Նոր շրջանի հայկական մշակույթը 19-20-րդ դ. սկիզբ

1. Նոր շրջանի հայկական մշակույթը
19-20-րդ դ. սկիզբ
Կատարող` Զ. Մագոյան
Ստուգող` Ն. Ստեփանյան

2. Նոր շրջանի հայկական մշակույթը
19-20-րդ դ. սկիզբ
Նոր շրջանի հայկական մշակույթի գլխավոր
առանձնահատկությունն այն է, որ նրա զարգացումը
տեղի ունեցավ երեք հարթության վրա.
Արևմտյան Հայաստանում
Արևելյան Հայաստանում
Տարբեր երկրների գաղթօջախներում

3. Արևմտահայ- առնչվում էր եվրոպական մշակույթի,
մասնավորապես ֆրանսիականի հետ
Արևելահայ-կրում էր մեծ մասամբ Ռուսաստանի
ազդեցությունը
Գաղութահայ-փոխազդվում էր տվյալ երկրների
մշակույթների հետ

4. Մշակութային կենտրոններ
 Նոր Նախիջևան
 Կալկաթա
 Կոստանդուպոլիս
 Ալեքսանդրապոլ
 Շուշի
 Մոսկվա և այլուր

5. Կրթական համակարգը
Արևելյան Հայաստանում գործում էին երեք տիպի դպրոցներ.
 Ծխական-եկեղեցական
 Մասնավոր
 Պետական
Իսկ Արևմտյան Հայաստանում ' երկու տիպի դպրոցներ.
 Ծխական
 Մասնավոր

6. Լազարյան ճեմարանը հիմնված 1815թ Մոսկվայում

7. Ներսիսյան դպրոց
Կրթական օջախ Նոր Նախիջևանում

8. Գիտական համակարգը
Հայագիտություն-Ղ. Ալիշան, Ք. Պատկանյան, Մ. Չամչյան
 Բնական գիտություններ-Հ. Ադամյանը, Անդրեաս
Արծրունին
Հայ նոր գրականություն-Խաչատուր Աբովյանը,
Րաֆֆին,Ծերենցը, Սունդուկյանը

9. Հայագիտություն
Միքայել Չամչյան Ղ. Ալիշան Մաղաքիա Օրմանյան

10. Րաֆֆի Հ. Թումանյան
Խ. Աբովյան
Հայ նոր գրականություն

11. Հնագիտություն
Հովսեփ Օրբելի Նիկողայոս Մառ

12. Երաժշտություն
Կոմիտաս Ալ. Սպենդարյան
Տիգրան Չուխաջյան

14. Կերպարվեստ
Հակոբ Հովնաթանյան Գևորգ Բաշինջաղյան
Վարդգես Սուրենյանց

15. Հակոբ Հովնաթանյան
Կաթողիկոս Ներսես
Աշտարակեցու դիմանկարը
Հակոբ Մծբնա հայրապետ

16. Վարդգես Սուրենյանց
«Ոտնահարված սրբություն»
«Ծերունու դիմանկար» «Երկրպագություն»

17. Գևորգ Բաշինջաղյան
<< Արարատը և արտը>>
<<Մայրամուտ. Անի>>
<< Գետափը գիշերով>>

18. Թատրոն
Կ.Պոլսում 1868թ. Հակոբ Վարդովյանը հիմնում է
թատերախումբ և ներկայացումներ տալիս հայերեն
ու թուրքերեն լեզուներով։ Նա իրավամբ համարվում
է ինչպես հայ, այնպես էլ թուրքական թատրոնի
հիմնադիրը։
Պետրոս Ադամյանը 1879թ. Կ.Պոլսից մեկնեց
Ռուսաստան, հանդես եկավ Թիֆլիսի, Մոսկվայի,
Պետերբուրգի, Նոր Նախիջևանի և մի շարք այլ
քաղաքների բեմերում և շեքսպիրյան դերերով մեծ
հռչակ ձեռք բերեց։

20. Ճարտարապետություն
• 19-րդ դարի վերջերին և 20-րդ դարի սկզբներին, տնտեսական
կյանքի զարգացման հետ, Անդրկովկասում, այդ թվում և Արևելյան
Հայաստանում աշխուժանում է քաղաքաշինությունը։ Սկսվում են
քաղաքների բարեկարգման և կառուցապատման
աշխատանքները։
• Արևմտյան Հայաստանում ճարտարապետության զարգացման
համար պայմաններն անբավարար էին: Սակայն Կ.Պոլսում
շարունակում էին գործել Պալյան ճարտարապետական նշանավոր
գերդաստանի ժառանգները։ Նրանց նախագծերով կառուցվում էին
տարբեր բնույթի շենքեր, որոնք աչքի էին ընկնում իրենց բարձր
արվեստով։

21. Ալեքսանդրապոլի Կազաչի եկեղեցին Գևորգյան հոգևոր ճեմարան
Ձիթողցոնց տուն-թանգարանը
Ալեքսանդրապոլում

22. Կարող ենք ասել, որ 19-20-րդ դարերը բեղումնավոր են
եղել հայ մշակույթի զարգացման գործում:
Զուգահեռաբար զարգացել են ինչպես կրթությունը,
գիտությունն ու պատմագրությունը, այնպես էլ
արվեստն իր տարբեր ճյուղերով: Հայ մշակույթը
տարածվել է նաև Հայաստանի սահմաններից դուրս:
Ամփոփում

23. Շնորհակալություն
ուշադրության համար