malowanie wałkiem zaczynamy od zanurzenia go w wiaderku (rys.13) z farbą
klejową, odsączeniu nadmiaru tej farby przez przetoczeniu go po powierzchni siatki ociekowej
(rys.14) lub rynienki. Następnie przetaczamy wałek po powierzchni podłoża (rys.15).
Rys. 15 Kierunki przetaczania wałka w trakcie malowania [5, s.76]
Natrysk mechaniczny (hydrauliczny)
Jest to metoda malowania, polegająca na pokrywaniu podłoża rozpyloną farbą, która
wydostaje się z dyszy aparatu natryskowego pod ciśnieniem. Drobiny farby wyrzucone są z dużą
energią, uderzają o powierzchnię podłoża, silnie do niej przylegają, nakładają się na siebie
tworząc powłokę klejową.
W tej metodzie materiał malarski znajduje się pod ciśnieniem, wywieranym
za pośrednictwem sprężonego powietrza w zbiorniku ciśnieniowym lub za pomocą pompy
ssąco-tłoczącej, która wtłacza materiał malarski. Do robót malarskich wykonywanych farbami
wodorozcieńczalnych (farba klejowa) stosuje się głównie aparaty niskociśnieniowe
(0,02 Mpa - 0,1 MPa). Materiał powłokowy znajdujący się pod ciśnieniem, doprowadza się
przewodem gumowym do urządzenia rozpylającego, w którego głowicy znajduje się dysza, czyli
otwór o małej średnicy. Wypływająca z dyszy farba ulega gwałtownemu rozproszeniu na drobne
kropelki, formujące się w stożkowaty strumień.
Prawidłowe wyniki malowania farba klejową metodą natrysku mechanicznego zależą od
ścisłego doboru trzech parametrów pracy aparatu natryskowego:
• lepkości materiału malarskiego,
• wielkości ciśnienia i średnicy otworu dyszy,

28
• umiejętnego prowadzenia urządzenia rozpylającego z zachowaniem właściwej, zawsze
jednakowej odległości dyszy od malowanej powierzchni( rys.16).
Rys. 16 Odległość końcówki aparatu natryskowego od powierzchni podłoża: a) za mała,
b) właściwa, c) za duża [6, s.80]
Grubość warstwy farby klejowej reguluje się prędkością przesuwania urządzenia
rozpylającego. Natrysk prowadzi się pasmami zachodzącymi nieco na siebie, z zachowaniem
krzyżowania się kierunków nakładania farby klejowej w obu warstwach powłoki (rys.17 i 18).
Rys. 17 Sposób prowadzenia końcówki rozpylającej płaskim strumieniem farby;
a) I malowanie, b) II malowanie [6, s. 80]

29
Rys. 18 Sposób prowadzenia końcówki rozpylającej okrągłym strumieniem farby;
a) I malowanie, b) II malowanie [5, s.80]
Rys. 19 Aparat malarski [6]

30
Nakładana aparatem malarskim (rys.19) warstwa farby klejowej nie powinna być zbyt
cienka, ze względu na słabe krycie, ani zbyt gruba, gdyż może nastąpić ściekanie farby.
Umiejętność malowania aparatem natryskowym wymaga dużej wprawy.
Przy malowaniu farbą klejową aparatem natryskowym, uzyskuje się ponad pięciokrotnie
większą wydajność pracy w porównaniu z malowaniem pędzlem.
Obliczanie zużycia farby klejowej i materiałów pomocniczych
Obliczenie potrzebnej ilości farby musimy zacząć od zmierzenia i obliczenia powierzchni,
którą chcemy wymalować. Ogólne zasady wykonywania przedmiaru i obmiaru poznałeś
w trakcie realizacji programu jednostki modułowej 714[01].Z1.01. Zużycie farby klejowej różni
się dość znacznie, w zależności od rodzaju i stopnia gładkości podłoża, metody malowania oraz
wymagań jakościowych. Orientacyjnie można przyjąć, że na pomalowanie 1 m² tynku
wapiennego farba klejową w kolorze jasnym zużywa się ok. 0,4 litra gotowej do malowania farby
(na jedna warstwę).
Po zakończeniu prac malarskich należy dokonać obmiaru robót, to jest obliczyć rzeczywiste
zużycie materiałów i ilość wykonanych prac (rys. 20).
Rys. 20 Przykładowy sposób obliczeń powierzchni malowania ścian [3.s.84]
Zużycie materiałów pomocniczych w dużej mierze zależy od zakresu prac
przygotowawczych podłoża do malowania. Przed przystąpieniem ważne jest dokładne obejrzenie
podłoża, które zamierzamy wymalować. Na tej podstawie możemy zaplanować ilość potrzebnych
materiałów pomocniczych. Należy również pamiętać, aby nie przygotowywać szpachlówek
w większej ilości niż to jest konieczne, lepiej zrobić to dwa razy niż wyrzucić nadmiar.

