Ancient Notion

1. Dr. Vural Yiğit
17.01.2016
1

2. NOTİON ANTİK KENTİ
 Notion Antik Kenti, Klaros kehanet merkezinden hemen
hemen 2 km. uzaklıktadır.
 Ahmetbeyli yakınlarında, İzmir –Kuşadası kavşağına
gelindiğinde, Doğu yönünde yolun sağında (deniz tarafı)
yer alıyor.
 Ahmetbeyli, İzmir'in Menderes İlcesine bağlı, yeşille
mavinin buluştuğu, daha çok yazlık sitelerin bulunduğu bir
yer.
 İzmir’e, Seferihisar üzerinden 97, Menderes üzerinden ise
50 km. Selçuk'a 18 km, uzaklıktadır.
 Akropolünden* bakıldığında, çok güzel bir deniz manzarası
var.
*Antik kentlerde, önemli yapıların ve tapınakların bulunduğu iç kale.
.
2

3. EGE DENİZİ, NOTİON VE
ÇEVRESİNDEKİ ANTİK KENTLER
3
KUŞADASI

4. 4

5. KENTE GİRİŞ
 Nation tabelasından girişte, yüzümüzü denize
döndüğümüz zaman; karşımızda Ege Denizi ve
Sisam adası,
 Sol yanımızda Efes ve Kuşadası Körfezi,
 Tam arkamızda da Klaros’un sütunlarını
seçebiliyoruz.
 Batı tepede, etrafı kolonlarla çevrilmiş küçük bir
tapınak göze çarpıyor..
 Kentin doğu ucunda tiyatro, agora, bouleterion*,
batı ucunda avlu ortasında çok küçük bir Atena
tapınağı bulunmakta.
* Antik dönemde Anadolu’daki en eski meclis binası.
5

6. 6

7. NOTİON’UN
KURULUŞU
 Notion kenti
muhtemelen
Kolophon’un limanı
olarak
kullanılmaktaydı.
 Ahmetbeyli plajları
bölgesindeki
yüksekçe ve dik bir
tepenin üzerine
kurulmuştu.
7

8. NOTİON TARİHÇESİ
 Notion da Kolophon gibi, «Attik-Delos deniz
birliği»nin bir üyesiydi.
 M.Ö. 4. yy.ın üçüncü çeyreği içinde Anadolu’ya
Büyük İskender ile gelen özgürlük ve barış
dönemi yaşanmıştı.
 Bu süreç, M.Ö. 323 yılında, İskender’in ölümü
ile son bulur.
 Bu tarihten itibaren, Anadolu’daki Helen
kentleri için çok karmaşık ve kanlı bir süreç
başlar.
8

9. ATTİK- DELOS BİRLİĞİ
 Tanrı Apollon’un doğum yeri olan kutsal Delos Adası'nda
(Kiklatlar) imzalanmış bir antlaşmadır.
 Atina ile İyon Birliği arasında yeni bir ittifak sağlanmıştır.
 Birliğin remi amacı, Pers hükümranlığı nedeniyle uğranılan
yıkımların öcünü almaktı.
 Bir anayasasının da taslağı ortaya konmuştu. Buna göre:
 Hangi kent devletlerinin para, hangilerinin asker ve
«trireme»* vereceğinin belirlenmesi,
 İlk vergilendirmenin yapılması,
 Delos'daki Apollon Tapınağı'nın Birlik hazinesine ev sahipliği
yapmasının kararlaştırılması…
*
9

10. TARİHÇE
 M.Ö. III yüzyılda Kolophon ile Notion da bir ortak
vatandaşlık anlaşması yaparak politik bir birlik
oluşturdular.
 Bu döneme tarihlenen yazıtlarda sıklıkla Notion’da
yaşayan Kolophon’ lu bireylerin adları geçmektedir.
 Notion M.Ö. 218 yılında, Pergamon kralı Attalos’a
bağlanır.
 M.Ö. 196 yılında Suriye kralı Antiochos III’ün
yönetimine girerse de M.Ö. 191 yıllarında tekrar
Pergamon kralı Eumenes II’nin eline geçer.
 Apemeia barışı ( M.Ö. 188 ) ile de Magnesia
savaşında Roma ve müttefiklerinin yanında yer
aldığı için, Notion’a özerk statü verilir.
10

11. TARİHÇE
 M.Ö. 133 yılında başlayan ayaklanma
sırasında Aristonikos donanması ile Notion’a
gelir, akropolü ele geçirir ve kenti Romalılar’ın
Asya Eyaletine dahil eder.
 Tarihi boyunca Notion bağımsız bir kent
olduğu halde Kolophon’un bir parçası gibi
görünmüştür.
 Bu nedenle Notion’a, «Deniz üzerindeki
Kolophon», «Yeni Kolophon» ya da,
«Güneydeki Kolophon» gibi adlar verilmiştir.
11

