2014 is101 lec8

8.1 © 2006 by Prentice Hall
ЛЕКЦ 10
Харилцаа холбоо,
Сүлжээ ба Интернэт

ЗОРИЛГО
• Байгууллагын өнөө үед ашиглаж буй
сүлжээний дэд бүтэц, сүлжээний гол гол
технологиудын онцлогийн талаар тайлбарлах
• Өгөгдөл дамжуулах сонголт, сүлжээний төрөл,
сүлжээний үйлчилгээний талаар үнэлэх
• Байгууллагын мэдээллийн технологийн дэд
бүтцэд нөлөөлөх Интернэт болон World Wide
Web –н гүйцэтгэх үүргийг үнэлэх
Харилцаа холбоо, Сүлжээ ба ИнтернэтХарилцаа холбоо, Сүлжээ ба Интернэт

ЗОРИЛГО (Үргэлжлэл)
• Харилцаа холбоо болон электрон бизнест
ашиглагдах хамгийн чухал хэрэгслийг тогтоох
• Сүлжээ, Интернэт, удирдлагын шийдлээс
гарах шаардлагыг тогтоох, тайлбарлах

• Шаардлага: Хуучирсан сүлжээний орчин,
ажиллагааны өндөр зардал, 19-н сургуулийн 8000
сурагчдад үйлчлэх муу үйлчилгээ
• Шийдэл: дуут болон өгөгдлийн урсгалыг зохицуулах
TCP/IP сүлжээний орчинг суурилуулах, багш нарт
зориулсан дотоод сүлжээг дэмжих
• Ширээний компьютерүүдийн үйлдлийн систем,
техник хангамжийг стандартжуулах
• Бизнесийн болон үйлчилгээний зорилгодоо хүрэхийн
тулд интернэт дээр суурилсан сүлжээний технологийг
ашиглахын чухлыг харуулсан
Okanagan-Skaha School District кэйс

ӨНӨӨГИЙН БИЗНЕСИЙН ОРЧИН ДАХЬ
ХАРИЛЦАА ХОЛБОО, СҮЛЖЭЭ
• Сүлжээ болон харилцаа холбооны хувьсал нь
интернэт дээр суурилсан технологиос
хамааралтай
• Өдөрт 1 триллион зурвас мессэнжэрээр
илгээгддэг
• 4 триллион имэйл өдөрт илгээгддэг
• 65 сая дууг татаж авдаг

• Ойролцоогоор 3.9 триллион зураг интернэтээр
дамжуулан илгээгддэг
• Америкт $769 триллион долларыг харилцаа
холбооны тоног төхөөрөмж үйлчилгээнд
зарцуулсан
• Өнөөдөр сүлжээ болон интернэт нь бизнес
хийх гэдэг ойлголттой утга адил болж байна.

• Харилцаа холбооны орчин нь текст, дуу, видео
зургийг илгээх харилцааны сувагтай холбогдох
боломжийг өгдөг.
• Том хэмжээний компаний сүлжээний дэд бүтэц
нь олон тооны өөр өөр төрлийн сүлжээнүүдээс
тогтдог.
• Эдгээр өөр төрлийн сүлжээнүүд нь Интернэт
үйлчилгээ нийлүүлэгч байгууллагаар дамждаг.
Бизнесийн Харилцаа Холбооны орчин

Харилцаа холбооны үндсэн дараах 7-н хандлага
байдаг:
• Хурдацтай явж буй технологийн шинэчлэл нь
шинэ техник хангамжийн төхөөрөмжтэй болох,
бизнесийн харилцааны шинэ гарцтай болоход
нөлөөлсөн.
• Харилцаа холбооны энэхүү байдал
өрсөлдөөнийг идэвхижүүлж олон сонголтыг
бий болгосон.
Сүлжээ, харилцаа холбооны хандлага

• Телефон, кабелийн телевиз, интернэт, сансрын
холбоо зэргийн хоорондох ялгаа нь арилж
эхэлсэн.
• Дуу, видео, өгөгдлийн харилцаа холбоонд
Интернэт технологийн нөлөө өсөн нэмэгдэж
байна
• Өрх гэр, албан байгууллагуудын дунд өндөр
хурдтай өргөн зурвасын холболт улам бүр өсөж
байна
Сүлжээ, харилцаа холбооны хандлага (Үргэлжлэл)