31
1. Jakimi narzędziami ręcznymi wykonujemy malowanie farbą klejową?
2. Czym powinny się charakteryzować powłoki klejowe?
3. Na czym polega zasada malowania „mokre na mokre”?
4. Jakimi pędzlami wykonujemy malowanie dużych powierzchni ścian i sufitu?
5. Jakich pędzli używamy do malowania miejsc trudno dostępnych?
6. Na czym polega malowanie „na krzyż”?
7. Jaka jest kolejność i kierunek pociągnięć pędzla przy malowaniu ścian i sufitu?
8. Czy malowanie wałkiem przyśpiesza malowanie?
9. Do czego służy aparat natryskowy?
10. Jaka jest najlepsza odległość końcówki aparatu malarskiego od powierzchni podłoża?
11. W jaki sposób prowadzi się natrysk farby?
12. Jaki jest główny czynnik wpływający na zużycie farby?
13. Jakie jest orientacyjne zużycie farby klejowej na 1m² tynku?
14. Na jakiej podstawie obliczamy ilość materiałów pomocniczych?
4.6.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj dwukrotne malowanie ścian o łącznej powierzchni około 10 m² zieloną farbą
klejową. Pomaluj ściany w sposób zwykły, na przygotowanym wcześniej podłożu. Użyj gotowej
farby. Malowanie wykonaj za pomocą pędzli. W trakcie wykonywania ćwiczenia przestrzegaj
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuj środki ochrony indywidualnej.
1) zapoznać się z tekstem przewodnim,
2) wypełnić załączniki do tekstu,
3) skonsultować z nauczycielem plan działania,
4) wybrać i przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczenia,
5) dobrać narzędzia oraz sprzęt potrzebny do wykonania zadania,
6) określić kolejność i kierunek pociągnięć pędzla,
8) wykonać malowanie ściany,
9) skontrolować i ocenić efekty swojej pracy,
10)przeanalizować proces wykonania.
− przygotowana farba klejowa w kolorze zielonym,

32
− drabina,
− środki ochrony indywidualnej,
− teksty przewodnie z załącznikami.
Ćwiczenie 2
Wykonaj dwukrotne malowanie sufitu farbą klejową sufitową na przygotowanym wcześniej
podłożu o powierzchni około 9 m². Użyj gotowej farby. Malowanie wykonaj za pomocą pędzli.
W trakcie wykonywania ćwiczenia przestrzegaj przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz
stosuj środki ochrony indywidualnej.
1) wybrać i przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczenia oraz zapisać ich nazwy,
2) określić kolejność i kierunek pociągnięć pędzla,
3) dobrać narzędzia oraz sprzęt potrzebny do wykonania pracy oraz zapisać ich nazwy,
5) wykonać malowanie sufitu,
− przygotowana farba klejowa sufitowa ,
− drabina,
− folia malarska,
− taśma maskująca,
Ćwiczenie 3
Wykonaj malowanie ścian farbą klejową, w kolorze żółtym, na przygotowanym wcześniej
podłożu o powierzchni około 8 m². Użyj gotowej farby. Malowanie wykonaj za pomocą wałków.
W trakcie wykonywania ćwiczenia przestrzegaj przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz
stosuj środki ochrony indywidualnej.
2) określić kolejność i kierunek przetaczania wałka,