12. Notion Kalesinden görünüş
12
Özdere

13. NATİON KALINTILARI
 Nation antik kentinde fazlaca bir kalıntı yoktur.
 İlk bakışta, frizler*, boğa başları ile desteklenen
defne yapraklı dallardan oluşan girland ** larla
süslenmiş, devrik bir iki sütun,
 Bir adet dor, bir adet iyon sütun başlığından başka
çok önemli bir kalıntı göremiyoruz.
*Taban kirişi ile çatı arasında kalan, kabartmalarla
bezeli ya da düz şerit.
**İki nokta arasına asılmış yaprak ve çiçeklerden
oluşturulmuş bir çelenk biçiminde bezeme ögesi.
13

14. Notion
Kalıntıları
14

15. NOTİON KAZILARI
 Notion, Ören yeri iyi bir şekilde korunmuş
durumda değildir..
 1921 yılında Charles Picard’ın başkanlığı
altındaki bir Fransız araştırma heyeti
tarafından arkeolojik kazılar başlatılmıştır.
 Son yıllarda Erol Atalay kazılar yapmıştı.
 Genç yaşta ölen bu arkeoloğumuzun
ardından çalışmaları, Selahattin Erdemgil
tarafından yönetilmektedir..
15

16. ANTİK KALINTILAR
 Herodot’a göre Notion bir Aiol kentiydi ve Aioller
bereketli toprağa sahip, ancak havası İonlarınki
kadar güzel olmayan ülkede yaşıyorlardı.
 Günümüz köylüleri tarafından “ Kale “ olarak
adlandırılan akropol, iki tepe üzerine oturuyor
ve kentin baş tanrıçası Athena Pollias’a
adanmış olan tapınak, akropolün batı tepesi
üzerinde denize tümüyle hâkim bir konumda
bulunuyordu.
 Hellenistik dönemde yapılmış sur duvarları ise
daha iyi durumda.
16

17. 17

18. ANTİK KALINTILAR
 Kentin batı ve kuzeyindeki iki kapısı ayaktadır.
 Athena Kutsal Yerinin kuzeydoğusunda küçük bir
tapınağın kalıntıları bulunmaktadır.
 Ancak bu tapınağın hangi tanrıya sunulduğu bilin-
memektedir.
 Akropolde iki agora var; biri merkezde, aşağı inen
yamaçta, diğeri ise doğuda yer alıyordu.
 Ancak, bunların her ikisi de iyi korunmuş durumda
değillerdir.
18

19. ANTİK YAPILAR
 Kentin akropolünü çevreleyen 4 km uzunluğundaki
kale kulelerle desteklenen sur Hellenistik dönemde
inşa edilmiş, Roma döneminde de onarılmıştır.
 Kentin bugün için saptanmış olan ve ikisi de antik
limana açılan kapılarından biri kuzeyde, diğeri ise
batıda yer almakta,
 Kentin Hadrianus döneminde büyük imar çalışmaları
içinde olduğu ve Athena Pollias tapınağının bu
dönemde inşa edildiği bilinmektedir.
 Hellenistik tiyatronun da, yine bu dönemde Roma
tiyatrosuna dönüştürüldüğü sanılmaktadır.
 Ayrıca surun güneydoğu köşesinde bir de merdivenli
iniş bulunmaktadır.
19

20. Merdivenli İniş
20
Sisam Adası

21. Notion Anfi-Tiyatrosu
21
Kuşadası
KLAROS

22. Anfi-Tiyatro Kalıntıları
22

23. Akropolün ortasında üzerinde güneş saati
bulunan bir mermer kütlesi bulunuyor.
23

24. GÜNEŞ SAATİ
 Antik kentlerde güneş saatleri, agora, tapınak
çevresi ve kent merkezlerinde bulunurlardı.
 Anadolu’daki birçok güneş saati önemli kent
merkezleri ve bilicilik merkezlerinde ele
geçmiştir.
 Örneğin; Klaros’ta Apollon Sunağı’nın
kuzeybatı köşesinde,
 Knidos’ta ise Korinth Tapınağı’nın doğusunda
güneş saati bulunmuştur.
 Notion güneş saati da bunlardan biridir.
24

25. ANTİK GÜNEŞ SAATLERİ
25

26. ZAMANIN ÖLÇÜLMESİ
 Güneş saati, zamanı güneşin konumuna göre
ölçmeye yarayan alettir.
 Genel olarak rastlanan yatay güneş saati
tasarımlarında, dikey olarak yerleştirilmiş bir çubuğun
gölgesi, günün saatlerini gösteren kadrana düşer.
 Güneş gökyüzünde ilerledikçe, çubuğun ucu farklı
saat çizgilerine denk gelecek şekilde hareket eder.
 Bu tasarımlarda çubuğun Dünya’nın dönme eksenine
hizalanması gerekir.
 Dolayısıyla, bu tür bir güneş saatinin doğru zamanı
göstermesi için çubuğun, manyetik kuzeyi değil
coğrafi kuzeyi gösteriyor olması gereklidir.
26

