Strategic Management in the Conservation of Heritage Buildings in George Town, UNESCO World Heritage Site : Implementation of Adaptive Reuse Model

1. Mohd. Umzarulazijo Umar@Omar
PRD 00017/13(R)
Penyelia:
Dr Mohd Hanizun Hanafi
26 Mei 2015
Pengurusan Strategik Dalam Pemuliharaan Bangunan Warisan Di Georgetown,
Bandar Warisan Dunia UNESCO: Implementasi
Model Potensi Penyesuaigunaan
(Strategic Management In The Conservation Of Heritage Buildings in George
Town, UNESCO World Heritage Site : Implementation Of Adaptive Reuse
Potential Model)

2. Isi Kandungan Perbentangan
1. Pengenalan
2. Pernyataan Isu dan Masalah
3. Persoalan Kajian
4. Objektif Kajian
5. Skop Kajian
6. Sorotan Literatur (Pengurusan Strategik, Pemuliharaan
Penyesuaigunaan, Model Potensi Penyesuaigunaan)
7. Kerangka Teoritikal
8. Kerangka Konseptual Kajian
9. Kawasan Kajian
10. Metodologi Kajian
11. Jangkaan Hasil Kajian
12. Rujukan

3. 1. PENGENALAN
• George town, Pulau Pinang telah disenaraikan dalam ‘World Heritage List oleh United Nations
Educational, Scientific And Cultural Organisation’ (UNESCO) pada 07hb Julai 2008.
• Pengiktirafan sebagai tapak warisan ini berdasarkan 3 kriteria iaitu :
1. Kriteria(ii) : Georgetown sebagai bandar perdagangan pelbagai budaya di asia tenggara dan asia
timur (Mempunyai gabungan unik adat resam melayu, cina, india dan eropah melalui seni bina
dan rupabentuk bandar, teknologi dan monumen)
2. Kriteria(iii) : Georgetown mempunyai kepelbagaian warisan budaya setempat yang dipengaruhi
oleh tradisi asia dan pengaruh eropah. Ini diterjemahkan melalui kepelbagaian bangunan
keagamaan, penganut agama yang berbeza, Bahasa yang pelbagai, amalan yang pelbagai,
perayaan agama, tarian pakaian, seni dan muzik, makanan dan kehidupan harian.
3. Kriteria(iv) : Bandar ini wujud dengan variasi architecture/senibina berperingkat mengikut susur
galur sejarah perdagangan sehingga mewujudkan kesan rekabentuk bandar dan seni bandar
yang begitu unik dengan campuran asia dan eropah, ini diterjemahkan melalui rupabentuk
bangunan, monumen dan perabot jalan yang di jaga sehingga kini.
• Pengiktirafan ini merupakan satu penanda aras kepada kesedaran kita terhadap Tapak Warisan
namun cabaran utama ialah UNTUK MENGEKALKAN PENGIKTIRAFAN yang diberikan oleh Pihak
UNESCO. Maka Perancangan dan pengurusan yang strategik dan sistematik perlu
dilaksanakan dan diberi perhatian yang serius.

4. 2. PERMASALAHAN KAJIAN
• Dalam kajian ini, beberapa masalah telah dikenalpasti yang menjadi asas kepada
pelaksanaan kajian iaitu:
i. Tekanan dan ancaman pembangunan terhadap bangunan warisan dari segi
perobohan dan fungsi bangunan yang tidak relevan (A. Ghafar Ahmad, 2006)
ii. Ketidak berkesanan pelan pengurusan dan perancangan strategik yang menyeluruh
bagi tujuan pemuliharaan bangunan dan kawasan warisan
iii. Penglibatan orang awam yang rendah dalam proses pemuliharaan bangunan dan
tapak warisan
iv. Penyimpanan data dan pengurusan manual dalam pemuliharaan tapak warisan
kurang cekap – rujukan tidak lengkap
v. Keunikan dan kepentingan bangunan bersejarah tidak dipelihara dengan sistematik
(Paiman Kromo, 2002)
vi. Ketiadaan identiti bandar yang jelas kerana masalah ketidak seragaman fasad
bangunan dan tidak menitikberatkan elemen senibina fizikal dan pembentukan tema
yang bersesuaian – ubahsuai ikut citarasa sendiri
Kesimpulan permasalahan di kawasan kajian dapat dirangkumkan bahawa
kurangnya pengurusan yang strategik dalam pemuliharaan bangunan warisan dan
ini menunjukkan perlunya satu pengurusan yang sistematik dan terancang

5. 2. PERMASALAHAN KAJIAN
• Isu semasa fizikal bangunan di bandar George Town :
1. Tumbuhan asing di bangunan yang akan
merosakan fabrik bangunan
2. Keretakan dinding partywall bangunan
3. Bangunan yang tidak dijaga dengan baik
4. Papan tanda perniagaan yang mencacatkan
pemandangan bandar warisan
5. Fungsi bangunan yang tidak sesuai merosakan
fasad bangunan
6. Gabungan elemen moden pada bangunan lama
merosakankan dinding bangunan
7. Letakan compressor pada dinding bangunan
merosakan bangunan dan pemandangan
8. Keretakan serius dinding bangunan yang
membahayakan keselamatan pengguna
1
2
3
4
5
678

6. 3. PERSOALAN KAJIAN
• Bagaimanakah dan sejauhmana kegunaan
dan kejayaan penggunaan Model Potensi
Penyesuaigunaan dalam pengurusan dan
pemuliharaan bangunan warisan?

