Wat weten we eigenlijk over jongeren en hun zoekgedrag op internet? Heb je dat zelf al eens proberen op te zoeken? Annelies Raes is doctoraat student van vakgroep onderwijskunde (Ugent). Op interactieve wijze vertelt ze je alle feiten en fabels over de zogeheten Google-generatie. Aan de hand van bestaand onderzoek naar jongeren en hun zoekgedrag op internet krijg je stellingen voorgeschoteld. Hoe goed kunnen jongeren nu eigenlijk zoeken op internet?

1. 17/09/2009
Google generatie, feit of mythe?
Annelies Raes
Vakantie
Vakgroep onderwijskunde
De jongeren van vandaag…
Net-
Generation
(Tapscott, 1998; Oblinger & Oblinger,
Screenagers Digital
2005)
Natives
(Prensky, 2001)
Google
Millennials Generatie Generatie
(Howe & Strauss, 2000)
Einstein
(Boschma & Groen, 2006)
1

2. 17/09/2009
De eigenschappen van de netgeneratie
• Snel en ongeduldig
• Leren door doen
• Resultaatgericht
• Sociaal en interactief
• Multitaskers
• Visueel ingesteld
• Verbonden & mobiel
Afstemming op doelgroep:
cruciaal leerprincipe
Waar denken studenten aan,
wat willen ze?
Welk soort onderwijs willen ze?
Realiteit of mythe?
1. Zijn de jongeren van vandaag zo anders dan
voorheen?
A Vision of K-12 Students Today 2. Zijn ze werkelijk zo mediawijs en
informatievaardig?
3. Hoe kan onderwijs/vorming daarop inspelen?
2

3. 17/09/2009
1. Anders? We doen de test Als ik een nieuw apparaat moet leren
gebruiken, pak ik de handleiding erbij.
• Trendstudie: Nieuwe vormen van onderwijs Akkoord?
voor een nieuwe generatie studenten.
(Rubens, de Jong & Prozee, 2006) 1. Ja
• Britse studie: Information behaviour of the 2. Neen
researcher of the future. (CIBER research
team, 2008).
LEREN DOOR TE DOEN
Als ik een activiteit/opdracht moet Ik heb veel contact met vrienden via
uitvoeren, vraag ik me voornamelijk af ICT-toepassingen (gsm, chat, msn,
wat het doel is. Akkoord? facebook, etc.). Akkoord?
1. Ja
1. Ja
2. Neen
2. Neen
RESULTAATGERICHT SOCIAAL EN INTERACTIEF
Ik ben regelmatig met meerdere Ik wil overal toegang tot Internet
dingen tegelijk bezig. hebben om contact te kunnen maken
Akkoord? met mijn vrienden. Akkoord?
1. Ja
1. Ja
2. Nee
2. Neen
MULTITASKERS
VERBONDEN EN MOBIEL
3

4. 17/09/2009
Mijn zoektocht naar informatie start in Ik lees webpagina's nooit helemaal,
Google of een andere zoekmachine en maar zap er eerder door heen.
niet op de website van de bib. Akkoord?
Akkoord?
1. Ja
1. Ja 2. Neen
2. Neen
SNEL EN ONGEDULDIG
GOOGLE GENERATIE ZAPCULTUUR / TWITCH SPEED
Vraag 1: Anders? De 10 ICT-eindtermen
• Voor het gewoon basisonderwijs en voor het buitengewoon basisonderwijs, types 1, 2, 7, 8:
Het beeld dat auteurs zoals Prensky van de • De leerlingen hebben een positieve houding tegenover ICT en zijn bereid ICT te gebruiken om hen
te ondersteunen bij het leren.
‘netgeneratie’ schetsen lijkt overdreven te zijn. • De leerlingen gebruiken ICT op een veilige, verantwoorde en doelmatige manier.
• De leerlingen kunnen zelfstandig oefenen in een door ICT ondersteunde leeromgeving.
• De leerlingen kunnen zelfstandig leren in een door ICT ondersteunde leeromgeving.
• De leerlingen kunnen ICT gebruiken om eigen ideeën creatief vorm te geven.
De jeugd van tegenwoordig gebruikt – net als vorige • De leerlingen kunnen met behulp van ICT (voor hen bestemde) digitale informatie opzoeken,
verwerken en bewaren.
generaties – de mediacultuur vooral om met • De leerlingen kunnen ICT gebruiken bij het voorstellen van informatie aan anderen.
• De leerlingen kunnen ICT gebruiken om op een veilige, verantwoorde en doelmatige manier te
vrienden te communiceren, naar zin en betekenis te communiceren.
• Voor het secundair onderwijs A- en B-stroom, en BUSO OV3:
zoeken, een eigen plaats te creëren in de • Voor deze doelgroep gelden ook die voor het basisonderwijs, maar er werden 2 eindtermen
toegevoegd:
samenleving en uiteraard ook om zich te • De leerlingen kunnen afhankelijk van het te bereiken doel adequaat kiezen uit verschillende ICT-
toepassingen.
ontspannen (Bourgonjon, Rutten, Vanhooren, & • De leerlingen zijn bereid hun handelen bij te sturen na reflectie over het eigen en elkaars ICT-
gebruik.
Soetaert, 2008).
Het nieuwe web…
4

