Baryasyon at Barayti ng WIka Konsepto at mga PAgbabago ng Wikang Filipino

2. Baryasyon– Ang iba’t ibang manipestasyon ng wika.
KALAHIAN(Variation)
Hal. Ang Filipino at ang ibang wikasa Pilipinas.
Barayti– Set ng mga lingguwistikaytem namay kaparehong
distribusyon. Maliitnagrupo ng pormal o makabuluhangkatangian
na nauugnaysapartikular nauring katangiangsosyo-sitwasyunal.
DAGHAN(Variety)
Hal. Wikangginagamit ng mga estudyante, manggagawa,mga
tamaby sakanto, mga tindera at anumang grupo.

3. Ang wikaay mas malakikaysa sa diyalekto.
Ang wikabilang isang baryasyon, ay may maraming
aytem lingguwistikkaysa sa diyalekto.

4. Ang pinakamalakingboundary ngDiyalektoay ang
heograpiya (Rehiyunalna Diyalekto). Sa loob ngmga rehiyunal
na diyalekto ay mayroon pa ring diyalektong natutukoy.

5. Tumutukoy sa Punto o paraan ng pagbigkas. Maaaring
malumanay, mabilis at matigas.
Iba’t ibang katawagan sa mga salita sa isang rehiyon. Hal. Langka (Nangka),Sagwan
(Gaod), Alam (Batid), Damit (Baro), Mesa (Hapag)
Paraan kung paano sasabihin ang pahayag. Hal. Natulog ka na ba? Tumulog ka na ba?
Muadto kodiha. Muanha kodiha. Taga adlaw. Kada adlaw.
Tinatawag na “Social Class” o grupong kinabibilangan ng tao.

6. Ang REGISTERay baryasyon batay sagamit samantalang,ang
DIYALEKTOay baryasyon batay sataong gumagamit.
Ang REGISTERay tinatawag ding “estilo sa pagsasalita.”Maaaringgumamit
ng iba’t ibang Register ang tao sapagsasalitaman o sapagsusulat upang
maipahayagang sarili.

7. DIYALEKTO– makikitakung sinoat anoang isangtao.
REGISTER– batay sakung ano ang ginagawang isangtao.
Hal. Ibang register ang ginagamit ng isangina kapagkausapang kanyang
asawa,ibang register naman angkaniyang gagamitin kapag kausapang
mga anakat iba naman kapagsa mga kaibigan.

8. Sitwasyon: Isang gurong taga Maynilaang inatasangmagturo sa probinsiya.
Napagtanto niyang iba ang gamit ng wikang kanyangmga estudyante.
Itatama ba niyao ituturing niyang tama ang lahatna naririnig mula samga
estudyante?
Ipaliwanag sakanilana ang ginagamit nilaay isangurio may iba pang uri
ngunit hindi mali ang mga ito. BARYANTang tawag dito.
Hal. Trisekel,Trisekol, Kaha,Kalaha,Kayo, Kalayo,atbp.

9. HOMOGENOUS –Paniniwalangipinapahayagna may iisangkatangian
ang wikatuladng “language universal.” Ibig sabihin,lahatng wikaay
may bahagi ng pananalitagpangalanat pandiwa. Karaniwangisalamang
ang layuninat ang gumagamit. Isa lamangang gamit ng wika.
HETEROGENOUS– Paniniwalang iba-ibaang gamit, layuninat
gumagamit ng wika.Iba-iba ang wika dahilsa lokasyon,heograpiya,
pandarayuhan,sosyo-ekonomiko, politikal, at edukasyunalna katangian
ng isangpartikularna lugar o komunidad nagumagamit ng naturang
wika.

10. VARAYTI NG FILIPINO: TUNGO SA PAGBABAGO
1. Magkaroon ng realisasyon na hinditalagabatay saiisangwikaang
wikangFilipino.
2. Malamanng mga mag-aaralnaang wikang Filipino ng isang Maranao
ay kapantayng Filipinong taga Manilao kaya’y ng mga taga Cebu.
Walangtama o maling bigkas at gamit ng salita.
3. Ang pagyaman at pagpapalaganap ng Wikang Filipino ay tungkulinng
lahat at hindiiisanggrupo lamang.
4. Ang pag-aaralsabarayti ay hindimaghahati bagkus ay mag-iisasamga
Pilipino.