7. 4. OBJEKTIF KAJIAN
• Berdasarkan masalah dan persoalan kajian yang dikemukakan, objektif kajian
adalah seperti berikut:
• Objektif utama kajian ini adalah untuk menganalisa dan meneroka
penggunaan Model Potensi Penyesuaiangunaan (Adaptive Reuse Potential
Model -ARP) dalam pengurusan strategik bangunan warisan dengan
mengaplikasikan satu indikator yang telah terbukti berjaya iaitu Model Potensi
Penyesuaiangunaan Langston yang juga dikenali sebagai Model AdaptSTAR.
• Berikut adalah perincian objektif kajian:
i. Untuk mengenalpasti kategori utama Model Potensi Penyesuaigunaan
AdapStar dalam pengurusan strategik bagi pemuliharaan bangunan
warisan
ii. Untuk mengkaji keadaan fizikal semasa dan fungsi bangunan warisan di
kawasan kajian.
iii. Untuk mengadaptasikan Model Potensi Penyesuaigunaan AdapSTAR
dalam pengurusan strategik bagi mengukuhkan organisasi dan
pelaksanaan pemuliharaan bangunan warisan

8. 5. SKOP KAJIAN
• Berdasarkan kepada objektif kajian, skop kajian akan memberi
tumpuan khas kepada:
i. Model Potensi Penyesuaiangunaan (ARP) – Penerokaan Teori
dan Kepenggunaan
ii. Aktor yang terlibat dengan pemuliharaan bangunan warisan di
kawasan kajian iaitu Profesional, Pemaju, Pihak Berkuasa
Tempatan dan Pihak Swasta – Teori dan Kajian Lapangan
iii. Bangunan warisan yang ada di kawasan kajian – bangunan
dalam proses pemuliharaan atau yang baru siap yang
diluluskan oleh pihak Berkuasa tempatan – Teori dan Kajian Kes
iv. Faktor-faktor yang mempengaruhi penyesuaiangunaan
bangunan warisan secara langsung dan tidak langsung

9. 6. SOROTAN LITERATUR
6.1 Pengurusan Strategik
• Definisi- Satu proses yang merangkumi perumusan strategi, perangkaan
keupayaan firma serta pengurusan pelaksanaan strategi dan keupayaan
tersebut (Ansoff, 2005)
• Pengurusan strategik sebagai seni dan sains bagi merumus, melaksana dan
menilai keputusan bersilang fungsian untuk membolehkan sesebuah
organisasi mencapai objektifnya dan menurutnya proses pengurusan strategik
mempunyai tiga tahap iaitu, pembentukan strategi, pelaksanaan strategi,
penilaian dan kawalan strategi (David, 2007)
• Pengurusan strategik sebagai sesuatu set keputusan serta tindakan yang
mengakibatkan formulasi, implementasi dan kawalan strategi yang dirangka
bagi mencapai objektif sebuah organisasi (Pearce dan Robinson, 2013)

10. 6. SOROTAN LITERATUR
• Kesimpulannya, para sarjana dalam
bidang pengurusan menganggap
pengurusan strategik sebagai satu
proses berterusan yang merangkumi
tiga fasa iaitu:
i. Pembentukan Strategi
ii. Pelaksanaan Strategi
iii. Penilaian dan kawalan strategi

11. 6. SOROTAN LITERATUR
6.2 Pemuliharaan
• Pemuliharaan sebagai proses memulihara sesuatu tempat
supaya kepentingan kebudayaannya dapat dikekalkan
(International Council on Monuments and Sites - ICOMOS,
1999)
• Pemuliharaan termasuklah pemeliharaan, pembaikpulihan,
pembinaan semula, pemulihan dan penyesuaian atau mana-
mana gabungannya (Akta Warisan Kebangsaan, 2005 (Akta
645)
Konsep Pemuliharaan Bangunan Warisan
• Bangunan warisan dipulihara melalui kerja pembaikan dan
pengubahsuaian tanpa merosakkan struktur asal atau merubah
keaslian bangunan.

