ข้อคิดเก่ียวกับ “เลขประจําตัวผู้เสียภําษี” และ “ใบกํากับภําษี” ตํามเกณฑ์ภําษีล่ําสุด ชินภัทร วิสุทธิแพทย์ chinapat.vs@hnplegal.com

1. ชินภัทร วิสุทธิแพทย์ chinapat.vs@hnplegal.com
ข้ อคิดเกี่ยวกับ “เลขประจำตัวผู้เสียภำษี” และ “ใบกำกับภำษี” ตำมเกณฑ์ ภำษีล่ำสุด
ท่านทราบหรื อไม่.....ช่วงต้ นปี 2555 กรมสรรพากรได้ ออกกฎเกณฑ์เกี่ยวกับ “เลขประจาตัวผู้เสีย
ภาษี อากร 13 หลัก” ให้ สอดคล้ องกับ “เลขประจาตัวประชาชน” และ “เลขประจาตัวผู้ประกันตนในระบบ
ประกันสังคม” ซึงเดิมในอดีตเลขประจาตัวผู้เสียภาษี อากรมีเพียง 10 หลักและได้ พฒนาในลาดับต่อมาให้
่
ั
“ผู้เสียภาษีบคคลธรรมดา” ใช้ เลขประจาตัวประชาชนเป็ นเลขประจาตัวผู้เสียภาษี
ุ
จุดที่ตางกันคือ “ผู้เสียภาษีนิตบคคล” และ “ผู้เสียภาษี บคคลธรรมดา” กรณีอื่น (เช่น คณะบุคคล ห้ างหุ้น
่
ิ ุ
ุ
ส่วนสามัญไม่จดทะเบียนเป็ นนิตบคคล) โดย 2 กลุมหลังเหล่านี ้ไม่มีเลขประจาตัวประชาชน 13 หลัก แต่
ิ ุ
่
เมื่อกรมสรรพากรต้ องการให้ ผ้ เู สียภาษีทกกลุมอยูใน “ระบบเลขประจาตัวผู้เสียภาษี ” แบบเดียวกัน (13
ุ ่ ่
หลัก) จึงได้ ออกเกณฑ์กาหนดให้ ผ้ เู สียภาษี ทกกลุมใช้ เลขประจาตัวผู้เสียภาษี 13 หลักเช่นเดียวกันเพื่อ
ุ ่
ความสะดวกในการจัดเก็บรวบรวมข้ อมูลของผู้เสียภาษี
มีอะไรใหม่ ? เกี่ยวกับเกณฑ์ ล่าสุดของ “เลขประจาตัวผู้เสียภาษี”
กรมสรรพากร กรมพัฒนาธุรกิจการค้ า และสานักงานประกันสังคม ได้ ร่วมมือกันพัฒนาระบบเชื่อมโยง
ข้ อมูลการเริ่มต้ นธุรกิจ เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันด้ านการเริ่มต้ นธุรกิจ โดยมีจดมุงหมายให้
ุ ่
เลข 13 หลักเป็ นเลขเดียวกันทัง้ 3 หน่วยงานและลดขันตอนการประกอบกิจการและการติดต่อราชการ
้
เดิมนัน กรมสรรพากรกาหนดให้ ผ้ เู สียภาษี ทกประเภทใช้ “เลขประจาตัวผู้เสียภาษี 13 หลัก” ตังแต่วนที่ 1
้
ุ
้ ั
กุมภาพันธ์ 2555 ในการติดต่อกับกรมสรรพากร เช่น การยื่นแบบแสดงรายการภาษี การชาระภาษี การหัก
ภาษีเงินได้ ณ ที่จาย การจัดทาใบกากับภาษี การจัดทาใบเสร็จรับเงิน เป็ นต้ น
่