33
− przygotowana farba w kolorze żółtym,
− wałki,
− siatka ociekowa,
− wiadra malarskie prostokątne,
− rynienka,
− drabina,
− folia malarska,
Ćwiczenie 4
Wykonaj malowanie ścian farba klejową niebieską, na przygotowanym wcześniej podłożu
o powierzchni około 9 m². Użyj gotowej farby. Malowanie wykonaj za pomocą aparatu
malarskiego. W trakcie wykonywania ćwiczenia przestrzegaj przepisów bezpieczeństwa i higieny
2) określić kolejność i kierunek natrysku,
4) przygotować narzędzia do pracy,
− przygotowana farba w kolorze niebieskim,
− aparat malarski,
− drabina,
− kartka i przybory pisarskie,
− folia malarska,
Ćwiczenie 5
Oblicz potrzebną ilość farby klejowej w kolorze jasnym na wymalowanie dwukrotne
100 m² ścian bez otworów okiennych i drzwiowych. Ile puszek o pojemności 5 litrów musisz
przygotować aby można było wykonać to zadanie?

34
1) zapisać plan działania,
2) obliczyć potrzebną ilość farby klejowej,
3) obliczyć liczbę puszek,
4) omówić z nauczycielem swoje obliczenia.
− kalkulator,
Ćwiczenie 6
Na stanowisku pracy znajduje się 27 litrów farby klejowej w kolorze pomarańczowym.
Oblicz, jaką powierzchnie ścian możesz pomalować taką ilością farby, zakładając, że malowanie
będzie dwukrotne.
2) obliczyć powierzchnię ściany do wymalowania,
3) omówić z nauczycielem swoje obliczenia.
− kalkulator,
− kartka,
1) rozpoznać pędzle używane w technice klejowej? □ □
2) rozpoznać narzędzia i sprzęt używane w technice klejowej? □ □
3) wykonać malowanie ścian i sufitów farbą klejową przy pomocy pędzli? □ □
4) wykonać malowanie ścian i sufitów farbą klejową przy pomocy wałka? □ □
5) wykonać malowanie ścian i sufitów farbą klejową przy pomocy aparatu
malarskiego? □ □
6) obliczyć ilość farby klejowej do wymalowania jednokrotnego? □ □
7) obliczyć ilość farby klejowej do wymalowania dwukrotnego? □ □

35
4. 7. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót
Odbiór malowania klejowego powinien nastąpić nie wcześniej niż po 7 dniach od wykonania
powłoki klejowej.
Powierzchnie powłok klejowych powinny być jednolite, bez uszkodzeń, smug, prześwitów,
plam i śladów pędzla. Nie dopuszcza się powłok wykazujących spękania, złuszczenia,
odstawanie od podłoża oraz widoczne ślady łączeń i poprawek. Najczęściej występujące wady
powłok klejowo podano w tabeli nr 1.
Powłoki nie powinny się ścierać przy potarciu tkaniną oraz nie mogą wykazywać
rozcierających się grudek pigmentów. Powłoki nie powinny zawierać pigmentów szkodliwych
dla zdrowia oraz wydzielać przykrej woni. Przy malowaniu doborowym powłoka powinna być
gładka lub wykazywać jednolitą fakturę powierzchni, zgodną z wzorcem.
Linie styku różnych barw powłoki powinny być proste. Dopuszcza się odchylenia od linii
prostej nie większe niż 2 mm/m i 3 mm na całej długości linii rozgraniczenia barw przy
malowaniu zwykłym i odpowiednio 1mm/m i 2 mm na całej długości linii przy malowaniu
doborowym.
Tabela 1 Najczęściej występujące wady powłok klejowych [ 4.,s.447]
Rodzaj wady Przyczyna powstawania Sposób zapobiegania
1 2 3
Łuszczenie się powłoki
- za duże napięcie wewnątrz
powłoki (niewłaściwa
budowa, za duża zawartość
kleju),
- niedostateczna przyczepność
do podłoża (słabe podłoże,
nie usunięte stare powłoki,
za mała zawartość kleju,
za gruba powłoka ),
- zamarznięcie mokrej powłoki.
- przestrzegać zasad budowy
powłoki klejowej,
odpowiednio dozować klej,
- malować na mocnych
i czystych podłożach;
słabe tynki wzmocnić przez
fluatowanie,
- regulować nasiąkliwość
podłoża,
- zapewnić właściwą
temperaturę pomieszczeń
(powyżej 5ºC).
Ścieranie się powłoki - za mała zawartością kleju,
- rozcieńczanie farby wodą,
- użycie zbyt długo
przechowywanej farby,
- wpływ nadmiernej
wilgotności pomieszczenia.
- sprawdzić przyczepność
farby przed malowaniem,
- rozcieńczyć farbę wodą
klejową,
- stosować świeżo
przyrządzoną farbę,
- nie stosować farb
klejowych
w pomieszczeniach
wilgotnych.