12. 6. SOROTAN LITERATUR
Prinsip Asas Pemuliharaan Bangunan Warisan
• Paiman Keromo,(2006) berpendapat bahawa prinsip asas dalam pemuliharaan bangunan warisan ialah
Keaslian dan telah membahagikan keaslian kepada empat elemen utama :
i. Keaslian dari segi senibina
ii. Keaslian bahan-bahan binaan
iii. Keaslian pembinaan dan penciptaan
iv. Keaslian teknik samada pemasangan atau pembuatannya.
• Manakala A.Ghafar Ahmad (2006b), berpendapat bahawa kejayaan kerja pemuliharaan bangunan warisan
bergantung kepada pemahaman terhadap prinsip asas pemuliharaan dan beliau mengariskan 4 prinsip asas
yang mesti dipatuhi iaitu :
i. Prinsip meminimakan gangguan seperti membaik pulih hanya struktur dan fabrik bangunan
bersejarah yang rosak sahaja manakala yang masih elok perlulah dikekalkan keasliannya.
ii. Prinsip menjalankan kajian saintifik dan ujian makmal bagi mengenalpasti kandungan dan sifat
bahan binaan serta tahap kerosakannya. Keputusan kajian saintifik dan ujian makmal dapat dijadikan
bukti sokongan dalam membuat sebarang keputusan terhadap kerja pemuliharaan yang akan dilakukan
kelak.
iii. Prinsip mendokumentasikan kerja pemuliharaan yang menjadi amalan penting kerja pemuliharaan
kerana ia dapat digunakan sebagai bahan rujukan terhadap kerja penyelenggaran bangunan bersejarah
pada masa akan datang.
iv. Prinsip mengaplikasikan kaedah pemuliharaan yang terbukti berkesan bagi memastikan setiap
pendekatan pemuliharaan yang digunakan semasa kerja pemuliharaan tidak akan mendatangkan
sebarang masalah kepada bangunan bersejarah yang dipulihara.

13. 6. SOROTAN LITERATUR
• Secara umumnya, 10 pendekatan kerja
pemuliharaan yang telah dikenalpasti
oleh Fielden (2000), Burden (2004),
Muhammad Ismail Othman dan Paiman
Keromo (2006) iaitu:
i. Pengekalan ( Preservation)
ii. Pengembalian semula (restoration)
iii. Pemulihan (rehabilitation)
iv. Pengeluaran Semula (reproduction)
v. Pembinaan semula (reconstruction)
vi. Pengukuhan (consolidation)
vii. Penyesuaiangunaan (adaptive reuse)
viii. Kegunaan yang sepadan (compatible
use)
ix. Pencegahan (prevention)
x. Penyelenggaraan (maintenance)
Kajian ini akan memberi tumpuan
khusus kepada pendekatan
kerja Penyesuaiangunaan
(Adaptive Reuse)

14. 6. SOROTAN LITERATUR
6.3 Penyesuaigunaan
• Penyesuaigunaan atau ‘adaptive reuse’ adalah :
i. Proses mengubahsuai sesebuah bangunan bagi menukar fungsinya kepada
fungsi baru dengan meninggalkan fungsinya yang lama (Marks ed., 1996; Austin,
1988; Bullen dan Love, 2011).
ii. Satu proses yang mana bangunan diubah suai untuk fungsi penggunaan baru
dan seterusnya meninggalkan fungsi penggunaan yang lama (Orbasli (2008)
iii. Satu usaha atau kaedah yang murni untuk memulihara dan memberi nafas baru
kepada bangunan warisan (A Ghafar Ahmad dan Nurwati Badarulzaman, 2001).
Kesimpulannya;
Penyesuaigunaan ialah satu kaedah yang mana bangunan diubah suai untuk
menukar fungsi yang lama kepada fungsi yang baru dengan menggunakan
pendekatan prinsip pemuliharaan yang betul

15. 6. SOROTAN LITERATUR
6.4 Model Potensi Penyesuaigunaan
• Model Potensi Penyesuaiangunaan adalah satu pendekatan pengurusan
strategik yang telah digunakan dalam pelbagai jenis pengurusan diperingkat
global, ini termasuklah pengurusan bangunan warisan di kebanyakan negara
didunia seperti di Amerika Syarikat, Australia dan di seluruh rantau Asia Pasifik
(Cantell, 2005;. Langston et al, 2008; Jabatan Alam Sekitar dan Warisan, 2004;
NSW Jabatan Perancangan, 2008).
• Melalui Model Potensi Penyesuaiangunaan (Langston, Wong, Hui & Shen,
2008) bangunan yang ada sekarang dapat diklasifikasikan atau disusun
mengikut peringkat penyesuaian dan kegunaan pada bila-bila masa.
• Penerapan dan penggunaan pertama kali model ini dilakukan di HongKong
(Langston dan Shen, 2007). Ia menyediakan konsep dan rangka kerja konsep
bagi penilaian penyesuaigunaan dan berpotensi dalam bangunan-
bangunan lama yang sedia ada di peringkat pengurusan strategik

16. 6. SOROTAN LITERATUR
Model Potensi Penyesuaigunaan
• Keperluan Mandatori untuk menjalankan Model Potensi Penyesuaiangunaan :
i. Tarikh bangunan dibina
ii. Tarikh bangunan melalui fasa baikpulih
iii. Anggaran hayat fizikal bangunan
iv. Skor tahap keusangan untuk setiap kategori
• Maklumat yang diperolehi akan dapat menentukan :
i. Umur bangunan
ii. Tahap keusangan tahunan
iii. Anggaran hayat fungsi bangunan
iv. Skor ARP semasa dan trend
v. Maksimum skor ARP
vi. Pendedahan risiko ARP