ต่อมาในวันที่ 11 มกราคม 2555 กรมสรรพากรได้ ผ่อนปรนให้ ผ้ เู สียภาษีใช้ หนังสือรับรองการหักภาษี ณ ที่
จ่าย ใบกากับภาษี ใบรับและใบส่งของที่ได้ จดพิมพ์ไว้ แล้ วด้ วยเลขประจาตัวผู้เสียภาษีเดิม (10 หลัก) จนถึง
ั
วันที่ 31 มกราคม 2556 (ผ่อนปรนออกไปอีก 1 ปี ) ทังนี ้ ไม่รวมถึงการใช้ เลขประจาตัวผู้เสียภาษีอากร ใน
้
การยื่น แบบแสดงรายการภาษีของ (1) ผู้มีหน้ าที่เสียภาษี (2) ผู้มีหน้ าที่หกภาษี ณ ที่จาย และ (3) ผู้มี
ั
่
หน้ าที่นาส่งภาษี
เหตุผลสาคัญของการผ่อนปรนนี ้เพราะการแก้ ไขดังกล่าวอาจเกี่ยวข้ องกับเอกสารหลายประเภทและอาจมี
1

2. ชินภัทร วิสุทธิแพทย์ chinapat.vs@hnplegal.com
ผู้เสียภาษีจานวนมากต้ องแก้ ไขโปรแกรมคอมพิวเตอร์ เกี่ยวกับเลขประจาตัวผู้เสียภาษีในระบบบัญชีและ
งานเอกสารซึงต้ องใช้ ระยะเวลาในการแก้ ไข ดังนัน กรมสรรพากรจึงได้ บรรเทาภาระของผู้เสียภาษี เพื่อให้
่
้
ใช้ เลขประจาตัวผู้เสียภาษี อากรเดิม (หลัก ๐๑ เลข)ต่อไปได้ จนถึงวันที่ 31 มกราคม 2552
ต่อมาด้ วยเหตุผลในทานองเดียวกัน กรมสรรพากรได้ ผ่อนปรนให้ ขยายเวลาการใช้ เลข 13หลักออกไปอีก
จนถึงวันที่ 31กรกฎาคม 2552
แก้ ไขเลขประจาตัวผู้เสียภาษีอย่ างไร ?
นับตังแต่วนที่ 1สิงหาคม 2552เป็ นต้ นไปผู้เสียภาษีต้องใช้ เลข 13หลักเท่านันและจะใช้ เลข 10หลักเดิมที่
้ ั
้
มีการแก้ ไขไม่ได้
การแก้ ไขเอกสารต่าง ๆ เช่น หนังสือรับรองการหักภาษี ณ ที่จาย ใบกากับภาษี ใบรับและใบส่งของที่ได้ จด
่
ั
พิมพ์ไว้ แล้ วด้ วยเลขประจาตัวผู้เสียภาษีเดิม (10 หลัก) สามารถทาได้ ก่อนวันที่ 1 สิงหาคม 2556 ด้ วยการ
แก้ ไขพร้ อมกับลงลายมือชื่อกากับการแก้ ไข หรื อ ประทับตรายางเลขประจาตัวผู้เสียภาษีอากรที่ถกต้ อง
ู
เพิ่มเติมลงในเอกสารที่เกี่ยวข้ อง
นอกจากนี ้ การแก้ ไขเลขเดิมให้ เป็ นเลข 13 หลักสาหรับผู้เสียภาษีที่ใช้ ระบบบัญชีที่มีโปรแกรมคอมพิวเตอร์
เป็ นเครื่ องมือช่วยทางาน ต้ องแก้ ไขโปรแกรมคอมพิวเตอร์ ดงกล่าวให้ สอดคล้ องกับเลข 13 หลักด้ วย
ั
ข้ อสังเกตุสาหรับกรณีนี ้คือการแก้ ไขเอกสารต่าง ๆ จะต้ องเป็ นเอกสารที่ผ้ เู สียภาษีได้ จดทาขึ ้นไว้ แล้ ว ไม่ใช่
ั
