Tanı koymak başka, tedavi kararı başka.
DEHB biyolojik mekanizmaları, bilişsel karakteristikleri ve davranışlar ve duygularda kendini gösteren semptomları ile ciddi bir nörogelişimsel bozukluktur.Problemlerin gelişim sürecinin hangi noktasında çıktığı, hangi sistemleri etkilediği, çocuğun ve ailenin hayatında nelere yol açtığı ve mal olduğu tedavi kararını ve biçimini belirleyicidir.
2. www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
2
DEHB, sosyal ve akademik öğrenmeyi
zorlaştırır
• planlama ve düzenleme becerileri yeterince
gelişmemiştir.
• dikkatsizlik ve konsantrasyon güçlüğü konuyu
anlamayı ve kalıcılaştırmayı zorlaştırır.
• Dürtüsellik ve kendini dizginleyememe öğrenme
için gerekli sabrı azaltır, ani ve hesapsız adımlara
sebep olur.
• Bu sendromal özellikler öğrenmenin olduğu her
durumda ortaya çıkabilirler (Pennington, 1992,
2005).
3. Nasıl DEHB Olunur?
• Dopamin/Noradrenalin sisteminde bir işlev
aksaması?
Sebep mi, sonuç mu?
Tedavi,
bilinen sebebi düzeltmek
midir?
3www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
4. Kim, ne zaman tedavi olmalı?
• Çocukken böyle bir problemi yoktu,
görmediler mi?
• Düzeleceğine, giderek bozuluyor?
• Ilacı varmış, niye tedavi başlamadınız?
• Ilaç istemiyoruz, terapi ile iyileşsin.
• Testlerde bir şey çıkmadı, davranışları
neden problemli?
• Testleri çok problemliymiş, bizim bir
şikayetimiz yok. Ne olacak?
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
4
5. • İşlevsellik: Sosyal (topluma uyum/
arkadaşlık/aile içi ilişkiler). Dışta kalma.
dışlanma.
• Öğretmen-anne/baba bildirim farkları.
• Çocuğun farkındalığı.
• DEHB değil duygusal.
• Duygusal mı değil mi “ikilemi”.
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
5
7. Puberte
Okul öncesi İlkokul Ergenlik Yetişkinlik
DEHBBelirtileri
Dikkat problemleri
Hareketlilik
Dürtüsellik
DEHB belirtilerinin seyri
Arnold LE, 2004
Lewis M, 2007
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
7
10. www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
10
Gelişimsel bozuklukların etkileri
• Gelişen sistemlerin etkilenerek “yanlış”
gelişmesi
• “Yanlış” gelişen sistemlerin çevre ile ve
birbirleri ile etkileşimlerinin bozulması
• Sistemlerin “iyice” bozulması ve çevreye hiç
uymaması
• Yaş ilerledikçe giderek genişleyen bir etki
14. DSM-5
Nörogelişimsel Bozukluklar
• Köken biyolojik, mekanizma bilişsel, işaret
ve bulgular davranışsal
• Değerlendirme hepsini içermeli, tedavi en
öncelikli olana odaklanmalı.
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
14
15. Sağ prefrontal korteks
Sol prefrontal korteks
Sağ temporal korteks
Tipik gelişim sergileyenlerde DEHB olmasa
da, DEHB belirtileri var ise, belirtilerin
şiddetine göre kortikal incelme hızı da
azalıyor.
DEHB’nin boyutsal bir durum
olduğunun nörobiyolojik
kanıtı…
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
15
16. www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
16
DEHB, sosyal ve akademik öğrenmeyi
zorlaştırır
• planlama ve düzenleme becerileri yeterince
gelişmemiştir.
• dikkatsizlik ve konsantrasyon güçlüğü konuyu
anlamayı ve kalıcılaştırmayı zorlaştırır.
• Dürtüsellik ve kendini dizginleyememe öğrenme
için gerekli sabrı azaltır, ani ve hesapsız adımlara
sebep olur.
• Bu sendromal özellikler öğrenmenin olduğu her
durumda ortaya çıkabilirler (Pennington, 1992,
2005).
18. Kim, ne zaman tedavi olmalı?
• Çocukken böyle bir problemi yoktu,
görmediler mi?
• Düzeleceğine, giderek bozuluyor?
• Ilacı varmış, niye tedavi başlamadınız?
• Ilaç istemiyoruz, terapi ile iyileşsin.
• Testlerde bir şey çıkmadı, davranışları
neden problemli?
• Testleri çok problemliymiş, bizim bir
şikayetimiz yok. Ne olacak?
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
18
19. • İşlevsellik: Sosyal (topluma uyum/
arkadaşlık/aile içi ilişkiler). Dışta kalma.
dışlanma.
• Öğretmen-anne/baba bildirim farkları.
• Çocuğun farkındalığı.
• DEHB değil duygusal.
• Duygusal mı değil mi “ikilemi”.
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
19