• Утасгүй телефон, утасгүй компьютерийн
сүлжээ, гар утасны интернэт төхөөрөмжийн
хөгжлийн хурд улам өсөж байна
• Харилцаа холбооны бараа үйлчилгээний хүрээ
өсөж байна
Сүлжээ, харилцаа холбооны хандлага (Үргэлжлэл)

• Ажил хэрэг хөтлөх зардал багасдаг
• Үйл ажиллагааны зардал багасдаг
• Хурдан шуурхай ажиллах боломжтой болно
Харилцаа холбоо, Интернэтийн бизнесийн ач
холбогдол:
Харилцаа холбоо, Интернэт ашигласаны бизнесийн
ач холбогдол:

• Удирдлагын шийдвэрийн чанар дээшилнэ
• Газар нутгийн байршлаас хамаарсан саад
багасна
• Байгууллага интернэтэд холбогдсоноор
бизнесийн сүлжээ, харилцаа холбоонд маш их
хэрэгтэй.
Харилцаа холбоо, Интернэтийн бизнесийн
ач холбогдол (Үргэлжлэл):

ОРЧИН ҮЕИЙН СҮЛЖЭЭНИЙ ДЭД БҮТЭЦ
• Сүлжээ нь 2 ба түүнээс дээш компьютерийн
холболтоос бүрдэнэ.
• Сүлжээн дэх компьютер бүр сүлжээний
интерфэйс карт (NIC) гэдэг сүлжээний
интерфэйс төхөөрөмжийг агуулдаг.
• Гар утас, дотоод сүлжээ гэх мэт сүлжээний
бүрэлдэхүүнүүдийг холбох сүлжээний арга
хэрэгсэл нь телефоны утас, коаксаль кабель
эсвэл радио дохио байж болно.
Сүлжээ ба байгууллагын дэд бүтэц

• Сүлжээний үйлдлийн систем (NOS) нь
сүлжээний эх үүсвэрийг хуваарилах,
сүлжээгээр явж буй урсгалыг зохион байгуулж
чиглүүлдэг.
• Сүлжээ нь мөн switch эсвэл hub-аас тогтдог.
Энэ нь компьютерүүдийг холбох холболтын
цэг болдог.
• Hubs нь сүлжээний бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг
холбодог маш энгийн төхөөрөмж.
Сүлжээ ба байгууллагын дэд бүтэц (Үргэлжлэл)

• Switch нь hub-аас илүү ухаалаг төхөөрөмж
бөгөөд тодорхой зайд хүргэх өгөгдлийг шүүж
илгээдэг. Switch-ийг тусдаа нэг сүлжээнд
ашигладаг.
• Router нь өөр өөр сүлжээгээр өгөгдлийг
чиглүүлэх, илгээгдсэн зурвас зөв хаяг руугаа
явж байгааг хянаж байдаг харилцаа холбооны
онцгой процессор.
Сүлжээ ба байгууллагын дэд бүтэц (Үргэлжлэл)

• Клиент/Сервер боловсруулалт
• Packet Switching
• TCP/IP ба холболт
Цахим сүлжээний технологийн
түлхүүр

• Клиент/Сервер боловсруулалт нь
хуваарилагдсан боловсруулалтын загвар бөгөөд
боловсруулалтын ихэнх хүч нь жижиг, үнэтэй
биш клиент компьютер дотор байрлаж, хийгдэж
байдаг.
• Клиентүүд нь өөр хоорондоо сүлжээний сервер
компьютерээр хянагддаг сүлжээгээр холбогдсон.
• Сервер нь сүлжээ дамжуулах дүрмээр
тохируулга хийж, клиент болгонд хаяглалтыг
өгдөг. Энэхүү хаягаар нь бусад нь түүнийг
сүлжээн дотроос олох боломжтой болдог.
•Клиент/Сервер боловсруулалт :

• packet-switch сүлжээнд зурвасууд packet хэмээн
нэрлэгддэг өгөгдлийн жижиг багцад задардаг.
• Эдгээр packet нь өөр өөр холбооны замаар
илгээгдэж хүрэх газраа очсоны дараа эргээд
цуглуулагддаг.
Packet Switching:

• Packet switch нь сүлжээний хүчин чадлыг илүү
ашигтайгаар ашиглах боломжийг өгдөг.
• Packets нь багцыг яг зөв хаяг руу нь чиглүүлэх,
өгөгдлийн илгээгдэх явцад гарах алдааг шалгах
зэрэг мэдээллийг агуулдаг.
Packet Switching: (Үргэлжлэл)