5. 17/09/2009
Enkele voorbeelden van social software…. Ander leuk voorbeeld…
Kennissen delen
Ontmoetingsplaats Zelf video YouTube
publiceren
Zelf publiceren MGMT Kids
Powerpoints online
Zelf bookmarken delen
Zelf een kennisbank
maken….
Vraag 2: Mediawijzer en
informatievaardiger?
• Moeite met reflectie en kritisch denken
(Walraven, 2009)
• Oppervlakkig en gering probleemoplossend
vermogen. (Kvavik, 2005)
• Weinig metavaardigheden
nood aan begeleiding en ondersteuning
Die netgeneratie, als ze al bestaat, zou
• Opgroeien met technologie ≠
nog wel eens heel beperkt kunnen zijn.
technologie begrijpen en er goed mee om
kunnen gaan.
• Het gevaar van een overhype van de Net
Generation zit hem in het toedichten van
vaardigheden
5

6. 17/09/2009
Vraag 3: Wat met onderwijs en
vorming? • Theoretische achtergrond
• Onderzoeksproject ‘WISE’ – Accentverschuiving in de eindtermen:
Web-based Inquiry Science Environment onderzoekend leren en wetenschappelijke
– Maart 2009 geletterdheid
– In samenwerking met 1e Masterstudenten – Nationale peiling biologie (2006)
Onderwijskunde, UGent – PISA (2006): onze 15-jarigen behalen hoge
– 20 klassen resultaten, maar weinig gemotiveerd voor
– 2e graad secundair onderwijs wetenschappen.
– Natuurwetenschapen (vnl. Biologie)
– Project ‘Opwarming van de aarde’
Integratie van een innoverende
leeromgeving: WISE • Impact?
– Kennisconstructie
– Onderzoeksvaardigheid
– Attitude t.o.v. wetenschappen
• Dataverzameling:
– Pretest-posttest
– Observatieverslagen
– Semi-gestructureerd interview met leerkracht
Frappante vaststelling
• Veel jongeren hebben grote moeite om wegwijs
te worden in de massa informatie op www Dank voor jullie aandacht!
• Leerlingen gaven aan meer nood te hebben aan Annelies Raes
ondersteuning tijdens hun zoektocht
Universiteit Gent - Vakgroep Onderwijskunde
Henri Dunantlaan 2 - B-9000 Gent
Tel: 32 (0)9 264 86 65 - Fax: 32 (0)9 264 86 88
Digitale geletterdheid verdient meer aandacht en
ondersteuning! E-mail: Annelies.Raes@Ugent.be
Focus in vervolgonderzoek http://www.onderwijskunde.ugent.be/
6

7. 17/09/2009
Referenties: • Oblinger, D. , & Oblinger, J. (2005). ‘Introduction’, in Oblinger, D. &
Oblinger, J. (ed), Educating the Net-generation: Educause. Online:
http://net.educause.edu/ir/library/pdf/pub7101a.pdf ( laatst bezocht op
20 augustus 2009).
• Bennett, S., Maton, K., & Kervin, L. (2008). The ’digital natives’ debate: A • Prensky, M. (2004). The Emerging Online Life of the Digital Native: What
critical review of the evidence. British Journal of Educational Technology, They Do Different Because of Technology and How They Do It. Online:
35 (5), 775-786. http://www.marcprensky.com/writing/Prensky-
The_Emerging_Online_Life_of_the_Digital_Native-03.pdf (laatst bezocht
• Borresson, J. & Salawy, G. (2008). The ECAR Study of Undergraduate op 20 augustus 2009).
Students and Information Technology: Key Findings. Online: • Rubens, W., de Jong, Y. & Prozee, G. (2006). Trendstudie. Nieuwe vormen
http://net.educause.edu/ir/library/pdf/EKF/ekf0808.pdf (laatst bezocht op van onderwijs voor een nieuwe generatie studenten. Online:
20 augustus 2009) http://elearning.surf.nl/docs/e-learning/nieuwe_student_trendstudie.pdf
(laatst bezocht op 20 augustus 2009)
• CIBER research team (2008). Information behaviour of the researcher of
• Schulmeister, R. (2008). Is there a net gener in the house? Dispelling a
the future. Online: http://www.bl.uk/news/pdf/googlegen.pdf (laatst mystification. Online: http://eleed.campussource.de/archive/5/1587/
bezocht op 20 augustus 2009) (laatst bezocht op 20 augustus 2009)
• Cuthbert, A. J., & Slotta, J. D. (2004). Designing a web-based design • Veen, Wim & Frans Jacobs. (2005). Leren van jongeren. Een
curriculum for middle school science: the WISE 'Houses in the Desert' literatuuronderzoek naar nieuwe geletterdheid. Online:
http://elearning.surf.nl/docs/e-learning/leren_van_jongeren.pdf (laatst
project. [Article]. International Journal of Science Education, 26(7), 821- bezocht op 20 augustus 2009).
844.
• Demeyer, I. (2007). Wetenschappelijke vaardigheden voor de toekomst. De
eerste resultaten van PISA 2006. Gent: OECD.
7