17. 6. SOROTAN LITERATUR
-kajian berkenaan pemuliharaan dan penggunaan Model Penyesuaigunaan-
No Nama Pengkaji Tahun Ringkasan kajian
1 A.Ghafar Ahmad 1993 Thesis doktor falsafah : ‘ Conservation of British Colonial Building in Malaysia Built Between 1800-1930’
Menumpukan kaedah pemuliharaan bangunan dari segi teknikal dan menyelidik kerosakan yang berlaku
pada bangunan tersebut.
Pelopor kepada kajian yang melibatkan bangunan warisan di Malaysia
2 Syed Zainol Abidin
Aidid
1995 Kajian inventori bangunan warisan di Malaysia
3 Mohamad yusof
Ismail
2003 Menyelidik tentang pemulihan bangunan warisan di Malaysia
4 Nurlizaiha Harun 2004 Thesis doktor falsafah : ‘Amalan kerja pemuliharaan bangunan bersejarah di Malaysia.
Memberi tumpuan kepada amalan praktis kerja pemuliharaan bangunan di Malaysia
5 A.Ghafar Ahmad 2004 Memberi tumpuan kepada kaedah untuk memaksimakan tapak warisan sedia ada sebagai pusat
pelancongan.
6 Yahya Ahmad 2005 Thesis doktor falsafah : ‘ Conservation Management of World Heritage Cities in Southeast Asia : Prepective
from case studies in Vietnam and the Philipines
- Tumpuan kajian lebih kepada pentadbiran pemuliharaan bandar warisan yang telah di iktiraf oleh
UNESCO
7 Kamarul Syahril
Kamal
2011 Menyelidik tentang kerosakan yang sering berlaku pada bangunan bersejarah
8 Lilawati Abdul
Wahab
2013 Thesis doktor falsafah : ‘ Aplikasi prinsip penyesuaigunaan terhadap elemen seni bina hotel warisan di
Tapak Warisan Dunia Melaka dan George Town.
- Tumpuan diberikan kepada prinsip,nilai dan fungsi bangunan warisan dengan mengambil elemen estatik
dan ekonomi.

18. 6. SOROTAN LITERATUR
-kajian berkenaan pemuliharaan dan penggunaan Model Penyesuaigunaan-
No Nama Pengkaji Tahun Ringkasan kajian
1 Garrod dan Fyall 2000 Pengurusan bangunan warsian yang melibatkan pihak-pihak berkepentingan seperti kerajaan,
NGOs dan masyarakat awam yang memfokuskan kepada pembangunan pelancongan.
2 Ladkin dan
Fletcher
2005 Kajian di Luang Prabang tentang penduduk; meneroka pengetahuan dan minat dalam warisan
pemeliharaan dan pembangunan pelancongan, dan bagaimana masyarakat tempatan telah terlibat dalam
projek ini/
3 Yan dan Morrison 2007 Kajian tentang kesedaran status Warisan Dunia di Huangshan, Xidi dan Hongcun di Anhui, China
4 Farrell, A 2010 “Intelligent eco-physiological architecture: A primer for a sustainable built environment”
Pembinaan dan adaptasi bangunan waisan kepada pembangunan yang lebih lestari dengan
menggunakan Model Potensi Penyesuaigunaan
5 Conejos,S.,
Langston, C., &
Smith, J. (2011)
2011 “Improving the implementation of adaptive reuse strategies for historic buildings”
Menekankan tentang pengurusan strategik yang menggunakan Model Potensi Penyesuaigunaan
dalam pengurusan bangunan warisan.
6 Langston, C 2012 “Validation of the adaptive reuse potential (ARP) model using iconCUR”
Membincangkan tentang kegunaan Model Potensi Penyesuaigunaan dalam pengurusan
bangunan warisan.

19. 7. KERANGKA TEORITIKAL
Model Potensi Penyesuaigunaan (Adaptive Reuse Potential Model)
• Melalui pembacaan dan analisis kajian kes, beberapa senarai kategori
yang digunakan dalam Model Potensi Penyesuaiangunaan khususnya
AdaptStar Model dikenalpasti iaitu fizikal, ekonomi, fungsi, teknologi,
sosial, undang-undang dan politik.
• Tujuh kategori ini jugalah yang digunakan dalam pembentukan
kerangka konseptual dalam kajian ini
• Namun explorasi dan penerokaan akan dibuat terhadap senarai
kategori yang akan disokong oleh kriteria sediada untuk melihat
samada wujud tambahan atau pengurangan kepada
kategori/kriteria sedia ada.