เอกสารทางภาษีของกรมสรรพากร เช่น แบบภงด. 1 แบบภงด. 3 เป็ นต้ น
ความสาคัญของ “เลขประจาตัวผู้เสียภาษี”
ในการจัดเก็บภาษีของกรมสรรพากร เลขประจาตัวผู้เสียภาษีมีความสาคัญอย่างมากในการเชื่อมโยง
ข้ อมูลภาษีประเภทต่าง ๆ ของผู้เสียภาษีเพื่อการจัดเก็บภาษีอย่างมีประสิทธิภาพ เช่น ภาษีเงินได้
ภาษีมลค่าเพิ่ม ภาษีธุรกิจเฉพาะ และอากรแสตมป
ู
์
นอกจากนัน กรมสรรพากรยังใช้ เลขประจาตัวผู้เสียภาษีในการ “สอบยัน” รายการธุรกรรมระหว่างกันของ ผู้
้
เสียภาษีแต่ละรายที่มีการติดต่อซื ้อขายสินค้ าและบริการระหว่างกัน
2

3. ชินภัทร วิสุทธิแพทย์ chinapat.vs@hnplegal.com
ยิ่งไปกว่านัน กรมสรรพากรสามารถใช้ เลขประจาตัวผู้เสียภาษีเพื่อตรวจสอบ “รายการทางการเงิน” ของผู้
้
เสียภาษีผานระบบธนาคารพาณิชย์ได้ โดยสะดวก
่
ความสาคัญของเลขประจาตัวผู้เสียภาษีที่กรมสรรพากรมักใช้ “สอบยัน” กับผู้เสียภาษี รายอื่นคือ ภาษีเงิน
ได้ หก ณ ที่จาย และ ภาษีมลค่าเพิ่ม เพราะภาษีทงสองประเภทนี ้ก่อให้ เกิดหน้ าที่ทางภาษีของ ผู้เสียภาษี
ั
่
ู
ั้
แต่ละรายที่มีธุรกรรมระหว่างกัน โดยเฉพาะภาษีมลค่าเพิ่มที่ต้องกรอกเลขประจาตัวผู้เสียภาษี ลงใน
ู
ใบกากับภาษี (แบบเต็มรูป) ทุกครังไปที่มีการออกใบกากับภาษี
้
ทาไม “ใบกากับภาษี” จึงสาคัญนักกับภาษีมูลค่ าเพิ่ม
ภาษีมลค่าเพิ่มเป็ น “ภาษีการบริโภค” ที่จดเก็บจาก “ผู้บริ โภคคนสุดท้ าย” นันหมายความว่าในแต่ละทอด
ู
ั
่
ของการผลิตหรื อการบริการจะมี “ผู้บริโภค” เสมอที่ได้ ใช้ (บริโภค) สินค้ าหรื อบริการนัน ๆ
้
ตราบใดที่ “ผู้บริ โภค” ในแต่ละทอดอยูในระบบภาษีมลค่าเพิ่ม คือจดทะเบียนเป็ น “ผู้ประกอบการภาษี
่
ู
มูลค่าเพิ่ม” ย่อมมีสิทธิจดเก็บภาษีมลค่าเพิ่มจาก “ผู้บริ โภคคนถัดไป” ได้ ทังนี ้ไม่ได้ จดเก็บภาษีเพื่อตนเอง
ั
ู
้
ั
แต่จดเก็บภาษีมลค่าเพิ่ม (ภาษีขาย) แทนกรมสรรพากร ในขณะที่ “ผู้บริ โภคคนถัดไป” ที่เสียภาษีไปจะได้
ั
ู
รับ “ใบกากับภาษี ” และภาษี มลค่าเพิ่มที่เสียไปนี ้คือ “ภาษีซื ้อ” หากว่า “ผู้บริ โภคคนถัดไป” นี ้อยูในระบบ
ู
่
ภาษีมลค่าเพิ่มด้ วยก็จะไม่ใช่ “ผู้บริโภคคนสุดท้ าย” ดังนัน “ภาษีซื ้อ” จานวนนี ้จึงไม่เป็ นภาระของตน แต่