27. ANADOLU’DA GÜNEŞ SAATLERİ
 Ege ve Akdeniz’de bulunan arkeolojik antik kent
kalıntıları arasında, Günün 12 saatini gösteren
güneş saatleri bulunmuştur.
 Anadolu’da, bu tipte güneş saatleri bazen «in
situ»* bazen de olması gereken yerin dışında
rastlanmaktadır. Örneğin;
 Efes, Knidos ,Pergamon, Klaros, Didyma,
Aphrodisias ve Amorium gibi.
 Bergama Müzesi’nde korunan örnek ise mitolojik
tanrı Atlas tarafından taşınır şekilde yapılmıştır.
*Kendi yerinde
27

28. MİTOLOJİ VE ZAMAN
 Kranos, Klasik mitolojide zamanı ve çağları temsil eden
tanrı olup Titanların en genci ve lideridir.
 Kronoloji sözcüğü, Kronos isminden türemiştir. Roma
mitolojisinde Satürn olarak da bilinir.
 Uranüs ve Gaia'nın son oğlu olan Kronos titanlar
soyundandır ve babası Uranos'u erkeklikten yoksun
etmekle birinci kuşak tanrıların egemenliğine son
vermiş, ikinci kuşağı başa geçirmiştir.
 Bu özelliği ile mitolojide önemli bir yeri vardır. Beş
erkek titan ve altı kız titanın doğuşundan sonra
Kronos'un dünyaya gelişini Hesiodos şu şekilde anlatır:
«Bunlardan sonra Kronos geldi dünyaya, o art düşünceli
tanrı, en belalısı Toprak oğullarının.
Ve Kronos diş biledi yıldızlı babasına.» 28

29. Titan Tanrı Kronos
29

30. KRONOS ZAMANI
 Saatin ölçtüğü zaman ile algılanan zaman arasındaki
farklılığı, güzel ifade eden iki kavram vardır. Bunlar;
Kronos ve Karios türü zamanlardır.
 Kronos, saatin gösterdiği zaman türüdür.
 Karios ise saatin gösterdiği değil, bizim hissettiğimiz
zaman olup kaliteli yaşanmış bir zaman dilimini ifade
eder.
 İçinde bulunduğun «anı yaşayan»* kişi için bu tür
zaman geçerlidir.
* «Carpe Diem» zamanın tadını çıkar, günü yakala,
anı yaşa veya günü yaşa gibi anlamlardaki özdeyiş.-
30

31. CARPE DİEM GÜNEŞ
SAATLERİ
31

32. DENİZ KIYISI- BARADAN KOYU
 Gümüldür-Kuşadası sahil yolu üzerinde
Nation ayrımı tabalasını izleyerek, Ümran
Baradan Koyuna inilir.
 Ümran Baradan, 4 mart 2011 tarihinde
kaybettiğimiz, İzmir’li seramik sanatçısıydı,
 Sanatçı’nın güzelliği, bu koya adının
verilmesinin nedeni olsa gerek.
 Etrafı yemyeşil çam ormanlarıyla çevrili, mavi-
yeşil bir koydu….
32

33. 33

34. YANGIN VAR
 İzmir'in Menderes ilçesine bağlı Ahmetbeyli beldesindeki
yangın, 12 kilometrelik sahil şeridi boyunca ciddi şekilde
hasar meydana getirdi.
 Yangında mavi tur koylarının yanı sıra binlerce yıllık kültür
mirası da yok oldu.
 Klaros Kehanet Merkezi ile yanında bulunan MÖ 2.
yüzyıldan kalma Notion Antik Kenti'ni de içine alan yangının,
3500 kişilik antik tiyatro ile kaya mezarlarının bulunduğu
kısımda büyük zarar meydana getirdiği belirtildi.
 Ege Üniversitesi Arkeoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi ve
Klaros Kazı Başkanı Prof. Dr. Nuran Şahin, yangında
Klaros'un zarar gördüğünü, ancak asıl hasarın Notion Antik
Kenti'nde meydana geldiğini söyledi.
 Kıyı boyundaki pek çok orman alanı gibi, Klaros ve Notion
da karardı gitti.
34

35. KLAROS VE NOTİON YANIYOR
35

36. BARADAN KOYU YANIK ALANI
36

37. İÇİMİZ DE BİRLİKTE YANDI
37

38. ÜMRAN BARADAN ANISINA
 Orman yangını geçirmesine karşın, Nation antik
kenti, Baradan koyu ve Kloros Denizpınarı,
piknik alanları hala doğal güzelliğini koruyor.
 Doğa kendini yeniliyor, çamlar büyüyor.
 Güneşin batışı bir harika.
 Geceleri, Kuşadası ve Sisam adasının ışıkları
pırıl pırıl parlıyor.
 Dağlar arasından doğan ay ışığı ve denizdeki
yakamozlarına doyum olmuyor.
 Tüm bu güzellikler, sanatçı Ümran Baradan’nın
anısını canlandırıyor.
38

39. Notion’da Gün Batışı
39
Kuşadası
Özdere

40. Körfezde Mehtap ve yakamoz
40

41. KAYNAKLAR
41
Prof.Dr. Ekrem Akurgal, «Anadolu
medeniyetleri». S.312, Net Yayınları,
2007
http://kendingez.com/iyon-gezginleri2-lebedos-
notion-gezi-yazis
i
http://dagakactim.blogspot.com/2012_12_01_archi
ve.html