20. 7. KERANGKA TEORITIKAL
Model Potensi Penyesuaigunaan (Adaptive Reuse Potential Model)
Kategori Kriteria Literatur/ Kajian Penyelidikan Yang Berkaitan
Fizikal Integriti struktur, ketahanan bahan, pengerjaan, rawatan,
reka bentuk, perubahan iklim
Grammenos and Russell (1997); Russell and Moffat (2001); Davison, et.al. (2006); Osbourne
(1985); Douglas (2006); Siddiqi (2006 ); Horvath (2010 ); Gorse and Highfield ( 2009);
Yudelson (2010)
Ekonomi dan
Lokasi
Kepadatan penduduk, pasaran, struktur pengangkutan,
akses tapak, pendedahan, kekangan perancangan, saiz
plot
Milne in UNEP (2007); Prowler (2008); Osbourne (1985); Douglas (2006); Prowler (2008);
Vakili-Ardebili (2007); Grammenos and Russell (1997); Russell and Moffat (2001); Browne
(2006) Wilson and Ward (2009);
Fungsi Fleksibiliti, compartmentalisation, disassembly, aliran
ruang, kebolehtukaran, atrium, struktur grid, saluran
perkhidmatandan koridor, penyewaan
Russell and Moffat (2001); Arge (2005); Graham (2005); Prowler (2008); Vakjli-Ardebili
(2007); Douglas (2006); Horvath (2010); Langston et al.(2008); Milne in UNEP (2007); Nakib
(2010); Vakili-Ardebili (2007) Davison, et.al. (2006);Zeiler et al. (2010); Whimster (2008)
Rabun and Kelso (2009) GBCA (2010); Park (1998); UNEP (2007); Dittmark (2008); Shaw et
al. (2007) Langston and Shen (2007)
Teknologi Orientasi, kaca, penebat dan teduhan, cahaya semula jadi,
pengudaraan semula jadi, sistem pengurusan bangunan,
akses solar, kerumitan
Bond and Charlemagne (2009); DEH (2004); Curry (1995); Harmon et al.(2006); ICOMOS
(1994); Jokilehto (1996); Marquis-Kyle and Walker (1994); UNESCO ( 2007 and 2009);
Fournier and Zimnicki (2004) Prowler (2008); Farrel (2010); GBCA (2010) Davison, et.al.
(2006); Fournier and Zimnicki (2004); Zushi (2005); Shaw et al. (2007)
Sosial Imej, estetika, landskap, sejarah, kemudahan, skala
manusia, kejiranan dan persekitaran
Cantell (2005); Tobias and Vavatrous (2009); UNEP (2007); Langston and Shen (2007); Giles
(2005); Gilder (2010); Balaras et al. (2004) Curry (1995); Harmon et al.(2006); ICOMOS
(1994); Jokilehto (1996); Marquis-Kyle and Walker (1994); UNESCO ( 2007 and 2009);
Fournier and Zimnicki (2004)
Undang-undang/
Kualiti
Tempoh siap, perlindungan kebakaran, alam sekitar,
kualiti dalaman, kesihatan dan keselamatan pekerjaan,
keselamatan, keselesaan, kemudahan golongan kurang
upaya, kecekapan tenaga, akustik
Holborrow (2008); Park (1998); Osbourne (1985) Prowler (2008); Osbourne (1985); Gilder
(2010)
Politik Bangunan yang berdekatan, tapak ekologi, pemuliharaan,
kepentingan masyarakat, pelan induk bandar, zon,
pemilikan
Davison, et.al. (2006) Cantell (2005); Tobias and Vavatrous (2009); UNEP (2007); Langston
and Shen (2007); Giles (2005); Gilder (2010); Balaras et al. (2004) Curry (1995); Harmon et
al.(2006); ICOMOS (1994); Jokilehto (1996); Marquis-Kyle and Walker (1994); UNESCO (2007
and 2009); Fournier and Zimnicki (2004) Wilson and Ward (2009; Douglas (2006); Heath
(2001)

21. 8. KERANGKA KONSEPTUAL KAJIAN
Model Potensi Penyesuaigunaan
(Adaptive Reuse Potential Model)
• Tujuh kriteria dalam Model Potensi
Penyesuaiangunaan khususnya
AdaptStar Model telah digunakan
dalam pembentukan kerangka
konseptual dalam kajian ini
Model Potensi
Penyesuaigunaan
Fizikal Integriti struktur, ketahanan bahan, pengerjaan, rawatan,
reka bentuk, perubahan iklim
Ekonomi pasaran, struktur pengangkutan, akses tapak, pendedahan,
kekangan perancangan, saiz plot
Fungsi
Fleksibiliti, compartmentalisation, disassembly, aliran ruang,
kebolehtukaran, atrium, struktur grid, saluran perkhidmatan
dan koridor, penyewaan
Teknologi
Orientasi, kaca, penebat dan teduhan, cahaya semula jadi,
pengudaraan semula jadi, sistem pengurusan bangunan,
akses solar, kerumitan
Sosial Imej, estetika, landskap, sejarah, kemudahan, skala
manusia, kejiranan dan persekitaran
Undang-Undang
Tempoh siap, perlindungan kebakaran, alam sekitar, kualiti
dalaman, kesihatan dan keselamatan pekerjaan,
keselamatan, keselesaan, kemudahan golongan kurang
upaya, kecekapan tenaga, akustik
Politik
Bangunan yang berdekatan, tapak ekologi, pemuliharaan,
kepentingan masyarakat, pelan induk bandar, zon,
pemilikan
Model AdaptStar
Rajah 8: Kerangka konseptual kajian