36
Widoczne smugi i ślady
pędzla
- malowanie na podłożu zbyt
nasiąkliwym,
- za długie przerwy
w malowaniu jednej
płaszczyzny,
- zbyt gruba warstwa farby,
- niewłaściwy kierunek
pociągnięć pędzla na suficie.
- zmniejszyć nasiąkliwość
podłoża przez odpowiednie
gruntowanie,
- malować metodą mokre na
mokre,
- dobrać właściwą
konsystencję farby,
- wierzchnią warstwą farby
nanosić na suficie
pociągnięciami pędzla
prostopadłymi do ściany
okiennej.
Niejednorodna faktura
powierzchni powłoki
- wykonanie naprawy podłoża
zaczynem gipsowym,
- niejednolita nasiąkliwość
podłoża,
- źle wymieszane składniki
farby, użycie farby nie
przecedzonej przez sito.
- do większych napraw
stosować zaprawy zamiast
zaczynu gipsowego,
- właściwie gruntować tynk,
- starannie przygotować
farbę.
Plamy i odbarwienia
powłoki
- przebijające zanieczyszczenia
podłoża (plamy, zacieki),
- smugi z roztartego pędzlem
pigmentu,
- odbarwienia pigmentu
w miejscach reperacji podłoża
alkalicznymi zaprawami, bez
zneutralizowania.
- plamy podłoża usunąć albo
izolować,
- nie stosować pigmentów
w postaci suchej lub
niedostatecznie roztartych,
- cedzić gotową farbę przez
gęste sito,
- miejsca naprawy
zaprawami wapiennymi
fluatować,
stosować zaprawy
gipsowo - piaskowe lub
gipsowo - wapienne,
stosować pigmenty
odporne na alkalia.
1. Kiedy powinien nastąpić odbiór malowania klejowego?
2. Jakich powłok klejowych nie dopuszcza się do odbioru?
3. Jakimi cechami powinna się charakteryzować dobra powłoka z farby klejowej?
4. Jakie jest dopuszczalne odchylenie od linii prostej linii rozdzielenia barw?

37
4.7.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj odbiór robót malarskich ścian pokrytych farbą klejową.
2) obejrzeć wykonana powłokę klejową,
3) zapisać wnioski, dotyczące jakości wykonanych prac,
4) określić przyczyny ewentualnych zaobserwowanych usterek
5) omówić z nauczycielem wykonane ćwiczenie.
− przybory do pisania,
− zeszyt do ćwiczeń.
1) określić po ilu dniach powinien nastąpić odbiór prac wykonanych
farbą klejową? □ □
2) określić jakich powłok klejowych nie dopuszcza się do odbioru? □ □
3) określić jakimi cechami powinna się charakteryzować dobra powłoka
z farby klejowej? □ □
4) określić jakie jest dopuszczalne odchylenie linii prostych rozgraniczenia
barw? □ □
5) rozpoznać usterki podłoża i powłoki farby klejowej? □ □
6) określić przyczyny powstania zaobserwowanych usterek? □ □

