1. KOMIKIAREN HIZKUNTZA

2. • Komikia espresio artistiko bat da,
testua eta imajinen arteko fusioa.
• Imajinak (hizkuntza ikonikoa) eta
testuak (ahozko hizkuntza) binetetan
oinarritzen dira; hauek komikiaren
unitate narratiboak dira.

3. Bineta

4. • Binetek istorio bat espazio eta denboran
sekuentziatua agertzen dute, idazketa
sistemaren arabera antolatuta; ezkerretik
eskubira ordenaturik eta goitik behera hemen,
beste zenbaitetan (Japon …) eskuinetik
ezkerrera eta goitik behera.
– Eszena: eskenatoki berdinean garatutako binetek
osatzen dute.
– Sekuentzia: eszena desberdinek osatzen dute; hauek
elkarrekiko harremana dute.

5. • Figura unitateek komiki formatu desberdinak
osatzen dituzte: tira, orri erdia edo lamina
(orri osoa). Akzioa imajinen jarraipenean
gertatzen da; hauek bineten bidez
ezberdintzen dira, binetak narrazioaren
unitate minimoak dira.
• Binetetan komikiaren elementu esanguratsuak
aurki ditzakegu: pertsonaiak, testua,
dekoratua …

6. Garrantzitsua da
kontuan hartzea
bineten itxura eta
tamaina, eragin
zuzena baitaukate
narrazioaren
izaeran eta giroan.

7. Erritmo narratibo
monotono bat
lortu nahi badugu,
lauki itxura duten
binetak erabiliko
ditugu.

8. Alderantziz, mugimendua
adierazi nahi badugu, itxura
irregularra duten binetak
erabiliko ditugu.

9. Enkuadrea
- planoa

10. • Enkuadreak binetan irudikatzen den espazioa
mugatzen du. Denbora zehatz batean
gertatzen den akzioa agertzen du.
• Planoak irudikatutakoa ikuslearekiko
distantzia harremanean jartzen du.
• Enkuadrea edo planoa aukeratzeko, kontuan
hartu behar dugu adierazi nahi dugun asmo
narratiboa eta espresioa.
– Dramatismoa adierazi nahi badugu, lehenengo plano
bat aukeratuko dugu.
– Aldiz, giroa nolakoa den azaldu nahi badugu, plano
orokor bat aukeratuko dugu.

11. • Enkuadreak edo planoak giza figura hartzen
du erreferentziatzat.
Plano panoramikoa:
akzioa gertatzen
den giroa
deskribatzen du.
Pertsonaiak ez dira
bereizten.
Eskenatoki hedatua,
jendetza, multzoa
irudikatzen du.

12. Plano orokorra: figura osorik agertzen da, eszena ere
deskribatzen da; eszenaren ikuskera orokorra
eskaintzen du, pertsoniak testuinguruan kokatuz.

13. Plano osoa: erreferentzia
bezala pertsona hartzen du
eta oinetatik bururaino
enkuadratzen du.

14. Hiru laurdeneko planoa edo plano amerikarra:
figura belaunetaraino irudikatzen da. Mugimendua
eta aurpegiko espresioa ikusten ditugu.

15. Erdi planoa: figura gerri aldean
moztuta agertzen da. Pertsonaiaren
espresioak garrantzia hartzen du.
Erdi plano hurbila edo lehen
plano printzipala: bustoa edo
bularretik burualderainokoa
hartzen du. Arreta figuran
zentratzen da.

16. Lehen planoa: figuraren
aurpegia (espresioa
azalduz) agertzen da,
edo honen atal zehatz
bat (eskua…), objektu
bat ...

17. Lehen –lehen planoa: aurrekoa
baino hurbilagoa, pertsonaia
kokotzetik kopetaraino
irudikatzen du.

18. Plano detailea:
pertsonaiaren edo
objektuaren zati zehatz
bat agertzen du.

19. Plano subjektiboa:
pertsonaiaren ikuskera
adierazten du; pertsonaiak
ikusten duena enkuadratzen du.

20. Ikuspuntua
- angelua

21. • Enkuadrean elementu garrantzitsu batek
hartzen du parte: ikuspuntuak. Akzioa
ikusten duguneko lekua dugu ikuspuntua.
• Ikuspuntuaren arabera modu desberdinetan
ager ditzakegu eszena ezberdinak. Angelu
baten edo beste baten aukeraketak efektu
desberdinak sortuko ditu.

22. Ikuspuntu horizontala: akzioa begien altueran
gertatzen da, enkuadratzen den pertsonaia edo
objektuaren altueran. Ikuspunturik erabilgarriena dugu.

23. • Pikatua: eszena goitik
angelu baten pean
ikusten dugunean.
Txikitasun sentsazioa
sortzen du.