22. 9. KAWASAN KAJIAN
Bandar Georgetown, Pulau Pinang
• Bandar Georgetown, Pulau Pinang yang terletak di bawah pentadbiran pihak berkuasa
perancang tempatan Majlis Perbandaran Pulau Pinang (MPPP)
• Justifikasi pemilihan bandar Georgetown sebagai kawasan kajian:
i. Georgetown mempunyai lebih daripada 12,000 bangunan-bangunan lama yang
mempunyai nilai-nilai warisan yang sangat tinggi.
ii. Bangunan-bangunan ini terdiri daripada kuil-kuil lama, gereja, masjid, rumah-rumah
peninggalan sejarah/kolonial, deretan rumah kedai Cina dan India Muslim yang
secara tidak langsung telah membentuk lanskap bandar georgetown sebagai
bandar warisan.
iii. Selain itu, kewujudan masyarakat majmuk yang membentuk "warisan hidup" (Seni
Bina + Kepelbagaian Etnik = Multicultural Warisan Pulau Pinang), turut menjadi
aset penting dalam perkembangan bandar Georgetown.
iv. Pelbagai isu yang melibatkan pengurusan bangunan warisan, organisasi dan
penyertaan semua pihak yang memerlukan perancangan strategik yang lebih
sistematik

23. 9. KAWASAN KAJIAN
Sejarah Pulau Pinang
• Pulau Pinang dikenali sebagai Pulo
Pinang untuk pelayar dan pedagang
apabila masyarakat Tamil datang untuk
berdagang di Pulau Pinang semenjak
kemasukan Laksamana Cheng Ho
pada abad kurun ke-15(ke-15).
• Manakala orang-orang Portugis pula
menggelarnya sebagai Pulo Pinaom
apabila mereka berhenti di Batu
Feringgi untuk mengisi kapal-kapal
mereka dengan air tawar dalam
perjalanan ke Melaka.
• Francis Light pula menamakan Pulau
Pinang sebagai "Prince of Wales
Island" apabila dia mempacakkan
bendera British di pulau itu pada bulan
Ogos 1786 Sumber : www.pulaupinang.com

24. 9. KAWASAN KAJIAN
• 07/07/2008 - Pengiktirafan bandar
Georgetown sebagai Tapak Warisan
Dunia oleh UNESCO. Terdapat 2 zon
pemuliharaan iaitu Zon Warisan Utama
(Core Zone) dan Zon Penampan
(Buffer Zone)
No Zon Keluasan
(hektar)
% Bil
Bangunan
%
1 Zon Utama 109.38 42.16 2344 50.25
2 Zon
Penampan
150.04 57.84 2321 49.75
Jumlah 259.42 100 4665 100
Sumber : Jabatan Warisan Negara (2007b)
Jadual Zon Pemuliharaan dan Bilangan Bangunan
Sumber : www.gtwhi.com.my

25. 10. METODOLOGI KAJIAN
Pendekatan Kajian (Mod Campuran)
• Mod atau kaedah campuran digunakan dalam kajian ini dengan
menggabungkan kualitatif dan kuantitatif.
• Dalam penyelidikan kualitatif, terdapat enam reka bentuk penyelidikan
kualitatif (Chua, 2012):
i. Reka bentukTeori Beralas
ii. Reka bentuk Etnografik
iii.Reka bentuk Kajian Naratif
iv.Reka bentuk Kajian Fenomenologikal
v. Reka bentuk kajian Sejarah
vi.Reka bentuk Kajian Kes (reka bentuk penyelidikan yang
digunapakai dalam kajian ini)

26. 10. METODOLOGI KAJIAN
Pendekatan Kajian
• Pendekatan kajian yang digunakan adalah berbentuk kajian kes dan penerokaan/tinjauan
Reka Bentuk Kajian Kes
• Reka bentuk kajian (case study design) menghuraikan seseorang individu atau sekumpulan
individu secara teliti untuk memahami suatu isu yang dikaji serta memberi penekanan
kepada analisis terhadap beberapa kejadian atau keadaan (condition) dan perhubungan
antara mereka (inter-relations). Fokus penghuraian adalah holistik dan menyeluruh (Chua,
2012)
• Kajian kes adalah kajian mendalam terhadap sesuatu perkara dan Penyelidik perlu
mempunyai latar belakang atau teori yang mendalam dalam kes yang hendak dikaji bagi
mengelakkan bias dalam mengumpul dan menganalisa data
• Kajian kes terdiri daripada dua jenis iaitu penerokaan (explortory) dan diskriptif
(descriptive)
Penerokaan
• Kajian penerokaan ialah meneroka sesuatu bidang, masalah, fenomena atau model baru
• Dalam kajian ini, penerokaan Model (Model AdaptSTAR) dilakukan untuk penyelidikan
selanjutnya bagi melihat kejayaan dan kegunaannya dalam pemuliharaan bangunan
warisan.