ู
้
สามารถผลักภาระภาษีไปยัง “ผู้บริโภคคนถัดไปจากตน” ได้
ดังนัน ภาษีซื ้อจึงไม่ใช่ต้นทุนของกิจการที่อยู่ในระบบภาษี มลค่าเพิ่ม และภาษีซื ้อนี ้เป็ น “จานวนเงินที่
้
ู
กรมสรรพากรเป็ นลูกหนี ้ของผู้เสียภาษี ” ซึงผู้เสียภาษีสามารถ “ขอคืนเป็ นเงินสด” หรื อ “ใช้ เป็ นเครดิตภาษี ”
่
ได้ ในแต่ละเดือนภาษีของภาษีมลค่าเพิ่ม
ู
ความสาคัญของใบกากับภาษีจงอยู่ตรงนี ้เอง โดยที่ใบกากับภาษีจะเป็ น “เอกสารหลักฐาน” ที่สาคัญใน
ึ
การระบุว่ากรมสรรพากรเป็ นลูกหนี ้ของผู้เสียภาษี มากน้ อยจานวนเท่าใด และกรมสรรพากรต้ องคืนเงิน
ภาษีให้ แก่ผ้ เู สียภาษีหรื อไม่ เป็ นจานวนเท่าใด...สาหรับกรณนี ้ประเด็น “ใบกากับภาษีปลอม” จึงเป็ นเรื่ อง
ใหญ่มากและเป็ นคดีอาญา เพราะถือเป็ นการ “โกงเงินรัฐ” ทังที่ไม่มีการซื ้อขายสินค้ าหรื อบริ การกัน
้
กฎเกณฑ์ ใหม่ ในภาษีมูลค่ าเพิ่ม
3

4. ชินภัทร วิสุทธิแพทย์ chinapat.vs@hnplegal.com
เมื่อวันที่ 28 พฤษภาคม 2556 กรมสรรพากรได้ ออกเกณฑ์ใหม่เกี่ยวกับการจัดทาใบกากับภาษีมลค่าเพิ่ม
ู
และรายงานต่าง ๆ เกี่ยวกับภาษีมลค่าเพิ่มของผู้ขายสินค้ าและผู้ให้ บริการ โดยมีข้อสรุปที่สาคัญตาม คา
ู
ชี ้แจงของกรมสรรพากรดังนี ้
1. ใบกากับภาษีที่ออกตังแต่วนที่ 1 มกราคม 2557 เป็ นต้ นไปจะต้ องระบุข้อความดังต่อไปนี ้
้ ั
1.1. สานักงานใหญ่ หรื อ สาขาที่ผู้ออกใบกากับภาษี ........
1.2. สานักงานใหญ่ หรื อ สาขาที่(ผู้รับใบกากับภาษี ) ของผู้ซื ้อหรื อผู้รับบริการ........
1.3. เลขประจาตัวผู้เสียภาษี อากร 13 หลักของผู้ซื ้อหรื อผู้รับบริการ
รายการข้ างต้ นจะตีพิมพ์ จัดทาขึ ้นด้ วยระบบคอมพิวเตอร์ ประทับด้ วยตรายาง เขียนด้ วยหมึก พิมพ์ดีด
หรื อทาให้ ปรากฏขึ ้นด้ วยวิธีการอื่นใดในลักษณะทานองเดียวกันก็ได้
2. ใบเพิ่มหนี ้ ใบลดหนี ้ที่อ้างอิงใบกากับภาษีที่ออกตังแต่วนที่/1 มกราคม 2557 เป็ นต้ นไป จะต้ องระบุ
้ ั
ข้ อความดังต่อไปนี ้
2.1. สานักงานใหญ่ หรื อ สาขาที่ใบลดหนี ้ ต้ องเป็ นที่เดียวกับที่ออกใบกากับ/ผู้ออกใบเพิ่มหนี........