• TCP/IP гэдэг нь Интернэт болон интернэтийн
бүхий л төхөөрөмжүүдэд ашиглагддаг харилцаа
холбооны протокол юм.
• TCP/IP нь цахим зурвасыг packet (багц) болгон
хуваах, тэдгээрийг зохих хаяг руу нь чиглүүлэх,
тэгээд хоорондоо уялдаа холбоо бүхий зурвас
болгон жагсаах зэрэг үйлдлүүдийг зохицуулдаг.
• TCP/IP нь TCP болон IP гэсэн протоколуудыг
ашигладаг.
TCP/IP ба Холболт:

• Компьютерүүдын хооронд илгээгдэх өгөгдлийн
хөдөлгөөнийг зохион байгуулдаг
• Компьютерүүдын хооронд холболтыг үүсгэх,
packet(багц)-ын дамжуулалтыг дараалалд
оруулах, илгээгдсэн packet-г хүлээн авах зэрэг
үйлдлүүдийг хийдэг
Дамжуулалт Хянах Протокол (TCP):

• Packet-ийн дамжуулалтыг хариуцдаг
• Packet-ийн илгээгдэх явцын угсралт болон
задаргааг хамардаг
Интернэт Протокол (IP):

• Мушгиа утас
• Коаксаль кабель
• Шилэн кабель
• Утасгүй дамжуулалт
Дамжуулалтын физик арга хэрэгсэл
Сүлжээнд өөр өөр төрлийн дамжуулалтын физик
хэрэгслүүдийг ашигладаг. Үүнд :

Сүлжээний төрөл
Төрөл Хамрах хүрээ
Дотоод сүлжээ (LAN) Дээд тал нь 500 метр; албан газар
эсвэл байшингийн давхар
Хотхоны бүсийн сүлжээ (CAN) Дээд тал нь 1000 метр; их
сургууль, хотхон
Хотын бүсийн сүлжээ (MAN) Хот, нийслэл
Глобал сүлжээ (WAN) Тив дамнасан эсвэл дэлхий
нийтийг хамарсан

Сүлжээний топологи
Зураг 8-8

• Хүрээ нэвтрүүлэлт: Өгөгдлийг өндөр
хурдтайгаар хүрээ рүү илгээдэг.
Өргөн зурвасын Сүлжээний үйлчилгээ ба
Технологи
Өндөр хурдтайгаар интернэтэд холбогдох
хэрэгцээтэй байгаа компаниудад хэд хэдэн
сүлжээний үйлчилгээ, технологийг ашиглах
боломж байгаа.

• Асинхрон дамжуулах арга (ATM): Өндөр хурдтай
дамжуулалт хийхийн тулд өгөгдлийг 53 байтын
үүрт багцлана; Ижил сүлжээнд өгөгдөл, дүрст,
дуут мэдээллийг дамжуулах чадвартай
• Тоон сүлжээнүүдийн иж бүрэн үйлчилгээнүүд
(ISDN): Дуу авиа, өгөгдөл, дүрс бичлэгийн
үйлчилгээг нэгтгэх боломжтой диал-ап
сүлжээний холболтын стандарт
Өргөн зурвасын Сүлжээний үйлчилгээ ба Технологи
(Үргэлжлэл)

• Хэрэглэгчийн тоон шугам (DSL): Зэс утсаар өндөр
багтаамж бүхий дамжуулалт хийх технологиуд
• Кабель модем: Олон хэрэглэгч хамтран ашигладаг
кабель TV шугамаар өндөр хурдтай дамжуулалт
хийх үйлчилгээ
• T шугамууд: Өгөгдлийн өндөр хурдтай,
хамгаалагдсан дамжуулалт болон интернэт
холболт хийх байнгын холболттой (dedicated line)
шугам
Өргөн зурвасын Сүлжээний үйлчилгээ ба Технологи

ИНТЕРНЭТ
• Интернэт протокол дээр суурилагдсан цорын
ганц хаягаар компьютер болон бусад
төхөөрөмжүүд хоорондоо холбогдсон сүлжээ
юм.
Техник талаасаа Интернэт гэдэг нь дэлхий нийтийн
мэдээллийн систем бөгөөд дараах гурван онцгой
шинжээр тодорхойлогдоно. Үүнд:

ИНТЕРНЭТ(Үргэлжлэл)
• Сүлжээний төхөөрөмжүүд нь TCP/IP эсвэл бусад
протоколыг ашиглан харилцаа холбоог дэмждэг
сүлжээ
• Харилцаа холбооны болон сүлжээний дэд бүтэц
дээр түшиглэн өндөр түвшний үйлчилгээ
үзүүлдэг сүлжээ

ИНТЕРНЭТ
• Домэйн нэрсийн систем (DNS) нь IP хаягуудыг
англи хэлээр үгэн домэйн нэр болгон
хөрвүүлдэг.
• Домэйн нэр гэдэг нь Интернэтэд холбогдсон
компьютер бүрт зориулсан, 32 битын тоон IP
хаягтай зохицсон нэр юм.
Интернэт хаяглалт, Архитектур, Засаглал
Интернэтэд холбогдсон төхөөрөмж болгон 32
битын тоон хаягтай байдаг.
Домэйн нэрсийн систем:

ИНТЕРНЭТ
• DNS серверүүд нь IP хаягууд болон тухайн
тохирсон домэйн нэрсүүдтэй өгөгдлийн санг
ажилëуулж, дэмждэг.
• Компьютерээ интернэтэд холбохын тулд
хэрэглэгчид өөрсдийн домэйн нэрийг тогтоосон
байхад л болно.
Интернэт хаяглалт, Архитектур, Засаглал (Үргэлжлэл)
Домэйн нэрсийн систем:

Домэйн нэрсийн систем
ИНТЕРНЭТ
Зураг 8-9

ИНТЕРНЭТ
• Интернэт Протокол хувилбар 4 (IPv4): 32 битын
урттай тоонуудыг 0-255 хооронд орших тоо бүхий
дөрвөн хэсэгт хуваан зохион байгуулдаг; Дээд
тал нь 4 триллион хаягийг агуулдаг
• Интернэт Протокол хувилбар 6 (IPv6): 128 битын
хаягууд, нэг дэд багц нь 4 триллион гаруй хаягийг
агуулдаг
IP Хаяглалт дахь хязгаарлалт: IPv4 ба IPv6:

ИНТЕРНЭТ
Интернэт архитектур:
Интернэт сүлжээний архитектур
Зураг 8-10

ИНТЕРНЭТ
• Интернэт архитектурын зөвлөл (IAB)
• Internet Corporation for Assigned Names and
Numbers (ICANN)
Интернэт засаглал:
Хэн ч Интернэтийг эзэмшдэггүй боловч дэлхий
нийтээр хэрэгжүүлдэг интернэтийн бодлогыг
дараах байгууллагууд бий болгосон:

ИНТЕРНЭТ
• Интернэт Сүлжээний Мэдээллийн Төв
(InterNIC)
• Интернэт инженерчлэлын холбоо (IESG)
• Internet Engineering Task Force (IETF)
• Интернэт нийгэмлэг (ISOC)
• World Wide Web Консорциум (W3C)
Интернэт засаглал : (Үргэлжлэл)

ИНТЕРНЭТ
• И-мэйл: Хүнээс хүнд зурвас илгээх, баримт бичиг
хамтðан эзэмших
• Usenet мэдээллийн групп: Электрон мэдээний
самбарын хэлэлцүүлгийн групп
• LISTSERVs: И-мэйл сервэр ашиглàсан
хэлэлцүүлгийн групп
• Чалчих, шууд зурвас илгээх: Харилцан яриа
Интернэтийн үндсэн үйлчилгээнүүд
Table 8-6

ИНТЕРНЭТ
• Telnet: Өөрийн компьютерээс өөр нэг компьютер
ðүү нэвтрэх эрхээр орж ажилëàх
• FTP: Компьютерээс компьютер ðуу файл
дамжуулах
• World Wide Web: Hypertext холбоосыг ашиглан
мэдээллийг татаж авах, харах, бүрдүүлэх (текст,
дуут, график, дүрст гэх мэт)
Интернэтийн үндсэн үйлчилгээнүүд (Үргэлжлэл)
Table 8-6 (Үргэлжлэл)

ИНТЕРНЭТ
Интернэт дэх клиент/сервэр тооцоололт
Зураг 8-11

ИНТЕРНЭТ
World Wide Web:
• Hypertext
• Вэб сервэр
• Вэбээс мэдээлэл хайх
Интернэт ба Бизнесийн үнэт зүйл

ИНТЕРНЭТ
Гол вэб сервэр нийлүүлэгчид
Зураг 8-12
Source: Based on data from Netcraft Web Server
Survey, July 2004,
www.serverwatch.internet.com/netcraft.

