College 2: Ben Schoenmaker: Wat als de Koude Oorlog heet was geworden?
De NAVO bereidde zich jarenlang voor op een gewapend conflict met het Warschaupact. In geheime operatieplannen was sinds de jaren vijftig zeer precies vastgelegd hoe het bondgenootschappelijke grondgebied moest worden verdedigd. Hoe zagen die plannen eruit? Voor welke strategie koos de NAVO en welke rol was daarin voor de Nederlandse krijgsmacht weggelegd? En wat weten we eigenlijk van de militaire plannen die de Sovjet-Unie ten tijde van de Koude Oorlog smeedde? Deze vragen staan centraal in dit college over een oorlog die nooit is gevoerd.
Prof.dr. Ben Schoenmaker (Rotterdam, 1961) studeerde geschiedenis aan de Universiteit van Leiden. Hij is sinds 1988 als wetenschappelijk medewerker verbonden aan het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) in Den Haag. Daar specialiseerde hij zich in de negentiende- en twintigste-eeuwse militaire geschiedenis van Nederland. Hij is tevens verbonden aan de Universiteit Leiden als bijzonder hoogleraar Militaire Geschiedenis.
6. De vragen van de dag
Hoe heeft de NAVO zich voorbereid op
een mogelijk gewapend conflict met het
Warschaupact?
Wat is de betrokkenheid van Nederland
daarbij geweest? En de rol van de
krijgsmacht, met name de landmacht?
7. De essentie van de NAVO was de nucleaire
veiligheidsgarantie van de VS aan de
bondgenoten
NATO’s
nuclear
umbrella
8. De nucleaire paradox
Kernwapens dienen ter afschrikking.
Zij moeten bijdragen aan het voorkomen
van oorlog. Die afschrikking moet echter
geloofwaardig zijn. En geloofwaardigheid
berust op de (mentale) bereidheid – in het
uiterste geval – kernwapens in te zetten.
11. De nucleaire triade
1. De strategische bommenwerpers
2. De intercontinental ballistic missiles
(ICBM’s)
3. De submarine launched ballistic missiles
(SLBM’s)
12. Vanaf begin jaren zestig een situatie van
Mutual Assured Destruction (MAD)
13. Albert Wohlstetter (1913-1997)
Samen met zijn
collega’s van de
RAND-corporation
bedacht hij de termen:
First strike capablity
Second strike
capablity
Balance of terror
27. Een vertrouwd beeld tijdens de Koude
Oorlog:
De grote militaire parade op het Rode Plein
28. Leiden
3 oktober 1961
Een afdeling
veldartillerie,
uitgerust met
Honest John
atoomraketten,
neemt deel aan
een militaire
parade tijdens
Leidens ontzet
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36. Een Britse waarnemer over
het Nederlandse leger:
"The greatest problem
facing the Dutch will
be getting to the war."