24. Ikuspuntu
zenitala:
ikuspuntua goian
dago eta elkartzuta
da objektu edo
pertsonaiarekiko.

25. Kontrapikatua:
pertsonaiak eta
objektuak behetik
ikusten dira.
Handitasun zentsazioa
sortzen du.

26. Nadir ikuspuntua: burua altxatu eta zerurantz
begiratzen dugunean daukagun ikuspuntua dugu.

27. Ikuspuntu
aberrantea:
enkuadrea oso
inklinatua,
desorekan, egoera
“arraro” batean
azaltzen da,
desoreka,
asaldadura,
larritasuna … ala
kreatibitatea
adieraziz.

28. Ikuspuntu
ezinezkoa:
errealitatean
ezinezkoa
litzatekeen
gunean
kokatzen da
ikuspuntua.

29. Gorputz hizkuntza

30. • Komikiaren osagai beharrezko bat giza figura
eta mugimendua dira. Komikilariak kontuan
ditu pertsonen mugimenduak bere komikiko
pertsonaiak marrazteko.
• Gorputzaren jarrerak hitzen esanahia aldatu
edo definitzen du.

31. haserrea
menpean hartzea
indiferentzia
ihesa

32. • Bestelako keinuen kodigo moduko bat ere
bada: ahoaren, ezpainen, bekainen, begien
keinuen arabera emozio desberdinen
adierazpena, sudur iluna mozkorra edo hotza
adierazteko …

33. Keinuen hizkuntza

35. • Aurpegiak sentimenduak eta egoera animikoak
islatzen ditu (gorputzak, eskuek bezala); ilea,
ahoa, ezpainak, begiak eta bekainak aldatuz
hainbat irudikatu ahal izango dira:
– Ahoa eta bekainak beherantz kurbatuak: tristura.
– Ahoa eta begiak guztiz zabalduta: harridura edo
beldurra.
– Ahoa gorantza kurbatuak: poza.
– Ahoa zabalik eta haginak estutzen: hipokresia,
malezia.
– Ahoa eta bekainak zatituta, zimurtuta: haserrea
adierazten dute.
–…

36. tristura beldurra poza malezia
barrezka satisfakzioa mesfidati, nigarrez
erretxin

37. Ahozko hizkuntza

38. • Testua komikien hizkuntzaren atal bat da;
pertsonaien pentsamenduak eta elkarrizketak
adierazteko erabilia.
• Akzioari, lekuari edo denborari buruzko
argigarriak ematen ditu, baita soinuak eta
zaratak adierazi ere, onomatopeien bidez.
– Puxika deritzan forma borobil, karratu edo
irrekularretan sartuta agertzen dira pentsamendu eta
elkarrizketa hauek, orokorrean.
Puxika bi zatiz osatzen da: gorputza edo silueta
(bertan testua doa) eta buztantxoa (mezua nork
esaten duen adieraziz).

39. o Puxikaren itxura mezuaren esanahiarekin lotuta joaten da.
o Buztantxoaren itxurak ere informazioa ematen digu.
Pertsonaia negarrez,
izerditsu edo hotz bada,
nigarra edo izerdia
malkoz inguratuta
agertzen da puxika.
Buztantxo bat baino gehiago
agertzen badira: pertsonaia bat
baino gehiagok mezua adierazten du.

40. Txikitzen den borobil ez
Puxika inguratzen
jarraien bidez agertzen
duen marra jarraia
bada: pertsonia
ez bada, pertsonaia
pentsatzen ari da.
xuxurlatzen ari dela
adierazten du.
Pentsatuz
Xuxurlatuz
Zerraz moztuta
egongo balitz
bezala agertzen
Hizketan Oihu!
bada: pertsonaia
ohiukatzen ari da.

41. – Kartela: narratzailearen ahotsa da;
ez da pertsonaiarekin harremanean
kokatzen. Orokorrean, binetaren
goi aldean kokatzen da eta
laukizuzen forma du.
– Kartutxoa: bi bineten arteko lotzaile bezala
jokatzen duen kartela mota da. Binetaren
espazioa testuak betetzen du. Forma des-
berdinak har ditzake (pergaminoa, aspaldikoa
bada narratzen ari dena).

42. Onomatopeiak

43. • Letren bidez soinu edo zaratak imitatzen
dituzte eta bineten adierazkortasuna
areagotzen dute. Itxurak eta koloreek
zaraten zentzua osatzen dute. Onomatopeiak
batzuetan puxiken barruan ere agertzen dira.
• Onomatopeia gehienak ingelerako aditzak
dituzte jatorritzat: sniff (usainak, negar
edukia), splash (zipriztindu), glup (irentsi)...
Hau guztia amerikar komikiek duten
eraginagatik da.

47. Elementu paralinguistikoak
• Hitz itsusiak
adierazteko
erabiltzen diren
zeinuak dira,
adibidez, sugeak
eta apoak.

48. Ikus metaforak

49. • Oso elementu esanguratsuak dira komikian.
Egoera jakin batzuetan erabiltzen dira eta
askotan ahozkoan izan badiren adierazpenak
ikusizko lenguaian adierazten ditu.
– Galdera ala harridura ikurra pertsonaien buru
gainean: zalantza ala harridura adierazten du.
– Bonbila, argiontzia piztuta: ideia bikaina dela
adierazteko.
– Enborra eta zerra: pertsonaia lo seko dagoela
adierazteko erabiltzen da.
– Bihotza: amodioa.
– Izarrak: mina.
– Diru makina: dirua.
– Sapoak, sugeak … ahotik irteten: oso haserre.