27. 10. METODOLOGI KAJIAN
Instrumen Kajian
• Temubual (Kualitatif)
i. Kaedah temubual adalah sebahagian daripada
kaedah penyertaan (Pretty et al, 1995) dan ini
juga membentuk cara utama pengumpulan data
dalam penyelidikan lapangan
ii. Tiga kaedah utama dalam menjalankan temubual
ialah kaedah bersemuka (face to face), telefon
dan temubual fokus kumpulan (Creswell, 2007).
i. Dalam kajian ini, pendekatan temubual
bersemuka akan digunakan. menurut Hall dan
McArthur (1998), dalam konteks pengurusan
warisan, temubual bersemuka dapat memberi
tumpuan kepada satu individu pada satu masa,
boleh mendedahkan pandangan mendalam
perasaan mereka, persepsi dan idea kepada
soalan-soalan yang disasarkan atau isu-isu.
1 Hede (2007) Pendekatan kaedah temubual
bersemuka telah digunakan
dalam mendapatkan maklum
balas atau jawapan daripada
responden berhubung dengan
pelancongan di tapak warisan
dunia di Australia dan New
Zealand
2 Ladkin dan
Fletcher
(2005)
Kaedah temubual bersemuka
telah digunakan dalam
mendapatkan maklumat daripada
pihak UNESCO, ahli projek,
pegawai kerajaan dan orang
tempatan
Contoh kajian pemuliharaan bandar warisan
dengan menggunakan temubual

28. 10. METODOLOGI KAJIAN
Instrumen Kajian
• Temubual Tinjauan (Kuantitatif)
i. Menurut Chua (2012), temubual tinjauan adalah satu pendekatan
kuantitatif.
ii. Temu bual tinjauan ini boleh dijalankan dengan mengambil kira beberapa
aspek seperti satu set soalan telah disediakan terlebih dahulu
sebelum temu bual berlangsung.
iii. Soalan yang akan dikemukakan kepada responden akan dicatatkan pada
borang soal selidik dan juga unsur perbincangan berkaitan dengan
isu amat terhad kepada soalan-soalan yang ada dalam soal selidik sahaja.
iv. Bila perlunya penyelidik menggunakan kaedah temu bual tinjauan
ini? Ketika berhadapan dengan responden yang mengalami kesukaran
untuk menjawab sendiri soalan temubual tersebut. Sebagai contohnya,
soalan berkenaan statistik yang memerlukan pengiraan, maka sudah tentu
memerlukan bantuan penyelidik ataupun enumerator untuk melengkapi
soal selidik tersebut.

29. 10. METODOLOGI KAJIAN
Instrumen Kajian
• Pemerhatian (Kualitatif)
i. Kaedah pemerhatian merupakan satu kaedah penyelidikan yang digunakan untuk mengukur
pemboleh ubah penyelidikan
ii. Melalui pemerhatian, penyelidik dapat mengamati sesuatu tingkah laku subjek berpandukan
pemboleh ubah-pemboleh ubah yang telah dikenal pasti. Peranan penyelidik ialah sebagai
pemerhati terhadap perubahan-perubahan tingkah laku, mendengar, serta melihat tingkah
laku subjek sama ada dari jauh atau dari dekat.
iii. Menurut Kerlinger (1973), terdapat beberapa kategori pemerhatian iaitu kategori tingkah
laku, unit tingkah laku, paras tafsiran pemerhati, generalisasi dan penggunaan serta
pensampelan tingkah laku. Kategori-kategori tersebut memperincikan ciri-ciri tingkah laku
yang perlu diperhati dan direkodkan.
iv. Rakaman pemerhatian boleh menggunakan alat perakam audio dan video untuk merakam
perbualan dan tingkah laku yang diperhatikan. Penyelidik akan mencatat tingkah laku,
perbualan, keadaan tempat, dan perkara-perkara yang diperlukan dalam kajian.

30. 10. METODOLOGI KAJIAN
Instrumen Kajian
• Penelitian Dokumen (Kualitatif)
i. Alat kajian yang terakhir, iaitu penelitian dokumen
juga digunakan untuk mendapatkan data sokongan.
ii. Penelitian dokumen boleh menggunakan senarai
semak atau mendapatkan tema-tema yang
diperlukan. Analisis menggunakan frekuensi dan
peratus boleh digunakan.

