Odnosi medju pojmovima

1. Zoran Borović
Luka Terzić
ODNOSI MEĐU
POJMOVIMA

2.  S obzirom na istovetnost i razlike u obimu i sadržaju
pojmovi se nalaze u određenim odnosima:
-identični(Istovetni)
-ekvipolentni(istoznačnost)
-super- i subordinirani(nadređenost i određenost)
-interferirajući(delimično preklapanje)
-koordinirani(uzajamna odeđenost)
-kontrarni(suprotni)
-kontradiktorni(protivrečni)
-disparni(neuporedivost)
ODNOSI MEĐU POJMOVIMA

3.  Identični-istovetnost sadržaja i obima dva pojma
 Priemri: atomos=nedeljiv
a3=axaxa
IDENTIČNI(ISTOVETNI)
A B

4.  Ekvipolentni pojmovi su pojmovi koji imaju isti obim, ali
različit sadržaj.
 primer, “Glavni grad Srbije” i “grad na ušću Save i Dunava” su
dva (sadržaja) pojma koji se odnose na isti predmet (obim
pojma) – grad Beograd.
EKVIPOLENTNI(ISTOZNAČNOST)
A B

5.  U ovom odnosu stoje pojmovi od kojih jedan pojam opisujemo
kao “viši” ili “širi, opštiji” pojam u odnosu na neki drugi
pojam.
 primer, “živo biće” je viši pojam u odnosu na pojam “čovek”, a
“paralelogram” viši pojam u odnosu na pojam “romb”.
SUPER- I SUBORDINIRANI(NADREĐENOST
I ODREĐENOST)
B
A

6.  Interferentni pojmovi su pojmovi čiji obimi imaju presek,
odnosno, pojmovi koji se jednim svojim delom obima odnose
na isti skup predmeta.
 Primer:“slova ćirilice” i “slova latinice”
INTERFERIRAJUĆI(DELIMIČNO
PREKLAPANJE)
AB

7.  Koordinirani pojmovi su pojmovi koji se nalaze u istoj logičkoj
ravni u odnosu na neki viši pojam. Tako su pojmovi “pravougli
trougao”, “tupougli trougao” i “oštrougli trougao” koordinirani
u odnosu na pojam “trougao”.
KOORDINIRANI(UZAJAMNA ODEĐENOST)
B C D
A

8.  Suprotni pojmovi su pojmovi čiji obimi spadaju u obim nekog
višeg pojma, ali zauzimaju dva suprotna (udaljena) kraja
spektra mogućnosti u okviru obima višeg pojma.
 primer, “crno” i “belo” su u tom smislu suprotni
pojmovi, jer između njih možemo zamisliti mnogo nijansi
sive, odnosno, sve druge boje,
KONTRARNI(SUPROTNI)
B A
C

9.  Njihove sadržinske karakteristike se potpuno isključuju:Imaju
zajednički neodređen pojam,a zbir njihovih obima u
potpunosti iscrpljuje obim nadređenog pojma.
 Primer:genijalan i ne-henijalan
KONTRADIKTORNI(PROTIVREČNI)
Ne-A A

10.  Disparatni pojmovi su jednostavno pojmovi čiji su
sadržaji sastavljeni od pojmova koji su veoma udaljeni
po smislu. Takvi su pojmovi “Bog” i “šeširdžija”, koji se
javljaju u uzrečici koja naglašava da između nekih
predmeta postoji velika razlika.
DISPARNI(NEUPOREDIVOST)
A B