50. oso haserre
ideia bikaina
dirua

51. zalantza
lo seko
harridura
amodioa
mina
haserrea

52. Elementu zinetikoak

53. • Elementu zinetikoen bidez pertsonaiak edo
objektuak egiten dituzten mugimenduak
azaltzen dira.
• Marra kurbo, zuzen edo moztuen bidez
irudikatzen dira eta mugimendua edo
desplazamendua adierazten dute.

54. Ibilbidea: desplazamendu baten ibilbidea
adierazten dute; sinpleak (marra bat edo
zenbait), solidoak (marren arteko tarteak
koloreztatua, gehienetan zuriz) ala simulatuak
(zipriztin lorratzak …) izan daitezke.
Talka: elementuen arteko talka
adierazten du. Izar irregular baten
bidez ager daiteke eta honen zentroan
talkaren efektua agertzen da.
Golpe edo erorrera baten ondoriozkoa
denean, lerro zinetiko solido
zirkularrak ere erabiltzen dira.
Hauts hodeiak: desplazamendu arin bat
adierazteko erabiltzen dira. Objektu edo
pertsonaiari lagun egiten diote bere ibilbidean;
askotan ibilbidea irudikatzen duten lerro
zinetikoekin batera agertzen dira.

55. Mugimendu errepikatua: mugimenduan
dagoen pertsona edo objektuaren ingerada
zirriborratuz irudikatzen da, lerrotxoez
inguratuz edo atal batzuk errepikatuz.
Dardara: Figuren inguruan lerro
dardaratiak agertzen dira. Batzuetan
inguratzen duen objektu edo
pertsonaia dardaraz deformatua
agertzen da. Hotza, urduritasuna edo
beldurra adierazten dute.
Mugimendu laburra: mugitzen den objetuaren edo personaren
inguruan lerro kurbatuak marraztuz irudikatzen da. Mugimendu
gogor eta jarrai bat adierazten dute.

56. Zinetika kurboa: mugimendu
kurbatua deskribatzeko,
adierazteko erabiltzen dira lerro
ala bestelako elementu grafikoak
(zipriztinetan, golpeetan …).
Lerro zinetiko horizontalak: ezkerrerantz
ala eskubiranzko mugimendua adierazteko
erabiltzen dira; abiadura adierazteko ere
erabili izan ohi dira (zenbat eta lodiago
abiadura azkarragoa).
Lerro zinetiko bertikalak: Bertikalean ere goranzko ala
beheranzko mugimendua adierazteko erabiltzen dira; baina
batzuetan animo kontrajarria eta bestelako sentimenduak
adierazten ditu. Pertsonaia esaten ari denari enfasia
emateko ere ereabiltzen da.
Lerro zinetiko erradialak: binetaren
edukiari enfasia ematen diete. Golpe
fisiko ala psikologikoentzat, abiadura oso
azkarrarentzat erabiltzen dira;
normalean binetaren zentrutik markora,
ala ihes puntu batetatik erraldialki
sakabanatuz, lodiagotuz irudikatzen dira.

57. Lerro zinetikoak pertsonaian: Lerro zinetikoak
pertsonaiari aplikatu ahal zaizkio, abiadura sentsazioa
areagotzeko. Zuri –beltzeko irudietan lerro zinetiko
hauek beltzez agertuko dira; irudi kromatikoetan,
lerro zinetikoek ukitzen duten pertsonaia edo
objektuak duen kolorearen berdina izango dute
askotan, mugimendu efektua areagotuz.
Errepikapena, gainjarketa:
pose edo mugimenduen
errepikapena, gainjarriz ala
ez, sekuentzia
zinematografikoaren
efektua irudikatuz.
Desfokatzea: desfokatzea ere erabili ohi da
mugimendu efektua areagotzeko (argazkietan ematen
den mugimendu efektua irudikatuz).

58. Efektu bereziak
Euria, zipriztinak, uraren efektuak

60. Haizea

61. Elurra

62. Eztanda

63. Sua

65. Kea

66. Izpi, errainu, dizdirak

68. Telefonoa
Split-panel

69. beste
efektuak

70. Irratia

71. Ahots
bereziak
(alienak, errobotak …)
Telepatia
kolore urdinez
Oroitzapenak
laino barnean

72. Ametsak

73. Inkontzientzia
Hipnotizatzailearen
begietan isladatua
Islada

74. Metalenguaia
Komikia komikiaren barruan
Pertsonaiak binetak
zeharkatzen … borroka dela
eta.

75. Sinbolismoa
Adimen boteretsuak 3 bineta
hartzen ditu
Biktima sokak inguratzen du, eta
jasandako lintxamendua beso
anitzek irudikatzen dute.
Sentsazioak
irudikatzeko
modu
sinbolikoa
(zorabioa
espiralaren
bidez …)

76. kolorea