31. 10. METODOLOGI KAJIAN
Sampel Kajian
• Sampel responden bagi kajian ini diperolehi melalui pihak yang
berkepentingan yang terlibat secara langsung dan tidak langsung
dalam pengurusan strategik bangunan warisan:-
• 2 jenis sampel kajian iaitu:
Individu/Organisasi
Pihak Berkuasa (KLIEN)
Ahli Profesional
Kontraktor
Bangunan/kajian kes
5 buah bangunan warisan yang
sedang diubahsuai atau baru
siap (salah satu syarat dalam
Model Pengubahsuaian)

32. 10. METODOLOGI KAJIAN
Kaedah Analisis Data
• Penganalisian data kuantitatif akan dianalisis menggunakan SPSS dan
perisian Excel. Pelbagai teknik-teknik statistik dalam SPSS akan digunakan
untuk meneroka dan menganalisis data kuantitatif yang diperoleh melalui
temubual tinjauan.
• Manakala data kualitatif yang diperolehi melalui temubual dan kajian kes
akan dianalisis dengan menggunakan beberapa pendekatan yang sering
digunapakai dalam pengurusan strategik iaitu seperti Matrik KLAP (SWOT),
PEST (Persekitaran Luar), Analisis Senario, Matrik NDTS (Space), Analisis
Titik Pulangan Modal dan Model AdaptSTAR.
• Walau bagaimanapun, kajian ini akan menekankan analisis data
menggunakan Model AdaptSTAR bagi menghasilkan satu reka bentuk model
pengurusan strategik yang lebih sistematik dan terancang dalam pemuliharaan
bangunan warisan di kawasan kajian.

33. 11. JANGKAAN HASIL KAJIAN
• Hasil yang dijangkakan melalui kajian ini ialah seperti berikut:
i. Hasil utama kajian ini ialah dapat meneroka dan mengesahkan bahawa Model
AdaptSTAR adalah satu model pengurusan strategik yang akan membawa
kepada hasil dan amalan yang terbaik, sistematik, bersepadu dan lestari
khususnya dalam pemuliharaan bangunan-bangunan warisan.
ii. Menghasilkan perbincangan yang lebih terperinci tentang pengurusan strategik
dalam pemuliharaan bangunan-bangunan bersejarah di Malaysia dengan
menekankan isu organisasi, keadaan fizikal dan fungsi bangunan.
iii. Menerbitkan beberapa jurnal dalam bidang pengurusan strategik dan
pemuliharaan bangunan warisan
iv. Penerbitan di dalam prosiding pada peringkat kebangsaan dan antarabangsa

34. 12. RUJUKAN
• A.Ghafar, A. (2004). Understanding Common Building Defects: The Dilapidation Survey Report,
School of Housing, Building and Planning, USM, Malaysia. Majalah Akitek, 16, 19-21.
• Amer Hamzah, M.Y. (1991). Conservation Strategies For The Historic Cities Of Melaka, Malaysia,
With Respect To Cultural Tourism. Edinburgh. Tesis Sarjana Sains (Pemuliharaan Senibina),
Jabatan Senibina, Fakulti Pengajian Alam Sekitar, Universiti Heriot-Watt. Tidak Diterbitkan
• Ansoff, H. I. & Antoniou, P. (2005).The Secrets of Strategic Management: The Ansoffian Approach.
Booksurge: LLC.
• Conejos, S., Langston, C., & Smith, J. (2011). Improving the implementation of adaptive reuse
strategies for historic buildings. Aversa and Capri, Naples, Italy: La scuola di Pitagora s.r.l.
• David, F.R. (2007). Strategic Management: Concepts and Cases. New Jersey: Pearson Education,
Inc., Upper Saddle River
• Farrell, A. (2010). Intelligent eco-physiological architecture: A primer for a sustainable built
environment. paper presented to Building a Better World: CIB World Congress 2010, The Lowry,
Salford Quays, United Kingdom.
• Garrod, B., & Fyall, A. (2000).Managing heritage tourism.Annals of Tourism Research, 27, 682-
708.
• Hede, A. (2007) ‘Managing special events I the new era of the TBL. Event Management, 11, 3-22.

35. 12. RUJUKAN
• Ladkin, A.C. & A., & Fletcher, J. (2005).Stakeholder collaboration and heritage
management.Annals of Tourism Research, 32, 28-48.
• Langston, C. (2012). Validation of the adaptive reuse potential (ARP) model using iconCUR.
Facilities, 30, 193e207.
• Malaysia (1976).Akta Benda Purba (Akta 168). Kuala Lumpur: Jabatan Penerbitan Negara.
• Nakamura, G.I. (1992). Development of strategic management in the Asia Pacific
Region.International Review of Strategic Management, 3, 3-18.
• Pearce, J. A., II, & Robinson, Jn., R. B. (2013). Strategic Management: Planning for domestic and
Global Competition, Chicago, IL: R. D. Irwin, Inc (13th edition).
• Thompson, A.A., & Strickland, A.J. (2001).Strategic Management. New York: McGraw-Hill.
• UNESCO. (2009). Hoi An protocols for best conservation practice in Asia: Professional guidelines
for assuring and preserving the authenticity of heritage sites in the context of the cultures of Asia.
Bangkok: UNESCO.
• Yan, C.G. & Morrison, A.M. (2007). The influence of visitors’ awareness of world heritage listings: a
case study of Huangshan, Xidi and Hongcun in Southern Anhui, China. Journal of Heritage
Tourism 2:3, 184-195

36. Thank You
Transforming Higher Education For A Sustainable Tomorrow