ИНТЕРНЭТ
• Интернэт нь хайлтын зардлыг багасгадаг
• Хайлтын сайт
• Intelligent agents
• Радио нэвтрүүлэлт ба push технологи
• Семантик вэб
Интернэтээс мэдээлэл хайж, олж авах нь

ИНТЕРНЭТ
Интранэт:
• Интранэт гэдэг нь байгууллагын дотоод
сүлжээ бөгөөд компани дотор урсаж буй
мэдээлэлд хандах боломжтой.
Экстранэт:
• Эрх бүхий нийлүүлэгч болон хэрэглэгчдийг
хязгаарлагдмал хандалттайгаар дотоод
интранэтэд хандахыг зөвшөөрдөг
Интранэт ба Экстранэт

Э-БИЗНЕС ХИЙХ ТЕХНОЛОГИ БА ХЭРЭГСЭЛ
• И-Мэйл
• Чалчих, шууд зурвас илгээх
• Электрон хэлэлцүүлэг

• Groupware: Хамтын ажиллагааны өргөн
хүрээг хамарсан харилцаа холбоогоор
хангадаг
• Teamware: Компаниудад хамтын ажлаа вэб
ашиглан хялбархан нэвтрүүлэх боломж
өгдөг
Groupware, Teamware, ба Электрон хуралдаан

• Электрон хуралдааны хэрэгсэл: Виртуал
ширээний хурал бөгөөд оролцогчид бичиг
баримтаа харах, засах, хамтран эзэмших,
саналаа хэлэх, тусгах боломжтой
Groupware, Teamware, ба Электрон хуралдаан

• Интернэт утас: Интернэт эсвэл хувийн сүлжээгээ
ашиглан интернэтэн утсан холбоог компаниуд
ашиглах боломжтой
• Voice over IP (VoIP) технологи: Дуут мэдээллийг
цахим хэлбэрт оруулж дамжуулахын тулд Интернэт
протоколыг ашигладаг
• Нэгдсэн зурвасын систем: Дуут зурвас, и-мэйл,
факсыг нэгтгэсэн нэг системийг ашиглах боломжтой
Интернэт утас

IP утас хэрхэн ажилладаг вэ
Зураг 8-13

Интернэт утасíы õýðýãëýýíèé өсөлт
Зураг 8-14
Source: Infotech and authors.

• Интернэт Протокол дээр суурилсан виртуалü
хувийн сүлжээ нь Интернэтээр дамжуулан
хоёр цэгийг холбох хамгаалагдсан холболт,
нийтийн дэд бүтэц дотор хувийн харилцаа
холбоог хамгаалттайгаар оролцох боломжийг
олгодог
Виртуаль Хувийн Сүлжээ

Интернэт ашигласан Виртуаль Хувийн Сүлжээ
Зураг 8-15

МЕНЕЖМЕНТИЙН БОЛОМЖ, ШААРДЛАГА, ШИЙДЭЛ
• Компаниуд ажиллагсад, нийлүүлэгчид,
хэрэглэгчтэйгээ харилцах харилцааны
зардлаа үндсээр нь бууруулах боломжтой.
Шинээр бий болж буй харилцаа холбооны
технологи дээр үндýслэн цоо шинэ бизнес
загвар үүсгэх олон боломж байна.
Менежментийн боломж:

• Удирдлагын хяналт сул
• Байгууллагын бүтцэд өөрчлөлт оруулах
шаардлагатай
• Өргөн хүрээг хамарсан, найдвартай, мөн
аюулгүй байх хэрэгтэй
Менежментийн шаардлага:

• Сүлжээний стратегийн төлөвлөгөө бий болгох
• Өөрчлөлтийг удирдан зохион байгуулах
Шийдэл:

2014 is101 lec8

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Destaque

Destaque (10)

Semelhante a 2014 is101 lec8

Semelhante a 2014 is101 lec8 (20)

Mais de Usukhuu Galaa

Mais de Usukhuu Galaa (20)

2014 is101 lec8