38
4.8. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
środowiska
Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące robót malarskich zostały omówione
w trakcie realizacji programu jednostki modułowej 714[01].Z1.02 Przygotowanie farb
i materiałów pomocniczych do prac malarskich. W tym rozdziale przypomniano najważniejsze
z nich, w odniesieniu do malowania klejowego.
W pomieszczeniach, w których są prowadzone roboty malarskie farbami wodnymi, należy
wyłączyć lub zabezpieczyć instalację elektryczną i stosować zasilanie nie powodujące zagrożenia
porażeniem prądem elektrycznym. Podczas malowania natryskowego należy chronić oczy
okularami ochronnymi, a drogi oddechowe maską. Pomieszczenia powinny być dobrze
wywietrzone. W pomieszczeniach, w których przeprowadza się fluatowanie nie wolno spożywać
posiłków ani palić papierosów.
Narzędzia i sprzęt malarski powinny być użytkowane zgodnie z przeznaczeniem.
Rusztowanie powinno być mocno zakotwiczone. Drabiny malarskie nie powinny wykazywać
jakichkolwiek uszkodzeń.
Farbę klejowa jest materiałem mineralnym i w związku z tym nie stanowi zagrożenia
środowiska. Resztki zużytej farby należy usunąć po stwardnieniu.
1. Jakie zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym występuje przy malowaniu klejowym?
2. Jak chronimy oczy i drogi oddechowe przy malowaniu farbą klejową aparatem malarskim?
3. Jakie środki ostrożności należy zachować przy fluatowaniu?
4.8.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Jakie zachowasz środki ostrożności przy wykonywaniu fluatowania świeżego tynku?
Spróbuj przewidzieć, jakie zagrożenia mogą wynikać z braku zachowania należytych środków
ostrożności.
1) ocenić zagrożenia przy fluatowaniu,
2) zapisać swoje spostrzeżenia,
3) omówić z nauczycielem wykonane ćwiczenie.

39
Wyposażenie stanowiska pracy
− przybory do pisania,
− zeszyt do ćwiczeń.
1) określić, jakie zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym występują przy
malowaniu klejowym? □ □
2) określić, jakie środki ostrożności należy zachować przy fluatowaniu? □ □
3) określić, jakie środki ochrony indywidualnej należy stosować
przy malowaniu aparatem natryskowym? □ □

40
5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zada testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Test składa się z zadań reprezentujących dwa poziomy wymagań: podstawowy (P)
i ponadpodstawowy (PP).
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie tego
zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
9. Na rozwiązanie testu masz 35 min
Powodzenia

41
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Najkorzystniejszą temperatura przy wykonywaniu powłoki klejowej jest
a) 0º C ÷ 15º C.
b) 0º C ÷ 25º C.
c) 5º C ÷ 22º C.
d) 10º C ÷ 30º C.
2. Przygotowując kredę malarską do przyrządzania farby należy zalać ją wodą
a) 2 godziny wcześniej.
b) 24 godziny wcześniej.
c) 10 godzin wcześniej.
d) 1 godzinę wcześniej.
3. Wycieranie się powłoki klejowej może być spowodowane przez
a) użycie farby ze zbyt małą zawartością kleju.
b) nałożenie zbyt grubej warstwy farby.
c) złe wymieszanie składników farby klejowej.
d) malowanie na podłożu zbyt nasiąkliwym.
4. Widoczna smuga na styku malowanych powierzchni cząstkowych świadczy o tym, że w czasie
wykonywanych robót nie przestrzegano zasady
a) malowania „ mokre na mokre”.
b) malowania „ suche na mokre”.
c) malowania „na krzyż”.
d) malowania doborowego.
5. Stara powłokę klejową można usunąć za pomocą
a) ługowania.
b) zmycia lub zeskrobania.
c) fluatowania.
d) opalania.
6. Pędzle ławkowce służą do malowania
a) kaloryferów.
b) trudno dostępnych miejsc.
c) powierzchni ścian i sufitu.
d) narożników.
7. Powłok klejowych nie można stosować na podłożach
a) wilgotnych i alkalicznych.
b) z tynków wapiennych i cementowych.
c) gipsowych.
d) metalowych.

