Nederland en de doormoddercrisis. Presentatie van Mathijs Bouman (beurscommentator bij RTL-Z) voor het Zanders Risicomanagement Seminar 1 november 2012

2. HOLLANDE
“We zijn dicht,
zeer dicht bij
het einde van
de eurocrisis.”

3. STELLING
Eurocrisis:
Het ergste is voorbij.

4. HET RITME VAN DE CRISIS
Rentes Dolle
lopen op paniek
Politiek leunt Politieke
achterover wil
Tijdelijke ECB
rust grijpt in

5. SPANJE OP DE HORENS

6. SPAANSE RENTE
DRAGHI
OMT
LTRO

7. OLÉ!

8. HET RITME VAN DE CRISIS
Rentes Dolle
lopen op paniek
Politiek leunt Politieke
achterover wil
Tijdelijke ECB
rust grijpt in

9. WAT IS ER VERANDERD?
• Eurolanden lenen in ‘eigen munt’
• Conditionaliteit via ESM
• Knot verliet kamp-Weidmann
• ECB geeft senioriteit op

10. EU-VERDRAG / ECB-MANDAAT
Artikel 21
21.1. Overeenkomstig artikel 123 van het Verdrag betreffende de
werking van de Europese Unie is het de ECB en de nationale
centrale banken verboden voorschotten in rekening-courant of
andere kredietfaciliteiten te verlenen ten behoeve van instellingen,
organen of instanties van de Unie, centrale overheden, regionale,
lokale of andere overheden, overheidsinstanties, andere
publiekrechtelijke lichamen of openbare bedrijven van de lidstaten;
ook het rechtstreeks van hen kopen van schuldbewijzen door de
ECB of de nationale centrale banken is verboden.

11. DE EUROPESE RECESSIE
4%
Groei bbp
(IMF WEO okt 2012)
3%
2%
1%
0%
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Duitsland Frankrijk Nederland
-1%

12. DE EUROPESE RECESSIE
4%
Groei bbp
(IMF WEO okt 2012)
2%
0%
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
-2%
-4%
-6%
-8%
Greece Italy Portugal Spain

13. PARADOX OF THRIFT
• Blanchard (IMF): multipliers niet 0,5 maar 1,2 tot 1,7
• Door vaste wisselkoers
• Door zero bound rente, geen crowding out
• Door liquidity constraints

14. PARADOX OF THRIFT?
Maar…
• Ook bij hogere multiplier geen Paradox of Thrift
• Nederland had voor de euro ook geen flex. wk.
• Eurogebied als geheel heeft flexibele wisselkoers
• Zero bound in Spanje? Geen crowding out?
• Vertrouwen weg door twijfel aan munt

15. DOORMODDEREN IN NEDERLAND
CPB 2013
Economische groei 0,75%
werkloosheid 520.000
koopkracht -0,75%
begrotingstekort 2,7% bbp
staatsschuld 71,8% bbp
collectieve lasten 40%

16. DE GROTE ONBEKENDE
170
Wereldhandelsindex
160
150
index
140
130
120
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
bron: CPB

17. CORRECTIE HUIZENMARKT
Prijsindex bestaande woningen
220 gecorrigeerd voor inflatie, 1996 = 100
200
180
160
140
120
100
1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010

18. 0
2
4
6
8
10
-4
-2
1951
1952
1953
1954
1955
1956
1957 1951-1960: 57%
1958
1959
1960
1961
1962
1963
1964
1965
1966
1967
1968
1961-1970: 81%
1969
1970
1971
1972
1973
1974
1975
1976
1977
1971-1980: 28%
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1981-1990: 26%
1988
1989
1990
Groei bbp Nederland
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1991-2000: 33%
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2001-2010: 12%
2008
2009
2010
2011
VERLOREN DECENNIUM?
2011-
2012*
130,4%
2013*

19. STELLING
Rutte 2:
Ik stem voor!

20. GEEN TABOES
• Langer werken
• Minder HRA
• Kortere WW
• Goedkopere zorg?

21. 64
65
66
67
68
70
69
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
AOW-leeftijd
2021
PvdA
2022
2023
VVD
2024
2025
2026
Kunduz
2027
LANGER WERKEN

22. 64
65
66
67
68
69
2012 70
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
1-10-12
2020
2021
2022
Deelakkoord #rutsom
2023
2024
2025
2026
2027
LANGER WERKEN

23. HYPOTHEEKRENTEAFTREK
Daling netto inkomen
bij afbouw HRA-% met 0,5%-punt per jaar, en marginaal tarief van 52%
€3,000
€2,500
€2,000
€1,500
€1,000
€500
€0
2014
2016
2018
2020
2022
2024
2026
2028
2030
2032
2034
2036
2038
2040
2042
2044
2046
2048
2050
Jaarlijke bruto rentelast: 20.000 euro
Jaarlijke bruto rentelast: 10.000 euro

24. ZORG

25. EXTRA OPDRACHT:
Repareer de polder!

26. VAKBOND OP OORLOGSPAD

27. BANKIEREN IN DE MODDER
• Banken: van oplossing tot probleem
• Klagen over restricties én dividend uitkeren?
• Wat komt er ná de Code Banken?

28. (EINDE)
www.mathijsbouman.nl
Twitter: mathijsbouman