้
ภาษีที่อ้างอิง
2.2. สานักงานใหญ่ หรื อ สาขาที่ ของผู้ซื ้อหรื อผู้รับบริการ........ต้ องเป็ นที่เดียวกับที่ออกใบกากับภาษี
ที่อ้างอิง
2.3. เลขประจาตัวผู้เสียภาษี อากรของผู้ซื ้อ/ผู้ขายหรื อผู้ให้ ผู้รับบริการ/
3. เพิ่มช่องในรายงานภาษีซื ้อ-ขาย ที่จดทาตังแต่วนที่ 1 มกราคม 2557 เป็ นต้ นไปดังนี ้
ั
้ ั
3.1. รายงานภาษีซื ้อ
 เพิ่มช่อง เลขประจาตัวผู้เสียภาษีอากร“13 หลัก ของผู้ ขำยหรื อผู้ให้ บริ การ”
 เพิ่มช่อง ของ........สานักงานใหญ่ หรื อ สาขาที่““ผู้ขำยหรื อผู้ให้ บริการ”
3.2. รายงานภาษีขาย
 เพิ่มช่อง เลขประจาตัวผู้เสียภาษีอากร“13 หลัก ของผู้ ซือหรื อผู้รับบริการ”
้
 เพิ่มช่อง ของ........สานักงานใหญ่ หรื อ สาขาที่““ผู้ซือหรื อผู้รับบริ การ”
้
4

5. ชินภัทร วิสุทธิแพทย์ chinapat.vs@hnplegal.com
ต่อมาเมื่อวันที่ 27 ธันวาคม 2556 กรมสรรพากรได้ ขยายเวลาการบังคับใช้ เกณฑ์ดงกล่าวออกไปอีก 1 ปี
ั
จนถึง วันที่ 31 ธันวาคม 2557 โดยจะมีผลบังคับใช้ ให้ ผ้ ประกอบการจดทะเบียนที่เป็ นผู้ขายสินค้ า หรื อผู้
ู
ให้ บริการต้ องเพิ่มเติมรายการในใบกากับภาษีตามที่กาหนดไว้ ตงแต่วนที่ 1 มกราคม 2558 เป็ นต้ นไป
ั้ ั
ปั ญหาที่พบจากเกณฑ์ ใหม่ ในภาษีมูลค่ าเพิ่ม
ในทางปฏิบติ “ใบกากับภาษี ” จะเป็ น “เครื่ องมือ” ที่ชี ้ว่า “ภาษีซื ้อ” จากใบกากับภาษีนนสามารถนามาใช้
ั
ั้
ได้ หรื อไม่ในระบบภาษีมลค่าเพิ่ม ประเด็น “ภาษีซื ้อต้ องห้ าม” จึงเป็ นปั ญหาทางปฏิบติของภาษีมลค่าเพิ่ม
ู
ั
ู
ตลอดมา และสาหรับเกณฑ์ใหม่นี ้ กรมสรรพากรยอมให้ มีการแก้ ไขในใบกากับภาษีได้ ตามกรณีข้างต้ น แต่
ในทางปฏิบตคค้าของผู้เสียภาษีมกจะมีปัญหาจากความไม่แน่ใจในการแก้ ไขดังกล่าวนี ้ เช่น “ผู้ รับ
ั ิ ู่
ั
ใบกากับภาษี อ้างว่าไม่สามารถนาไปใช้ เป็ นภาษีซื ้อได้ เนื่องจากเป็ นใบกากับภาษีที่มีการขูด ลบ ขีด ฆ่า ซึง
่
เป็ นภาษีซื ้อต้ องห้ าม"
อย่างไรก็ตาม กรมสรรพากรได้ ตอบข้ อหารื อของกรมสรรพากรสาหรับปั ญหานี ้แล้ วว่า
"ผู้ประกอบการจดทะเบียนภาษีมลค่าเพิ่มที่ได้ รับใบกากับภาษีดงกล่าวมีสิทธินาไปถือเป็ นภาษีซื ้อหักออก
ู
ั
จากภาษีขายในการคานวณภาษีมลค่าเพิ่มได้ เนื่องจากเป็ นการแก้ ไขเปลี่ยนแปลงตามหลักเกณฑ์และ
ู
วิธีการที่อธิบดีกรมสรรพากรกาหนด จึงไม่เข้ าลักษณะเป็ นภาษี ซื ้อต้ องห้ าม"
โดยสรุปจากกฎเกณฑ์ใหม่ของกรมสรรพากรในกรณีของ “เลขประจาตัวผู้เสียภาษี ” กับ “ภาษีมลค่าเพิ่ม” นี ้
ู
ผู้เสียภาษีต้องให้ ความสาคัญกับ (1) งานเอกสารรวมถึงระบบบัญชีและโปรแกรมคอมพิวเตอร์ ที่เกี่ยวข้ อง
(2) เรื่ องของ “คน” ที่จดทาเอกสารทังพนักงานบัญชีและสานักงานบัญชี (3) การประสานงานกับ “คูค้า” ที่
ั
้
่
ส่งมอบเอกสารทางภาษีให้ แก่ผ้ เู สียภาษี ที่ต้องจัดทาให้ ถกต้ องตามเกณฑ์ใหม่ข้างต้ น
ู
www.facebook.com/TaxTank
================================
5