42
8. Żółtawy odcień farby klejowej sufitowej można zlikwidować stosując dodatek
a) ochry.
b) kredy.
c) bieli cynkowej.
d) ultramaryny.
9. Farby zawierające do 30 % pigmentu barwnego nazywamy
a) kolorami pełnymi.
b) kolorami jasnymi.
c) kolorami półpełnymi.
d) kolorem białym.
10. Gruntowanie podłoża wykonuje się w celu
a) wyrównanie podłoża.
b) zobojętnienia alkalicznego odczynu.
c) usunięcia plam.
d) zmniejszenie nasiąkliwości.
11. Farby zawierające do 60 % pigmentu barwnego nazywamy
e) kolorami pełnymi.
f) kolorami jasnymi.
g) kolorami półpełnymi.
h) kolorem białym.
12. Do naprawy dużych uszkodzeń tynków wapiennych stosujemy
a) zaprawę glinianą.
b) zaprawę wapienną.
c) zaczyn gipsowy.
d) zaprawę gipsową.
13. Orientacyjne zużycie farb klejowych przy jednokrotnym malowaniu wynosi około
a) 0,4 l na m².
b) 0,7l na m².
c) 1 l na m².
d) 0,2 l na m².
14. Która z wymienionych czynności malarskich nie wchodzi w zakres przygotowania
podłoża do malowania?
a) Gruntowanie.
b) Tepowanie.
c) Szpachlowanie.
e) Fluatowanie świeżych tynków.

43
15. Kolejność nanoszenia warstw prostopadle do poprzednich w celu równomiernego
rozprowadzenia farby to zasada malowania
a) „suche na mokre”.
b) „na krzyż”.
c) „pionowe na pionowe”.
d) „mokre na mokre”.
16. Stosując farby zawierające do 15 % pigmentu barwnego uzyskujemy
a) kolory pełne.
b) kolory jasne.
c) kolory półpełne.
d) kolor biały.
17. Gruntownik pokostowy stosuje się do nasycenia powierzchni
a) tynków wapiennych.
b) tynków cementowo-wapiennych.
c) tynków cementowych.
d) elementów gipsowych.
18. Klej malarski MT rozpuszcza się w wodzie w proporcji
a) 1 : 10.
b) 1 : 8.
c) 1 : 5.
d) 1 : 2.
19. Farbę białą sufitową wykonasz z:
a) kredy pławionej, glinki malarskiej, pigmentów barwnych, kleju skrobiowego.
b) kredy pławionej, glinki malarskiej, ultramaryny, kleju glutynowego.
c) glinki malarskiej, ultramaryny, kleju malarskiego MT.
d) kredy pławionej, pigmentów barwnych, kleju glutynowego.
20. Szpachlówkę klejową wykonasz z:
a) pokostu lnianego, benzyny lakowej.
b) gipsu budowlanego, kredy pławionej, kleju kostnego.
c) gipsu budowlanego, piasku.
d) kredy pławionej, gipsu budowlanego, szarego mydła, pokostu.

44
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Malowanie farbą klejową 714[01].Z1.04
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź Punkty
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:

45
6. LITERATURA
1. Cassell J., Parham P.: Malowanie domu Arkady. Warszawa 1997
2. Ratsa S.: Malowanie i tapetowanie. Pagina, Wrocław 1999
3. Woleński J., Woleńska W.: Sami malujemy mieszkanie. Alfa Warszawa 1991
4. Wolski Z.: Zarys materiałoznawstwa budowlanego. WSiP, Warszawa 1994
5. Wolski Z.: Roboty malarskie. WSiP, Warszawa, 2000
Normy i katalogi:
1. Katalog Nakładów Rzeczowych nr 2-02. „Orgbud” Spółka z o.o. Warszawa 1998
2. Katalog Polskich Norm 2000. Wybór norm budowlanych cz. 1-3. Polski Komitet
Normalizacyjny, Warszawa 2000.
Akty prawne:
1. Ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r. Nr 207. poz. 2016
z późniejszymi zmianami).
2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. Nr 47, poz. 41).

Malarz-tapeciarz

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (20)

Semelhante a Malarz-tapeciarz

Semelhante a Malarz-tapeciarz (20)

Malarz-tapeciarz